Madrid bezig aan
ace tegen de klok
Populariteit Bush keldert
De gesloten
deur van de
Art Nouveau
Ihauffeur Britse ambassadeurs
dijkt achteraf spion voor KGB
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
iBER i|fig*dae6omn/nt
BUITENLAND
DONDERDAG 24 OKTOBER 1991
LS
STA slaat
■yeer toe
SEBASTIAN
■wee leden van de Spaan-
Guardia Civil zijn giste-
n doodgeschoten door
emaskerde aanvallers.
Ie aanslag, die plaatsvond
en café in de Noord -
nse stad San Sebasti-
wordt toegeschreven
de Baskische afschei-
ingsbe weging ETA. De
iwe slachtoffers bren-
het aantal mensen dat
it jaar in Spanje door po-
tiek geweld om het leven
gekomen op 36.
VS willen relatie
Vietnam herstellen
PARIJS De Verenigde Staten zijn
klaar om tot een herstel van de betrek
kingen met Vietnam over te gaan, zes
tien jaar na het einde van de Vietnam-
oorlog. Dat heeft de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken James
Baker gisteren in Parijs verklaard. Ba
ker deed zijn uitlatingen enkele uren
voor de ondertekening van het Kampu-
chea-vredesakkoord. Baker onder
streepte echter dat een daadwerkelijke
normalisering van de betrekkingen af
hangt van Vietnams bereidheid ophel
dering te verschaffen over het lot van
Amerikaanse militairen die tijdens de
Vietnam-oorlog krijgsgevangen zouden
zijn gemaakt of zijn
Plan voor Brits/Duitse
ambassades voor Balten
LONDEN Groot-Brittannië en Duitsland
willen gezamenlijke ambassades gaan vestigen
in de onafhanklijke Baltische staten. Volgens
de Londense Times is het de bedoeling dat bei
de landen in de toekomst bij veel van hun di
plomatieke activiteiten in het buitenland gaan
samenwerken. De Britse minister van buiten
landse zaken Hurd zal het plan binnenkort be
spreken met zijn Duitse collega Genscher. Het
is de eerste keer dat de Britten op dit terrein in
contact treden met een EG-partner. Volgens
de krant wordt met de overeenkomst in de
eerste plaats beoogd om in de Baltische staten
een gezamenlijk ambassadegebouw te betrek
ken, waarvan het ondersteunende personeel
wordt gedeeld. Maar daarna wordt ook verde
re diplomatieke integratie overwogen.
Israëliërs
beschieten kamp
TYRUS Israëlische
kanonneerboten hebben
vanochtend het Pale
stijnse vluchtelingen
kamp Rashidiyeh bescho
ten. Palestijnse guerrilla
strijders beantwoordden
de aanval op het kamp,
aan de zuidrand van de
Zuidlibanese stad Tyrus.
Het was de eerste Israëli
sche aanvalsactie tegen
Rashidiyeh sinds troepen
van het Libanese rege
ringsleger in juli van dit
jaar in het zuiden van
het land werden gestatio
neerd
Noord- en Zuid-Korea
normaliseren relaties
PYONGYANG Noord- en Zuid-Korea zijn
het gisteren in Pyongyang eens geworden over
een voorstel om de relaties te normaliseren tus
sen de twee landen die sinds 1950 formeel in oor
log verkeren. De overeenkomst wordt in Seoul
gezien als een doorbraak. Beide landen hebben
afgesproken zich met elkaar te verzoenen en op
economisch gebied samen te werken. Voorts be
loven Noord- en Zuid-Korea elkaar niet aan te
vallen. Aanvankelijk waren waarnemers pessi
mistisch omdat Noord-Korea tot nu toe als voor
waarde voor een akkoord stelde dat alle nucleai
re wapens en Amerikaanse troepen uit Zuid-Ko
rea zouden worden gehaald. Zuid-Korea wilde
daarentegen dat Noord-Korea zijn nucleaire pro
gramma zou stoppen en zijn stalinistische maat
schappij zou openstellen.
