enten nemen Madrid in
1(5
BUITENLAND
1
'Arm',
maar toch
een BMW
PITEIN ROB
EG-landen stellen Servische leiders
strafmaatregelen in vooruitzicht
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
leidwQowuvnt
DINSDAG 29 OKTOBER 1991
alileo ontmoet
steroïde Gaspra
Ned
ern
t zw
jilinj n;
SADENA De Amerikaanse Ju-
;rverkenner Galileo komt van-
nd rond half twaalf op zijn dicht-
punt van 1600 kilometer bij de as-
jïde Gaspra. Gaspra is slechts
n 11 kilometer breed en bevindt
i in de enorme asteroïdengordel
jen Mars en Jupiter. Het is een
orische ontmoeting, daar een ob-
van Aarde nog nooit een asteroï-
tegenkwam, zo heeft het Ameri-
ise ruimtevaartbureau NASA ge-
J. Galileo is vorig jaar gelanceerd
moet na aankomst bij Jupiter
ntig maanden om de planeet cir-
en en een sonde laten afdalen in
atmosfeer om deze te onderzoe-
Duitsland geeft
tanksmokkel toe
BONN/HAMBURG De rege
ring in Bonn heeft gisteren toe
gegeven dat de Duitse federale
inlichtingendienst heeft gepro
beerd twaalf tanks van Sovjet-
makelij, afkomstig uit voormalige
Oostduitse legerarsenalen, naar
Israël te verschepen zonder tus
senkomst van de douane. Het
was de bedoeling Israël in de ge
legenheid de stellen de tanks te
onderzoeken en te beproeven.
Aangezien ook Arabische landen
zijn uitgerust met tanks van Sov
jet-makelij, is het voor Israël uit
defensief strategisch oogpunt van
belang soortgelijke tanks te kun
nen testen.
Doden bij brand in
gevangenis Brazilië
SAO PAULO Bij een
brand die tijdens een oproer
in een Brazilaanse gevange
nis was ontstaan, zijn gisteren
zeker vijftien mensen om het
leven gekomen. Meer dan
dertig gevangenen liepen
zware brandwonden op. De
brand ontstond nadat opstan
dige gevangenen in de Ary
Franco-gevangenis in Rio de
Janeiro een brandbom in een
cellenblok hadden gegooid.
De gedetineerden hoopten
dat de brand tot een opstand
zou leiden. Geen enkele ge
vangene slaagde erin de be
nen te nemen. De brand is
inmiddels bedwongen.
Stemmachtiging
vrouwen Algerije
ALGIERS Algerijnse
mannen moeten een stem
machtiging van hun
vrouw hebben, wanneer
zij bij de aanstaande ver
kiezingen ook voor hun
vrouw willen stemmen.
Alleen het laten zien van
hun trouwboekje is niet
voldoende om voor hun
echtgenote te mogen stem
men. Dit heeft de Alge
rijnse grondwetsraad giste
ren bepaald. Aanvankelijk
had het parlement bepaald
dat mannen op vertoon
van hun trouwboekje ook
namens hun vrouw moch
ten stemmen.
Mobutu eist vertrek
Belgische militairen
BRUSSEL De Zaïrese presi
dent Mobutu Sese Seko heeft
de Belgische regering gisteren
gevraagd onmiddellijk alle
Belgische parachutisten uit
Zaïre terug te trekken. Mobutu
vindt dat de humanitaire mis
sie van de troepen, met name
de bescherming en de evacua
tie van de Belgische onderda
nen, „haar einde heeft be
reikt", aldus het Zaïrese pers
bureau AZAP. In Zaïre zitten
sinds ongeveer een maand
ruim 800 Belgische militairen,
die helpen bij de evacuatie van
tussen de 5000 en 10.000 bui
tenlanders na de rellen die vo
rige maand uitbraken.
