'Twin Peaks'
in het kwadraat
nalë
NIETS IS WAT HET LUKT IN ZAAK-BOSIO
CcidócSouoatit'
Konhals Altes informeerde in 1989 als
minister van justitie de Tweede Kamer
onjuist over de zaak-Bosio.
m FOTO: SP
HOOFDROLSPELERS
MICHEL BOSIO (45). In Arn-
hem woonachtige Fransman. Za
kenman of charlatan? Was direc
teur van een bedrijf in auto-air
conditioners. Vecht al sedert 1983
voor eerherstel, opheldering en
schadevergoeding. Is naar eigen
zeggen door geheime diensten en
met medeweten van de Neder
landse regering misbruikt voor een
undercover-operatie bij de handel
in wapens en drugs. Zou bedreigd
zijn met moord en uitzetting.
H. BELDERBOS (t). Eerlijk ac
countant of wapenhandelaar?
Werd in 1982 aangesteld als rege
ringswaarnemer bij het bedrijf van
Bosio. Goede kennis van oud
staatssecretaris Van Zeil. Was di
recteur van een reeks papieren
bv's onder Arabisch toezicht.
Deed in de jaren zeventig zaken in
Iran als „freelance manager voor
discrete contacten". Overleed in
1985 onder verdachte omstandig
heden.
H. PARISIUS. Vertegenwoordiger
of geheim agent? Door Belderbos
aangestelde verkoopleider bij het
bedrijf van Bosio. Volgens diverse
getuigen werkzaam voor de Ame
rikaanse drugsbestrijdingsdienst
DEA. Heeft verklaard dat het be
drijf van Bosio voor drugs- en wa
penhandel werd gebruikt.
BRIAN O'KELLY. Vertegenwoor
diger of geheim agent? Amerikaan
van Ierse afkomst. Eveneens door
Belderbos aangestelde verkooplei
der. Zou voor de Amerikaanse in
lichtingendienst CIA hebben ge
werkt.
P. VAN ZEIL. Politicus of hand
langer? Oud-staatssecretaris van
economische zaken, nu burge
meester van Heerlen. Verschafte
tot twee keer toe kredieten aan
Bosio's bedrijf. Nam Belderbos in
de arm om Bosio's bv nieuw leven
in te blazen. Stond volgens Bosio
toe dat diens bedrijf door de Ame
rikaanse inlichtingendienst als
dekmantel werd gebruikt.
KORTHALS ALTES. Minister of
manipulator? Informeerde in 1989
als minister van justitie de Twee
de Kamer onjuist over de zaak-
Bosio. Nam in 1989 als grwoon
kamerlid de leiding in het onder
zoek naar de zaak-Bosio. Na an
derhalf jaar studie concludeerde
de kamercommissie, met uitzon
dering van Groen Links, dat er
onvoldoende reden was voor een
parlementaire enquête.
min of meer direct bij de zaak-Bosio en
de container-affaire betrokken was. On
duidelijk is ook gebleven waarom tegen
de bij de container-smokkel betrokken
partijen (Bosio incluis) nooit vervolging
is ingesteld.
Doofpot
Is de Bosio-affaire één grote doofpot?
Het hoofd van de opsporingsdienst van
de Belgische douane meent van wel. De
Nederlandse overheid zélf zit het onder
zoek in de weg, zo verklaarde deze amb
tenaar vorige maand nog. Het Veronica-
programma Nieuwslijn wist de hand te
leggen op een geluidsband waarop de
veronderstelde DEA-agent Parisius tegen
Bosio zegt: „Michel, je begrijpt toch wel
dat je door Van Zeil gebruikt bent?" En
Bosio zelf kwam vorige week nog met de
beschuldiging dat het ministerie van
economische zaken hem een fors bedrag
aan zwijggeld heeft aangeboden. Een be
wering die weer door het ministerie zelf
met klem is weersproken.
De kamercommissie voor de verzoek
schriften heeft inmiddels haar conclusies
over de zaak Bosio herzien. Volgens
commissie-voorzitter Dijkstal wordt het
tijd dat de rijksrecherche een onderzoek
gaat instellen. Het Groen Links-kamer
lid Peter Lankhorst neemt daar geen ge
noegen mee. Als de bewindslieden
Hirsch Ballin en Andnessen aanstaande
woensdag geen volstrekte helderheid
verschaften, wil hij een parlementaire
onderzoekscommissie instellen. En als
het aan Lankhorst ligt. komen in die
commissie geen leden van de 'verzoek
schriftenclub' te zitten. „Dat lijken me
niet de meest aangewezen personen,
aangezien zij zich zo gemakkelijk op het
verkeerde been hebben laten zetten".
Lankhorst. die de zaak Bosio al jaren als
een terrièr volgt, heeft maar één doel
voor ogen: de waarheid moet op tafel.