EILIGHEID VREDESCONFERENTIE LASTIGE KLUS
door
—J j EDWIN WINKELS
dan al
•ste Ka:
;an pas
voortgkADRID Een 'gewone'
van' by-
echter loorbeeld, George Bush
ïbakkerin Michail Gorbatsjov
Simon^ordt maanden tevoren
eide "it eplanci en eist een zelfde
eriode van zorgvuldige
oorbereiding. Een ge-
ompliceerde vredescon
ferentie, met behalve de
Amerikaanse en Sovjet-
ndresident ook de staats-
e pofden en regeringslei
ders uit Israël en de Ara-
van' c^e landen plus de
"bij de faatloze Palestijnen aan
VVD er&fel, in tien dagen op po-
isteren pn zetten lijkt daarom bij
na lanoorbaat een onmogelijke
toch kak.
drie
h
verzefe Spaanse regering is een
i, de reek geleden begonnen aan
'instelliPn race tegen de klok waar-
de gezoPe de buitenwereld de impro-
om zicipserende Spanjaarden nooit
ingewjcht in staat heeft geacht. Vo-
rzekerirrige week donderdag kreeg
>n ninister van buitenlandse za-
Simonsj®" Francisco Fernandez Or-
ïtel mePnez van zijn Amerikaanse
misch é^btgenoot James Baker te
iluut onPren dat de keus op Madrid
de fase'as gevallen. Of de Spaanse
ive verPgering bereid was als gast-
uari aaifer op te treden, vroeg Baker
ontstaaog voor de zekerheid.
ieweert 'ernandez Ordonez, Spanjes
lat de dPPulairste en meest presti-
ien opg<jeuze minister, aarzelde geen
En dement. „Wij zijn er trots op
iet planpze historische ontmoeting te
den voïogen herbergen", antwoord-
doeling F bij 'n koor met premier Fe-
an dezepe Gonzalez. Afgelopen
>ns wor|eekeinde, tijdens een blik-
weinig]mbezoek van Baker aan Ma-
we vofid, koos Gonzalez het ko-
Jr maanfnklijk paleis in Madrid uit
den gegs plaats van handeling voor
een m<F ontmoeting tussen de ver-
dt de afhillende partijen. Een impo-
r en daint gebouw - als museum in
- opgerrïpbruik - want een conferen-
aris zicIf als deze moet in een plech-
stelt: „li. statig monument plaats-
lsof defnden.
het lapt grote voordeel van het pa^"
gaat aliis is volgens de politie dat
En dit g°ed en eenvoudig te be-
skul" piligen is. Niettemin bestaat
mer hed1 een enorm onderaards ge-
eenvouijelf met talloze tunnels. Twee
i achterlar geleden kwamen drie jon-
oor het fens op die
.tjum binnen
De veiligheid eist vanzelfspre
kend de meeste aandacht op.
Zaterdag al streken veilig
heids-experts uit de Verenigde
Staten en de Sovjetunie in Ma
drid neer. Die landen zijn im
mers de organisatoren. Spanje
is in theorie slechts gastheer
en biedt alle logistieke steun
die nodig is. Die zal onder
meer bestaan uit de inzet van
zo'n 4000 agenten die de
Spaanse hoofdstad gedurende
enkele dagen volledig op z'n
kop zullen zetten.
Het ingewikkelde Spaanse po-
litie-systeem is wat dat betreft
een extra obstakel. Liefst drie
verschillende korpsen zullen
bij de top worden betrokken.
De nationale politie en de Gu-
ardia Civil nemen verschillen
de aspecten van de beveiliging
op zich, terwijl de gemeente
politie met zo'n duizend man
het verkeer zal proberen te re
gelen. Daarnaast heeft de bur
gemeester gevraagd ook het
leger in te zetten. Al die ver
schillende eenheden zullen
dan ook nog eens vloeiend
moeten samenwerken met de
veiligheidsdiensten uit de ver
schillende landen. Alleen de
Amerikaanse delegatie bestaat
al uit vierhonderd man.
