Bekeren van mensen geen mensenwerk
Winst boven ethiek mag,
bij Anglicaans kerkegeld
ook
Israël geeft Dode-Zeerollen vrij voor onderzoek
Radicale Britse moslims
richten parlement op
Ook in kerk is lichamelijk zieke beter af
COMMENTAAR
IJ-
uT CcidócSouAcmt
h
t
CeidóeSotvuwit
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
dinsdag 29 oktober 19911
Doden bij inval Indonesische
troepen in kerk Oost-Timor
LONDEN Indonesische veiligheidstroepen hebben
maandag bij een inval in een kerk op Dili in Oost-Timor
twee mensen gedood en twintig anderen gearresteerd, zo
meldde de internationale mensenrechtenorganisatie Am
nesty International. Volgens de organisatie houdt het
bloedige incident verband met de grote spanning in het
gebied voorafgaand aan de komst van een delegatie van
Portugese parlementariërs. Dit bezoek stond voor 4 no
vember op het programma, maar is volgens Amnesty in
middels uitgesteld. Bij de groep die in de kerk van Motael
op Dili was gevlucht ging het om jonge mensen die bang
waren voor repressailles van de Indonesische veiligheids
troepen vanwege hun politieke activiteit. De twee men
sen waren ongewapend. Volgens Amnesty omsingelden
soldaten de kerk om ongeveer half twee 's nachts en gin
gen toen naar binnen, blijkbaar om personen te arreste
ren. Getuigen hoorden geweerschoten en vonden later de
twee doden binnen in de kerk.
Indien al onze
wensen in vervulling
gingen, zou het er
voor onze
medemensen slecht
uitzien
Emanuel Wertheimer
LONDEN De beheerders van
het vermogen van de Anglicaan
se Kerk stellen in hun beleg
gingsbeleid terecht winstver
wachtingen boven ethische
overwegingen. Dat heeft het
Britse Hooggerechtshof bepaald
in een proefproces dat bisschop
Richard Harries van Oxford te
gen de commisie financiële za
ken van de Anglicaanse Kerk
had aangespannen.
Harries vindt dat alle beleggin
gen van zijn kerk
stemming moeten zijn met
christelijk geweten, ook al
dat de kerk geld kosten. De
commissie brengt daartegen in
dat financiële argumenten voor
op moeten staan en dat zij bo
vendien volgens de wet een zo
hoog mogelijk rendement uit
haar investeringen moet halen.
De commisie wees er bovendien
op dat zij niet belegt in onderne
mingen die wapens, alcoholische
dranken of sigaretten produce
ren of de goklust aanmoedigen.
Ook beleggingen in krantenbe-
drijven zijn taboe.
Ondanks zijn teleurstelling over
de uitspraak, ziet Harries een
lichtpuntje. Het hof vindt dat de
kerk niet moet investeren in on
dernemingen die haar goede
naam kunnen aantasten. Hij zal
nu de synode vragen om een uit
spraak over de morele uitgangs
punten in het beleggingsbeleid.
De Anglicaanse kerk is met een
vermogen van 2,5 miljard pond
(ongeveer 85, miljard gulden)
een van de rijkste instellingen in
Groot-Brittannië. Door
dig te beleggen heeft de c
sie het vermogen vorig jaar i
700 miljoen pond weten uit
breiden.
Bisschoppen:
geen brigades
om revolutie
te verdedigen
HAVANA De rooms-katho-
lieke bisschoppen op Cuba
hebben de gelovigen opgeroe
pen niet deel te nemen in de
'snelle-actiebrigades' die elke
uiting van ongenoegen over
het communistische bewind
moeten bestrijden. De brigades
zijn in het leven geroepen
door het comité voor de verde
diging van de revolutie.
Volgens aartsbisschop Jaime
Ortega van Havana vinden de
bisschoppen afwijzing van de
brigades een gewetenszaak.
„De katholieke gelovigen heb
ben diepgevoelde redenen om
niet deel te nemen in iets dat
in kan gaan tegen de liefde die
zij de naaste verschuldigd zijn,
ongeacht hun persoonlijke me
ning."
