sraëlische
inderminister
[ewond in
lationale strijd
a
El! jidaeSomq/nt
BUITENLAND
NAVO-ministers met
ontwapeningswedloop
bijeen op Sicilië
Servië en Kroatië kondigen nieuw bestand aan
TAPITEIN ROB
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
WOENSDAG 16 OKTOBER 1991
100 pe e
gen 'to
s kon
Roemt
gende I-
i wil praten over
werkingen Star Wars
SHINGTON De Verenigde Staten heb-
•gisteren formeel ingestemd te gaan pra-
;r beperkingen van het op het land en
ruimte te stationeren verdedigings-
tegen ballistische raketaanvallen, het
iheten Star Wars-projekt. Volgens Ameri-
ïse functionarissen is de koerswijziging
jj president George Bush een reactie op het
pebod twee weken geleden van Sovjetpresi-
•-T Michail Gorbatsjov. De Sovjetleider wil-
kwestie ter discussie stellen. Tot nu toe
Moskou hiertoe niet bereid omdat Star
mps, ook wel het Strategisch Defensie Initi-
ne [(SDI) genoemd, in strijd zou zijn met het
il-verdrag van 1972 dat de verdere ont-
keling van anti-ballistische raketten ver-
Jeltsin wijzigt kabinet
en laat prijzen los
MOSKOU De president van de Russi
sche Federatie, Boris Jeltsin, zal zijn kabi
net wijzigen en de prijzen in zijn repu
bliek loslaten. Volgens Jeltsin zijn de
maatregelen nodig om een overgangspe
riode van economische hervormingen te
overbruggen. De Russische president zal
zelf de nieuwe premier en ministers be
noemen. Een naaste medewerker zei dat
Jeltsin verschillende conservatieve minis
ters wil ontslaan. De interne discussies in
het kabinet zouden te veel tijd kosten.
Jeltsin liet er in zijn tv-toespraak geen
twijfel over bestaan dat de prijzen zullen
stijgen. „Dat zal voor de mensen moeilijk
zijn, maar we rekenen op begrip", aldus
de Russische president.
Bulgaarse oppositie
draagt Dimitrov voor
SOFIA De anti-communistische Unie
van Democratische Krachten heeft giste
ren haar leider, Filip Dimitrov, voorge
dragen voor de functie van premier. De
unie heeft naar alle waarschijnlijk met
een kleine marge de zondag gehouden al
gemene verkiezingen gewonnen. De Cen
trale Verkiezingscommissie meldde dat
na het tellen van 80 procent van de stem
men de Unie 34,8 procent, de Socialisten
32,9 procent en de Turkse Beweging voor
Rechten en Vrijheden 6,9 procent had be
haald. Indien de overwinning van de
Unie wordt bevestigd, wordt de 36-jarige
advocaat Dimitrov de leider van de eer
ste Bulgaarse regering zonder communis
ten sinds de Tweede Wereldoorlog.
Kurden protesteren
bij Veiligheidsraad
NEW YORK Kurdische
vrijheidsstrijders in Irak heb
ben gisteren bij de Veiligheids
raad van de Verenigde Naties
geprotesteerd tegen recente
Turkse luchtaanvallen op ver
meende schuilplaatsen van
guerrillastrijders. De Kurdis-
taans Democratische Partij
meldde tevens dat zij eenhe
den naar het grensgebied met
Turkije had gezonden „om ons
volk te verdedigen tegen nieu
we (Turkse) aanvallen". Tur
kije staakte zondag een drie
dagen durende militaire ope
ratie tegen Kurdische bases in
Irak.
