Weemoedigheid en ultieme wanhoop
unicefi)
Nederlandse onder wijs wetgeving
voorbeeldig voor heel Europa
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
ERVARINGEN VAN LOURDES-GANGERS
I
COMMENTAAR
Luchtballonnen
met
klinkende
munt
£eidóe Somo/nt
EeicLeSomcmt
VRIJDAG 8 NOVEMBER 1991
Joodse politici
in Berlijn bijeen
BERLIJN Joodse politici uit Euro
pa gaan zich het komend weekeinde
in Berlijn beraden over het Midden-
Oosten en het toenemend rechts-ex-
tremisme. Zij zijn daar op uitnodiging
van de Europees Joods Congres. De
conferentie van komend weekeinde
staat in het thema van de problemen
die de joodse gemeenschappen heb
ben. Met name de ontwikkeling in
het Midden-Oosten alsmede het toe
nemend rechts-extremisme in Duits
land brengen onrust onder de joden.
Ook wordt de situatie van de joden in
Oost-Europa en de Sovjetunie ter
sprake gebracht. De betrekkingen
tussen joden en niet-joden, in het bij
zonder die met het Vatikaan, staan
ook op het programma.
PRELAAT IN PROBLEMEN NA UITSPRAKEN OVER CELIBAAT
De diepste wanhoop
uit zich in een
glimlach
BERLIJN De bisschop van Berlijn, kardinaal Georg Ster-
zinsky, heeft tegengesproken dat hij voorstander is van op
heffing van het verplichte priestercelibaat. Uitspraken van
hem zijn door een verslaggever van de krant Berliner Mor-
genpost uit hun verband gerukt en geven zijn bedoelingen
niet goed weer, zegt Sterzinsky in een gisteren uitgegeven
verklaring.
De hoofdredactie van de Berlijnse krant zegt dat de uitspra
ken van de kardinaal nauwkeurig zijn weergegeven. Het ge
sprek is met een bandrecorder opgenomen. Bovendien heeft
de krant de tekst vantevoren „aan de bevoegde instantie van
het bisschoppelijk bureau laten lezen".
De hoofdredactie vermoedt dat Sterzinsky zijn verklaring
heeft opgesteld nadat „kerkelijke leiders bij hem hadden ge
protesteerd".
De Berliner Morgenpost meldde gisteren dat de leiding van
de Rooms-Katholieke Kerk volgens Sterzinsky een einde zou
moeten maken aan de koppeling van priesterambt en celi
baat. Het celibaat „is absoluut niet noodzakelijk" en „als het
niet van binnenuit (door de priesters) wordt goedgekeurd, is
er een probleem", zou de kardinaal hebben gezegd. Om haar
geloofwaardigheid te behouden zou de kerk het verplichte
celibaat moeten afschaffen. Ook zou de kardinaal voorstan
der zijn van toelating van vrouwen tot het priesterambt.
In een commentaar in de krant werd de „moedige" kardi
naal lof toegezwaaid. Hij zou onderwerpen „die in de Katho
lieke Kerk als bijzonder hete hangijzers gelden" op een ma
nier aan de orde hebben gesteld die „de traditionalistische
paus Johannes Paulus II niet waardeert".
In zijn verklaring zegt Sterzinsky, dat hij op de vraag van de
verslaggever naar het celibaat heeft verwezen naar de stand
van de discussie binnen zijn kerk. „Mijn uitlatingen zouden
verkeerd worden uitgelegd, als er een verschil in wordt ge
zien tussen mijn mening en die van het kerkelijk leergezag,
dat wordt belichaamd door de bisschoppen en de paus". De
kardinaal heeft naar eigen zeggen op niet mis te verstane
wijze duidelijk gemaakt dat hij voor handhaving van het ce
libaat is, dat hij ziet als een „zinvolle levenswijze voor de
priester".
Maar Sterzinsky sluit niet uit dat er in de toekomst gehuwde
priesters in de RK Kerk zullen functioneren.
