Hof VS nog conservatiever
Britse Gemenebest wil meer dan een praatclub zijn
Nederlandse wintersporters honkvast
HUIS
■RAADk
CeidócGomn/nt
BUITENLAND CONSUMENTENINFORMATIE
I
Totempaal
Wenskaarte
Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u!
WOENSDAG 16 OKTOBER 19
JOHANNESBURG Men
senrechten en democratie
staan vandaag hoog op de
agenda van de Gemenebest-
conferentie in Zimbabwe, die
verder vooral wordt gedomi
neerd door de ontwikkelingen
in Zuid-Afrika. Naar verwach
ting zullen de leiders van de
vijftig voormalige Britse kolo
niën enkele sancties opheffen
om zo een behoedzaam eind te
maken aan een langdurige en
pijnlijke isolatie. Ook wil het
Gemenebest een bemiddelen-
Zuid-Afrika heeft dramatische
veranderingen ondergaan
sinds de laatste bijeenkomst
van de Gemenebest-landen,
twee jaar geleden. De meest
opvallende gebeurtenis was de
vrijlating van ANC-leider Nel
son Mandela, die deze week
als waarnemer aanwezig zal
zijn bij de conferentie. Mande-
la's aanwezigheid is voor de
Engelse premier John Major
een krachtig argument om de
afschaffing van alle sancties
tegen Zuidafrika te bepleiten:
„Er is voldoende veranderd
om nu de noodzakelijke econo
mische steun te geven", meent
Engeland wil afschaffing van
alle handels- en investerings
beperkingen, maar zal daar
voor weinig steun krijgen. Een
speciale Gemenebest-commis
sie zal tijdens de conferentie
suggereren de economische
sancties te handhaven, tot er
vrije verkiezingen zijn gehou
den in Zuidafrika.
Dat verschil van mening tus
sen Engeland en de overige
leiders is tekenend voor de ge
schiedenis van de tweejaarlijk
se Gemenebest-conferenties.
Oud-premier Margaret That
cher zocht steeds opnieuw har
de confrontaties met vooral de
zwarte leiders in haar vergeef
se poging om het apartheidsre
gime uit zijn isolement te ha
len.
John Major zal zo'n botsing
proberen te vermijden. Zolang
er deze week maar geen plan
nen op tafel komen om nieu
we sancties in te voeren. Major
realiseert zich dat de boycot
tegen Zuid-Afrika toch al be
gint te verbrokkelen en in lijn
met die ontwikkeling zullen
de vijftig leiders vermoedelijk
besluiten de sportboycot af te
schaffen, evenals nog aanwezi
ge restricties voor toerisme en
vluchtverkeer.
Gemenebest-secretaris-gene
raal Emeka Anyauko zette dit
weekeinde de verzoenende
toon door te suggereren, dat de
organisatie zelfs een bemidde
lende rol zou kunnen spelen:
„Wij wachten op een signaal
van de politieke organisaties
in Zuid-Afrika".
De conferentie deze week in
Harare, de hoofdstad van Zim
babwe, is waarschijnlijk de
laatste waarbij Zuid-Afrika af
wezig zal zijn, meer dan dertig
jaar nadat het land zich terug
trok uit het Britse Gemene
best. De tijden zijn veranderd.
Het is zelfs niet uitgesloten dat
tijdens deze conferentie een
delegatie van de Zuidafrikaan-
se regering wordt uitgenodigd
om evenals Nelson Mandela de
vergaderingen bij te wonen.
„We zullen al het mogelijke
doen om het proces in Zuid-
Afrika te bespoedigen", aldus
Anyauko.
Naast Zuid-Afrika zullen ook
andere onderwerpen ter spra
ke komen, zoals de schulden
problematiek van sommige
landen, de toekomst van de
Gemenebest-organisatie en het
belang van democratie. Een
aantal westerse leiders wil een
plan indienen waarbij steun
wordt gegeven aan Gemene
best-landen die democratisch
willen worden. Zij krijgen ad
vies en er worden waarnemers
beschikbaar gesteld om toe te
zien op vrije verkiezingen.
Een nuttig idee, want door de
hardnekkige aandacht voor de
Zuidafrikaanse problematiek
is kritiek op andere Afrikaan
se dictatoriale regimes de afge
lopen jaren uitgebleven.
