Afdingen op een Mao-pet
llloö
Fluo-rage al
weer voorbij
vK
'tri J5j
Peking: bami of meloen bij het ontbijt
De Gebedshal
voor de Goede
Oogsten op
het complex
van de
Tempel van
de Hemel.
Foto's Ben
Blumers
j
rt als j
op d
belang
vai
vee
nde va
niniste
gi Nada
taat noj
en Bal
Ten to<door R|EN VAN DEN ANKER
»n sincj
®™t|sa1Zondagmorgen rond
en. tienen. De warme regen
met h<stroomt met bakken uit
trtfaciijde hemel. De vijfbaans
oiympiautoweg is vrijwel leeg.
noemdpe chauffeur de witte
^"^handschoenen aan het
sten oc stuur ploegt de toeris-
t zal ve tenbus door dikke plas-
ïïtieasen water die op het
ten k'mwegdek blijven staan.
Op weg naar de Chinese
s gewoiLangS de kant van de weg staan
tersporljn piramidevorm opgestapelde
i van oriwatermeloenen te wachten op
ar werkjCOperS) die bij mooier weer en
teiir valdij het ontbreken van een
sje Arir^uch^strook ZOnder gêne op de
zegt hijrechterrijbaan stoppen,
het guipe verkopers schuilen onder
lappen plastic die in tentvorm
twee stokken zijn gespan-
er Haiinen tiDaar wonen ze ook", legt
reiigids Tracy uit. „Meestal zijn het
lledig (fyerstotenen van een dorp uit de
land gfcmgeving. Ze hebben hun eer
rzijn reberioren en proberen zo nog aan
facilite^un kostje te komen". We wrij-
1 ^ar^eVen een 'gat' in het beslagen
tevrede^usraam naast ons. In een glimp
Nede^jen we een van de wegverko-
bers aan zijn ontbijt.
veelfaeloen.
appartl
de hooVerlamd
6 ?^^eking, nazomer 1991. Een we-
Wachtej.eidstad met ruim twaalf miljoen
nogo^nwoners en gemeentegrenzen,
:rokusv|jie ongeveer Noord- en Zuid-Hol-
minuuhand beslaan. Hoofdstad van een
lifcapa<tCOnornisCh verlamd rijk, dat zo'n
tié 3 müjard inwoners telt. Een im-
mens arbeids- en consumentenpo-
tentieel, dat nog maar nauwelijks
u/ordt gebruikt,
dorra 3feen iand ongeveer de Verenig
bar'swii[e staten - dat gebieden heeft,
sneeufyaar blanke westerlingen zo goed
adijseli^s onbekend zijn, omdat er vrij-
gevorde^gj geen wegen zijn, laat staan dat
is het een bus of auto kan komen. Een
ïerendeUggt met nog steeds één politieke
rood. Ij)artij, die nog maar enkele jaren
met de Sovjet-Unie twist:
zefe om bet meest gestaalde type
communisme.
erzijngbaarvan merkje als toerist in Pe-
Weinig. Soms, onverwacht,
geeft l}ocb wel iets: als de buschauffeur
nsme z^lmaar achter een sjokkende
et hij ntyrachtwagen blijft hangen, dan
tkelingejbj^ hij hier de inhaalbaan niet te
skigebien0gen gebruiken omdat die al-
js bestemd voor partijauto's
if, wa^n militairen.
kwes%et nisje met de ongebruikte balie
het isoljjgggt de liften op elke etage in het
aan- (ïotel is aangelegd, omdat de
bouwwet dat bepaalt. Een partijlid
jn er ïHou vandaaruit 24 uur per dag de
rators obewegingen van de hotelgasten in
organisjg gaten moeten houden. Later
reau k3j00r je ^at de Chinese personeels-
n- ieden allemaal zijn aangewezen
loor de staat. Die bepaalt de hoog-
ie van hun salaris. En natuurlijk
fijn de soms zeer moderne perso
nenauto's op straat allemaal bezit
ran overheid of staatsbedrijven.
De matineuze bezoeker ziet de
ichtendgymnastiek, waar duizen-
ien inwoners van Peking 's mor-
1*1 lens tussen zes en zeven uur vol-
ekendeCens de regels van de partij op
gen, mo^raat aan meedoen. Ritmische be
er een gfyegingen met armen en benen in
ln°?e °Pen lucht, voordat de werkdag
kinder^anvangt. Aerobic op z'n Chinees,
kcb-t f 3 grote groepen dus.
hikt te nyerder 0ogt Peking als een ooster
1 °^.e^°le, kapitalistische stad. Met brede
vgebiedqvenueSi met futuristische kan-
-rscheneoor. en hotelcomplexen. Met in de
buitenwijken oude en nieuwe
woonkazernes, omgeven door veel
groen. Privébezit is binnen het Chi
nese socialisme vrij normaal. Een
Chinees kan sparen voor een koop
huis. De televisie en de stereotoren
kosten veel geld, maar zijn binnen
bereik. Ook de fiets is gekocht, voor
nog geen 120 gulden. En afdingen is
net zo normaal als in Bangkok of
Cairo.