HILVERSUM Hij voel
de zich als velen van zijn
generatie niet bijster aan
gesproken door het bede
vaartsoord Lourdes. Frans
Tervoort (46), program
mamaker bij de KRO, on
dervroeg vier (gezonde)
mensen intensief over hun
ervaringen met Lourdes,
cabaretier Herman Fin
kers, KRO-voorzitter Ger-
rit Braks, VPRO-journa-
list Cherry Duyns en bis
schop R. Bar van Rotter
dam. Toen hij aan de on
derneming begon, was hij
er nog nooit geweest. In
middels heeft hij zelf ook
zo'n reis gemaakt en wat
hij van zijn gesprekspart
ners heeft gehoord klopt,
zegt hij, met wat hij zelf
ervaren heeft.
Tervoort: „Er gaat iets heel
weemoedigs uit van al die ver
langens die daar nu al zo'n
honderddertig jaar worden ge
uit. Je kunt natuurlijk zeggen
dat je daar met een grote hoop
tobberigheid wordt geconfron
teerd, maar dat is niet het hele
verhaal, er gaat voor velen
een vredigheid van uit, men
sen komen er gelukkig van te
rug. Er gaan ook steeds meer
mensen naar Lourdes, dat zou
je niet verwachten, wel zo'n
vijf miljoen mensen per jaar,
waaronder enkele tienduizen
den Nederlanders. Waar zijn
ze allemaal naar op zoek? Er is
natuurlijk een geweldige be
hoefte om een rustpunt te vin
den, ze willen zekerheid in
een tijd waarin alles op drift is
geraakt. Je vindt er ook een
hoop jongeren, die gaan daar
naar toe om de zieken te bege
leiden. Ze doen het niet zozeer
uit specifiek religieuze motie
ven, dat was vroeger wel het
geval maar meer omdat ze
vinden dat je mensen moet
helpen".
KRO-voorzitter Braks is twee
keer in Lourdes geweest, een
keer nog in de jaren vijftig, en
hij kan niet zeggen dat het de
De grot van Lourdes
eerste keer grote indruk op
hem heeft gemaakt. Hij had,
zegt hij tegen Tervoort, zeer
gemengde gevoelens, toen hij
voor het eerst voor de grot
stond „waar het allemaal is ge
beurd". Of Maria daar nou wel
of niet op 11 februari 1858 aan
de ongeletterde molenaars
dochter Bernadette Soubirous
is verschenen, doet hem wei
nig als wel het feit dat er zo
veel mensen bemoedigd van
daan komen. „En dat is ook de
enige reden om er met jou
over te praten", zegt hij tegen
zijn interviewer. Hij praat ook
in algemene zin over zijn ge
loof of wat daarvan is overge
bleven. Het is meer de omrin
gende cultuur die Braks doet
zeggen dat hij zich graag ka
tholiek noemt. „Maar als je als
voorwaarde zou stellen dat je
om katholiek te zijn alle ge
loofswaarheden volledig zou
moeten aanvaarden, dan zou
geen mens katholiek zijn", zo
meent hij. Daarom neemt hij
ook de Mariaverschijningen
met een flinke korrel zout. Als
minister bezocht hij ooit het
Mexicaanse Maria-oord Gua
deloupe waar hij zegt „met
walging" vandaan te zijn ge
komen omdat hij daar zwange
re vrouwen met bebloede
knieën naar het het Maria-hei-
ligdom zag klimmen.
„Dat
vind ik uitwassen, daarover
zul je geen goed woord van me
horen". Veel positiever is
Braks over zijn laatste bezoek
aan Lourdes. „Het plezier dat
je mensen kunt verschaffen
door ze daar onder die omstan
digheden te spreken, door ge
woon tussen al die invalidewa-
genjes te lopen, dat was een
heel belangrijke functie van
mij daar".
Ongeveinsd
VPRO-journalist Cherry
Duyns ging al jaren terug uit
ongeveinsde belangstelling
(„omdat ik in mensen geïnte-
ressseerd ben") in Lourdes kij
ken. Hij is de enige niet-katho-
liek die Tervoort geïnterviewd
heeft. Hij noemt wat hij in
Lourdes gezien heeft de „ultie
me wanhoop", maar hij zegt
zeer getroffen te zijn door de
berusting, de tevredenheid
waarmee de meesten hun lot
dragen wanneer zij eenmaal in
Lourdes zijn geweest. Duyns is
ook assistent geweest bij de ba
den na daarvoor de nodige
weerzin te hebben moeten
overwinnen. Maar hij is het
absoluut niet eens met sommi
ge criticasters die zeggen dat
mensen daar bedrogen worden
of zichzelf bedriegen. Die
weerzin verdween op een ge
ven moment. „Er was een
oude man, ook nog met een
zwak begaafde zoon bij zich.