De Kenyaanse president Da
niel Arap Moi zal nu deze
week moeten luisteren naar
pleidooien voor mensenrech
ten die hij in eigen land nooit
zou tolereren. In gastland
Zimbabwe zelf heeft president
Mugabe nog maar zeer recent,
na felle kritiek, de plannen la
ten vallen om een een
regime in te voeren. Gez
lijke strijd voor democrj
mensenrechten zou ee
langrijk argument kunni
voor het voortbestaan
Gemenebest. De conferei
zijn buurland Zambia ii
leidde ertoe dat de Ge
best-landen druk gingen
fenen op de blanke regei
Rhodesië. De onderhal
gen die volgden, resulte
in de verkiezing van
tot president van
het voormalige Rhodesi
middeling in Zuid-Afril^""
het Gemenebest weer k
uittillen boven het nivea
een vrijblijvende praatcl
ice-orgc
„23 S
miljoe
3 berd.
ceting-
ederlai
al arbt
schip
met 2
>ft ern
ngen
(Vervolg van
de voorpagina)
WASHINGTON De po
litieke richting van opper
rechters is in de Verenig
de Staten relevant, omdat
het Hooggerechtshof poli
tiek zo machtig is. Die
macht volgt uit het feit
dat het Hof als eerste taak
heeft om lagere wetten,
burgerlijke geschillen en
conflicten tussen overheid
en ingezetenen te toetsen
aan wat de Amerikaanse
grondwet zegt en vooral:
zou kunnen bedoelen te
zeggen.
De grondwet laat
ruimte voor interpretatie, om
dat ze extreem bondig is. De
hele 'constitution', inclusief la
tere 'amendments', beslaat niet
meer dan 9 gedrukte boekpa-
gina's. In de huidige eeuw zijn
er alleen nog maar een paar
amendementen betreffende de
staatsinrichting aangebracht
(bijvoorbeeld het artikel dat
zegt dat een president maxi
maal twee termijnen van vier
jaar mag dienen) plus een
grondwettelijke alcoholische
drooglegging (1920) die door
een dorstig Congres in 1933
weer werd ingetrokken.
In de Amerikaanse politieke
traditie heeft de grondwet zo
wat de heiligheid van vlag en
volkslied, waaraan niet gauw
getornd wordt. Het is haast on
mogelijk om ter beslechting
van enig modern maatschap
pelijk dispuut een noodzakelij
ke tweederde meerderheid te
vinden in het Congres om de
eerbiedwaardige grondwet te
wijzigen. Gevolg is dat ieder
een bijna elke regeling kan
aanvechten wegens beweerde
ongrondwettelijkheid (strijdig
heid met de bedoeling van de
grondwetschrijvers, Amerika's
'founding fathers') en dat het
Hooggerechtshof daarover uit
eindelijk beslist
Eigen kracht
Die beslissingen zijn veelal het
saldo van de particuliere op
vattingen van de negen opper
rechters, die voor het leven
benoemd worden door de pre
sident, maar moeten worden
'geconfirmeerd' door de Se
naat. Omdat er na de Tweede
Wereldoorlog meer Republi
keinse dan Democratische pre
sidenten zijn geweest, is de Su
preme Court intussen om
de term van critici te gebrui
ken 'volgestort' met conser-
vatievelingen.
Daarom wordt bij voorbeeld
sedert 1976, na jaren van on
derbreking dank zij een pro
gressief hof, de doodstraf weer
kwistig uitgevoerd in de VS.
En daarom loopt de grondwet
telijke abortusvrijheid die het
hof in 1973 uitriep ('de rege
ringen van de deelstaten heb
ben niet het recht een vrouw
abortus te verbieden op een
vrucht jonger dan zes maan
den'), thans een grote kans in
getrokken te worden.
Clarence Thomas is, hoogst
uitzonderlijk voor een zwarte
Amerikaan, onvervalst conser
vatief. Tijdens de eerste hoor
zitting in het Congres, voordat
Anita Hill op de proppen
kwam, werd hij door Demo
cratische critici ondervraagd
over allerlei extremistische
uitspraken die hij in het verle
den heeft gedaan. Hoewel het
sociale voorzieningen- en be
lastingniveau in de VS veel la
ger is dan in elk ander modern
westers land, zijn van Thomas
waarschuwingen bekend „dat
Amerika een verzorgingsstaat
is geworden en ten prooi
dreigt te vallen aan een socia
listische overname".