Het kamerlid: „Als een gewoon onder
zoek onvoldoende oplevert, moeten we
maar naar het wapen van de parlemen
taire enquête grijpen. Dat lijkt deze zaak
me langzamerhand wel waard".
R|ZATERDAG 26 OKTOBER 1991 PAGINA 29
Van Zeilvroeger staatssecretaris van
economische zaken en nu burgemeester
van Heerlen, verschafte tot twee keer toe
kredieten aan Bosio's bedrijf.
FOTO: ANP
DEN HAAG - Trouwe fans van de
televisieserie 'Twin Peaks' hebben
inmiddels een andere kijk op de
werkelijkheid. Want in deze popu
laire 'soap-noir' is niets wat het
lijkt. Zo blijkt de vermoorde
schoonheidsprinses Laura Palmer
eigenlijk een aan bizarre seks ver
slingerde drugskoningin te zijn ge
weest. De trouwste echtparen in
het plaatsje Twin Peaks bezondi
gen zich aan overspel. Zelfs de
sympathieke sheriff Harry S. Tru
man raakt verstrikt in intriges. Het
verhaal vormt zo'n kluwen van
verwikkelingen en bedrog dat in de
VS een telefoonlijn is geopend
voor kijkers die het spoor zijn bij
ster geraakt.
Maar Twin Peaks is meer dan een bizar
televisie-experiment. Wie zich verdiept
in de inmiddels roemruchte zaak-Bosio
komt al snel tot de conclusie dat ook in
Nederland de schijn behoorlijk kan be
driegen. Want net als in Twin Peaks zit
het venijn juist bij de minst verdachte
acteurs. Een 'goudeerlijke' Franse zaken
man, diverse ministers, een staatssecre
taris en burgemeester, een regeringscom
missaris. En qua complexiteit steekt de
Bosio-affaire, waarbij niet alleen drugs
maar ook geheime diensten en interna
tionale wapenhandel in het spel zijn,
Twin Peaks zelfs naar de kroon. Aan
staande woensdag roept Groen Links-ka
merlid Peter Lankhorst de ministers
Hirsch Ballin (justitie) en Andriessen
(economische zaken) op het matje, in de
hoop enkele sluiers weg te trekken.
Airco's
Voor de liefhebbers alvast een poging tot
ordening. Het verhaal begint in 1981.
De metaal-technicus Michel Bosio ziet
zijn Russel bv, een in Arnhem gevestigd
bedrijfje in auto-airconditioners, failliet
gaan. Van de curator mag hij geen cent
meer uitgeven, maar de Fransman heeft
het geloof in zijn produkt nog niet verlo
ren. Hij stelt een nieuw ondernemings
plan op en klopt bij het ministerie van
economische zaken aan voor subsidie.
Het verzoek wordt afgewezen, maar na
een door Bosio aangespannen beroeps
zaak en advies van het bureau Beren
schot komt staatssecretaris Van Zeil
toch met 650.000 gulden kredietgarantie
over de brug. Wel wordt als voorwaarde
gesteld dat Bosio regeringswaarnemer
Belderbos boven zich laat aanstellen.
Daar begint volgens Bosio een ware
nachtmerrie. Belderbos neemt vrijwel
onmiddellijk alle touwtjes in handen.
Samen met de door hem benoemde ver
tegenwoordigers H. Parisius en Chris
O'Kelly reist hij de halve wereld af om
de airco's aan de man te brengen. Maar
volgens Bosio komen er vooral gepeper
de rekeningen binnen en nauwelijks or
ders.
De directeur begint argwaan te koesteren
en zijn wantrouwen wordt nog versterkt
als hij verneemt dat O'Kelly en Parisius
nauwe banden hebben met de CIA en de
Amerikaanse drugsbestrijdingsdienst
DEA. Aan de bar van het Haagse hotel
Babyion hoort hij de heren enige tijd la
ter samen met Belderbos boven een bor
reltje filosoferen over internationale wa
penhandel. Op acht augustus 1983 stuurt
Bosio een brandbrief naar staatssecreta
ris Van Zeil waarin hij het vermoeden
uitspreekt dat zijn bedrijf 'onder de
toonbank' in wapens handelt.
Het is inmiddels zestien september 1983
als het ministerie van economische za
ken actie onderneemt. Niet alleen Bel
derbos wordt uit het bedrijf gehaald, ook
Bosio moet inpakken. Directeur wordt J.
Starrenburg, de nieuwe regeringscom
missaris heet G. Verhoeven. Verhoeven
krijgt een subsidie van 1,7 miljoen gul
den toegestopt. Een klein jaar later gaat
de bv echter alsnog failliet, zonder ook
maar één airconditioner te hebben ver
kocht.