De gemiddelde Chinees is inmiddels
gewend aan de voor ons onbegrijpe
lijke partij-inbreuken op zijn privé-
leven. Eén kind per echtpaar mag;
een tweede betekent het verlies van
de kinderbijslag van het eerste.
„Trouwen kan als je als meisje 20
jaar bent. Voor de jongen is dat 22,
maar samen moet je in ieder geval
vijftig jaren tellen. Anders geen
bruiloft en, veel belangrijker, geen
huis", aldus Tracy, die er aan toe
voegt dat in gezamenlijke jaren te
jonge verliefden soms een oplossing
vinden. Ze moeten van hun baas een
aanbevelingsbrief krijgen waarin de
werkgever toestemming vraagt om
hen eerder te laten trouwen.
Als Tracy lacht worden haar ogen
nog kleiner dan ze al zijn. Ze spreekt
open. Praten met buitenlanders is
geen enkel probleem voor Chinezen,
al is het aantal dat een vreemde taal
spreekt nog gering. En zelfs zij die
Engels zeggen te spreken zijn door
hun accent nauwelijks verstaan
baar. Ook hier klinkt de 'r' veelal als
een '1'.
Bel
De vochtigheidsgraad is hoog, de
temperatuur rond 28 graden. In dit
natte jaargetijde zijn er weinig wes
terlingen in de Chinese hoofdstad.
Met blond haar en blanke huid trek
je veel aandacht bij de Chinezen. Ze
ker als je met hen op de fiets stapt.
De tweewieler van Chinese makelij
is wat klein voor westerse benen, de
knieën raken bijna de metalen knij-
premmen. Imponerend is de bel, die
met één beweging zijn aanhoudend
rinkelend werk doet.
Zelfs voor een Hollander is het fasci
nerend om mee te fietsen in Peking.
Samen met tienduizenden andere
tweewielers. Die ook rinkelen en die
soms met ware doodsverachting de
verkeersregels negeren. Een rijwijze
die ook menig automobilist zich
toeëigent. 's Nachts is het echt link,
omdat geen Chinees licht op z'n fiets
heeft en menige straat geen verlich
ting kent.
De agent in wit uniform en dito
handschoenen tekent korte lijnen
rond de verkreukelde fiets die, vlak
voor zijn van een parasol voorziene
halve meter hoge 'toren', midden op
de kruising aan barrels is gereden.
De fietser kon er nog net afspringen;
de auto heeft nauwelijks schade.
Pedalerend passeren we een man
die vrijwel letterlijk zijn hele huis
houden achterop heeft. Het voorwiel
heeft nauwelijks grip op het wegdek.
Drie straten verder, bij de verkeers
lichten die de meesten niet willen
zien, stopt een soort driewieler.
Hemelse Vrede
De bijna tandeloze Chinees praat
even met zijn dikke vrouw in de ach
terbak.
Op het Plein van de Hemelse Vrede
krioelen minstens tienduizend Chi
nezen. Dagjestoeristen, die zich, zo
lijkt het, allemaal laten fotograferen.
Met op de achtergrond de Grote Hal
van het Volk. Of de gevel van het
mausoleum van de vroegere Grote
Leider Mao. Hele families reserver
en enkele vierkante meters plaveisel
voor een uitgebreide lunch. Een
vierkant stuk van het plein, deels ge
vuld met bussen en militaire voer
tuigen, is afgezet door soldaten.
Een gevoel van historische emotie.
Hier is het twee jaar geleden ge
beurd. Hier probeerden duizenden
studenten meer vrijheid van denken
en spreken voor hen en het volk te
verkrijgen. Hier denderden de tanks
dwars over het tentenkamp dat de
demonstranten hadden opgezet.
Hier vermorzelden de rupsbanden
levens om het gezag van partij en
haar leiders weer terug te brengen
We herkennen de groene rij bomen
op de achtergrond. Van dat ene
beeld van die jonge student die, zij
het kort, een rij tanks tegenhield.
Tian, geen student meer en nu werk
zaam in het toerisme, lacht beleefd
als we zeggen wat we voelen. Ook hij
was erbij, dagenlang. Hij kende en
kele slachtoffers. „Het gekke is", zo
vertelt hij, „dat alles na het neer
slaan van dat studentenverzet ge
woon verder ging. We kunnen er nu
open over praten. Zelfs kritiek op de
partij is toegestaan. We kunnen nog
niet praten over democratie of een
meerpartijenstelsel, maar toch".
