Liedjes
Annie
M.G. blijven
ook in nieuwe
jas
overeind
God"
„Muziek is gewoon cadeautje van
Ceidae Qowumt
KUNST/RTV
Z7^[L[°)[rQZ7^
Verdwenen schilderij Mesdag teruggevonden
Carel
Birnie
stapt op
KRUIDIGE UITSPRAKEN EN HERINNERINGEN
unicef
LENNY KRAVITZ IN VPRO'S 'ONRUST'
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1991 &ii
Weinig ruimte voor nieuwe commerciële tv-stations
optiek
's-Gravenhage
L v. Maerdervooft 135
v. Hoytemastraat 107
Fr. HeodriklMn242 i
Haulctraat 19
GRONINGEN In de toe
komst biedt de Nederlandse
reclamemarkt weinig ruimte
voor nieuwe commerciële tele
visiezenders. Dat schrijft K.J.
Alsem in zijn proefschrift
'Concurrentie-analyse in de
marketing, een onderzoek
naar reclamebestedingen sinds
de jaren zestig'.
Alsem voorziet na het jaar
1991 geen substantiële groei
meer van de bestedingen voor
televisiereclame. Hij heeft de
adverteerders gevraagd of zij
meer budgetten vrij zullen
maken als er al aan hun wen
sen voor reclamezendtijd
wordt voldaan. Volgens Alsem
ontbreekt de bereidheid daar
toe. Uit het intentie-onderzoek
onder adverteerders en recla
mebureaus leidt hij verder af
dat de STER in 1991 een lichte
daling aan reclame-inkomsten
zal krijgen, terwijl RTL4 een
verdubbeling van het budget
te zien zal geven. In 1990 be
droegen de inkomsten van
STER 427 miljoen gulden en
van RTL4 187 miljoen gulden.
Alsem heeft ook de reclamebe
stedingen bij kranten, tijd
schriften en televisie tussen
1967 en 1989 met elkaar verge
leken. Volgens hem worden
die bestedingen in belangrijke
mate bepaald door de conjunc
tuur, het tarief en de aanbie
ding van zendtijd. Alsem
meent dat de uitbreidingen
van televisiereclame na 1985
nauwelijks ten koste gegaan
zijn van de reclame-inkomsten
van dagbladen.
"Second Opinion" ook beter bij hypotheken?
Neem de proef op de som en bel.
HYPOTHEKEN
Niet voor niets de grootste makelaardij in hypotheken. Den Haag 070-3469776
Overige vestigingen: Alkmaar, Amsterdam, Haarlem, Rotterdam, Schagen.
DEN HAAG Het schilderij
'Les Brisants de la Mer du
Nord' van de Haagse-School -
schilder Hendrik Willem Mes
dag, dat vele decennia lang
spoorloos leek te zijn, is terug
gevonden. Bij de presentatie
van de uitbreidings- en herin
richtingsplannen van het Mu
seum Mesdag in Den Haag
waarover wij al enkele weken
geleden berichtte werd dit
schilderij voor het eerst sinds
120 jaar weer aan het publiek
getoond.
Charles Chaplin, een society-
schilder en zeker niet te ver
warren met de befaamde film
acteur, had dit belangrijke
schilderij van Mesdag in 1870
aangekocht, nadat hij en zijn
mede-juryleden van de Parijse
Salon dit doek met de Gouden
Medaille hadden bekroond.
Sindsdien was het schilderij
onvindbaar. Totdat ir. Johan
Poort uit Wassenaar, Mesdag
kenner bij uitstek en schrijver
van enkele boeken over deze
schilder, een doek onder ogen
kreeg dat was gekocht bij een
Haags veilinghuis aan het
Noordeinde. Hoewel de onder
tekening echt was, kon het
schip dat erop te zien was on
mogelijk van de hand van
Mesdag zijn. Een opwaaiende
golf op het schilderij trok ech
ter zijn aandacht. Via de enige
bestaande foto van het schilde-
rij, gepubliceerd in het stan
daardwerk over de Haagse
School, werd achterhaald dat
er, behalve het schip, grote ge
lijkenissen waren met het
rechter deel van 'Les Brisants
de la Mer du Nord'. Toen al
ontstond het bange vermoeden
dat het in tweeën was gedeeld.