Amerikaanse DEA wil
permanente post Suriname
PARAMARIBO De Amerikaanse drugsbestrij
dingsdienst DEA wil een permanente missie in Su
riname vestigen, zo heeft de ambassadeur van de
Verenigde Staten, John Leonard, in Paramaribo
meegedeeld aan minister Soeshiel Girjasing van
justitie en politie. Washington wil een overeen
komst met Paramaribo sluiten over opleidingen en
materiële hulp aan de politie bij de drugsbestrij
ding. Girjasing wil nagaan in hoeverre het moge
lijk is dat de VS en Nederland gezamenlijk Surina
me kunnen ondersteunen bij de bestrijding van de
drugshandel. Hij zal deze kwestie aan de orde stel
len tijdens het ministersoverleg met Nederlandse
collega's dat binnenkort op de Nederlandse Antil
len plaatsvindt. Een DEA-team heeft enkele we
ken geleden in Suriname onderzoek verricht, maar
de resultaten hiervan zijn niet bekend.
Memoires Thatcher
miljoenen waard
LONDEN Margaret Thatcher
werkt aan haar memoires, waarvan
in 1993 het eerste deel zal verschij
nen. Harper Collins, de uitgeverij
van media-magnaat Rupert Mur
doch, heeft de rechten op de publica
tie verworven. Het eerste deel van
de memoires behelst de elf jaar dat
Thatcher Groot-Brittannië leidde.
Het tweede deel waarvoor geen pu-
blikatiedatum is vastgesteld, zal gaan
over Thatchers leven voor haar ver
kiezing tot premier in 1979. Volgens
berichten in de Britse pers zou de
voormalige premier circa 8,5 miljoen
gulden opstrijken voor haar memoi-
BILLY WERKMAN
AVIV Geula ligt
het ziekenhuis. Zij
t haar enkel gebro-
en heel Israël praat
haar gipsbeen. Dat
it niet alleen, omdat
ila Cohen onderminis-
is in het kabinet van
rry tie schak Shamir, maar
;1 meer omdat zij - zo-
zij het zelf noemt -
J .Wond is geraakt als
daat aan het front van
nationale strijd".
de T
[enwoo
Straa
de'
n dat
staalde
s die
die 'nationale strijd' - het
oud van het Land van Is-
- had Geula zich een paar
en geleden verschanst in
Arabisch huis in Oost-Je-
alem, waar joodse extremis-
de oorspronkelijke Pale-
ïse bewoners midden in de
ht op straat hadden gezet,
ila, die net als haar vrien-
de nacht had doorgebracht
ie grond van het net 'vero
de' huis, stapte 's ochtends
over een muurtje, gleed
en werd kermend van de
i naar het ziekenhuis ge
acht. Ze ligt er nu bij te ko-
van de schrik, maar veel
1 heeft ze niet, want ze is
in overtuigd dat de Arabi-
werknemers in de zie-
huiskeuken haar hebben
w! 'en vergihigen. Een paar
;n geleden vond ze afwas-
in haar groente-slaatje en
sdien zijn niet alleen poli
veiligheidsdienst en zelfs
anti-terreur-eenheid be-
met het onderzoek naar de
pltipfn ^aë °P ^et *even van de
jlerminister', maar staat er
een lijfwacht voor de deur
haar kamer. Een lijfwacht
j het zekere voor het onze-
j mai e neemt en zelfs de bossen
Temen die voor Geula wor-
bezorgd, niet zomaar laat
lenbrengen. Er zou wel
een bom in kunnen zit-
PR hei
ndelinj
elheid
fr
peeld.
roen
likt en
de CP
onkenj
fjmbool
heel wat Israëli's is Geu-
h met haar gipsbeen in deze
oen al Ben een nationaal symbool.
vertegenwoordigt de ver-
Als w Kiende ideologie van de
,chuwt oot-Israëlgedachte, en het
een 'c ik tot het absurde doorge-
Vredesoverleg
in Lausanne?
DAMASCUS De vre
desconferentie voor het
Midden-Oosten zal op 29
oktober in Lausanne be
ginnen (en dus niet in Den
Haag zoals eerder werd
verwacht), zo is meege
deeld door een Egyptische
regeringsfunctionaris die
nauw betrokken is bij de
voorbereiding. Hij zei dat
er geen tijd is vastgesteld
voor de duur van de con
ferentie. De Amerikaanse
minister van buitenlandse
zaken James Baker, die de
conferentie voorbereidt,
heeft zijn verblijf in Syrië
verlengd voor extra ge
sprekken met de Syrische
president Hafez al-Assad.