Inmiddels is de controle aan
de Spaanse grenzen en op de
vliegvelden verscherpt, terwijl
de nationale veiligheidsdienst
uit de archieven de documen
ten over een twintigtal radica
le groeperingen heeft opge
diept. Het Iberisch schierei
land herbergt al sinds enkele
jaren verschillende Arabische
en Palestijnse 'vertegenwoor
digingen' van de in het Mid
den-Oosten actieve bewegin
gen. Spanje koestert de hoop,
dat zij allen geregistreerd
staan en deze dagen in de ga
ten kunnen worden gehouden.
Verkeerschaos
Daarnaast zal de politie echter
ook met mogelijke terreurac
ties van de ETA rekening
moeten houden, hoewel die
niet direct tegen de deelne
mers aan de vredesconferentie
gericht zullen zijn. Vorige
maand riep de leiding van de
Baskische terreurbeweging
haar commando's op zoveel
mogelijk aanslagen in Madrid
te plegen omdat die de groot
ste impact in de publiciteit
hebben. En wat is een beter
moment om aandacht te vra
gen dan wanneer de hele we
reld de ogen op Madrid heeft
gericht? In 1986, op de dag van
de ondertekening van de toe
treding van Spanje tot de EG,
die ook in het koninklijk pa
leis plaatsvond, bracht de ETA
bij drie aanslagen vier mensen
om het leven.
De Madrileense bevolking
weet inmiddels dat zij vanaf
volgende week woensdag de
auto beter thuis kan laten
staan. De korpsleiding van de
gemeentepolitie is nog in af
wachting van de exacte pro
gramma's van de verschillen
de delegaties om speciale, voor
het andere verkeer afgesloten
routes door de stad uit te stip
pelen. Wel is al zeker dat Bush
en Gorbatsjov in hun respec
tieve ambassades zullen over
nachten. Die liggen bij de gro
te verkeersader Paseo de la
Castellana en van daar naar
het koninklijk paleis moeten
de delegaties dwars door het
centrum van de stad, waar de
verkeerschaos op normale da
gen al enorm is.
Aan die Paseo de la Castellana
liggen ook de meeste vier- en
vijfsterren hotels die door de
regering al gevraagd zijn hun
kamers vrij te houden voor de
verschillende delegaties. In to
taal heeft het vice-premier
Serra, die de operatie coördi
neert, op zo'n 3000 kamers be
slag laten leggen. Daarnaast
zullen in Madrid ook nog eens
meer dan 4000 journalisten uit
de hele wereld onderdak
te vinden.
het
Gangsters opgepakt
Politie-agenten staan bij het tankstation in Ettlingen waar zij twee van de vier voortvluchtige gang
sters gisteren in een gestolen auto hadden aangehouden. De andere twee werden eerder op de
dag bij een afrit van de autobaan bij Karlsruhe opgepakt. Voordat de laatste twee in Ettlingen
werden aangehouden, namen ze eerst nog een nieuwe gijzelaar mee. Na een schotenwisseling
waarbij de twee kidnappers gewond raakten, kon de gijzelaar ongedeerd worden bevrijd. Het als
bijzonder gevaarlijk geldende viertal was maandag met een vluchtauto en drie gegijzelde bewakers
uit een gevangenis van Celle in het noorden van Duitsland ontsnapt.
FOTO- FPA
der Amerikaanse kiezers daalt
scherp. Uit de jongste landelij
ke opiniepeiling blijkt dat
minder dan de helft van de
Amerikanen van plan is over
een jaar, bij de presidentsver
kiezingen, op George Bush te
De
zittingen
vredesoverleg zullen openbaar
zijn en over de hele wereld
rechtstreeks worden uitgezon
den. Meer dan honderd tv-
zenders hebben al een com
mentaarcabine aangevraagd.
Hoewel de Spaanse regering
weet dat zij met de conferentie
in Madrid ook een beetje ge
schiedenis kan schrijven, zal
zij zich tijdens de top zoveel
mogelijk op de achtergrond
houden en slechts beslissingen
van protocollaire en logistieke
aard nemen. James Baker
heeft Gonzalez om een zo
groot mogelijke discretie ge
vraagd en het verzoek gedaan
de openbare handelingen,
waaronder waarschijnlijk een
diner van koning Juan Carlos
met Bush en Gorbatsjov, tot
een minimum te beperken.