Verborgen klippen
Verdere naspeuringen brach
ten Poort bij een particulier,
die in het bezit bleek van het
linker deel van het schilderij,
waarop een valse signatuur
van Mesdag stond. Op beide
stukken waren op dezelfde
knullige wijze schepen inge-
schilderd. die er niet op thuis
hoorden. Een onderzoek van
drie maanden bracht zeker
heid: het schilderij was in
tweeën gesneden. Een ingrij
pende restauratie van enkele
maanden was nodig om 'Les
Brisants de la Mer du Nord'
weer tot een echte en volle
dige Mesdag te maken. De
valse handtekening verdween,
evenals de boten. Er bleef nog
één scheepje over dat aan de
horizon slagzij maakt. Dit
moet ook de titel van het doek
verklaren: 'de verborgen klip
pen van de Noordzee'. Bij het
versnijden bleek geen schil
derslinnen verloren te zijn ge
gaan Dat houdt in dat de naad
van de samenvoeging welis
waar enigermate te zien is,
maar dat de twee gedeelten
zonder hiaat aan elkaar pas-
Burgemeester A. Havermans
mocht dit unieke schilderij gis
teren in Den Haag onthullen,
nadat hij het eerste exemplaar
van de monografie 'Mesdag,
werk en leven' door ir. J.
Poort overhandigd had gekre
gen.
Tijdens deze bijeenkomst
maakte drs. R. de Leeuw, di
recteur van het Van Goghmu-
seum in Amsterdam, waaron
der het Museum Mesdag sinds
dit jaar ressorteert, bekend dat
het Museum Mesdag per 1 ja
nuari gedurende twee jaar
dichtgaat. Het is de bedoeling
dat het museum en het ernaast
liggende woonhuis van Mes
dag één geheel gaan vormen,
zoals de situatie was tot 1915,
het jaar van overlijden van
MesdaS' De panden en de col
lectie schilderijen worden
ingrijpend gerestaureerd. On
danks de financiële steun van
de rijksoverheid blijkt het Mu
seum Mesdag nog 1 miljoen
gulden te kort te komen. De
Rotary Clubs Voorhout en Des
Indes hebben toegezegd spon
sors te zoeken om dit ontbre
kende bedrag bijeen te bren
gen.
Om de liefhebbers van de
kunst in het Museum Mesdag
(veel School van Barbizon en
de Haagse School) gedurende
de komende jaren niet geheel
verstoken te laten zijn van
deze collectie, wordt een deel
ervan in de zomer van '92 ten
toongesteld in het Van Gogh-
museum in Amsterdam, zo liet
de heer De Leeuw weten. Ook
zei hij dat het niet de bedoe
ling is dat het intieme Museum
Mesdag na de heropening on
der de voeten wordt gelopen
door horden bezoekers. „Het
blijft een fijnproeversmu
seumpje", stelde hij de toe
hoorders gerust.
DEN HAAG Carel
(66) stapt om gezondheid
nen op als zakelijk dir
van het Nederlands Dar
ter. Hij blijft wel at
teur van de NV Muziekt
(het gebouw waarin het
theater werkt). De pi
datum staat nog niet va
is afhankelijk van de sn
waarmee een opvolgei
worden gevonden en
werkt, aldus een woon
der.
Twee sterke dansduetten met hurt
Be Long en Still You. Choreografie
en dans: Chris Steel en Suzy Blok.
Dans in Still You: Gabrielle Oetz en
John Taylor. Muziek: Jimi Hendrix,
Motel Bokassa, The Rolling Stones,
Franz Schubert en Dinosaur jr.. Ge
zien op 8 november in het LAKthea-
ter, Leiden. Vanavond herhaling.
