AFRIKA
STERFT VAN
DE HONGER
GIRO 555
Steun kerken nodig
voor pluriforme pers
a
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Castro in Tutu s kathedraal
Weinig deelnemers
voor tweede
prins- Clausbede vaart
Paus klaagde in Brazilië alle misstanden ter wereld aan
COMMENTAAR
-CJ
DAT LATEN WE
TOCH NIET
GEBEUREN!
DEN HAAG
r
r
fteidae. Gomadit
MAANDAG 21 OKTOBER 1991[id&
Belgisch kerkblad werkt liefst
met 1450 verschillende edities
ANTWERPEN Een krant met zeven, acht verschillende edi
ties is in Nederland al een uitzondering. Maar België heeft een
kerkblad dat werkt met maar liefst 1450 verschillende edities.
Het gaat om het blad Kerk en Leven. Met zijn 1450 verschillen
de uitgaven is het uniek in de wereld. Dit jaar bestaat Kerk en
Leven vijftig jaar. Het blad werd in 1941 opgericht onder de titel
'De Stem uit het Vaderhuis'. Het blad was bedoeld om de Neder
lands sprekende katholieken in het noorden van België infor
matie te verschaffen over het kerkelijk leven. Er wordt een
rompkrant waar vervolgens de plaatselijke bisschop en de plaat
selijke parochie het een en ander aan kan toevoegen. Uitgeverij
Halewijn probeert wel het aantal uitgaven te beperken, maar
volgens Schmook is daar weinig animo voor. "De mensen hech
ten toch aan hun eigen locale nieuws". De kleinste uitgaven, die
van Mol Postel en Ganshoorn hebben daardoor slechts een opla
ge van 26 stuks. De totale oplage van Kerk en Leven is 780.000
exemplaren. De vijf hoofdedities zijn die van Mechelen-Brussel,
Brugge, Gent, Hasselt en Antwerpen.
Er zijn schilders die
de zon in een gele
vlek veranderen,
maar er zijn anderen
die, dank zij hun
kunst en
intelligentie, een gele
vlek in de zon
veranderen
Pablo Picasso
KAAPSTAD De angli
caanse kathedraal van
Kaapstad, de 'kerk' van
aartsbisschop Desmond
Tutu, heeft de afgelopen
jaren veel bewogen mo
menten gekend. Op een
steenworp afstand van het
parlementsgebouw was de
kathedraal vaak het begin
van vele demonstraties.
Politieagenten hebben bij
na even vaak de demon
stranten met gummiknup
pels en traangas weer de
kerk in gedreven. Zo
werd de kathedraal een
symbool van het verzet te
gen de apartheid.
Zondag beleefde het gebouw
rustiger tijden. Aartsbisschop
Tutu leidde de dienst waarin
30 jongeren tot de gemeente
toetraden. De preek werd ge
houden door dr. Emilio Castro,
bezig aan een historisch be
zoek aan Zuid-Afrika.
,,Ik ben diep onder de indruk
in deze kerk te mogen pre
ken," zei Castro, die verwees
naar alle verwijten aan het
adres van de Wereldraad. „De
Meer dan helft CDA-KAMERLID BEINEMA:
priesters van
aartsbisdom
boven 60 jaar
UTRECHT Meer dan
de helft van de 343 pries
ters die werken in de pa
rochies en dekenaten van
het aartsbisdom Utrecht,
is ouder dan 60 jaar.
Slechts 11 hebben de leef
tijd van 40 jaar nog niet
bereikt, zo blijkt uit een
overzicht in de Analecta,
het officiële mededelin
genblad van het aartsbis
dom.
Volgens de cijfers, die zijn ge
baseerd op de situatie per 1 ja
nuari dit jaar, heeft een kwart
van de dienstdoende priesters
de leeftijd van 65 jaar bereikt
en is maar een op de zeven
priesters jonger dan 50 jaar.
Benoemingenadviseur drs.