Bovendien kunnen de briga
des verdeeldheid in de gezin
nen zaaien en kunnen ze een
bron van geweld en agressie
zijn. „Het christelijk geweten
moet deelneming in de briga
des afwijzen en zich ongemak
kelijk voelen bij hun acties",
aldus Ortega die alle Cubanen
oproept „in deze moeilijke
tijd" elkaar te helpen en aan
verzoening en vrede te wer
ken.
De Cubaanse bisschoppen heb
ben zich tot dusver niet uitge
laten over het besluit van het
vierde congres van de Com
munistische Partij eerder deze
maand om ook christenen tot
de partij toe te laten.
VOORZITTER HERVORMDE RAAD VOOR ZENDING:
T)
OEGSTGEEST „Ik heb
het gevoel dat er eigenlijk
onderscheid gemaakt
moet worden tussen gods
dienst en geloof. Gods
dienst zou je kunnen op
leggen, maar geloof kun je
nooit opleggen. Ik denk
dat wij andere mensen
niet kunnen bekeren, dat
is het werk van de Geest".
Aldus reageert
mevrouw drs. M. B. Jonge-
neel-Touw (Bunnik), voorzit
ter van de raad voor de zen
ding in de Hervormde Kerk,
op de uitspraken van prof. dr.
P. Holtrop afgelopen zondag
voor NCRV-tv (zie onze krant
van afgelopen dinsdag, red.).
Holtrop betoogde dat hij geen
zending meer wil bedrijven in
de traditionele zin van mensen
in verre landen bekeren tot
het christelijk geloof. Hij vindt
wel dat christenen de traditio
nele christelijke begrippen als
bekering, verzoening en ver
geving moeten 'vertalen' in
woorden, beelden en verhalen
van deze tijd.
„Ik zou het woord begrippen
liever vervangen door termen
of woorden", aldus mevrouw
Jongeneel. Wat dit betreft
geeft zij Holtrop gelijk: „Je
moet eerst de situatie van de
ander kennen". Pas dan kun je
hoogstens zeggen: „Zou het ge
loof in jouw situatie je kunnen
helpen?"
Zij heeft de indruk dat prof.
Holtrop vooral ageert tegen de
manier waarop zending is be
dreven, tegen een agressieve
evangelieverkondiging. „Het
gaat er toch om de ander dui
delijk te maken wat het chris
telijk geloof in hun situatie zou
kunnen betekenen. Dat houdt
in dat je eerst luistert naar de
ander". Maar anderen aanhan
gers maken van jouw gods
dienst, dat kan niet, aldus me
vrouw Jongeneel. „Je kunt
ook niet zo ver gaan dat je
zegt: jullie geloof deugt niet. Ik
ben dan ook heel voorzichtig
geworden met bekering in de
vroegere zin van het woord".
Reactie GZB
Een tweede reactie uit hér-
vormde kring komt van .ds. C.
Snoei, algemeen secretaris van
de Gereformeerde Zendings-
bond (die wordt gedragen door
leden van de Gereformeerde
Bond). Hij wijst op de woorden
van Paulus: „En wee mij, in
dien ik het Evangelie niet ver
kondig". Ds. Snoei noemt het
opvallend dat prof. Holtrop,
wanneer hij over zending
spreekt, meer de mens en zijn
gevoelen centraal stelt dan het
Schriftwoord.
Verder valt het Snoei op dat
Drs. M.B. Jongeneel-Touw
I FOTO: PERS UNIE
Holtrop het heeft over het
'verhaal' en het 'visioen' van
christenen. Maar anderen heb
ben ook schitterende visioe
nen. „Dat de Heilige Schrift
bron en norm is voor ons den
ken en handelen, ook in de
zending, vernemen we niet".
Volgens Snoei staat de bijbel
niet toe in deze zin te spreken.
Hij herinnert nogmaals aan
Paulus, die zich van Hoger
Hand aangesteld wist om het
Evangelie te brengen aan jo
den en niet-joden. „En de
Boodschap die hij brengen
moet is voor ieder mens rele
vant", aldus ds. Snoei. Hij
vindt dat je het werk van zen
ding en missie in het verleden
niet zomaar mag afdoen met
expansie van de westerse we
reld. Zendelingen en missiona
rissen hebben zich dikwijls in
gezet voor de mensen en zich
teweer gesteld tegen wat hen
werd aangedaan. Het leven en
bestaan van de christelijke
kerken in landen waar onder
druking heerst, laat zich even
min rijmen met de stelling van
prof. Holtrop.