Baker tracht Damascus er
toe te bewegen mee te
doen aan alle onderdelen
van de conferentie. Syrië
wil eerst zeker weten dat
Jeruzalem bereid is tot
territoriale concessies. Tij
dens de besprekingen tus
sen Baker en al-Assad
werd bericht dat Palestij-
nen en Jordaniërs bijna
een overeenkomst hadden
bereikt over een gezamen
lijke delegatie naar de
conferentie.
De strijd in Kroatië kenmerkt zich door bestanden en door schendingen van die bestanden. Hier zoeken soldaten van het federale
leger dekking op de weg naar het vliegveld van Dubrovnik.
foto: ap
iven, op angst en wantrou-
n gebaseerde veiligheids-
ilukken nPjex waarmee het land
Ik wil h Üenkt staande te houden.
scrimirel Israël is vanaf gisteren
rmetisch afgesloten voor de
estijnse bewoners van de
ette gebieden, nu James
niet no ker, de Amerikaanse minis-
van buitenlandse zaken, de
tste hand komt leggen aan
volgens vredesconferentie voor het
me dden-Oosten. Vele honder
enk din politieagenten en soldaten
len de straten weer afzetten
erbeek 'n de bezette gebieden zijn
zeggen de afgelopen weken weer
ïlijk kaderden 'terroristen' opge-
/eel scl wegens 'ondermijnende
kiezer iviteiten'. En hoewel Baker
voor de zoveelste maal in
tij moe uzalem zal hebben over een
'historische vredeskans' zal hij
er geen hoop en verwachting
aantreffen, maar spanning, ir
ritatie en verzet. „We staan
aan de rand van de afgrond",
zei kortgeleden een bezorgde
Israëli. „Toegeven betekent
zelfmoord". Hij gaf er zijn ge
voelens van onzekerheid mee
weer, nu er in de nieuwe we
reldorde een einde lijkt te ko
men aan Israëls ongestrafte
bezettingspolitiek. Israël heeft
niet alleen haar strategische
waarde voor de Verenigde
Staten verloren, maar kan in
de persoon van president Bush
en zijn minister van buiten
landse zaken Baker ook niet
meer op het medelijden reke
nen vanwege de nazimoord op
de zes miljoen joden.
Vanuit deze verzwakte positie
zal Israël gedwongen worden
haar wens tot vrede met de
Arabische naburen te vertalen
in bereidwilligheid daartoe
ook een prijs te betalen. Een
prijs, die niets anders betekent
dan terugtrekken uit de in
1967 bezette gebieden en mis
schien zelfs uiteindelijk in
stemmen met een staat voor
het Palestijnse volk! Dat is een
bittere pil, die de Israëli's nog
steeds niet bereid zijn te slik
ken. Ze hopen diep in hun
hart, dat het vredesproces van
korte duur zal zijn.
Onder de druk van de Vere
nigde Staten zal premier Yit-
schak Shamir naar alle waar
schijnlijkheid wel 'ja' zeggen
tegen het vredesproces. Maar
het jawoord zal niet volmondig
zijn en als Geula Cohen weer
kan lopen, zal zij zich onge
twijfeld weer melden aan het
front van de 'nationale strijd'.
MOSKOU De presiden
ten van Servië en Kroatië
hebben vanuit Moskou
opgeroepen tot een staakt-
het-vuren en onderhande
lingen om een einde te
maken aan de burgeroor
log in Joegoslavië. Ze de
den dit nadat ze drie uur
gesproken hadden met
Sovjet-president Michail
Gorbatsjov.
In een drie punten tellend
communiqué zeggen de Kroa
tische president Franjo Tudj-
man en zijn Servische ambtge
noot Slobodan Milosevic dat
het noodzakelijk is dat er on
middellijk een einde komt aan
alle gewapende conflicten.