Daar hebben de Spanjaarden
geen moeite mee. Zij hebben
voorlopig genoeg andere din
gen aan hun hoofd.
Grote ontevredenheid over de
aanslepende economische re
cessie en de sociale omstandig
heden in de VS vormen de
oorzaken van de stijgende
steun die de Democratische
(oppositie-) Partij plotseling
weer geniet. Dit ondanks het
feit dat er nog geen afgeteken
de Democratische kandidaat
voor het presidentschap is.
In de gezamenlijke enquête
van de Washington Post en
ABC News is nog maar 47 pro
cent van de ondervraagden
voor Republikein Bush, terwijl
37 procent zegt op de nog on
bekende Democratische tegen
kandidaat te willen
Enkele maanden geleden was
'de stand' nog 68 tegen 20 pro
cent in het voordeel van de
huidige president, die zich
naar verwachting herkiesbaar
zal stellen.
Net meer dan de helft, 51 pro
cent. van de Amerikanen
blijkt het eens met de voorge
legde uitspraak: „Na vier jaren
Bush hebben we een president
nodig die het land in een nieu
we richting leidt". Slechts 37
procent zegt het eens te zijn
met het economisch beleid van
Bush, terwijl 70 procent meent
dat de president „te veel tijd
besteedt aan het buitenland en
onvoldoende aan Amerika's
eigen problemen".
De economische recessie in de
VS duurt nu al bijna twee jaar.
Afgelopen zomer leek er een
herstel in te treden, maar late
re cijfers wijzen weer op een
verdere terugval,
helft, 48 procent, n
Amerikanen er nu
slechter voor staai
George Bush drie jaar geleden
aantrad.
Cuomo
Bijna de
leent dat de
gemiddeld
dan
ven enige hoop aan de Demo
cratische Partij, die tot nog toe
volkomen kansloos werd ge
acht om volgend jaar novem
ber de presidentsverkiezingen
te winnen. Het pessimisme bij
de Democraten heeft ervoor
gezorgd dat geen enkele politi
cus met nationale allure zich
als rivaal van Bush heeft ge
meld De zwarte leider Jesse
Jackson twijfelt nog of hij in
de race zal stappen. Maar waar
heel Amerika op wacht is op
het antwoord op de vraag of
de gouverneur van New York,
de charismatische Mario Cuo
mo, zijn prestige tegen George
Bush op het spel zal durven
zetten. Cuomo wordt als de
zwaarste troef gezien die de
Democraten in huis hebben.
Maar de Newyorker, die socia
le compassie paart aan een
harde regeerstijl, toonde tot
dusverre geen enkel enthou
siasme. Pas de laatste dagen
geeft hij met dubbelzinnige
uitspraken over zijn toekomst
plannen aanleiding tot nieuwe
hoopvolle speculaties binnen
de Democratische Partij en tot
enige verontrusting binnen
het Witte Huis.
door JO WIJNEN
BRUSSEL Ik heb nooit erg veel met de Art
Nouveau op gehad. Dat treft slecht voor iemand
die in Brussel woont dat zich immers de hoofdstad
van deze kunststroming waant. Dat is een tamelijk
huichelachtige claim, want in datzelfde Brussel
zijn in de loop van de jaren tal van Art-
Nouveaupanden verkommerd en gesloopt, zonder
dat de stadsbestuurders ook maar een vinger
uitstaken. De spijt daarover manifesteert zich in de
Belgische hoofdstad nu met terugwerkende kracht.
Je kunt er nu Art-Nouveautochten maken en
stapels Art-Nouveauboeken kopen.
Zelf ga ik nog het liefst naar café Le Cirio bij de
Beurs dat enigszins naar de regels van de Art
Nouveau is ingericht. Jacques Brei zat er ooit op de
stoffen banken die tegen de houten lambrizeringen
onder rijen spiegels zijn geplaatst. Brei heeft er
zich ooit laten fotograferen in gezelschap van een
prachtige vrouw. En die foto is weer opgehangen
op de plaats waar ze is gemaakt, zodat je gevoel
voor tijd en ruimte zwaar op de proef wordt
gesteld. Maar dat kan weer verholpen worden met
een van de vele Belgische biersoorten die ze daar
met de nodige zwier serveren.