Ik zat er naast op mijn knieën,
echt een beetje te kokhalzen
bijna. Ik tuurde omhoog en
toen keek ik die man in zijn
ogen. Er kwam zo'n groot ge
voel van mededogen over me,
om dat malle woord te gebrui
ken".
De Twentie cabaretier Her
man Finkers vindt het niet
meer dan normaal dat je over
Lourdes ook wel eens een grap
mag maken. „Dat moet zelfs.
Iemand die gelovig is en niet
kan hebben dat je ermee spot,
dat geloof vertrouw ik voor
geen cent". Finkers keerde
INITIËREND HISTORICUS
Prof. Manning (62) overleden
NIJMEGEN Ambassadeur
van de Nijmeegse katholieke
universiteit. Zo noemt zijn
opvolger prof. J. Bosmans de
woensdag aan een hartin
farct overleden Nijmeegse
hoogleraar A. F. Manning
(62). Manning trad vorig jaar
vervroegd af als hoogleraar
contemporaine geschiedenis
om zich volledig te kunnen
wijden aan het schrijven van
een biografie over koningin
Wilhelmina.
Manning was als hoogleraar op
veel fronten actief, zowel in
bestuurlijk opzicht als op zeer
vele uiteenlopende terreinen
van zijn vakgebied. Hij had de
reputatie een zeer harde wer
ker te zijn. Tot vorig jaar was
hij voorzitter van het Rijksin-
situut voor Oorlogsdocumenta
tie en van het Nederlands His
torisch Genootschap. Na zijn
vervroegde pensionering hield
hij alleen het voorzitterschap
aan van het Instituut voor Ne
derlandse geschiedenis.
Als ambassadeur van de Nij
meegse universiteit stond hij
altijd op de bres voor deze ka
tholieke instelling. Manning,
opvolger van de bekende his
toricus Rogier, publiceerde
veel ovèr katholieke onder
werpen maar zonder daarbij
een specifiek katholieke visie
aan te hangen in de lijn van
Rogier. Hij schreef de geschie
denis van de KRO en stond
een middenpositie voor in de
gepolariseerde katholieke ver
houdingen. Vertrouwen in ei
gen zaak was de titel van de
rede die Manning hield toen
de KRO eind 1989 van een
stichting werd omgezet in een
vereniging.
ONDERWIJS POSTMA VOOR EUROPEES KATHOLIEK ONDERWIJS:
buitenlandse politiek van Ne
derland en de nazi-periode.
Bosmans noemt Manning
vooral een initiërend histori
cus. „Hij ontwikkelde ideeën
en liet het dan meestal aan an
deren over die ideeën nader
uit te werken. Interessant is
volgens Bosmans zijn opvat
ting geweest over de periodise
ring van de Nederlandse ge
schiedenis. Manning wees er
als eerste op dat ae Tweede
Wereldoorlog in feite geen
breuk was in het politieke en
maatschappelijk leven. Een
breuklijn zou veel eerder in de
jaren zestig kunnen worden
getrokken.
Tot zijn voornaamste werken
behoren de uitgave van de do
cumenten betreffende de bui
tenlandse politiek van Neder
land in de oorlogsjaren. Zestig
Jaar KRO, Op zoek naar het
alledaagse Vaderland. Daar
naast voerde hij de hoofdre
dactie van een aantal populair-
wetenschappelijke uitgaven.
Een groot aantal artikelen van
hem werd vorig jaar gebun
deld in „Mensen en situaties"
(uitgave Arbor).
BRUSSEL Als het al
zover komt dat de be
voegdheden van 'Europa'
op het terrein van onder
wijs worden uitgebreid
en sommigen willen dat
dan is het wenselijk dat
de Nederlandse grondwet
telijke regeling voor on
derwijs in het herziene
Europees Verdrag wordt
opgenomen.