Zonder aarzeling gaat hij verder:
„De partij heeft deze slag gewonnen,
maar de ontwikkeling naar een zeke
re democratisering gaat gewoon ver
der. De leiders voelden zich echter
vernederd, in hun eer aangetast. Dat
de werêld zo kon zien dat aan hun
gezag werd gemorreld kon niet in
hun ogen. Of we nu gelijk hadden of
niet. Ze hadden hun gezicht verlo
ren. Zo voelen ze het nog steeds,
want de studentenleiders worden
nog altijd vastgehouden. Er zijn nog
dagelijks processen, die met veel pu
bliciteit aan het volk worden ver
teld". Even later helpt Tian ons twee
soldaten te overtuigen dat ze met
ons op de foto moeten. Hij praat met
hen alsof het zijn goede maatjes zijn.
„Vooral de aanwezigheid van CNN
en andere buitenlandse pers is door
slaggevend geweest. Ook de partij
leiders hebben de zaak niet meer
kunnen verdoezelen. Wel manipule
ren, maar de wereld heeft die aantas
ting van hun gezag gezien of ge
hoord. Dat is wat de bonzen het
diepst heeft gekwetst. Daarom
moesten ze wel ingrijpen".
Op de luxe Swissótel-kamer schake
len we een uur later de televisie aan.
CNN toont een eigen reclamespot.
Flitsen van de Golfoorlog half janua
ri, beelden van het Plein van de He
melse Vrede toen. Daarna de hoogte
punten van het actuele wereld-
Poorten
Twee jaar na de studentenrellen lij
ken de poorten van China weer ge
heel open. De stroom zakenmensen
en toeristen komt langzaam maar ze
ker weer op gang. Binnen enkele ja
ren hopen de Chinezen dat er weer
jaarlijks een miljoen buitenlandse
gasten zullen komen. Onder hen zul
len zo'n zevenduizend Nederlanders
zijn. Net als voor 1989.
Niet dat de Chinese toeristische in
dustrie die aantallen echt nodig
heeft. De buitenlanders zijn eigen
lijk alleen belangrijk omdat ze harde
westerse valuta binnenbrengen. Uit
eigen land komen er jaarlijks zo'n
dertig miljoen landgenoten die het
'lekker weg in eigen land' vertalen
met een dagje Grote Chinese Muur,
de graven van de Ming-keizers, de
Verboden Stad of de Tempel van de
Hemel.
Gemiddeld hebben de Chinese
werknemers zeven vrije dagen per
jaar. Dat lijkt weinig, maar met zo'n
immens bevolkingsgetal kom je al
gauw op tienduizend miljoen va
kantiedagen. Sommigen gaan ook
naar het buitenland, veelal Thai
land, Singapore of Indonesië. Toe
stemming om te reizen krijgen ze
echter alleen als ze 'daar' een
sponsor hebben. Veel inwoners
van Peking reizen graag naar de
kust, zo'n vierhonderd kilometer
zuidoostwaarts. Om te genieten
van het strand langs de Gele Zee.
Op eigen wijze hebben de Chinese
machthebbers vanuit hun ivoren
partijtoren een soort vakantie
spreiding doorgevoerd. Iedere
Chinees werkt zes dagen per
week, maar de vrije dag is niet al
tijd de zondag. Afhankelijk van
het woongebied is dat soms een
maandag of dinsdag. Echte pro
blemen vormen het Chinese
Nieuwjaar en 1 mei. Dan zijn alle
Chinezen vrij.
Vechten
Het metrokaartje kost 46 cent. We
zijn niet de enige reizigers. Het
treinstel binnen komen kost enig
duwwerk; zes stations later is het
uitstappen echt vechten. Lijf aan
lijf hangen we aan de lussen van
de moderne metro. Het stinkt, niet
alleen naar zweet. Uitgebreid
geeuwen en boeren lijken gewoon.
Bruine tanden, als ze er nog zitten,
ook. Prodent zou hier nog veel
goed werk kunnen doen. „Niet
spuwen en niet roken", meldt het
bord groot op het perron. De inge
houden fluimen treffen we bij de
uitgang.
De temperatuur in de metrocoupé
loopt richting veertig graden, de
bedomptheid neemt toe, ondanks
de gierende ventilatoren in het
plafond van de wagon. Ik zie vrou
wen en meisjes met panties en
kniekousjes. „Een vorm van sta
tus", legt Tracy later uit.