G.H.A. Kruis verwacht dat het
aantal priesters in parochies
en dekenaten de komende ja
ren met jaarlijks 5 procent zal
dalen tot ongeveer 220 in het
jaar 2000. Van hen zullen er
ongeveer 180-190 beschikbaar
zijn voor de parochiële ziel
zorg. De rest werkt in instel
lingen als ziekenhuizen en
verzorgingshuizen.
Het aantal nieuwe priesters zal
lang niet voldoende zijn om
het aantal priesters dat met
emeritaat gaat, te vervangen.
Elk jaar zullen er naar ver
wachting drie mannen priester
worden gewijd. Bovendien
zullen er per jaar ook drie
priesters voor de parochiële
zielzorg beschikbaar komen
uit religieuze ordes en congre
gaties.
Uit een overzocht per deke
naat blijkt dat de verstedelijk
te dekenaten buiten Twente,
zoals Utrecht en Arnhem, re
latief minder priesters hebben
boven 60 jaar. Daarentegen
hebben 11 van de 14 priesters
in het dekenaat Eist en 16 van
de 23 priesters in het dekenaat
Oldenzaal die leeftijd over
schreden.
Het aanrtsbiosdom vangt het
tekort aan priesters gedeelte
lijk op door pastoraal werk-
(st)ers aan te stellen. In de pa
rochies en dekenaten van het
aartsbisdom werkten er per 1
januari dit jaar 155. De mees
ten zijn actief in de verstede
lijkte dekenaten, zoals Arn
hem, Utrecht en Enschede. In
Arnhem is zelfs bijna een pas
toraal werk(st)er beschikbaar
per parochie. Daarentegen
kent het dekenaat Groenlo
met 18 parochies slechts drie
pastoraal werk(st)ers.
HILVERSUM Kerken
en maatschappelijke orga
nisaties doen uitspraken
over van alles, maar niet
over de bedreigde pluri
formiteit van de (regiona
le) pers, terwijl de pers op
dat punt juist steun nodig
heeft. De politiek alleen
kan die pluriformiteit niet
in stand houden.
Dat zei het CDA-Tweede Ka
merlid drs. M. Beinema zater
dag in Hilversum op een bij
eenkomst van het Centrum
voor Christen Journalisten
(CCJ). De pluriformiteit van
de pers wordt mede bedreigd
door de toenemende commer
cialisering van de media: uit
gevers stellen steeds hogere
rendementseisen aan dagbla
den. Dat heeft een proces van
schaalvergroting tot gevolg.
Het aantal zelfstandige dagbla
den is mede daardoor al fors
gedaald en de komende maan
den verdwijnt de redactionele
zelfstandigheid van weer een
aantal (regionale) bladen.
Met de verwijzing naar de
kerken doelde Beinema op uit
spraken van synodes, op pasto
rale brieven en herderlijke
boodschappen die de afgelopen
jaren de leden van de diverse
kerken hebben bereikt. „Met
de meeste was ik niet blij, met
een enkele wel. Met een uit
spraak over de pluriformiteit
van de pers zou ik zeker blij
zijn, maar ik zie het er nog
niet komen dat de synode van
de Gereformeerde Kerken of
de Nederlandse bisschoppen
conferentie met een standpunt
naar voren komt. Helaas".
In de gedachtenwisseling die
volgde op het betoog van Bei
nema kwam het Bedrijfsfonds
voor de Pers aan de orde. Er
ligt een advies voor continue
ring van de steunregeling die
bedoeld is om verschraling
van de Nederlandse geschre
ven pers tegen te gaan. De mi
nister heeft aan een speciale
commissie gevraagd ook een
mening te geven. Wat de uit
komst van het debat over het
beleid van de minister, begin
volgend jaar in de Kamer zal
zijn, is nog niet te overzien.
Wat het CDA betreft blijft de
regeling zij het wellicht in een
andere vorm. Beinema pleit al
geruime tijd voor de mogelijk
heid van structurele steun aan
verlieslijdende bladen met een
bijzondere, levensbeschouwe-
Drs. M. Beinema
lijke identiteit.