Dat betoogde de Nederlandse
onderwijsjurist en CDA-sena-
tor prof. dr. mr. A. Postma gis
teren in Brussel. Hij was een
van de sprekers op een Euro
pees congres over 'het katho
liek onderwijs en Europa', ge
organiseerd door het Europees
Comité voor het Katholiek
Onderwijs (CEEC).
„Het katholiek onderwijs in de
meeste landen van Europa zou
er op die manier op vooruit
gaan", vond Postma, „De com
binatie van vrijheid en finan
ciële gelijkstelling zoals we die
in Nederland kennen, is in
Europa een uniek verschijnsel.
Nergens in Europa staat het
katholiek onderwijs er zo gun
stig voor".
De hoogleraar betoogde dat
wanneer de Europese be
voegdheden op het gebied van
onderwijs zouden worden uit
gebreid zonder opname van de
Nederlandse regeling daarin,
het Nederlands katholiek on
derwijs er op achteruit zal
gaan. En dat zou tegen de be
doeling van de Europese een
heid ingaan; die is er immers
gericht op dat mensen er beter
van worden. Bovendien, als
mensen slechter van 'Europa'
worden, zullen ze zich er van
afkeren en komt de gewenste
eenheid niet tot stand.
Niet uitbreiden
Overigens vond Postma dat de
Europese bevoegdheden op het
terrein van onderwijs niet die
nen te worden uitgebreid. Uit
gaande van een federatief Eu
ropa zou het hoogst ongebrui
kelijk zijn als de onderwijsbe-
voegdheden op supra-natio-
naal niveau zouden worden
geregeld. In België, in Duits
land en in de Verenigde Sta
ten liggen de onderwijsbe-
voegdheden immers ook bij de
deelstaten. Een grotere Euro
pese eenheid roept staatsrech
telijk gezien niet de noodzaak
op onderwijsbevoegdheden
over te hevelen naar een bo-
ven-nationaal niveau, aldus
Postma.
Met 'Europa' bedoelde de on-
derwijsjurist met name de lan
den van de EEG. Het inhoude
lijke begrip Europa is niet ge
lijk aan het geografische en
dat was een van de motieven
voor Postma om te spreken
over onderwijspolitiek in
EEG-verband.
De samenwerking in EEG-
verband had een economische
doelstelling, hetgeen ook blijkt
uit het Verdrag. De gemeen
schap krijgt daarin op het ter
rein van onderwijs enkele ta
ken toebedeeld en wel op het
terrein van beroepsopleidin
gen, en gericht op bijdragen
aan een harmonische ontwik
keling van zowel de nationale
economieën als van de ge
meenschappelijke markt. On
derwijs dus in economisch per
spectief.
Formeel reikt Europese onder
wijspolitiek dan ook niet ver
der dan regelingen voor be
roepsopleidingen en diploma's,
maar EEG-organen proberen
de reikwijdte van die regelin
gen te vergroten. Hierin zag
prof. Postma een gevaar en
wel die van overheersing van
de economische dimensie van
onderwijs. Het gevaar dreigt
dat het onderwijs te zeer
naar het geloof der vaderen
terug na een tijd lang allerlei
oosterse religies omhelsd te
hebben eerst. „Het mooie aan
het katholieke geloof vind ik
dat veel wonerlijke, mystieke
dingen heel alledaags verwe
ven zijn in het gewone leven".
Overbodig bijna te zeggen dat
hij zich niet erg kan vinden in
de sterk gerationaliseerde ere
dienst van na het concilie
waaruit het mysterie is ver
dwenen. Wat hij in Lourdes
ervaart doet hem denken aan
wat zijn heeroom in Venezuela
doet ten opzichte van inheem
se bevolking. „Die kan de
angst wegnemen bij die men
sen (voor allerlei waandenk
beelden). Ze kunnen hun zor
gen bij Maria kwijt, dat is toch
fantastisch!"
Bisschop R. Bar van Rotter-
damn ervaart het net zo. Van
alle geïnterviewden heeft hij
het vaakst Lourdes bezocht,
meer dan zestig keer. Als de
Rottterdamse bisschop in
Lourdes arriveert, is het eerste
wat hij doet naar de grot gaan.
