Trouwen volgens de Stille Kracht
CeidócSouxcmt
ZATERDAG 19 OKTOBER 19 I MA
!1 OK"
ijh
Onbekend maakt
onbemind, zeggen ze wel
eens. Etnische, religieuze
en culturele minderheden
hebben er overal ter
wereld mee te maken.
Mensen hebben vaak
snel hun mening klaar
over 'vreemde' gebruiken.
En dat kan leiden tot
vooroordelen of, erger
nog, vreemdelingenhaat.
Ook in Nederland. Wie
echter de moeite neemt
zich in te leven in zo'n
andere cultuur, zal tot de
ontdekking komen dat
veel gebruiken eigenlijk
heel logisch en
verklaarbaar zijn. En,
belangrijker nog,
gelijkwaardig aan wat
wij zelf doen.
Vandaag de eerste
aflevering in een serie
over feesten bij
minderheden in
Nederland. Feestdagen,
die belangrijke
gebeurtenissen in
iemands
leven markeren.
ZOETERMEER - Het breken van
het ei is nauwelijks te horen. Joost
van Beek (30), de aanstaande man
van Dewi Sosrosubroto (30), voert
de Javaanse huwelijksriten uit alsof
het de gewoonste zaak van de we
reld is. Zojuist heeft hij, omringd
door familie en vrienden, met zijn
blote voet een ei kapot getrapt. In-
jak Telur, heet dat. En nu moet
Dewi zijn voeten wassen.
Ze is gehurkt tegenover haar bruidegom
gaan zitten. Voor haar op de grond staat
een waskom met water, vermengd met
geurige bloemetjes, zoals rozen, jasmijn,
kenongo, en kantil. Met zorg wast ze
Joosts voeten schoon. Voor de meeste
Nederlandse gasten in het wijkcentrum
Meerzicht in Zoetermeer ontgaat op dat
moment nog het hoe en waarom van
deze symbolische gebeurtenis. Maar de
ceremoniemeester op het podium legt aan
de hand van het draaiboek nauwkeurig
uit wat er tijdens dit traditionele, Javaan
se huwelijk gebeurt. „Het trappen op een
ei betekent dat Joost alleen aan Dewi kin
deren zal schenken", verduidelijkt hij.
„En zij op haar beurt belooft met het
wassen van de voeten van Joost dat ze
goed voor de kinderen zal zorgen".
De gasten kijken hun ogen uit. Zichzelf
nauwelijks de tijd gunnend om hun
drankje op te drinken. De huwelijksfoto-
Een
Javaanse
danseres
beeldt een
verhaal
uit.
graaf heeft zo te zien geduchte concurren
tie. Fototoestellen klikken onophoudelijk
en videocamera's doen hun geruisloze
werk. Iedereen realiseert zich dat een der
gelijk huwelijk op Nederlandse bodem
iets bijzonders is.
Joost en Dewi laten alle belangstelling
rustig over zich heenkomen en gaan on
verschrokken door met de verschillende
ceremonieën. Op de achtergrond klinkt
zachte gamellan-muziek.
Eigenlijk is het bruidspaar al voor de Ne
derlandse wet man en vrouw sinds de
ambtenaar van de burgerlijke stand hen
twee dagen geleden in de echt verbond.
In het gemeentehuis in Veenendaal, de
woonplaats van Joost. Ook de kerkelijke
inzegening is al achter de rug in de rk-
kerk in Zoetermeer, waar de ouders van
de bruid wonen. Maar Dewi voelt zich
pas echt de vrouw van Joost als haar hu
welijk ook volgens het Javaanse adatrecht
(gewoonterecht) wordt gesloten. En haar
ouders denken daar net zo over. Niet zo
vreemd, als je bedenkt dat de Sosrosubro-
to's pas elf jaar geleden naar Nederland
kwamen. Dewi, de oudste dochter, was
toen al 19 en heeft haar hele kinder- en
tienertijd dus in Indonesië doorgebracht.
„Haar huwelijk is niet compleet als het
niet op de Javaanse manier is gesloten",
zegt de moeder van Dewi. „Wij hebben
onze kinderen nu eenmaal Javaans opge
voed. Dit hoort erbij. Ik ben bang dat
Dewi niet gelukkig zou worden, als ze
niet op deze manier zou trouwen. En ik
zelf zou ook niet tevreden zijn".