Binnen een maand zullen Ser
vische en Kroatische leiders
dan onderhandelingen begin
nen over alle kwesties. De
Servische en de Kroatische
leider deden een beroep op de
Sovjetunie, de Verenigde Sta
ten en de Europese Gemeen
schap om te helpen met de or
ganisatie en de uitvoering van
de onderhandelingen.
Tudjman en Milosevic arri
veerden gisteren in Moskou en
voerden afzonderlijk gesprek
ken met Gorbatsjov. De ont
moetingen werden mogelijk
na een week van diplomatie
door Gorbatsjov. De Sovjet-lei-
der wil hiermee kenpelijk
aantonen dat hij in staat is et
nische conflicten op te lossen.
Gorbatsjov verklaarde na het
onderhoud met Tudjman dat
„ook de Sovjetunie met dezelf
de problemen kampt en daar
om de gebeurtenissen in Joe
goslavië met angst en bezorgd
heid bekijkt".
Frans-Duits
leger nieuwe
impuls
(Vervolg
van de voorpagina)
PARIJS In Parijs deel
de de woordvoerder van
president Mitterrand mee
dat het plan van een
Frans-Duits leger als kern
van een Europees leger
een „nieuwe impuls zal
geven aan het gemeen
schappelijke buitenlandse
en veiligheidsbeleid dat
de kern vormt van het
toekomstige EG-verdrag
over de politieke unie".
Dit voorstel gaat veel verder
dan de vorming van een
Frans-Duits leger, aldus de
Franse woordvoerder. Het be
treft het concept voor een Eu
ropees veiligheidsbeleid, de
toekomstige rol van de WEU
en zijn banden met de EG.
In Parijs was eerder vernomen
dat Frankrijk en Duitsland
zouden aankondigen dat zij
een gemeenschappelijk korps
wilden vormen dat gestatio-
Mitterrand
neerd zou worden in Straats
burg. Een korps telt gewoon
lijk tussen de 70.000 en 100.000
man. Op dit moment bestaat
een Frans-Duitse brigade van
ongeveer 4000 militairen die in
de Duitse deelstaat Baden-
Württemberg is gelegerd. In
militair opzicht heeft het on
derdeel een symbolische bete
kenis.
De Belgische minister Eyskens
merkte op dat het Frans-Duit
se voorstel erop gericht is de
transatlantische banden, die de
kern vormen van het NAVO-
bondgenootschap, te handha
ven. De Verenigde Staten en
andere bondgenoten hebben
Kohl
laten weten bezorgd te zijn dat
het door de Amerikanen gelei
de bondgenootschap onder
mijnd zal worden als de EG
een eigen koers op het gebied
van defensie gaat varen.
Het voorstel van Bonn en Pa
rijs bouwt voort op de voor
stellen over Europese defensie
die Frankrijk, Duitsland en
Spanje afgelopen vrijdag in de
Franse hoofdstad bekend
maakten. Het Duits-Franse
initiatief is gedaan met het oog
op de Europese top in Maas
tricht in december en is een
alternatief voor een Brits-Ita
liaans voorstel, aldus zegslie
den in Parijs.
Bonn halveert
uitkeringen aan
nazi - slachtoffers
BONN De Duitse regering
is van plan de door de commu
nistische regering van de
voormalige DDR verleende
uitkeringen aan nazi-slachtof
fers en mensen die actief zijn
geweest in het verzet tegen de
nazi's drastisch te korten.
Slachtoffers van de nazi-on
derdrukking hebben recht op
een extra bedrag van 1400
mark (bijna 1570 gulden) per
maand, mensen die actief zijn
geweest in het verzet tegen
het fascisme krijgen 1700
mark (ruim 1900 gulden) per
maand. Horst - Seehofer, een
hoge functionaris van het mi
nisterie van arbeid, zei in
Bonn dat de regering de uitke
ringen vanaf volgend jaar
voor beide groepen wil verla
gen tot 750 mark (840 gulden).