„Onze Lieve Vrouw begroe
ten, Moeder hier ben ik weer.
Dat is denk ik voor iedereeen
het beste, want dan heb je
meteen datgene wat het doel is
van elke bedevaart naar Lour
des". Aan de echtheid van de
verschijningen van Maria
heeft hij nooit getwijfeld.
„Neen. Dat is het voordeel van
een plaats als Lourdes. In die
menigte van mensen, in het
leven waarvan Maria zo'n dui
delijke plaats heeft, komen
zulke vragen niet bij je op".
Wat hem zo trekt in Lourdes?
„Het zijn van die echt religieu
ze ervaringen en belevingen
waar je met de rede zo weinig
mee kan, maar die zeer we
zenlijk zijn, als je geleerd hebt
om er onbevangen mee om te
gaan. Wat mij daarbij altijd
helpt is de gedachte dat op die
plaats waar die rots is, sinds de
verschijningen al ontelbaren
geweest zijn om er te bidden.
Het lijkt wel of die rots het je
teruggeeft, en zegt: ik geef je
de bemoediging van wat al die
mensen hier hebben gevon
den. Dat is de heerlijkheid van
die plaats".
Frans Tervoort: Gesprekken
over Lourdes. Uitgeverij Con
serve. Prijs 24,90.
'en
1 BOS
hk in I
ardelijl
PUStUS
MINISTER Maij-Weggen kan er weer een jaartje tegenators tw
Gisteren werd haar begroting voor 1992 na pakweg vijftpnc^e n
uur debatteren en de schriftelijke beantwoording van n
300 vragen, door de Tweede Kamer goedgekeurd. Een enj burge
postje werd verschoven, hier en daar een kanttekening |hte Mc
plaatst en de PvdA zag zijn idee voor de aanleg van niei^ van 1
natuurgebieden zowaar beloond met de toezegging van haar
studie. Veel meer had het allemaal niet om het lijf. Het deFë^jj
was dermate saai dat zelfs verkeers-aholic WolffensperP^f0ror)
(D66) aan het eind verzuchtte of het voortaan niet wat mijng
over de hoofdlijnen van het beleid kon gaan. „Moesten jiste te
hier nu werkelijk alle details bespreken? Ook zaken diq
eerder in commissievergaderingen over tafel zijn gegaan'
IND
BLIJKBAAR hebben zowel kamerleden als ministers
hun ambtenaren er nog steeds grote moeite mee zich enif U
mate te beperken. En dat is een trieste constatering in
tijd waarin de publieke belangstelling voor de politiek v<
lauwt en de regeringsfracties zélf de vrome wens uiten U
de vergadertijd tot de helft beperkt zou moeten worden. J
is niet alleen triest maar het wordt zelfs pijnlijk als blijkt i
de Kamer door al het gepalaver en wandelen op platgetred
paden, nieuwe wegen of valkuilen geheel over het ho^
blijkt te zien. En dat was gisteren precies het geval. Met g<
woord werd immers gerept over de nieuwe voorspelling
van RIVM en RPD dat het autoverkeer tot het jaar 2010 rj
met 35 procent groeit, zoals het ministerie wenst, maar r
70 procent. Een bom onder de belangrijkste pijler van Ma
beleid, maar de Kamer maakt er zich blijkbaar niet erg dl
over. Nu zijn prognoses per definitie onzeker, maar dat ho/
nog geen reden te zijn er geheel aan voorbij te gaan. V|f
waar dan toch die onverschilligheid?
AVELLICHT is de vreugde nog te vers over de meevalleijuLDEBI
groei van het autoverkeer in 1990 en 1991. Waarschijnlijl
is het echter dat de Tweede Kamer zich realiseert inmidcjN H
ten aanzien van dit probleem met vrijwel lege handenrfelijk
staan. Krachtdadige voorstellen van Maij om het autoverk(i de
terug te dringen (parkeerbeleid, tolheffing, rekening rijdgft I
spitsvignet) zijn immers rijp en groen door het pai) ziel
ment afgeschoten. Veel 'trucjes' heeft Maij dus niet meei^t g<
haar achterzak zitten. Vandaar dat de PvdA een haast wforzitte
hopige oproep deed in de toekomst minder snel luchtballjdA. I
nen van de minister lek te prikken. Het zal ons benieu\{er va
of de Kamer die verleiding zal weerstaan als Maij eind jen er
jaar met nieuwe voorstellen komt. jtijbes
leg m
loudei
iier I
rg uits
i toec
likt a
bteun f aar
de
itenber
wordt gezien door uitsluitend
de bril van de beroepsoplei
ding. De beide andere doelein
den van onderwijs, die van
'hoofd' en 'hart' dreigen daar
door in het gedrang te komen.