Orkaan Filipijnen
kost tientallen levens
MANILA De wervel
storm Ruth die gisteren
over het noorden van de
Filipijnen en Taiwan raas
de, heeft aan meer dan 22
mensen het leven gekost
en grote schade aange
richt. Een tiental mensen
wordt nog vermist. De
wervelstorm veroorzaakte
vulcanische modderstro
men en landverschuivin
gen. Het zwaarst getroffen
werd het bergachtige ge
bied rond de stad Baguio
in het noorden van de Fi
lipijnen. Daar kwamen ten
minste zestien mensen om
het leven.
1 verv is Jochem Vogel wordt be-
md door de pers nadat hij
aftreden bekend heeft ge-
FOTO: EPA
eactie
ninist
Naugrrast Bonn
aftreden Vogel
het
°n»r
RANS WIJNANDS
itie
ver
;id
dA-Ei
i Wol
id te
>ruik
len in
ing is
af of
e EG
dergel
en. W
>eihorn
expoi
iNN Hans-Jochem
jel legt over enkele
ten zijn laatste belang-
:e politieke functie bin-
de Duitse socialisti-
5cl3fe Partij> de SPD, neer.
stelt zich bij de verkie-
gen in december niet
•kiesbaar als voorzitter
de SPD-fractie in de
idsdag.
\[els besluit is in pariemen
en politiek Bonn ingesla-
als een bom. Zelfs het gros
zijn fractiegenoten was
van zijn voornemen op de
r div< gte.
uitstrijd, 65 jaar, meent dat de
seling van de generaties in
partij in alle geledingen
groein et plaatsvinden, zodat de
~>fuwe leiders zich goed kun-
voorbereiden op de ver-
lingen van 1994. In mei
dit jaar trad Vogel af als
:ijvoorzitter. Hij werd toen
te ma svolgd door de minister-
de aff iident van Sleeswijk-Hol-
hand i, Björn Engholm.
de EGjjel verkeert in prima con-
en heeft daarom dit tijd-
uitgezocht om te stoppen
zijn leidinggevende func-
Nog wat tijd om wat an
te kunnen gaan doen, zo
t de privéverklaring voor
onverwachte terugtreden,
el is in Duitsland een alom
specteerd politicus. In
rt 1960 werd hij gekozen
burgemeester van Mün-
Hij was toen 34 jaar en
mee de jongste burge-
ister ter wereld van een
oenenstad. Nadien is Vogel
dsminister van ruimtelijke
4Éfcning en stedebouw, en
M justitie geweest. Sinds '72
>^Hikt Vogel deel uit van het
^^Helijk SPD-partijbestuur. In
werd hij fractievoorzitter
^Hin '87 volgde hij Willy
^Hndt op als partijvoorzitter.
?neinbifïti stemt in
in de rl
PT-AU-PRINCE De mi-
FOTO: |re regering in' Haïti heeft
ïisteren mee ingestemd dat
elijkheOrganisatie van Amerikaan-
t. Die (fetaten (OAS) een missie
het tofr het land stuurt. Deze mis-
ventie |moet de onderhandelingen
fatten over de terugkeer
j de afgezette president
Ine mii-Bertrand Aristide en het
3ush. nelsembargo waartoe de
5 na de staatsgreep van vo-
lijk wj maand opriep. Het stopzet-
n waailvan de olieleveranties van
lenk isjezuela en Mexico naar Haï-
eet wi^eft al geleid tot lange files
controtfenkstations in de hoofdstad
Ameri|-au-Prince. Volgens zaken-
ja is zal de olievoorraad in
k zou tj overmorgen op zijn,
ils Cu<
MADRID De Spaanse
hoofdstad Madrid, vanaf
morgen plaats van hande
ling van de vredeconfe-
rentie over het Midden-
Oosten, is gisteren 'bezet'
door meer dan 10.000 poli
tieagenten. De aankomst
op het vliegveld Barajas
van de Palestijns-Jordaan
se delegatie, 75 man sterk,
en van Sovjet-president
Gorbatsjov waren de eer
ste belangrijke tests voor
de enorme veiligheids
macht die op de been is.