Als het Bedrijfsfonds onver
hoopt verdwijnt, zullen enkele
kranten in nog grotere proble
men komen dan waarin ze
zich al bevinden. Dat geldt bij
voorbeeld twee van de drie
laatste christelijk georiënteer
de regionale bladen: Het Bin-
nenhof/Leidse Courant en het
Friesch Dagblad (de derde
krant is de Twentsche Courant
waarvan de redactionele zelf
standigheid wordt bedreigd
door een op stapel staande fu
sie).
Het Centrum voor Christen
Journalisten (CCJ) besloot za-
FOTO: DIJKSTRA
terdag tot naamsverandering:
'Kring voor journalistiek en
levenbeschouwing' is de nieu
we naam. Met deze wijziging
hoopt men collega's te berei
ken die door de tot nu toe be
staande naam werden afgech-
rikt. De christelijke grondslag
blijft ongewijzigd.
Het CCJ is van oorsprong een
protestants-christelijk initia
tief. Enkele jaren geleden wer
den de statuten verbreed tot
algemeen christelijk. Daarmee
werd deelname van met name
katholieke journalisten
RK bisschop in
Vietnam benoemd
VATICAANSTAD Voor
het eerst sinds lange jaren is er
weer een bisschop in Vietnam
benoemd. Paus Johannes Pau-
lus II heeft de 53-jarige Pierre
Nguyen van Nonh tot bis
schop-coadjutor voor het bis
dom Da Lat benoemd. Na ja
renlange onderdrukking is er
de laatste tijd iets meer bewe
gingsvrijheid voor de RK
Kerk in Vietnam. Bisschop
Nguyen Son Lam had al vele
jaren om een coadjutor (hulp
bisschop met het recht van op
volging) gevraagd.
Radio Vaticaan heeft gemeld
dat de rooms-katholieke bis
schoppen van Joegoslavië zich
hebben geschaard achter de
onafhankelijkheidsverklarin
gen van de republieken Kroa
tië, Slovenië, Bosnië-Herzogo-
vina en Macedonië.
BEROEPINGEN
Nederlands Hervormde Kerk
Bedankt voor Hoevelaken L. Kruijmer
te Lunteren;
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Tholen i.c.m. Poortvliet
drs. P.J. de Buck, kand. te Tholen die
dit beroep heeft aangenomen;
te Marknesse C.A. Vroegop, kand. al
daar die dit beroep heeft aangeno-
Beroepbaarstelling Dhr C.A. Vroe
gop, kand. te Marknesse;
Drs. P.J. Buck, kand. te Tholen;
De paragnost Martin van Bergen wacht met een kruis die gewik
keld is in de Nederlandse vlag voor de Onze Lieve Vrouwe Basi
liek in het Duitse Kevelaer op het begin van de dienst voor prins
Claus.
FOTO: ANP
KEVELAER De twee
de bedevaart voor prins
Claus die de paragnost
Martin van Bergen uit het
Brabantse Cuijk zaterdag
georganiseerd had naar
het Duitse Kevelaer, heeft
beduidend minder deel
nemers getrokken dan de
eerste keer. Waren er ne
gen jaar geleden rond
vierhonderd pelgrims, dit
keer amper 150.
Ze kwamen niet in processie
naar de Onze Lieve Vrouwe
Basiliek. Alleen organisator
Van Bergen maakte met enke
len een kleine voettocht door
het bedevaartsoord. Hij ging
voorop en droeg een kruis
voorzien van de Nederlandse
vlag en had op een van zijn re
vers een oranjestrikje gespeld.
De aanwezigen werden in de
kerk verwelkomd door een
geestelijke van de basiliek en
even later nog door de op het
laatste nippertje gevonden
SALVADOR DE BAHIA
Paus Johannes Paulus
II heeft tijdens zijn tweede
bezoek aan Brazilië bijna
alle misstanden ter we
reld aangeklaagd, maar
wist niet het enthousiasme
van elf jaar geleden op te
roepen. Toen verwachtten
de Brazilianen dat ze na
de militaire dictatuur een
bloeiende toekomst zou
den hebben, nu weten ze
beter.