Het Evangelie dient verkon
digd te worden, met daaraan
verbonden de oproep tot beke
ring en geloof. Het 'hoe' is
echter niet altijd zomaar zon
der meer duidelijk, aldus "de
GZB-secretaris. Het diepste
motief is het feit dat God de
wereld liefheeft.
JERUZALEM Onderzoe
kers uit de gehele wereld krij
gen toegang tot foto's van de
Dode-Zeerollen, heeft de Is
raëlische prof. Immanuel Tov
tegenover journalisten gezegd.
Iedere onderzoeker mag de fo
to's inzien en voor zijn onder
zoek gebruiken, mits hij be
looft de rollen niet in hun ge
heel te publiceren.
Vorige maand besloot de Hun-
tington-bibliotheek in de Ver
enigde Staten de 3.000 negatie
ven van de rollen die zij sinds
het begin van de jaren tachtig
in bezit heeft, vrij te geven
voor wetenschappelijk onder
zoek. Dit tot grote woede van
de Israëlische autoriteiten die
de bibliotheek beschuldigden
van schending van een over
eenkomst.
Volgens Tov zien de Israëli
sche autoriteiten af van ge
rechtelijke stappen tegen de
Amerikaanse bibliotheek, om
dat het bij het vrijgeven van
de rollen om een morele zaak
en niet om een juridische
kwestie gaat. De Israëli's heb
ben een conferentie over de
rollen, die in december in Je
ruzalem zou worden gehou
den, afgelast.
De Dode-Zeerollen, manu
scripten uit de periode tussen
300 voor Christus en 135 na
Christus, werden kort na de
Tweede Wereldoorlog in de
woestijn van Judea gevonden.
Het gaat om oudtestamenti
sche geschriften en geschriften
van de sekte der Essenen. Na
de zesdaagse oorlog van 1967
kwamen de rollen in bezit van
Israël, waar ze worden be
waard in het Rockefeller Mu
seum in Jeruzalem. In het be
gin van de jaren tachtig zond
de Israëlische regering nega
tieven van de rollen naar de
Verenigde Staten en Groot-
Brittannië onder de uitdruk
kelijke voorwaarde dat slechts
Oorlogsschip gezegend
In St. Petersburg i
het eerst sinds 1917 een schip geze-
LONDEN Radicale moslims
in Groot-Brittannië hebben de
oprichting van een eigen par
lement aangekondigd. De isla
mitische volksvertegenwoordi
ging zal 200 zetels tellen en
vijf keer per jaar bijeenkomen.
De eerste zitting staat voor 4
januari op de agenda.
Een van de initiatiefnemers is
het pro-Iraanse Muslim Insti
tute dat onder leiding staat
van Kalim Siddiqui. Deze
toonde zich twee jaar geleden
één van de felste voorstanders
van de door de Iraanse ayatol
lah Khomeini uitgesproken
doodstraf tegen de Brits-India-
se schrijver Salman Rushdie.
Moslimfundamentalisten be
schouwen Rushdies boek De
Satansverzen als godslasterlijk
voor islamieten.
De oprichters van het parle
ment lieten in een verklaring
Tentoonstelling
over Christelijk
Sociaal Congres
UTRECHT Bij gelegenheid
van de herdenking van hon
derd jaar Rerum Novarum en
het Christelijk Sociaal Congres
is vanaf 6 november in het
Vakbondsmuseum in Amster
dam (Henri Polaklaan 9) de
tentoonstelling „Voor het volk
om Christus' wil" te zien. De
expositie - tot 10 februari 1992
- geeft een beeld van de ont
wikkeling van de sociale leer
van de Roomskatholieke kerk
en de protestantse kerken.
In 1891 vaardige paus Leo
XIII de encycliek „Rerum No
varum" uit, waarin hij aan
dacht vroeg voor het ellendige
bestaan van de arbeiders. In
datzelfde jaar werd het eerste
Christelijk Sociaal Congres ge
houden.