De Spaanse regering gaf giste
ren officieel het startsein voor
de 'Operatie Pax', die de vei
ligheid van de 3000 delegatie
leden en 5000 journalisten
moet waarborgen. Een groot
deel van die operatie is opge
zet met behulp van de Ameri
kaanse veiligheidsdiensten.
Niettemin bleek president
Bush, die vanmorgen arriveer
de, nog altijd enig wantrouwen
te koesteren. Hij had opdracht
gegeven zijn vliegtuig na aan
komst direct over te vliegen
naar de Amerikaanse basis
Torrejon, slechts enkele kilo
meters van Barajas verwij
derd. Bush is de regeringslei
der die verreweg het kortst in
Madrid zal verblijven. Van
middag heeft hij een ontmoe
ting met Gorbatsjov, vanavond
dineren beide presidenten bij
de Spaanse koning Juan Car
los en morgen rond het mid
daguur vertrekt Bush alweer
richting Washington. De Ame
rikaanse president zal slechts
het openingswoord van de
conferentie, om 10.30 uur uit
gesproken door de Spaanse
premier Felipe Gonzalez en de
redevoering van Gorbatsjov
aanhoren, alvorens hij zelf 20
minuten heeft om het Ameri
kaanse standpunt uiteen te
zetten. Na het vertrek van
Bush zijn 's middags Neder
lands minister van buitenland
se zaken Hans van den Broek,
namens de Europese Gemeen
schap, en Egypte aan de beurt.
Pas donderdagochtend kunnen
de direct betrokken partijen -
Israël, de Jordaans-Pale-
stijnse delegatie, Libanon en
Syrië - hun zegje doen. Vrij
dag volgt er nog een tweede
termijn voor die vier delega
ties. Alle interventies worden
rechtstreeks over de hele we
reld uitgezonden.
Net als Bush vertrekt ook
Gorbatsjov morgenmiddag. De
Sovjet-president luncht eerst
nog even in Zuid-Frankrijk
met zijn collega Frangois Mit
terrand voordat hij terugreist
naar Madrid. De conferentie
wordt vervolgens geleid door
de ministers van buitenlandse
zaken Baker en Pankin, die
vrijdagmorgen al om half 11
de eerste zittingsronde afslui
ten. De onderhandelingstafel
in de zuilenzaal van het ko
ninklijk paleis in Madrid heeft
een T-vorm. Aan de bovenste
poot zitten Baker en Pankin
tegenover elkaar. Dichter bij
elkaar, aan de onderste verti
cale poot, zit de EG tegenover
Egypte, Israël tegenover de
Jordaniërs-Palestijnen en Li
banon tegenover Syrië. Op de
achtergrond mogen de vier
waarnemers plaatsnemen:
gastheer Spanje, de Verenigde
Naties, de Unie van Magreb-
landen (Marokko, Tunesië, Al
gerije, Libië en Mauretanië) en
de coöperatie van de Golfsta
ten.
De veiligheidsmaatregelen zijn
vooral rond dat paleis merk
baar. In de wijde omtrek er
van mogen geen auto's parke
ren en liefst 4000 leden an de
Guardia Civil hebben van het
immense gebouw en de omge
ving bezit genomen. Ook rond
de verschillende ambassades
en de vijf-sterrenhotels waar
de delegaties verblijven, is het
wapenvertoon groots. De Is
raëlische veiligheidsdienst is
zelfs tot in de keuken van het
hotel Princesa doorgedrongen
en zal op de bereiding van de
maaltijden van premier Sha
mir en zijn delegatieleden toe
zien.
>3-7-* - -
I "i u
I-I 'i i e 11 i i ui
Het koninklijk paleis in Madrid, waar de vredesconferentie zal worden gehouden, wordt aan alle
kanten zwaar bewaakt.