Suzy Blok en Chris Steel zijn
jonge choreografen en dansers,
van wie twee mooie stukken
in het LAK te zien zijn. Het
eerste, Be Long dansen ze zelf,
met bewegingen die vers en
spontaan overkomen. Het gaat
daarin om twee jonge mensen,
dansers misschien, die elkaar
uitdagen, en op de proef stel
len. Ze bewegen zich jeugdig
en niet supergepolijst, maar
hebben een krachtige eigen
stijl.
Het competitie-element komt
het sterkst naar voren wan
neer Suzy Blok nummers van
bewegingspatronen roept en
Chris Steel daar snel op moet
reageren. Het gaat dan vaak
om fysieke, bijna acrobatische
toeren, veel spring- en
werk waar uiteindelijk
een trampoline aan tf
komt. Alleen door op zijn
ner te gaan zitten en glaz
haar handen te zetten k
haar afremmen.
Na de Stones tussendoor
can't always get what
want), Still You. De then
daarvan is ongeveer heti
maar de kleuring is a
door de dans van Gat ,0'Ms
Oetz en John Taylor. 1 J5.15
oogt ouder, zijn beweg A
rijper, maar de sfeer va
duet is niet minder
Hier zijn de spelletjes 1 *u B
snel en ingewikkeld mc *vont
overgooien van een
een soort pirn pam pet m
drachten voor wie niet
genoeg een dier met
weet. Ook hier is de vrö
uitdagende partij.
Still You en Be Long zijn
boeiende choreografieën
vaart en humor, die fr
danst worden en waarin
op details als mimiek is
Van Blok en Steel val
veel te verwachten.
Kinderen Rekenen op Ons. Wij Rekenen op U.
voor meer informatie offj
070 - 333 93 00
'Een nieuwe jas'. Liedjesprogramma
met Annie M.G. Schmidt en Willem
Nijholt. AVRO-televisie. Nederland 1
om 20.25 uur. Zaterdag.
Idoor
HANS PIËT
HILVERSUM De tach
tigste verjaardag van An
nie M.G. Schmidt - dit
jaar op tweede Pinkster
dag - was voor de AVRO
reden eens flink uit te
pakken met het Neder
landse cultuurgoed dat de
schrijfster in haar lange
carrière produceerde. Tij
dens de voorbereidingen,
toen er binnen de burelen
van de omroep allerlei
ideeën over tafel vlogen,
onder meer het verfilmen
van haar kinderboeken,
kwam ook een liedjespro
gramma ter sprake.
„We hadden Carré in Amster
dam al bijna afgehuurd", ver
telt Kees van Twist, manager
cultuur bij de AVRO, „maar
we zijn toch nog even gaan in
formeren bij Annie M.G. wat
ze van het idee vond. Zij be
gon gelijk te roepen dat ze er
niets voor voelde met een
koetsje te worden opgehaald
om vervolgens in de koninklij
ke loge te worden geplaatst.
Daarna werd het idee geboren
iets verfrissends te doen op te
levisie met nieuwe mensen.
De keuze van de liedjes lieten
we aan Annie M.G. zelfs
Het werden er zestien. Ze zijn
terug te vinden op de geluids
drager 'Een nieuwe jas'. Voor
de televisie-registratie konden
uiteindelijk maar tien liedjes
worden gebruikt. Om ze van
een moderne jas te steken,
zocht de AVRO tien regisseurs
bij elkaar, die vervolgens hun
favoriete artiesten naar voren
schoven voor de vertolking er
van. Ook voor mevrouw
Schmidt een spannende perio
de, want ze kende niet alle uit
voerenden. De AVRO dacht
het muzikale materiaal in een
documentaire-achtige vorm te
gieten: liedjes afgewisseld met
een portret van de maakster,
totdat de schrijfster zei: „Heb
ben jullie er iets op tegen als
ik het programma zelf presen
teer?".