BRUSSEL Als de mi
nisters van defensie van
de zestien NAVO-landen
zich morgen voor een
tweedaags overleg neerla
ten aan de voet van de
Etna op Sicilië, worden ze
in feite voor het eerst ge
confronteerd met wat in
tussen als de „ontwape
ningswedloop" wordt aan
geduid.
Het startsein voor die wedloop
werd op 27 september door de
Amerikaanse president Bush
gegeven toen die een goed
deels eenzijdige afschaffing en
terugtrekking van tal van nu
cleaire wapensystemen aan
kondigde. Bush' spectaculaire
voorstellen werden gevolgd
door een minstens even spec
taculaire tegenzet van presi
dent Gorbatsjov op 5 oktober.
Voor de NAVO-ministers van
defensie - op Sicilië verenigd
in de zogenaamde Nucleaire
Planning Groep - hebben de
voorstellen van Bush en Gor
batsjov vergaande consequen
ties. Bush wil dat alle kernwa
pens voor de korte afstand en
alle zogenoemde kerngranaten
(de nucleaire artillerie) ver
dwijnen. Er zouden ongeveer
1740 kerngranaten op het Eu
ropees strijdtoneel voorhanden
zijn. Bovendien bevinden zich
1250 kernraketten voor de
korte afstand (van het type
Lance) op Europese bodem.
De NAVO zelf heeft daar na
dien nog een schepje bovenop
gedaan door de halvering van
het aantal kernbommen -
waarvan er 4000 stuks in de
arsenalen liggen en ongeveer
2800 ter beschikking van de
NAVO zijn - aan te kondigen.
Dat betekent dat de NAVO
zich van 1400 kernbommen zal
ontdoen die voor het meren
deel liggen opgeslagen in
Duitsland, maar ook in België,
Engeland, Turkije. Nederland
en Griekenland.
De voorstellen van Bush,
waaraan die van de NAVO
kunnen worden toegevoegd,
hebben grote gevolgen voor de
strategische concepten die de
NAVO tot dusver heeft om
helst. Voor wat betreft het Eu
ropese strijdtoneel baseert de
NAVO zich sinds 1950 op de
strategie van de „voorwaartse
verdediging", sinds 1967 ge
combineerd met de strategie
van het „aangepaste ant
woord". De voorwaartse ver
dediging steunt op het princi
pe dat de NAVO zich zo ver
mogelijk naar het oosten, dat
wil zeggen, aan de oostelijke
grenzen van de (voormalige)
Bondsrepubliek Duitsland ver
dedigt.
Het aangepaste antwoord
houdt in dat. als een van de
NAVO-landen wordt aange
vallen, er tegenmaatregelen
zullen worden genomen die
gelijk zijn aan de gepleegde
agressie.
De gewijzigde situatie in Euro
pa en vooral de terugtrekking
door de Sovjetunie van een
deel van haar troepen uit
Oost-Europa en straks ook uit
de voormalige DDR. maakte
het concept van de voorwaart
se verdediging nagenoeg on
bruikbaar.
Nadien kwam ook de strategie
van het aangepaste antwoord
steeds meer onder druk te
staan. Wapentechnisch was
het aangepaste antwoord geba
seerd op een zogenoemde tria
de van systemen bestaande uit
conventionele, taktisch-nucle-
aire (alleen voor het stijdto-
neel) en strategisch-nucleaire
kernwapens (voor de lange af
stand). Toen de Sovjetunie in
1977 de SS-20-raket voor de
middellange afstand in haar
arsenalen opnam, dwong dat
de NAVO soortgelijke wapens
te ontwikkelen.
Als gevolg van de ontwape
ningsovereenkomsten die de
afgelopen jaren zijn gesloten,
werd de triade deels onttakeld.