Nog nooit is het land door zo'n
diepe economische crisis ge
troffen als de laatste tijd. Ge
loofden de Brazilianen in 1980
nog in sociale gerechtigheid,
nu denken velen dat alleen
een wonder hen nog uit de bit
tere elllende kan redden. Ze
wenden zich af van de Rooms-
Katholieke Kerk, die het con
tact met de armen dreigt te
verliezen, en zetten hun hoop
op Afro-Braziliaanse religies
en uit Amerika geïmporteerde
evangelische groeperingen. De
matige opkomst was in dit
verband veelzeggend. In de
hoofdstad Brasilia kwam maar
een kwart van het miljoen
waar kardinaal José Freire
Falcao op had gerekend.
De paus hekelde tijdens zijn
tiendaags bezoek, dat gisteren
in Salvador de Bahia werd be
ëindigd, het „wilde kapitalis
me" en alle uitwassen daar
van, maar waarschuwde tege
lijkertijd de 'landloze' boeren
dat het bezetten van land uit
den boze was en stelde politie-
Braziliaanse kinderen wuiven met Vaticaanse vlaggetjes tijdens een speciale audiëntie in de kust
stad Salvador de Bahia.
FOTO: EPA
hoedmiddelen en echtschei-
ke activiteiten van priesters op ding.
één lijn met abortus, voorbe- Hij riep de Braziliaanse politici
bij herhaling op meer te doen het land. Zaterdag wilde hij
voor een rechtvaardiger ver- president Fernando Collor do
deling van de rijkdommen van Mello bij name noemen tijdens
zijn toespraak in diens geboor
teplaats Maceio. Die was ech
ter niet op komen dagen om
dat de paus dinsdag geweigerd
had de gescheiden en her
trouwde Braziliaanse president
de communie te geven.
De Braziliaanse RK Kerk zelf
moet zich van haar hiërarchi
sche struktuur en haar bin
ding met Rome bewust blijven,
zo hield de paus de bisschop
pen en de priesters voor. Zelf
noemde hij zich „een waakza
me bevrijdingstheoloog",
maar, zo liet hij erop volgen,
die theologische stroming
deugt alleen dan wanneer zij
binnen de grenzen van de
rooms-katholieke leer blijft.
In tegenstelling tot de India
nen, van wie hij enkele verte
genwoordigers ontmoette, en
kritische historici roemde de
paus zonder voorbehoud het
werk van de eerste missiona
rissen, die kort na de 'ontdek
king' van Amerika het conti
nent gingen bewerken. Hij er
kende dat ook zij „mensen met
hun fouten en zwakheden"
waren, maar hij liet er geen
twijfel over bestaan dat naar
zijn mening de Rooms-Katho-
lieke Kerk niet voor de uit
roeiing van de oorspronkelijke
bewoners verantwoordelijk
kan worden gesteld. „Zij kwa
men om de oorspronkelijke
bewoners te verdedigen en
hun menselijke waardigheid
vooruit te helpen". De activi
teiten van deze missionarissen
kunnen met heldendom en
menselijke solidairiteit worden
getypeerd. Terzelfdertijd wa
ren het tekenen van „een bo
vennatuurlijke solidariteit,
naam van de Wereldraad is
vaak besmeurd," aldus de se
cretaris-generaal van de oecu
menische beweging.
Aan het eind van de dienst
riep Tutu allen naar voren die
de reis van Castro hadden
voorbereid. Op zijn geheel ei
gen wijze maakte hij nog een
grapje. Tutu introduceerde de
blanke mevrouw Val Pauquet,
die een grote rol heeft ge
speeld bij de Rustenburgconfe
rentie en de onderhandelingen
die leidden tot het vredesak
koord, met de woorden: „Ik
zou willen zeggen dat zij werkt
als een neger". Niet iedereen
wist de grap te waarderen.