FOTO: EPA
Palestijnse delegatie, zei niet zonder trots: „Dit
bewijst dat wij als zelfstandige delegatie worden
behandeld". Ze vond het trouwens hoog tijd
worden dat de Israëliërs, zoals ze zei, „zich ein
delijk eens gaan bezighouden met de werkelijke
problematiek en niet met procedurekwesties".
Ook op een ander punt zullen de Israëliërs, naar
het lijkt, moeten inleveren. Al enkele dagen ge
leden had Jeruzalem bezwaren gemaakt tegen
de aanwezigheid in Madrid van de Palestijnse
professor Saeb Erakat, die tijdens een televisie
interview onomwonden had verklaard dat de
PLO de Palestijnse delegatie had benoemd. Nu
Erakat toch in Madrid is gearriveerd, hebben de
Israëliërs van de Amerikanen geëist de man niet
tot de onderhandelingszaal toe te laten. „Als hij
verschijnt, stappen wij op", liet premier Shamir
al vanuit Jeruzalem weten. Tot grote ergernis
van de Israëlische delegatie hebben de Amerika
nen ook dit probleem voorlopig terzijde gelegd.
Nu morgen de conferentie in Madrid van start
gaat, zal opnieuw blijken dat verzoening in het
al 70 jaar durende bloedige conflict in het Mid
den-Oosten een vrijwel onmogelijke taak is.
Toch is er een beetje optimisme. Washington
heeft niet alleen de organisatie van de vredes
conferentie in handen, maar ook de politieke
druk die nodig is om Israëliërs en Arabieren ten
minste naar de onderhandelingstafel te dwingen.
Eerste politieke incident
Idoor
WILLY WERKMAN
MADRID Met de technische voorbereidingen
voor de vredesconferentie in de hoogste versnel
ling, heeft zich in de Spaanse hoofdstad Madrid
al een eerste politiek incident voorgedaan. Giste
ren tekende de Israëlische delegatie officieel
protest aan bij de Amerikanen tegen het feit dat
de Jordaans-Palestijnse delegatie voor haar ope
ningstoespraak niet een- maar tweemaal 45 mi
nuten is toegewezen. 45 minuten voor de Jorda-
niërs en 45 minuten voor de Palestijnen. Tijdens
een gesprek dat niet minder dan anderhalf uur
duurde, liet de Israëlische gedelegeerde Zalman
Shoval de woordvoerster van het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken weten dat Is
raël de 'eer' die hiermee aan de Palestijnen is
toebedeeld, niet kan verkroppen. „De Palestij
nen worden hiermee als een aparte entiteit be
handeld", klaagde Shoval. Hij vond het mis
schien wat te sterk om te zeggen dat hiermee het
vredesproces in gevaar was gebracht, „maar", zo
zei hij, „we hebben wel een klap in ons gezicht
gekregen". Het incident veroorzaakte onder de
Palestijnen een gevoel van politieke overwin
ning. Dr. Hanan Ashrawi, woordvoerster van de
door ROGER SIMONS
LONDEN Als toerist merk je het niet zo gauw.
maar wie in Engeland woont, heeft er wel weet
van. Britten die met een BMW rijden, zijn vaak
minder welgesteld dan zij er uitzien.
Want er heerst BMW-armoede' in dit land. Wie
hier woont en werkt, is doorgaans de gelukkige
'eigenaar' van een ongemeen dure Duitse
bedrijfswagen. Zijn auto wordt betaald door de
baas. Deze draagt ook de kosten van assurantie,
geregeld onderhoud en eventuele reparaties.
Topmanagers rijden helemaal gratis. De baas
neemt zelfs hun benzine voor zijn rekening.
Het aantal bedrijfswagens in Groot-Brittannië
wordt geschat op minstens 1,5 miljoen. Maar het
zijn lang niet allemaal kostbare Duitse sleeën.
Sommige auto's van de zaak hebben nog wat Britse
allures. Ford Groot-Brittannië levert jaarlijks het
leeuwedeel van de wagens die door binnenlandse
firma's worden gekocht of geleased. Wie in
Engeland rijdt met een auto die hij zelf heeft
betaald, is een vent zonder betekenis.