De gewijzigde situatie in Euro
pa en de Sovjetunie en de cha
ps in het Rode Leger deden de
rest. Bush en Gorbatsjov heb
ben nu met hun ontwape
ningswedloop het aangepaste
antwoord naar de vuilnisbak
van de geschiedenis verwezen
Intussen heeft de Alliantie
nieuwe strategieën ontwikkeld
die de NAVO-ministers tijdens
hun overleg op Sicilië onder
de loep zullen nemen en die
begin november door de
NAVO-top in Rome definitief
zullen worden bekrachtigd.
Kern van de nieuwe NAVO is
een interventiemacht van
deels multi-nationale eenhe
den. Flexibliteit en snelheid
vormen de nieuwe sleutel
woorden van een strategie die
overigens ook wordt bepaald
door een zekere mate van nu
cleaire afschrikking. Wat dat
laatste betreft: Bush heeft de
taktische kernwapens van de
luchtstrijdkrachten vooralsnog
buiten zijn voorstellen gehou
den. Dat heeft Gorbatsjov er
overigens niet van weerhou
den te pleiten voor onderhan
delingen over het verwijderen
van alle taktische kernwapens
aan boord van vliegtuigen.
Of de Amerikanen ondanks de
pas ingezette ontwapenings
wedloop tot een gesprek daar
over te bewegen zijn, is nog
lang niet zeker. Want, zo zul
len de NAVO-ministers op Si
cilië zonder twijfel vaststellen,
een beperkt arsenaal van aan
de luchtstrijdkrachten toever
trouwde kernwapens, ver
hoogt het element van flexibi
liteit en snelheid alleen nog
maar. En dat is juist waarop de
nieuwe NAVO zich steeds
meer richt.
ook
winsl
Jgen.
d is de
lefinitie 1969 - Twee dagen later, op 147 gr. W.L. - 38 gr. Z.B. laat
taan of aie Toon de vlag halfstof waaien: opa Larsen is in de vroege
i genoihtend overleden... En hier, ver van zijn geboorteland, in het
anders bied van de albatrossen, ergens in de onmetelijke Stille
ationaliceaan, krijgt de oude een eerlijk zeemansgraf. De kist wordt
de N et de Noorse vlag gedekt, de machine stopt en Taaie Toon
Maats est enkele gebeden, terwijl de hele bemanning met ontbloot
niet mtofd aan dek staat aangetreden. Dan glijdt de kist te water... -
a afloop van de plechtigheid vertelt Rob aan Taaie Toon wat
opa Larsen hem enkele nachten tevoren heeft verteld over zijn
schat. „Kijk", zegt hij, „deze klos garen heeft hij me gegeven;
dat is de sleutel van zijn geheim... alleen heb ik er zo niets aan,
want de sleutel is niet volledig. De andere helft moet ergens in
Holland te vinden zijn". Taaie Toon vindt het maar een gek ver
haal, maar Rob meent, dat het toch misschien wel de moeite
waard zou kunnen zijn naar de andere helft van de sleutel te zoe
ken.
Ruim 4,5 miljoen
Somaliërs door
honger bedreigd
NAIROBI Het door burger
oorlog verscheurde Somalia
wordt van alle Afrikaanse lan
den het sterkst door hongers
nood bedreigd. Ruim 4,5 mil
joen van de zeven miljoen in
woners verkeren in groot ge
vaar, zo heeft de voedsel- en
landbouworganisatie FAO van
de Verenigde Naties gisteren
in de Kenyaanse hoofdstad
Nairobi meegedeeld. Sinds de
val van dictator Siad Barre in
januari van dit jaar is in Soma
lia een oorlog tussen elkaar
bestrijdende clans aan de gang.
Alleen al de afgelopen weken
kwamen als gevolg van schiet
partijen in de hoofdstad Muq-
disho honderden mensen om
het leven. De FAO constateert
dat door de voortdurende ge- Vietnamese bootvluchtelingen in een kamp in Hongkong demonstreren naar aanleiding van berich-
vechten de voedselhulp sinds ten dat ze onder dwang naar hun communistische vaderland zullen worden terugqebracht
begin september is gestaakt. foto- ap
Bootvluchtelingen