Kruidige uitspraken
Uiteindelijk kwam Willem
Nijholt naast haar zitten om de
bedenkster op vriendelijke
toon, wat kruidige uitspraken
te ontlokken. En die doet ze.
Annie M.G. Schmidt is soms
echt heel ontevreden met die
nieuwe jas. Zo haalt ze de ge
stippelde produktie van regis
seur Erwin Olaf en zangeres
Mathilde Santing genadeloos
onderuit. „Het slaat als een
krokodil op een hoestdrank".
Uit haar commentaar blijkt
dat Annie M.G. Schmidt voor
al heel visueel is ingesteld,
maar ze de dubbele bodem, die
regisseur Martijn van Hees in
bouwde bij de vertolking van
'Op een mooie Pinksterdag'
door Jan Rot en Rick de
Leeuw niet vat. „Ik vind het
vreselijk plat en grof. Het is
een jas die mij niet past", laat
ze weten en dat is vreemd,
want Annie M.G. Schmidt
stopt haar werk vol dubbele
bodems. Het musical-nummer
werd overigens in een uur tijd
geschreven en ze zit zich zicht
baar te verkneukelen over het
feit dat het een evergreen is
geworden.
Bitse ideeën
Behalve de soms prachtige sti
lering van de liedjes, legt 'Een
Nieuwe Jas' ook iets bloot van
Annie M.G. Schmidts drijf
veer. Zo had ze vaak „lekkere
bitse ideeen", is de musical
'Foxtrot' deels autobiografisch,
noemt ze overdrijven haar vak
en zegt ze over Conny Stuart
„ze is een zielsverwante in de
kunst, we waren geen vrien
dinnen". Aan ideeen heeft An
nie M.G. Schmidt nooit een
gebrek gehad. „De inspiratie
komt zelfs als ik boodschappen
doe, maar alleen als ik voor
dat hij Kravitz nog in een re
latief kleine zaal heeft kunnen
vastleggen. „Nu hij volgende
week in Ahoy staat, is het alle
maal wel erg grootschalig. Je
mist daar de intimiteit van een
Vredenburg".
A-Campagne
Dat Lenny Kravitz vlak voor
zijn komst naar Nederland op
het scherm verschijnt, is geen
commerciële stunt om de A-
campagne van de VPRO nog
wat extra impulsen te geven.
Bram: „Ik vond het behoorlijk
slim van mijzelf, zo vlak voor
zijn Nederlandse concerten.
Bovendien doe ik er de men
sen die geen kaartje hebben
kunnen krijgen voor Ahoy een
plezier mee. Eerlijk gezegd
hoop ik dat Lenny mij een
dienst bewijst, want 'Onrust'
kan best nog wat publiek ge
bruiken".
Om zijn programma op te stu
wen in de race om de kijkcij
fers had Bram van Splunteren
graag Tin Machine, de nieuwe
groep van David Bowie, vast
gelegd in hetzelfde Vreden
burg, maar kreeg geen toe
stemming. Bram: „Ik heb nu
voor Nirvana gekozen en ho
pelijk staat ook Bonnie Raitt
binnenkort voor mijn camera.
Overigens is er in mijn keuze
van groepen de tendens geslo
pen de wat grotere namen te
kiezen zoals Pixies en Robert
Gray. Ik zoek naar belangrijke
nieuwe muzikanten. Als je
voor aankomende groepen
kiest, maak je toch een ander
soort televisie".
Het is voor het eerst dat de
beelden niet worden begeleid
door een interview, tenzij je de
eerste paar minuten van het
portret, waarin Kravitz zegt:
„muziek is een cadeautje van
God", zo wilt bestempelen.
Bram: „Behalve dat er geen
tijd was om uitgebreid met de
Amerikaan te praten, zijn de
beelden zo sterk, dat een inter
view echt overbodig was".
mensen kan schrijven".