De Art Nouveau of Jugendstil bloeide rond de
eeuwisseling, toen de mensen niet wisten hoe ze
het hadden, toen de neo-klassieke stijlen op een
dood spoor waren geraakt en Bauhaus en de
Nieuwe Stijl zich nog niet boven het maaiveld van
de burgerlijkheid en de wansmaak hadden kunnen
verheffen Het was de periode van de anarchisten,
de Dreyfus-affaire, het Edwardiaanse Engeland, de
laatste tsaren, de Proustiaanse droom die - om het
met Barbara Tuchman te zeggen - „werd
overheerst door de schaduw van de dood".
Toch liet ik me een dezer zondagen overhalen mee
te gaan naar het Horta Huis. Dat is de dubbele
woning en het atelier van de Hongaarse Architect
Victor Horta (1961-1947) die als wereldkampioen
van het Art-Nouveau-bouwen wordt beschouwd.
Het begon er al mee dat het regende, een
weersgesteldheid die zich bijzonder slecht met de
Jugendstil verstaat. De Steenweg op Charleroi was
totaal verlaten. De tramrails glommen kouwelijk.
Er lagen half vergane hondedrollen op de stoep.
De café's en restaurants waren gesloten. Dat wij
onze wagen alleen maar konden parkeren voor
een winkel waar uitsluitend deurtjes en laden voor
rustieke inbouwkeukens werden vèrkocht. was
natuurlijk een veeg teken.
Ten slotte bereikten we dan toch de Amerikastraat
waar Horta 's huis ligt. We zagen het meteen: het
was een hoog opgaand pand dat zich van de
belendende percelen onderscheidt door zijn gelige
kleur en het vermoeide bruin waarmee de deur
en raamstijlen zijn geschilderd.
De voordeur bleek potdicht te zitten. Ook een
tweede voordeur, die van het Horta-winkeltje, was
gesloten. Na enig bellen opende een man de deur
op een kier en stak zijn hoofd naar buiten. Alle
kenmerken van de Jugendstil waren hem vreemd.
Hij keek ons vijandig aan en meldde zonder veel
omhaal dat we er in niet konden omdat het te
druk was. Misschien wilden we een half uurtje
wachten. We wierpen tegen dat het weer slecht
was. Maar dat baatte niet. Toen boden we hem aan
in het winkeltje te wachten totdat het pand
gedeeltelijk was ontruimd. Maar dat kon ook niet,
zei de man die vervolgens, zonder zelfs maar te
groeten of zijn spijt te betuigen, de deur sloot.
We liepen mopperend en verongelijkt terug naar
de Steenweg op Charleroi en broedden een
alternatief uit. Uiteindelijk kwamen we in de
Hallepoort terecht waar een tentoonstelling van
Portugese tegels wordt gehouden. Ik geloof dat het
heel mooi was, ofschoon drie verdiepingen vol met
tegels net iets te veel van het goede is.
We hadden achteraf toch maar beter naar Le Cirio
kunnen gaan om naar de bejaarde kleinburgers te
kijken en Belgisch bier te drinken. Voor mij blijft
de Art Nouveau niet meer dan een voordeur waar.
ondanks het slechte najaarsweer, de knip op wordt
gehouden door iemand die zelfs niet had geleerd
zich te verontschuldigen.
hun eerpNDEN De Sovjet-chauf-
ffende bur die sinds 1972 in Moskou
iw zenden diensten aanbod aan ze-
van aifn achtereenvolgend? Britse
olgens khbassadeurs heeft toegege-
de Kamtfn een KGB-agent te ziin ee-
waaroijeest. De Moskouse
jeerd indent van de Britse krant
oleiding pe Independent schrijft dat
chin tegenover hem heeft ver
klaard de gesprekken die in de
Rolls Royce van de ambassade
werden gevoerd, doorverteld
te hebben aan de geheime
dienst. „De opgewekte 51-jari-
als hij ze zich kon herinneren
aan de KGB heeft gerappor
teerd", aldus de. correspondent
van The Independent. Dama-
chin zei ook spijt te hebben
niet eerder met de waarheid
naar buiten te zijn gekomen.