Verstandig besluit
itltH
;om<
«ING
•.W.H
ren teg
ederlai
i al fu'uuu
0 zwaï
W| vel be
gaf'
il'St1 I
Het besluit van de Israëlische regering om deel te nei
aan de vredesconferentie voor het Midden-Oosten kan s
maar verstandig worden genoemd. De Israëli's hebben wi
waar straks in Madrid, en vooral in de gesprekken die d
na moeten worden gevoerd, veel te verliezen (een deel
hun grondgebied bijvoorbeeld), maar ook veel te win D
(duurzame vrede met de buurlanden). Echt van harte is aar_
Israëlische instemming overigens niet. De opmerking
premier Shamir „dat er geen beter alternatief is" spr j£^~d<
boekdelen en doet weinig goeds vermoeden voor de co iege
rentie zelf. in ht
jkrach
De Israëlische regering is uiteindelijk gezwicht voor
Amerikaanse druk, die de afgelopen maanden steeds kr «rnr
tiger is geworden. Het was uiteindelijk tijdens zijn acl
trip naar het Midden-Oosten in amper anderhalf jaar,
Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Baker
lichten op groen heeft kunnen zetten. Zelfs van Israels vi
naamste vijand, de Syrische president Hafez al Assad, k
Baker een positief antwoord. Dat zedig werd gezwegen i
de voorwaardelijkheid van die instemming ontging velei
paste mooi in het scenario om Israël verder onder dru
zetten. Syrië blijft immers bezwaren hebben tegen dei
ming aan de derde fase van het overleg waarin gesprtj
moet worden over regionale kwesties, waaronder het vi
probleem van de waterbevoorrading.
TOCH is de bijeenkomst op 30 oktober in Madrid bij
baat historisch. Voor het eerst zullen alle betrokken par!
in één zaal verenigd zijn of ze ook aan één tafel zu
zitten is nog niet bekend. De conferentie is vooral mogi
geworden door het veranderde wereldbeeld waarin de A or
rikanen na de Golfoorlog, de ineenstorting van de com
nistische regimes en de mislukte staatsgreep in Moskou n
dan ooit de toon aangeven. Nu ook de Sovjetunie voluit
gekozen voor de weg van onderhandelingen, hebben de
grootmachten de voorwaarden geschapen voor het vre»,,
overleg. Het is vervolgens aan de Israëli's en hun Arabii
buren de kans te grijpen, om ook hun regio aan de
internationale verhoudingen aan te passen. Het gesprek 50
zeer moeizaam verlopen, omdat bijna een halve eeuw
spanning, oorlog en geweld niet snel kan worden we
poetst. Maar wie het overleg straks bewust op de klip
jaagt, neemt een zeer grote verantwoordelijkheid op ziel
(IN 'T
h[YO
1 inse
imt 1
77.
^tofft
priester om voor te gaan in de
eucharistie. Dit was pastoor L.
Rosenhart van de Sint Jozef
parochie uit Tegelen. Hij bood
zich aan toen bleek dat een in
Amsterdam woonachtige En
gelse priester van de oud-ka
tholieke kerk geen toestem
ming kreeg van de leiding van
het bedevaartsoord om in een
rooms-katholieke kerk een
dienst te leiden.
Pastoor Rosenhart noemde de
ruime persbelangstelling en de
uitvoerige berichtgeving voor
af over de Claus-bedevaart
heel merkwaardig. Het is im
mers een oude traditie dat
mensen pelgrimeren voor zie
ken. Daarom werd niet alleen
voor prins Claus maar ook
voor andere zieken gebeden.
Een klein koorde van hooguit
vijf leden voerde de Gregori
aanse gezangen uit. Bij de
voorbeden werd voor prins
Claus apart gebeden. Verder
ook voor koningin Beatrix en
haar kinderen om sterkte in
deze moeilijke tijden. Ook
voor de regeringsleiders en
voor alle zieken.