Thomas is ook tegen speciale
hulpmaatregelen voor vrou
wen en minderheden, zoals
positieve discriminatie bij sol
licitaties. Hij meent dat zwar
ten en andere kansarmen op
eigen kracht hun achterstand
moeten inhalen (een idee dat
overigens snel terrein wint in
de hele VS, ook binnen de De
mocratische Partij). Een klein
aantal conservatieve Democra
ten steunt Thomas vooral uit
waardering voor diens geble
ken vermogen zich uit zijn
arme, zwarte komaf tot grote
maatschappelijke hoogte te
verheffen.
Verrassend
Zijn abortusstandpunt heeft
Thomas tegenover de Senaats
commissie steeds verborgen
gehouden, omdat het Hoogge
rechtshof daarover spoedig
concrete gedingen moet be
slechten en de beoogde opper
rechter zich niet vooraf wilde
vastleggen. Veel senatoren
wensten dat juridisch forma
lisme te respecteren, zodat nu
een opperrechter is aangesteld
van wie formeel onbekend is
of hij de huidige abortusvrij
heid in de VS wel of niet zal
helpen afschaffen. Maar de
verwachting van velen is dat
hij dat wel zal doen.
De vrees van de 'liberals' is
ook dat Clarence Thomas het
Hooggerechtshof nog sterker
zal aanzetten tot beperking
van rechten van verdachten
en veroordeelden, en tot be
grenzing van pers- en kunst
zinnige vrijheid. Zijn eigen re
cente ervaringen met de me
dia kunnen hem volgens som
mige verontrusten tot revan
che inspireren.
Anderzijds leert de historie dat
opperrechters, dank zij de on
aantastbaarheid van hun le
venslange benoeming, zich
soms verrassend ontwikkelen
en zich na verloop van jaren
in 'het andere ideologische
kamp' nestelen. Het publiek
kan elke rechter precies 'vol
gen', want elke beslissing van
het Hooggerechtshof geschiedt
per stemming en het stemge
drag plus toelichting van elk
hoflid wordt gepubliceerd. In
december krijgt het Hof de
eerstvolgende kwestie inzake
ongewenste intimiteiten te be
slechten (met name: heeft een
slachtoffer ook recht op finan
ciële schadevergoeding?). De
belangstelling voor Thomas'
stemgedrag zal enorm zijn.
Truc
Intussen lijkt de hele tragedie
van de Thomas-Hill-hoorzit-
ting twee verse thema's te
hebben aangedragen voor de
komende stembusstrijd (over
een jaar zijn de presidentsver
kiezingen). Dat zijn de ver-
rechtsing van het Hoogge
rechtshof die volgens de De
mocraten moet worden terug
gedraaid door een Democrati
sche opvolger van president
Bush; en de achterstelling van
Amerikaanse vrouwen, die
zich nu krachtiger lijken te
gaan organiseren ter bescher
ming tegen seksistische verne
dering, tot behoud van abor
tusvrijheid, om loondiscrimi-
natie uit te bannen en zwan
gerschapsverlof en kinderop
vang te verbeteren.
Hoe lang in de Amerikaanse
samenleving de littekens
zichtbaar zullen blijven van de
polarisatie die de Thomas-hea
rings hebben veroorzaakt, is
de vraag. President Bush heeft
met de Senaatsstemming voor
Thomas wel 'gewonnen', maar
de meedogenloze streken die
het Witte Huis in samenwer
king met Republikeinse sena
toren heeft uitgehaald om
Anita Hill in diskrediet te
brengen (ze was 'onstabiel',
'manziek' en ten prooi aan
'fantasieën'), laten bij veel
Amerikanen een vieze smaak
laatste
Ippijen
Vuig
tnpen"
na. En de politieke handigheid zen en daarmee Amerika's en politieke afkeuring, is
die Bush uithaalde door een zwarte bevolkingsdeel te ver- zo'n truc die een langduri
zwarte conservatief uit te kie- scheuren tussen etnische trots nezingsproces lijkt te ver[JT
Vrouwen demonstreerden gisteren bij het Capitool tegen de benoeming van Thomas.
k WINTERSPELEN JAGEN FRANSE PRIJZEN OMHOOG
Het bekroonde speelgoed van
Tupperware: Totempaal.