Nadat alle ontmoetingsriten in het gang
pad zijn afgerond, nemen Dewi en Joost
plaats op de bruidstroon, die vooraan in
de zaal op een verhoging staat. Nu is alles
pas echt goed te zien. Zó mogelijk nog
driftiger dan eerst klikken de camera's.
En wat een mooi tafereeltje! Het bruids
paar lijkt zo uit 'De Stille Kracht' te zijn
gestapt. Dewi draagt een goudkleurige sa
rong met daar overheen een heuplang,
fluwelen jasje van een prachtige dieppaar
se kleur. Langs de boord en zoom zitten
weelderige goudstiksels. In haar opgesto
ken haar zijn gouden sieraden en kleine
bloemetjes verwerkt. En op haar voor
hoofd de zo karakteristieke, getekende
haarlijn die in punten in haar gezicht uit
loopt. Ook veel van Dewi's familie en
vrienden lopen in traditionele kledij.
Joost moet duidelijk wennen aan zijn Ja
vaanse trouwkostuum. Nederlandse man
nen lopen nu eenmaal niet elke dag in
een strakke sarong rond. En dan ook nog
van die kleine muiltjes aan je voeten. Net
als Dewi draagt hij een jasje in dezelfde
dieppaarse kleur, maar dan kort en hoog
gesloten. Op zijn hoofd de traditionele
blangkon en op zijn rug, jawel, een kris.
Vader Sosrosubroto vertelt dat de kleding
voor de bruidegom speciaal in Indonesië
moest worden besteld. Hoewel Joost niet
extreem lang is voor Nederlandse begrip
pen, is hij altijd nog stukken groter dan
de 'gemiddelde' Indonesiër.
Ondertussen gaan de ceremonieën bij de
bruidstroon gewoon door. Er is niet zo
zeer sprake van een 'leider' in de persoon
van een priester, burgemeester of familie
oudste. De bruid en bruidegom weten
wat ze moeten doen. Van een generale re
petitie kwam het trouwens niet meer.
Maar de bruidegom heeft genoeg kennis
opgestoken tijdens het bestuderen van
het draaiboek een dag tevoren.
Tijdens de Timbangan (het wegen van
het bruidspaar) gaan Dewi en Joost ieder
op een knie van vader Sosrosubroto zit
ten. Een grappig gezicht. Maar een cere
monie die wel degelijk een heel serieuze
betekenis heeft. Want de moeder van
Dewi vraagt vervolgens aan haar man:
„Zijn ze even zwaar?" Waarop het ant
woord luidt, dat beiden evenveel wegen,
hetgeen betekent dat de vader van de
bruid nooit onderscheid zal maken tussen
hen beiden en evenveel van hen zal hou
den.
Voor Dewi is de Sungkeman-ceremonie
die hierop volgt het belangrijkste onder
deel van de avond. Het paar knielt eerst
voor de ouders van Dewi en dan voor de
ouders van Joost om zo hun respect en
dank te betuigen en de zegen te vragen
over hun huwelijk. „Toen voelde ik me
echt getrouwd", zegt Dewi na afloop van
de huwelijksvoltrekking. „Dat was voor
mij het belangrijkste moment".
Na enkele korte toespraken en een dans-
uitvoering is het tijd om de buitenwereld
te laten zien dat Dewi en Joost getrouwd
zijn. Althans, zo gaat dat op Java. „Je
moet bedenken dat in Indonesië huwelij
ken altijd bij de ouders van de bruid wor
den voltrokken. Op het erf. Daarna gaat
de stoet de straten door om te laten zien
dat het bruidspaar is getrouwd. In Neder
land gaat dat natuurlijk allemaal wat
moeilijk. Daarom zitten we nu hier in dit
wijkgebouw en doen we dat rondparade-
ren in de zaal. Volgens een bepaalde rou
te. Alsof het buiten gebeurt", aldus de ce
remoniemeester.
Na de rondgang is de huwelijksvoltrek
king voorbij en is het tijd voor felicita
ties. De gasten sluiten geduldig aan in de
rij. Dat zij daarna naar de kantine kun
nen gaan om te proeven van de rijsttafel,
behoeft voor de aanwezige Nederlanders
geen nadere uitleg.