De oude man bij het groentestalle
tje tikt op het mini-kooitje met
daarin een krekel. Het gevangen
insect begint zijn 'zang', waarna
zijn vrije soortgenoten in de nabij
gelegen boom als een waar zang
koor invallen.
Op straat en in de winkels is vol
doende voedsel te koop. Chinezen
kokkerellen graag en eten vrijwel
alles. In veel restaurants kun je
slang, kat of rat bestellen. Ook
hondevlees staat op het menu. 't
Smaakt pittig, stellen we vast,
maar het smaakt. De bami of mi
hoen en de loempiaatjes de vol
gende ochtend bij het ontbijt be
vallen beter. Al valt het niet mee,
eten met stokjes.
Hot dog
De fietstaxi brengt ons naar de
Verboden Stad, het keizerlijke
complex in hartje Peking. We pas
seren een van de twee vestigingen
van Pizza Hut, waar Chinezen zich
voor de deur verdringen. Ook
Kentucky Fried Chicken zit hier
al. McDonalds hoopt het eerste
restaurant dit najaar te openen.
De hot dog is eveneens in opmars.
De man voor ons trapt zich in het
zweet en vraagt een hogere prijs
dan zijn collega in de gemotori
seerde vierwieler. Voor acht gul
den brengt de fietstaxi ons in een
half uur naar het schitterende
stukje architectuur uit vervlogen
jaren toen het gewone volk ver van
de machthebbers leefde.
De T-shirts zijn als souvenir favo
riet en zijn duur. Dat wil zeggen,
net acht gulden. Gisteren, bij de
Grote Muur. betaalden we een
daalder. Zo'n Chinese rinkelbel
was even 'kostbaar'. Een groene
Chinese pet, het enig overgeble
ven kledingstuk van het beroem
de Mao-pak, wordt na enig afdin
gen verkocht voor net een gulden.
En alleen nog gedragen door toe
risten.
Kleur en stof het belangrijkst
E\q
Er zijn veel
rijk
glanzende
materialen
verwerkt,
zoals in dit
jack van
Steinebronn.
door RIA SCHUURHUIZEN
Evenals de gewone mode is de wintersportkleding onderhevig aan stro
mingen. En evenals in de gewone mode zie je ook hier een grote groep
eenvoudige basis-skipakken, broeken en jacks. Ze kunnen net zo ge
makkelijk op straat worden gedragen als op de piste.
Daartegenover staat een groep mensen die zich met de wintersportkle
ding wil onderscheiden. Voor hen zijn er prachtige dure materialen en
luxe en rijk uitziende pakken, waar het desbetreffende prijskaartje
mooi bij aansluit.
Mode zal het kopen aantrekkelijk moeten maken, want functionaliteit
wordt als vanzelfsprekend ervaren. Het zijn immers altijd de sportmo-
defabrikanten geweest die de technologische vooruitgangen steeds op
de voet hebben gevolgd.
De stof speelt dan ook een belangrijke rol; rijke vaak glanzende micro
nylons en polyesters met een luxueuze uitstraling, gekoppeld aan hoog
functioneel 'binnen- en buitenwerk'.
De stoffen zijn waterdicht, maar luchtdoorlatend, bovendien zijn ze te
genwoordig geruisloos, hetgeen vooral door golfers op prijs wordt ge
steld. Binnenin zitten diverse lagen die voor een thermo-effect zorgen:
op het lijf blijft de kleding warm en droog ondanks vochtigheid aan de
buitenkant. Uiteraard speelt stretch een belangrijke rol en proberen
ontwerpers en fabrikanten combinaties tot stand te brengen tussen bij
voorbeeld joggingpakken en gewone vrijetijdskleding.
Belangrijker
Kleur en stof zijn de komende winter belangrijker dan de vorm. De kleu
ren zijn rijk en warm en strekken zich uit van oranje/rood /paars/goud
tot warme natuurtinten als roest, bruin en allerlei groenen. Wit, zwart en
metaaleffecten blijven bij uitstek belangrijk voor deze mode.
Bij de stoffen zijn de nieuwe uni's toonaangevend met een pracht aan
(steeds maar weer anders glimmende) changeants, olie-, schaduw- en
batikeffecten. Natuurdessins als dierenvel, blad, boomschors, marmer
en vage bloemen komen veel voor, evenals oriëntaalse barokke dessins,
chinoiserie en tapijt- en gobelindessins.
Een andere lijn wordt door de jaren zestig geïnspireerd. Hier zijn felle
tinten gemengd met verwassen zuurtjeskleuren. Door de styling en de
nieuwe stoffen passen deze 'jaren zestig' goed in het sportmodebeeld.
Duidelijk is wel dat de van de surfkleding overgenomen fluo-rage al
weer helemaal voorbij is.