FOTO: PR
Tupperware brengt een be
kroond stuk speelgoed op de
markt: een zesdelige totem
paal. Het speeltje kreeg brons
bij een beoordeling voor het
Engelse blad 'What toy'.
De zes onderdelen van de paal
passen perfect in elkaar en
zijn eenvoudig te vervoeren in
een rood emmertje met heng
sel. Het bouwen en het om
gooien van een fleurige grote
toren kan voor veel vertier
zorgen voor de kleintjes.
Elk emmertje heeft een ande
re afbeelding en is bovendien
aan de onderkant voorzien
van een vormpje, waarmee
zandtaartjes kunnen worden
gemaakt. Drie van de zes em
mertjes hebben gaatjes in de
bodem voor het zeven van
zand of het sprenkelen van
water.
De totempaal kan zowel in
bad, aan het strand als in de
zandbak worden gebruikt. Het
speeltje is verkrijgbaar voor
44,20 gulden via de Tupperwa-
re-party's. Wie echter nie
mand kent die zo'n party
geeft, kan het artikel via het
gratis informatienummer van
Tupperware informatie bestel
len. Het nummer is: 06 - 0228
222.
Al met al voel je je be
hoorlijk belazerd. Begin
dit jaar lieten de winter
sportplaatsen in de Franse
Savoie op grote borden
langs de weg nog weten
dat de Olympische Win
terspelen, die er komend
voorjaar worden gehou
den, nauwelijks invloed
zouden hebben op de prij
zen. Maar wie zelf pro
beert te boeken of er de
reisgidsen voor de komen
de winter op naslaat,
merkt dat prijzen gemid
deld met zo'n tien procent
zijn gestegen.
Over de gehele linie bedraagt
de prijsstijging zo'n drie pro
cent. Alleen in Bulgarije en
Roemenië zijn de prijzen ge
daald, in het laatste land met
net zo'n percentage als ze in
Frankrijk zijn gestegen. Het
zijn in de Franse Alpen echter
niet alleen de prijzen die wre
vel opwekken. In een aantal
plaatsen is gedurende ruim
drie weken in februari ger
woon geen accommodatie
meer beschikbaar omdat de
naar schatting 50.000 deelne
mers, oficials en andere be
trokkenen aan de spelen ook
een dak boven hun hoofd
moeten hebben. Daarmee is
een vijfde van het aantal bed
den in de olympische regio be
zet. In de rest van de Savoie
en de Haute Savoie zijn nog
eens 250.000 bedden beschik
baar; volstrekt onvoldoende
voor de naar verwachting een
miljoen toeschouwers, die on
getwijfeld ook voor een enor
me verkeerschaos gaan zor
gen.
Na de spelen gaan de Fransen
zelf op voorjaarsvakantie
hoogseizoen dus. Prijstech-
nisch lijken de Franse Alpen
daardoor dit jaar niet zo aan
trekkelijk, al is het nog ondui
delijk hoeveel Nederlandse
wintersporters zich hierdoor
echt laten afschrikken. Per
slot van rekening zijn andere
'negatieve factoren', zoals bij
voorbeeld de vaak piepkleine
appartementen, geen belem
mering geweest voor een forse
groei van de Nederlandse win
tersport naar Frankrijk. In en-
In het Rotterdamse Ahoy-complex wordt van donderdag 17 tot
en met zondag 20 oktober de jaarlijkse Ski-Happ gehouden.
Tientallen wintersportplaatsen en wintersportzaken geven acte
de présence. De openingstijden zijn van 14.00 tot 22.00 uur, za
terdag en zondag van 10.00 tot 18.00 uur. De entree bedraagt
12.50 gulden. Kinderen tot 12 jaar en Pas65-houders 'betalen 8
gulden, gezinskaarten (twee volwassenen en de kinderen) kos
ten 30 gulden.
Op de Ski-Happ, die deze week in Rotterdam weer duizenden bezoekers trekt, valt altijd wat te
oefenen, zoals hier tijdens een vorige Ski-Happ.