Duitse bisdommen met geld
in uitgeverij van seksblad
BAMBERG De Beierse bisdommen Bamberg en Eichstött en
de missie-organisatie Missio hebben financiële belangen in de
uitgeverij Sebaldus in Niirnberg, die medeverantwoordelijk is
voor de uitgave van een Berlijnse seks- en geweldblad.
Het aartsbisdom Bamberg heeft een bericht van het Oostenrijkse
maandblad 'Kirche intern' bevestigd dat het 320.000 mark in de
uitgeverij heeft geïnvesteerd. Het seminarie van het Beierse
aartsbisdom heeft een belang van 100.000 mark. Het bisdom
Eichsteitt en Missio hebben resp. 90.000 en 80.000 mark in de uit
geverij gestoken. Ook sommige bisschoppen en media-deskundi
gen hebben financiële belangen in de uitgeverij, die een jaarlijk
se omzet heeft van 830 miljoen mark.
Het aartsbisdom Bamberg heeft aangekondigd binnenkort „pas
sende stappen te nemen". Er hebben van meet af aan nauwe
banden tussen de kerk en de uitgeverij bestaan, zegt het aarts
bisdom. Door de „crisis in de christelijke media" is Sebaldus
steeds verder van de „christelijke zingeving" verwijderd ge
raakt. De vertegenwoordiger van het aartsbisdom in het bestuur
van de uitgeverij heeft bij herhaling zijn zorgen daarover laten
blijken, aldus het aartsbisdom.
LEEUWARDEN Ker
ken doen er goed aan een
speciaal team aan te stel
len voor de verhouding
tussen geloof en psychia
trische problematiek. De
nood op dit gebied is
groot; ook in de kerk kan
men maar beter lichame
lijk ziek zijn dan geeste
lijk.
Dat vindt heer J.H. Voerman
lid van de werkgroep Pasto
raat en Psychische Problema
tiek, die sinds vorig jaar func
tioneert in de Christelijke Ge
reformeerde kerk van Leeu
warden. Voerman sprak tij
dens de jaarlijkse regionale
ontmoetingsdag voor christelij
ke en Nederlands gerefor
meerden in Leeuwarden. Op
die dag stond 'Pastoraat en
psychische problematiek' een-
De werkgroep bestaat behalve
uit de twee predikanten, uit
ter zake kundige gemeentele
den. Een betere opvang voor
mensen met psychische klach
ten in de gemeente is het
hoofddoel.
De werkgroep doet aan toerus
ting en scholing voor predi
kanten en ouderlingen inzake
psychische problematiek, on
dersteunt de ambtsdragers bij
het pastoraat aan psychisch
zieken en kan, door de des
kundigheid van de leden, in
gevallen ook voor di
recte hulpverlening zorgen.
Het team is bepaald geen over
bodige luxe, aldus Voerman.
„Helaas kun je ook in de kerk
maar beter lichamelijk dan
geestelijk ziek zijn". Het be
grip voor mensen in psychi
sche nood en de deskundig
heid om op goede wijze met
hen om te gaan, ontbreekt
nogal eens. Veel psychisch zie
ken verzwijgen daarom hun
kwaal. „Er is sprake van veel
onzichtbaar leed".
Het is de werkgroep opgeval
len dat er nog steeds een kloof
is tussen geloof en psychische
problematiek: „Specifieke
christelijke hulpverlening is
nauwelijks te vinden".
Eerste stap op lange weg
rai
dvc
RONII
UG) v
nties g
lgens E
info:
iben k
eten re
In Madrid zijn vandaag de laatste voorbereidingen getroffo de i
voor de vredesconferentie over het Midden-Oosten, die iet
morgen begint. De afgelopen dagen zijn de verschillende e'
legaties en duizenden journalisten in de Spaanse hoofds
aangekomen om deel te nemen en verslag te doen
bijeenkomst, die met recht bij voorbaat historisch
noemd. Het is immers voor het eerst dat alle bij het confai
in het Midden-Oosten betrokken partijen, inclusief de Pajer
tijnen, voor overleg bijeen komen.