Als de AVRO de financiële
mogelijkheden had gekregen,
waren alle zestien nummers
van de compact disc opgeno
men en had de omroep zelfs
een reeks van deze program
ma's willen maken. Maar het
Stimuleringsfonds (in zekere
zin de nieuwe cultuur-bons)
zag er niets in geld in dit pe
perdure programma te pom
pen. Kees van Twist: „En
daarmee hebben ze een kardi
nale kans laten liggen om jon
ge regisseurs te steunen. Ze
vonden het onderwerp echter
té populair en lieten de finan
ciering ervan liever aan de
omroep over".
„Met dit programma zijn echt
tonnen gemoeid. Er zijn dagen
studio in gaan zitten, we heb
ben tien regisseurs en de ar
tiesten moeten betalen en het
Metropole Orkest onder lei
Toneelvereniging ODIA. 'De Meeuw'
van Anton Tsjechow. Theater De
Poort, Paviljoensgracht 18, Den
Haag. Première gisteravond. Herha
lingen: vanavond en morgenmiddag.
Idoor
ANGELA VAN KLEEF
Het begon met een minimaal
decor gisteravond in De Poort.
Regisseur Ward Nijgh had
voor 'De Meeuw' van Tsje
chow, gespeeld door Toneel
vereniging ODIA, gekozen
voor strakgespannen, witte
doeken langs de achterwand
en een volledig door herfstbla
deren bedekt toneel. Dat le
verde een mooi beeld op. La
ter werd het geruis van die
bladeren overigens hinderlijk.
Onmiddellijk na aanvang
werd het toneelbeeld ver
stoord door een groot aantal
witte stoelen. Het bleek een
aankondiging van wat komen
ging: een gestileerde stoelen
dans. Tsjechows spel geeft een
beeld van een groep mensen
die enkele zomers achtereen
gasten zijn op een landgoed.
Zij raken verstrikt in liefdes
perikelen. Het jonge meisje
vereert de oudere schrijver,
die daarvoor, zij het tijdelijk,
een middelbare actrice aan de
kant zet. De actrice is nauwe
lijks geïnteresseerd in het pril
le schrijverschap van haar
zoon, die zowel haar
jonge meisje tracht te
Langs de rand van deze
cirkel bewegen zich de
figuren met hun langw fcmmi
commentaren.
De sfeer van die hete
kwam in deze voorstellii
tot zijn recht. De
ten zich met vlotte vaar
hun tekst, volvoerden op
toneelmatige wijze de vi
handelingen en slaagdi
merkwaardigerwijze in
een al te rappe en daa
oppervlakkige afwikl
een effect van verveli
produceren. Toch
Dorst als het jonge meisje
met overgave en aan
voor haar medespelers
van een goede theaterpei
lijkheid. Jaap de Nies
daar als de gearriv
schrijver Trigorin
goed op in. Het is jammi 1705
Michel Paanakker fysiel
in de rol van de jonge
stantin paste, waardoor
figuur de nodige overtui
kracht miste. Irma Holl
was duidelijk geroutinee
de weinig moederlijke ai
maar ze hield teveel va!
een uitbeelding door
van maniertjes. Door ee kofjev
voldoende regie-begeli k|arine
kwam deze produktie nie
der dan een zeer koele
18 40 11
NOS N
•e: Ma
in het
RADIO
17.05
2330-C
RADIO
Jan Rot (r) en
Rick de Leeuw
brengen op
een heel eigen
manier Annie
M.G. Schmidts
'Op een mooie
Pinksterdag'.
foto: nob.
Lenny Kravitz. Portret van Lenny
Kravitz n.a.v. concert in Utrecht»
Vredenburg. VPRO-televi«ie. Neder
land 2 om 19.25 uur. Zondag.
door HANS PIËT
HILVERSUM Dat een
van de allerbeste concer
ten uit het afgelopen pop-
muziek-seizoen ook op te
levisie komt, is een toe
valstreffer. „Voor de
VPRO was het een twij
felgeval, maar ik wilde
Lenny Kravitz, die ik aan
het begin van zijn carrière
al een keer had ontmoet,
graag in beelden vangen
tijdens een concert. Hij is
gewoon een van de beste
muzikanten van dit mo
ment en bovendien nog
maar weinig live op tele
visie geweest. Nu ik de
beelden in alle rust terug
kijk, vind ik het een van
de allermooiste registra
ties die ik ooit heb ge
maakt", zegt Bram van
Splunteren, regisseur en
eindredacteur van het hy
perrealistische magazine
'Onrust'.