FOTO: ANP
de ongebreidelde bouw van
bergbanen, skiliften en appar
tementengebouwen voorbij.
Vernieuwen van bestaande in
stallaties mag nog wel, omdat
daardoor vaak meerdere oude
re verdwijnen. En vergunnin
gen voor sneeuwkanonnen,
waar in andere landen rijke
lijk mee wordt gestrooid, wor
den maar mondjesmaat afge
geven.
Pas over een jaar of twee zal
kele jaren is het marktaandeel
van de Franse Alpen verdub
beld van vier naar acht pro
cent, vooral als gevolg van het
enorm gevarieerde aanbod aan
dikbesneeuwde hellingen.
Erg veel groter zal het Franse
marktaandeel evenwel niet
worden, omdat de verhoudin
gen op de Nederlandse winter-
sportmarkt al jaren vastliggen.
De overgrote meerderheid,
een ruime zestig procent, gaat
naar Oostenrijk en lijkt niet
van plan ook elders eens de
pisten te verkennen. Wat aan
wintersporters overblijft ver
deelt zich, vooral, over Duits
land, Frankrijk, Italië en
Zwitserland.
Het is in die groep landen dat
zich nog verschuivingen kun
nen voordoen. Zo is Zwitser
land van plan de komende ja
ren het verloren gegane ter
rein op de wintersportmarkt
terug te winnen. Urs Eber-
hard, directeur van het Zwit
sers Verkeersbureau in Neder
land: „Wij hebben onderzoek
laten doen in welke Europese
landen wij kans hebben op
groei van onze wintersport-
markt. Nederland bleek het
land met de meeste mogelijk
heden. Daar spelen een aantal
elementen bij mee. We hebben
in Europa de afgelopen vijf
jaar te maken gehad met een
aantal zachte winters. In Zwit
serland liggen de plaatsen over
het algemeen echter hoog, zo
dat de situatie daar wat min
der nijpend was. Daarnaast is
er een groeiende groep toeris
ten die graag wat meer luxe
en verzorging heeft. Dan ben
je in Zwitserland natuurlijk in
het juiste land. En wat de prij
zen betreft: Zwitserland heeft
ten onrechte de naam duur te
zijn. De prijzen zijn minder
snel gestegen dan in andere
landen. En uit onderzoek door
een Nederlandse touroperator
is gebeleken dat de prijzen van
skischolen en de huur van uit
rustingen in Oostenrijk gemid
deld duurder is dan in Zwit
serland".
En dan heeft Eberhard het
nog niet gehad over de strenge
milieuvoorschriften in zijn
land. Terwijl in Frankrijk, Ita
lië en in iets mindere mate
ook Oostenrijk nog steeds
nieuwe liften verschijnen, is
blijken of het Zwitserse offen
sief succes heeft. Voor zover
dat al kan worden aangetoond,
want de wintersportmarkt is
tamelijk ondoorzichtig. De
voornaamste oorzaak daarvan
is het grote aantal landgenoten
dat per auto op vakantie gaat
naar een zelf geboekt pension
of appartement, vooral in Oos
tenrijk. Het enige marktseg
ment waarin de touroperators
's winters echt vooruitgang
boeken is overigens diezelfde
auto-vakantie. Door langlo
pende contracten het hotels en
appartementen-eigenaren
worden de doe-het-zelvers
steeds vaker gedwongen hun
accommodatie via een reisbu
reau te reserveren, waarbij
kortingen op liften, skilessen
en speciale 'sneeuwgaranties'
als lokkertjes dienen.
De meest opmerkelijke
sneeuwgarantie komt voor re
kening van Hotelplan en kost
25 gulden per persoon. Voor
elke dag dat het totale liften-
systeem in de verblijfplaats
buiten gebruik is als gevolg
van onvoldoende sneeuwval,
ontvangt men na terugkeer in
Nederland een vergoeding van
honderd gulden per persoon
met een maximum van zes da
gen. Voorwaarde is wel dat
meer dan vijftien dagen voor
vertrek wordt geboekt. Aange
zien de vergoeding los staat
van de hoogte van de reissom
Ook wat hapjes en een drankjes betreft kunnen de winterspor
ters op de Ski-Happ op de werkelijkheid vooruitlopen.