In zo'n eerste fase van een onderhandelingssproces
symbolen, gebaren en handelingen vaak even zw
woorden. Dat was ook zo bij de Parijse onderhandelin
over de oorlog in Vietnam, begin jaren zeventig, en is ooi
het geval. Vandaar dat de delegaties morgen bij het betre
van de conferentiezaal van het 18de-eeuwse Koninklijke
leis volgens een strak tijdschema alleen een handd
ontvangen van koning Juan Carlos. Zij behoeven elkaar
formeel te begroeten, zodat de Israëlische premier Sha
niet de hand hoeft te drukken van de vertegenwoordi{
van Syrië en de Palestijnen wat hij overigens
schijnlijk demonstratief zou weigeren.
epl
Dl
Zo zijn er meer kwesties die op veel buitenstaandersFjii
futiliteiten overkomen die in het internationale sp
ningsveld rond een vredesconferentie potentiële polil
tijdbommen blijken te zijn. Een voorbeeld daarvan
gewezen spreektijd. Tot groot ongenoegen van Israël heef
Palestijnse delegatie even veel spreektijd gekregen als de
dere afvaardigingen, hoewel de Palestijnen zitting hebbei
een gezamenlijke Jordaans-Palestijnse delegatie. Israë
duidelijk bevreesd dat een gelijke behandeling voor de Pa
tijnen bij de opening van de conferentie een precedent
scheppen. Van hun kant zijn de Arabische delegaties
vreesd iets te doen of te zeggen, dat kan worden uitgelegd
toegeeflijkheid aan Israël.
el in.
-ail-
volksver
tegenwoordiging een bijdrage
is aan de democratische tradi
tie in Groot-Brittannië. De
vergadering moet een „partner
van het Britse establishment"
worden, aldus de verklaring.
De vice-voorzitter van de Isla
mitische Partij van Groot-Brit
tannië, Hany Nasr, veroordeel
de de oprichting van het nieu
we parlement. De Britse mos
lims moeten deel uit gaan ma
ken van de Britse samenleving
en zich daar niet van afwen
den, zo stelde Nasr.
Uiterst zeldzame
Vulgaat Bijbel
bij Christie's
AMSTERDAM Een uiterst
zeldzame 36-regelige Vulgaat
Bijbel komt op donderdag 27
november op de veiling bij
Christie's in Londen. Ver
wacht wordt dat dit exem
plaar, dat stamt uit de eerste
jaren na de uitvinding van de
boekdrukkunst in de vijftien
de eeuw, meer dan 1 miljoen
pond (ongeveer 3,3 miljoen
gulden) zal opbrengen.
Slechts veertien exemplaren
van deze bijbeluitgave hebben
de eeuwen overleefd, terwijl
er van de Gutenberg Bijbel 48
exemplaren bewaard zijn ge
bleven. Het Plantijn-Moretus
Museum in Antwerpen bezit
het enige exemplaar van de
Vulgaat Bijbel in de Lage Lan
den.
De naam Vulgaat Bijbel ver
wijst naar het aantal regels,
waaruit de twee tekstkolom
men per pagina werden opge
bouwd. De nu aangeboden bij
bel werd circa 1460 in Bam
berg (Beieren) gezet naar de
tekst van de 42-regelige eerste
editie die door Johann Guten
berg werd gedrukt in 1455.
A.LS komende vrijdag de eerste fase van de vredesbesj
kingen wordt afgesloten, zal ongetwijfeld de conclusie
den getrokken dat de bijeenkomst in Madrid de eerste s
geweest op een weg, waarvan het einde voorlopig ni
zicht is. Die conclusie is geenszins verwonderlijk. De op1
tingen van Israël, de Arabische landen en de Palestijl
over vrede in het Midden-Oosten zijn zo uiteenlopend,
zonder een ingrijpende veranderingen in de standpunjiti
geen doorbraak mogelijk is. Het gaat bovendien
meer dan het opgeven door Israël van de bezette gebieder
de vestiging van een Palestijnse staat. Zonder een akko
over Jeruzalem, over de Golan-hoogvlakte, over Jorda
over Libanon, over de waterbronnen in het Midden-Oo:
het strijdpunt van de toekomst! en over de terugd
ging van de overbewapening, is er geen vrede mogelijk.