Volgens Postma is dat gevaar
al aanwezig. Europese organen
hanteren een brede interpreta
tie van het begrip 'beroepson
derwijs'. Daardoor wordt in
feite het hele hoger onderwijs
onder die term gebracht.
Prof. Postma: „Onbewust
waarschijnlijk komt deze eco
nomische benadering ook tot
uiting in de benaming van een
nieuwe taakgroep: 'Menselijke
hulpbronnen; onderwijs, oplei
ding en jeugdzaken'. Mensen
worden dus gezien als hulp
bronnen voor de economie en
niet overeenkomstig het
christendom als geschapen
naar Gods beeld".
Hij verdedigde dan ook de
stelling dat in het Europees
Verdrag een onderwijspara-
graaf moet worden opgeno
men, niet om de Europese be
voegdheden te vergroten,
maar om de huidige bevoegd
heid in te perken. Die para
graaf zou de volgende inhoud
moeten hebben:
a. Bij de uitoefening van de
bevoegdheden worden de niet-
economische aspecten van het
onderwijs geëerbiedigd.
b. Bij de uitoefening van de
bevoegdheden worden de
grondwet en de daaruit voort
vloeiende regelgeving geëer
biedigd, aldus prof. Postma in
Brussel.
Uitgave- Westerpers bv (maakt deel uit van Sijti
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Telefax: 071 - 134 941
Postadres: Postbus 112300 AA Leiden
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk.
Telefoon 070-3190 933.
Telefax: 070-3906 717
Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur J. Leune
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers
Chef-redacteur: G- J. Onvlee
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808
n Herpen (chef), F. Buurman,
Sport Leiden e.o. (tel. 071 - 144 049) K. van Kesteren.
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815):
A van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A van Holstein,
E. Huisman, H Jansen, drs. J van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K Veraart.
ppe
fkozer
en be
Add
Sport algemeen (tel 070 - 3190 826): F. Werkman (chef), P. Alleblas, D. DijkhuizeL.n
D Kiers, R Langeveld, drs H.-F. Ruijl. y"
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G. Ansems (coördinator). B Jansma. H Piét
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835)L. Kooistra. drs P van Velthoven. 66-
Foto (tel 070 - 3190 838) M Konvalinka (chef). S. Evenhuis, S. Pieterse RECH
Opmaak (tel 070 - 3190 831) Ch. Bels (chef), A. de Bruijn, W. Diekstra. L. Henn^ 26 st
J Hofmeester, C. de Kier, H Nieuwmans, H Schneider It (cult
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819) T. Kors varf l
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied;
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, t
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Neder
België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs. K. Swiers, M.
it Algemeen Nederlands Persbureau e
rrespondenten in het buitenland: S Akkerman (Praag),
in Bergh (Peking), drs H Botje (Tunis), A Courant (Athene),
1 (Johannesburg). T Heard (Kaapstad), drs. A Heering (Rome)|.
B van Huét (Parijs). M de Koninck (Washington), H. Kuitert (Nieuw Delhi), i ut
F Lmdenkamp (Sao Paulo), R Simons (Londen), drs R Vundennk (Moskou),
W Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona). G. van Wijland (Belgrado), md dc
F Wijnands (Bonn), J Wijnen (Brussel) aanzi
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal-
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalster:
M deCocq.
-ÏSP
n 08.30 tot 17.00 u
Nabezorglng
Telefoon: 071 - 122 248 op m£
15.00 uur
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand
per kwartaal
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart:
per kwartaal
per jaar
118.00 tot 19.00 u
25,70
76,60
294,30
IK BE
I VfRG
3* WAT
M
Het abonnementsgeld dient v
e worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 -122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702.
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