FOTO: PR
is het in theorie mogelijk de
vakantie zo te plannen (met
veel mensen in een goedkoop
appartement in een laaggele
gen plaats en zo laat mogelijk
in het seizoen), dat men meer
geld terug krijgt dan er voor
de vakantie betaald is. De
touroperator erkent deze mo
gelijkheid, maar verwacht ei
genlijk niet dat veel Nederlan
ders de gok zullen wagen. Bij
de wintersport per definitie
een dure vorm van vakan
tie gaat het immers vooral
om sneeuwplezier en komt het
geld op de tweede plaats.
Onontbeerlijk
Is het in een land als Oosten
rijk nog altijd goed mogelijk
om zelf de hele vakantie te re
gelen; reisbureaus en tour
operators zijn onontbeerlijk
voor reizen naar minder tradi
tionele vakantielanden als
Roemenië, Tsjechslowakije,
Bulgarije, Andorra, Noorwe
gen, Zweden, Finland, de Sov
jetunie, Zuid-Spanje, Grieken
land en Marokko. Degenen die
voor deze bestemmingen kie
zen, vertegenwoordigen overi
gens slechts een fractie van de
wintersportmarkt. Veruit het
aantrekkelijkste van al die
verre ski-bestemmingen is na
tuurlijk Amerika, niet in de
laatste plaats vanwege de per
fecte accommodaties en de uit
stekende voorzieningen voor
de wintersporters.
Maar voor de meeste Neder
landers betekent 'de winter
sport' toch nog altijd dat ene
weekje Oostenrijk: rond de
kerst, in de krokusvakantie of,
in toenemende mate, rond Pa
sen. In een aantal hogergele-
gen Oostenrijkse gebieden blij
ven de liften speciaal langer
open om de liefhebbers van
voorjaarszon en -sneeuw te ge
rieven. Helemaal zonder risico
is dat niet, zeker niet als Pasen
laat valt, zoals komend jaar
het geval is. Maar ja, zelfs
hartje winter ben je niet altijd
verzekerd van dikbesneeuwde
hellingen, zoals zovelen de
voorbije jaren hebben moeten
ondervinden.
Itidel
trans
srech
De cardsticker is verkrijceje st]
met acht verschillende deseren
F0T theoi
st dj
pr hei
:he
prude
de
oudi
Alle ondeugdelijke ophang
sternen voor wenskaarten
als touwtjes, stukjes plak! t
punaises en wasknijpers
nen de prullenbak in. Vö
Interproducts BV in Blei!
tenminste, dat de card-st
op de markt heeft gebrac Dp eo
De card-sticker bestaat ui'
kunststof plaatje met oj
met daaraan twee meter
klevende tape, dat naar j
het aantal te bevestigen
ten kan worden afgerold wi
verloop van tijd kunnei
kaarten weer onbesch; 1!
worden verwijderd. Een v
dig afgerolde tape biedt
aan rond 25 wenskaarten.
„Door het brede aanbod
wenskaarten geen gebrek
hebben geprobeerd een
sing te vinden voor het
aan een functioneel
systeem voor al die
Wie vindt het niet gezelli
alle ontvangen kaarten tei
legenheid van feestdagen
boorte, verjaardagen of I
lijk een tijdje in huis te
hangen? Tenslotte hebbel
kaarten te maken met en
en die sfeer willen we
graag even vasthouden",
F.H.A. Groenevelt van 1
products.
De card-sticker wordt
verd met acht verschil
dessins met felicitatie-
en afbeeldingen: 'Van
gefeliciteerd', 'Van harte
terschap', huwelijk en
ving, kinderverjaardagen,
boorte zoon, geboorte
kerstman en kerstboom,
bedrijf verwacht dat met
rond de kerstdagen veel
kamers zullen zijn gesierd
een card-sticker. De
kosten 4,95 gulden
oph vi
kaa?
doe ili
han
it wei
vero
klein
wette
gre
Nat
Prol
van
ojwerk
is d
rervi
opl
de a,
Hen.
pijle
elau\
hiede
ie-the
van,
itieve
kui
dooi
rech
ne lt
11 jetast
?-tel orste
1 »en
one
!nzi
1TEB