Volgens Bosio's advocaat Meijer hebben
verschillende getuigen verklaard dat ook
onder het bewind van Verhoeven én
Starrenburg geen serieus werk werd ge
maakt van het airco-bedrijfje. Er zou een
'Hollywood-achtige' bedrijvigheid zijn
ontplooid, waarbij niets werd geprodu
ceerd. Starrenburg ontkent dat en wijst
met de beschuldigende vinger naar Bo-
grote partij marihuana bevat. Vanwege
een staking in de Rotterdamse haven
zou de container niet in Rotterdam,
maar in Antwerpen gelost zijn. Het is 4
november als Bosio de politie in Arn
hem waarschuwt, die tot zijn verbazing
geen enkele actie onderneemt.
Rond de container trekt al snel een mist
van geheimzinnigheid op. Heeft Bosio
de politie nu wel of niet gewaarschuwd?
De ministers Korthals Altes (justitie) en
De Korte (economische zaken) ontken
nen aanvankelijk dat er überhaupt een
container met drugs is onderschept. Als
uit Belgié berichten komen dat er toch
echt wel een lading soft-drugs op naam
van Bosio is gearriveerd, verklaren zij
niets van een aangifte van de Fransman
te weten. Pas in februari 1991 geeft
Hirsch Ballin toe dat Bosio zich zes jaar
eerder bij de politie in Arnhem had ge
meld.
De kamercommissie voor de verzoek
schriften, die de zaak inmiddels in on
derzoek heeft genomen, laat zich daar
door gerust stellen. In haar eindverslag
krijgt Bosio zelfs de complimenten voor
zijn goudeerlijk optreden. Maar er is een
kleine - doch niet onbelangrijke - on
gerijmdheid. Hoe kon Bosio de tipgever
zijn als de container al een week eerder
door de Belgische politie in beslag werd
genomen? Bosio deed zijn aangifte op 4
november, terwijl de Belgische douane
de container al op 29 oktober had verze
geld. Waren de Belgen dan soms helder
ziend?, zo vragen verbijsterde waarne
mers zich af.
Hirsch Ballin is door deze chronologi
sche blunder enorm in verlegenheid ge
bracht. Uiteindelijk moet hij toegeven
dat niet Bosio, maar een 'anonieme tip
gever' de Nederlandse CRI en vervol
gens de Belgische politie op het juiste
spoor heeft gezet. Wie deze mysterieuze
tipgever is, kan volgens de Belgische re
gering „vanwege evidente veiligheidsre
denen" niet bekend worden gemaakt.
Kruistocht
Terug naar 1985. Bosio begint kort na de
drugsvondst aan een eenzame kruis-
Het Groen Links
kamerlid Peter
Lankhorst wil een
parlementaire
onderzoeks
commissie
instellen, als de
bewindslieden
Hirsch Ballin en
Andriessen
aanstaande
woensdag geen
volstrekte
helderheid
verschaffen over de
Bosio-affaire.
FOTO:
STEPHEN
EVENHUIS
tocht. Hij raakt er steeds meer van over
tuigd dat het transport bedoeld was om
hemzelf in een kwaad daglicht te plaat
sen. De CIA zou zijn bedrijf met mede
weten van de Nederlandse regenng heb
ben gebruikt om drugs te verhandelen
om met de aldus verkregen inkomsten
wapens te kopen. Dat de CIA niet voor
dergelijke transacties terugdeinst is vol
gens Bosio bij het Iran-Contra-schandaal
overtuigend aangetoond. Hij zet een
stretcher neer voor de deur van het mi
nisterie van economische zaken en eist
dat de zaak tot de bodem wordt uitge
zocht.
Uiteindelijk weet hij zoals gemeld de ka
mercommissie voor de verzoekschriften
voor zijn zaak te interesseren. Deze
commissie bouwt in ruim twee jaar een
archief van anderhalve meter op, zonder
echter op de meest prangende vragen
eén antwoord te kunnen vinden. Opmer
kelijk is dat in 1989 oud-minister van
justitie Korthals Altes optreedt als voor
zitter van de commissie. Óp zijn minst
is dat geen handige zet, aangezien Kort
hals Altes als oud-minister van justitie
sio. Die zou een chaotische boekhouding
hebben achtergelaten „twee kartonnen
dozen met bonnetjes van seksclubs en
vliegtickets". Feit is dat Starrenburgs
partner, Verhoeven, al in 1976 nauw sa
menwerkte met Belderbos in het metaal
bedrijf Luyt bv. Een bedrijf dat in zes
maanden tijd 1,5 miljoen gulden aan
overheidssteun opsoupeerde.
Kokosnoten
Het wordt stil rond Bosio, die zich door
EZ aan de kant geschoven voelt en bij
alle instanties bot vangt met zijn verha
len over wapensmokkel en de dubieuze
rol van Belderbos. Tot hij in 1985 H.
Parisius aan de telefoon knjgt die vraagt
of hij een andere bv van hem mag opge
ven als importadres voor kokosnoten uit
Afrika. De berooide Bosio kan er enkele
duizenden guldens mee verdienen en
hapt toe.
Enkele weken later waarschuwt dezelfde
man Bosio dat de Afrikaanse container
niet alleen kokosnoten, maar ook een