Het principe van de bedrijfswagen als
statussymbool werd door opeenvolgende Britse
regeringen gesteund en zelfs gepropageerd als
economische noodzaak. Zo'n auto was een
voorrecht waar niet aan te wrikken viel,
verbonden aan een goede baan. Doorgaans werd
hij toegekend in plaats van meer salaris. Hij bleef
jarenlang vrij van belasting.
Heel veel Britse employés verkiezen een BMW (of
een andere dure bedrijfswagen) boven een forse
salarisverhoging. Wat zouden de buren wel
denken als Peter of John geen exclusieve slee
hadden om mee te pronken voor hun nederige
woning? Het kan de baas niet schelen: zelfs de
prachtigste bedrijfswagen kost hem uiteindelijk
minder dan geregeld meer poen.
Daardoor komt het dat je in dit land zelfs voor de
meest nederige huisjes een prijzige slee ziet staan.
Doorgaans blijven dergelijke auto's thuis. Mevrouw
rijdt ermee om boodschappen te doen. Ze brengt de
kinderen per bedrijfswagen naar school. Het
voertuig dient ook om ze op te halen.
Hoewel Britten die het al betrekkelijk ver
geschopt hebben een bedrijfswagen prefereren die
uit Duitsland komt. vindt de Britse auto-industrie
de huidige situatie erg voordelig. Voor een
fabrikant zoals Ford Groot-Brittannië zou het zelfs
vandaag de dag een economische ramp betekenen
als het systeem van bedrijfswagens werd
afgeschaft.
Dit is dan het systeem dat BMW-armoede
veroorzaakt. Want Groot-Brittannië zit nu diep in
de recessie. Huizen kosten zo veel geld en de
rentes van hypotheken zijn zo hoog, dat letterlijk
honderdduizenden BMW-chauffeurs niet meer
weten waar ze de centen vandaan zullen halen
voor de volgende aflossing. Had de baas hun
salaris maar verhoogd, in plaats van hen een BMW
te geven.
De Britse regering Major probeert de puinhoop op
te ruimen die is achtergebleven na het elfjarige
Thatcher-bewind. Ze sleutelt ook aan het systeem
van bedrijfswagens dat in Thatchers tijd openlijk
beschermd werd door de overheid. Majors minister
van financiën heeft aan deze auto's een belastbare
waarde gegeven die rechtstreeks bij het inkomen
moet worden gerekend. Het ziet er naar uit dat
Financiën volgend jaar dit bedrag nog zal
optrekken. Dat zou dan kunnen leiden tot de trend
om meer te opteren voor een hoger loon dan voor
een prestigieuze bedrijfswagen. Want de regering
Major, die volgend jaar hoopt te kunnen
aanblijven, wil nog voor 2000 iedere vorm van
BMW-armoede bannen uit Engeland.
Supermodel
Als de zenuwen, al door hun
keel gieren, houden de num
mers 21 en 22 dat goed ver
borgen. Zo mogelijk nog
rechter en gracieuzer dan
hun twintig voorgangsters
bewegen de twee Chinese
modellen zich over het podi
um in de hoop de titel 'Su
permodel' binnen te halen.
De halve finales van de inter
nationale modellenwedstrijd
werden gisteren in de Chine
se hoofdstad Peking gehou
den. Het is de eerste keer
dat China meedoet aan een
dergelijke wedstrijd.
FOTO: EPA
BRUSSEL Het geduld
van de EG-landen met de
Joegoslavische republiek
Servië - die niet wil in
gaan op de vredesvoor
stellen van de Gemeen
schap - is op. De EG
dreigt de Haagse vredes
conferentie zonder Servië
voort te zetten. Bovendien
worden economische
sancties tegen de repu
bliek overwogen.
De Europese Commissie be
reidt op dit ogenblik al een
pakket van economisch maat
regelen tegen Servië voor.