De chauffeur zou al op 18-jari-
ge leeftijd door de KGB zijn
gerecruteerd.
Vergoedingen
in schandaal
aidsbesmetting
PARIJS President Mitter
rand van Frankrijk heeft
schadevergoeding in het voor
uitzicht gesteld voor slachtof
fers van het schandaal waarin
talloze mensen in de periode
van 1984 tot 1985 met aids be
smet bloed kregen toegediend.
Ook beloofde hij hervorming
van de Franse bloedtransfusie
dienst, die tienduizenden men
sen behandelde met besmet
bloed.
In verband met het schandaal
zijn deze week drie functiona
rissen op het gebied van volks
gezondheid in staat van be
schuldiging gesteld.
Geen krant ontvangen Bel tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
1 Zondl
e schade!
ie hartet
;n kijkt
willen. N976 - Onmiddellijk stelt Rob Taaie Toon in kennis van zijn
ondst en deze komt direct naar Amsterdam. Samen gaan ze
teer naar het museum en daar hebben ze een langdurig onder-
an de P1ud met de directeur, die het verhaal ook nogal gek vindt, maar
■slotte bereid is het scheepsmodel uit de kast te halen. „Opa
heeft me verteld", zegt Rob, „dat een deel van het dek
s moet zitten. Daar moet de draad omheen worden gewonden
Ontroostbaar
Deze vrouwen die rouwen om het verlies van hun naasten lijken de duizend. Er zijn ook duizenden gewonden. Het zoeken naar
ontroostbaar. Het dodental van de aardbeving die Noord-lndia in slachtoffers in de puinhopen van volledig verwoeste dorpen in
de nacht van zondag op maandag trof, is gestegen tot ver boven het berggebied in de deelstaat Uttar Pradesh gaat door.
FOTO: AFP
Bezorgdheid over Rode Khmer blijft na vredesakkoord
irubrie
en dan wordt het kaartje zichtbaar". En inderdaad is er een los
stuk in het dek, dat de directeur er voorzichtig uit tilt. Rob wik
kelt dan nauwkeurig de draad om het plankje en hij staat te tril
len van spanning, wanneer werkelijk na elke wikkeling nieuwe lij
nen en stippen zichtbaar worden. En eindelijk staat hij met het
kaartje in zijn hand. „Het geheim van opa Larsen", zegt hij. „Zie
je nou wel, Taaie Toon, dat die oude zeerob toch gelijk had?"
PARIJS Het verzet en de
regering van Kampuchea heb
ben gisteravond in Parijs for
meel een einde gemaakt aan
een ruim twintig jaar durende
periode van oorlog en schrik
bewind. Naast de Kampu-
cheaanse partijen onderteken
den achttien andere landen -
alle deelnemers aan de zoge
heten Kampuchea Conferen
tie - het vredesakkoord. Het
voormalige staatshoofd van
Kampuchea, prins Norodom
Sihanouk, verklaarde na de
ondertekening dat met het ak
koord een einde komt aan een
tragische periode. Sinds 1969,
toen Amerikaanse toestellen
heimelijk bombardementen
uitvoerden, is Kampuchea het
toneel geweest van oorlog en
gruweldaden. Met name het
schrikbewind van de Rode
Khmer (1975-1978) vormt een
zwarte bladzijde in de geschie
denis van het Zuidoostaziati-
sche land. Volgens historici
zijn als gevolg van de Rode
Khmer-terreur zeker een mil
joen burgers gedood of van
honger en uitputting om het
leven gekomen. De verschil
lende deelnemers aan de con
ferentie spraken in de wandel
gangen hun bezorgdheid uit
over de rol die de Rode
Khmer de komende maanden
kan gaan spelen. Diplomaten
vrezen dat de radicaal-com
munistische organisatie op een
gegeven moment weer een
greep naar de macht zal doen.
VN-secretaris-generaal Javier
Perez de CueUar wees bij de
opening van de conferentie
zijn gehoor op de noodzaak
Kampuchea bij de wederop
bouw te helpen. „Zonder we
deropbouw zal de vrede nief
lang standhouden", zo waar
schuwde de VN-topm*:\.