Nu
preci
dat
itma
en v
ingsa
de Ai
sis
ook
n d
jorlo
e 0<
de S
t een
teling
ildma
ngt d<
wat S
alle
de 7
elo, d
rslede
konir
is gf
lal, d
aanstekend geloof en branden
de apostolische ijver". Belang
rijker dan vragen over het
verleden noemde de paus de
noodzakelijke herevangelisatie
van het continent. Door een
tekortschietende geloofsvor-
ming zijn de mensen vatbaar
voor bijgeloof, syncretisme en
religieuze modeverschijnselen
die niet met het rooms-katho-
licisme zijn te verenigen. De
discussie over de viering van
'1492' - triomfalistisch of boe
tedoening - krijgt daardoor in
Brazilië een nieuwe impuls.
Op de laatste dag van zijn be
zoek sprak de paus tenslotte
ook zijn afschuw uit over de
moord op en exploitatie van
Braziliaanse straatkinderen.
„Verwaarloosde straatkinde
ren, die volwassenen gebrui
ken voor immoraliteit (prosti
tutie) en de handel in drugs,
kunnen en mogen niet onder
het mom van misdaadbestrij
ding worden vermoord of uit
de weg geruimd," zei de paus
voor drieduizend juichende
kinderen die zich hadden ver
zameld voor de basiliek Salva
dor de Bahia.
De paus schreef voor de kin
deren van Salvador een
cheque uit van 400.000 dollar,
die Italiaanse missionarissen
hem een paar weken geleden
als prijs toekenden.
Om te overleven zoeken Bra
ziliaanse straatkinderen hun
toevlucht tot de misdaad. Een
groot aantal winkeleigenaren
huurt zogeheten doodseska
ders in die de kinderen ver
moorden. De dode kinderen
worden vaak teruggevonden
op vuilnisbelten.
CcidócSoutmit
Uitgave
Kantoor
Telefoon
Postadres
Westerpers bv (maakt deel uit v,
Apothekersdijk 34, Leiden
071 - 122 244
071 - 134 941
Postbus 112300 AA Leiden
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9. 2288 BC Rijswijk.
Telefoon 070-3190 933
Telefax: 070-3906 717
Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur J Leune
IN 'T
KYO
;e ve
Shir
roor
loka
tsbes
trix
Lem-
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070 - 3190 808) L. van Koot
Stadsredactie Leiden (tel. 071 -144 046 of 071 - 144 047) R Kleijn (chef), M Ros k n
n Herpen (chef). F Buurman.
Sport Leiden e o. (tel 071 - 144 049) K. van Kesteren
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815):
A. van Rijn (chef). W. Bunschoten, drs C van Haersma Buma. A van Holstein,
E Huisman. H Jansen, drs J van Leeuwen - Voorbij, R de Roo, drs K Veraart j gn
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834) G. Ansems (coördinator), B. Jansma, H Piet
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835) L. Kooistra, drs. P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S Evenhuis, S. Pieterse.
Redactie-se
e (tel 070-3190 819): T Kors
ERi
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied,
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie,
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland!
Belgie De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs K Swiers, M van
Ven en P Vogels De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hout (chef), H.
leveld, D. Hofland, P Koopman, D van Rietschoten en K van Wees
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland: S Akkerman (Praag),
drs D J van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (Athene),
R. Hasselerharm (Johannesburg), T Heard (Kaapstad), drs A Heering (Rome)
B van Huët (Parijs), M de Koninck (Washington), H Kuitert (Nieuw Delhi),
F. Lindenkamp (Sao Paulo), R Simons (Londen), drs R. Vunderink (Moskou),
W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G van Wijland (Belgrado),
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel)
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal-1
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalster: d
M. de Cocq
SEN
je n
jrd c
tatie
nca L
jetroi
dacht'
Nabezorging
Telefoon 071 -122 248 op n
15.00 uur
n 18 00 tot 19 00 u
25,70
76,60
294,30
Bij betaling per acceptgirokaart:
per kwartaal 78,60
per jaar 299,30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 - 122 244
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
ISP
H