Mocht Servië van verdere
deelname aan het vredesover
leg af zien en de verschillende
staak-het-vuren-overeenkom-
sten niet nakomen, dan zal de
EG bovendien de erkenning
overwegen van die republie
ken die naar onafhankelijk-
hied streven.
De Servische president Milose
vic wordt nog een keer ge
vraagd of hij nog prijs stelt op
de vredesinspanningen van de
Europese Gemeenschap. Dat
gebeurt volgende week dins
dag, tijdens vredesoverleg met
de zes Joegoslavische republie
ken in Den Haag. Als Servië
geen medewerking verleent
aan het vredesplan, zal de EG
kort daarna over definitieve
maatregelen beslissen. Minis
ter van buitenlandse zaken
Van den Broek maakte dit gis
teren in Brussel bekend nadat
hij met zijn EG-collega's op
nieuw overleg had gevoerd
over de crisis in Joegoslavië.
Deze week nog reist de Neder
landse bemiddelaar Henri Wij-
naendts naar Joegoslavië om
de strijdende partijen duidelijk
te maken wat het standpunt
van de EG inhoudt. Van den
Broek liet er gisteren geen
twijfel over bestaan dat als
Servië niet bereid is serieus
aan een vredesregeling mee te
werken, de EG het totale iso
lement van die republiek op
het het oog heeft.
Het Joegoslavische leger heeft
gisteren de druk op de Kroati
sche stad Dubrovnik opge
voerd. De federale troepen zijn
opgerukt tot ongeveer een ki
lometer van de historische
stadsmuur. Zij hesen de Joego
slavische vlag en vuurden sal
vo's af in de richting van de
muur als teken van de over
winning. Na vier weken van
beschietingen met granaten
door het federale leger zijn de
50.000 inwoners van de stad
verstoken van energievoorzie
ningen en beschikken ze over
zeer weinig drinkwater. On
danks een blokkade door de
marine worden nog steeds
mensen, voor het grootste deel
vrouwen en kinderen, met
veerboten uit Dubrovnik geë
vacueerd.
Het Hongaarse ministerie van
defensie liet gisteren weten
dat het grensdorpje Barcs, op
ongeveer 180 kilometer ten
zuiden van Budapest, zondag
was getroffen door een clus-
terbom van het federale Joe
goslavische leger. Het staat-
spersbureau MTI citeerde de
burgemeester van Barcs, die
vertelde dat er geen slachtof
fers waren gevallen, maar dat
wel zware materiële schade
was aangericht. Het incident
zet de toch al gespannen ver
houding tussen Servië en Hon
garije onder nog grotere druk.
rD80 - Steil reizen de rotsen, die het eiland omringen, op uit de
nding en hoe Rob en Taaie Toon ook zoeken, nergens vinden
»en plek, geschikt om te landen. Tweemaal varen ze om het
nd heen, op een veilige afstand van de klippen. Dan ziet Rob
tmet opening tussen de rotsen, die misschien toegang geeft tot
>,MUZiEK(ger water en ofschoon het risico groot is, proberen ze het
:positiesI maar. En ja, het luktl Trouwens, op het kaartje van opa Lar-
>enda stond deze baai ook aangegeven, maar dat de toegang zo
nauw zou zijn, kon Rob niet denken. Wanneer ze eindelijk het
binnenland voor zich zien liggen, kijken Rob en Taaie Toon ver
baasd om zich heen. Want één enkele blik is voldoende om te
constateren dat het eiland helemaal niet onbewoond is. Kijk,
daar staan huizen en er slingert een pad omhoog, de berghelling
op. En op die top, ginds, staat zelfs een groot gebouw; het lijkt
wel een soort paleis...
Eduard Flores
uit Spanje
schiet een
machine
geweer leeg
vanaf een
Kroatische
stelling. Flores
kwam als
journalist naar
Kroatië, maar
werd
commandant
van een
internationale
brigade
bestaande uit
Hongaren,
Duitsers en
Spanjaarden.
FOTO:EPA
V