Bedankt VPRO... al zullen de
buren niet echt blij zijn met
deze concertregistratie. Wie
namelijk met volle teugen wil
genieten van dit „bloemen
kind", dat met 'Let love rule'
een volkslied voor de jeugd
componeerde, zal het geluid in
volle sterkte uit zijn luidspre
kers moeten laten knallen. Al
leen dan zal de opwinding en
de passie, waarmee Kravitz
echo's van de flowerpower
laat weerklinken, echt tot zijn
recht komen. Het concert, in
een bomvol Vredenburg in
Utrecht, werd met vijf came
ra's geregistreerd. Bram van
Lenny Kravitz ...wie met volle teugen wil genieten van dit 'bloemenkind' zal het geluid in volle sterkte uit zijn luidsprekers moeten
laten knallen". foto: sacha pieterse
Splunteren: „Voor het opne
men van het concert kreeg ik
direct toestemming, maar
waar ik mijn camera's mocht
neerzetten, bleek een pro
bleem. Zo wilde Lenny geen
camera boven het drumstel of
voor z'n neus bij voorbeeld.
We werden 'verbannen' naar
de balkons. Een camera mocht
aan de zijkant op het podium.
Uiteindelijk hebben we ook
een camera tussen het publiek
gezet. Daarmee hadden we tij
dens een Living Colour-con
cert geëxperimenteerd en dat
was ons goed bevallen. Die
beelden geven de kijker toch
een beetje het idee dat hij tus
sen het publiek staat. De ca
meraman zag er vreselijk te
genop. Hij was bang heen en
weer te worden geslingerd.
Achteraf vond hij het een té
gekke ervaring, hij had veel
medewerking gekregen van
het publiek. Maar Kravitz
stond erop dat de opname zijn
optreden absoluut niet zou
verstoren. Hij is echt alleen
geïnteresseerd in het concert.
De rest is ondergeschikt daar-
Zelf mixen
„Na de opname hebben we de
geluidsbanden naar Amerika
gestuurd. Kravitz wilde het
materiaal zelf mixen. Twee
weken geleden kwamen de
banden terug met een briefje
erbij dat drie nummers abso
luut niet mochten worden ge
bruikt. Volgens hem konden
ze muzikaal niet door de beu
gel. Boven het lijstje stond
„not to be used under any cir
cumstances" ofwel „onbruik
baar". Een van die composities
was 'What the fuck are we
saying", waarbij hij aan het
begin enigzins vals zingt. Maar
er bleven tien nummers over
en daarvan heb ik er zeven
gekozen voor 'Onrust'".
Bram van Splunteren is blij
Koele Tsjechow bij OD
ding van Henk Meutgeert in
gehuurd voor de muziek".
Kwaliteit
Maar is het niet zo dat wie
kwaliteit wil leveren, daar
voor in de buidel moet tasten.
Tenslotte levert het verrassen
de televisie op en is 'Een Nieu
we Jas' tegelijkertijd een hom
mage aan Annie M.G.
Schmidt. Want eerlijk is eer
lijk ook in die nieuwe jas blij
ven de liedjes overeindDeeidei
AVRO wil deze (kwaliteni9 03S
voortzetten met een prol
ma rond dertig jaar Lljj*J*'°
het baanbrekende cabarasta® n0
tekstschrijver Guus Vil
maar ook van JasperiijRADiO
Jong en Eric Herfst, eiiCouliss
beert tegelijkertijd mena^'g^
stimuleren met nieuwe djoamok
te komen, „want daar ra
we graag veel ruimte RADIO
vrij". VPRO
Uensliel
19.04 G