De afgelopen decennia is veelvuldig gespeculeerd ove
kansen op vredesbesprekingen in het Midden-Oosten,
acht maanden zeer intensief onderhandelen is het de Am
kanen eindelijk gelukt Israël, zijn Arabische buurlanden
de Palestijnen aan de onderhandelingstafel te krijgen
Amerikaanse succes kan niet los worden gezien van d
loop van de Golfoorlog en de ineenstorting van het Soa
rijk, als gevolg waarvan de Amerikanen momenteel de
echte supermacht zijn. Dat legt een zware verplichting
aan de Amerikanen, maar maakt het voor de deelnemers
de conferentie ook heel moeilijk om het vredesproces op
lijk te saboteren. In Madrid worden een of meer schrei
gezet op een weg, waarvan het einde nog niet in zicht
Maar voor het eerst bewandelen alle betrokken partijen
dezelfde, juiste, weg.
,'fN t
yeede
;nde
ovei
sr
er en
Ranc
n te 1<
en
CD,
rder
st hai
giste
De werkgroep hecht dan ook
veel betekenis aan een instel
ling die zich specifiek richt op
het werkterrein van psychia
trie en protestants-christelijke
levensovertuiging. Die instel
ling is de Gereformeerde Lan
delijke Instelling voor Ambu
lante Geestelijke Gezondheids
zorg (Gliagg) De Poort. Deze
door de gereformeerde gezind
te gesteunde, niet-gesubsi-
dieerde instelling heeft becij
ferd dat ongeveer 2 procent
van de 600.000 zielen tellende
gereformeerde gezindte in Ne
derland jaarlijks om psychia
trische hulp vraagt. In 1990
kreeg De Poort 1600 huipaan-
vragen, een stijging van 25
procent vergeleken bij 1989.
Uitgave Wester
Telefoon
Postadres: Postbu:
Hoofdkantoor Koopr
Telefoon: 070 -
Telefa>
Apothekersdijk 34.1
071 -122 244
071 -134 941
Postbus
it 9. 2288 BC Rijswijk.
1 CA Den Haag
Directeur/hoofdre
Adjunct-hoofdred
Chef-redacteur G
Stadsredactie Leiden (tel. 071 - 144 046 of 071 - 144 047) R. Kleijn (chef), M Ro:
drs J van Zeijl.
Omgeving Leiden (tel 071 - 144 048): K van Herpen (chef), F< Buurman,
drs. R. Koldenhof, M Kroft, T. Pieters.
Sport Leiden e.o. (tel. 071 - 144 049): K. van Kesteren.
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel 070 - 3190 815):
ïuma. A. vari Holstein
Voorbij, R de Roo, drs K Veraart
D DijKhuiz bat i
'R Langeveld, drs H -F Ru'ijl. 0pb
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G. Ansems (coördinator), B. Jansma, H
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L Kooistra, drs P van Velthoven
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis. S. Pieters*
Opmaak (tel: 070 - 3190 831): Ch Bels (chef). A de Bruijn. W. Diekstra
A van Rijn (chef). W Bunschoten, drs C van Haei
E Huisman. H Jansen, drs J var
Sport algemeen (tel 070 - 3190 826) F. Werkman (chef).
EN I
dis
tij(
erati
>rdt
rd n
C de Kier
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819)
De Leidse Courant
- freelance-medew
- de parlementaire
België. De algemene verslaggevers
Schne
Stichting Pers Unie, ei
samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederlai
algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs
P. Vogels. De parlementaire rr
D. Hofland, P. Koopman, D vj
(Tunis), A. Courant
(Kaapstad), drs A Heering (Mom
(Parijs). M de Koninck (Washington). H Kuitert (Nieuw Delhi),
mp (Sao Paulo). R Simons (Londen), drs R. Vunderink (Moskou,
(Jeruzalem). E Winkels (Barcelona) G van Wijland (Belgrado).
(Bonn), J. Wijnen (Brussel)
Telefoon 071 -313 677 o
Nabezorging
Bij betaling per acceptgiro
pZ jaa?rtaal
Het abonnementsgeld die
Advertenties
Voor uitsluitend het doorg
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575
POSTBANK NV 663 050
/an 18.00 tot 19 00 u
Rijswijk 070 - 3902 702
)A
iagt<
*g.
ideli
or i
eer
kSI
