Marie Hoogenboom sloofde als
tweede meisje op pastorieën
11
OUDSTE VEENSE WORDT 100 JAAR
LANGS OMWEGEN
Bouw Octrooibureau
wellicht over drie jaar
Katwijk wil aansluiting op de SI veiliger maken
'Souomit
LEIDEN OMGEVING
DINSDAG 15 OKTOBER 1991
tgebrei
komeL
len „Uit
biila4lAAM DER WET
SCOP
kwam de m£
in, en de hoofden v£
anwezigen draaiden
richting, alsof hij
RIJK
!laerfam hlJ pLats halver-
la de zittingszaal van het
t/Dngerecht aan het Ra-
Toen het zijn
om zich bij kan-
-n ichter Morshuis te mei
geen publiek
zijn tragische
Lie!JtellinS' behalve het
-5 45 meubilair en de vaste
daughten, inmiddels bijr
isieten verworden.
ïaar voren terwijl
weids gebaar zijn.
aantrok. Een verstelde
erbroek in twee
afgetrapte suede
Aangekomen bij
fel waarachter de i
lonlijking van alles
rechtvaardig zou
ijn, zat, zette hij
ïrjvoet nonchalant op het
stanno PJe: leun^e voorover
et hout. Morshuis kon
dem bijna
voelen. „U bent vorig
op 18 juli, betrapt in de
naar Leiden terwijl u
kaartje had. Dat deed
Termimker, heb ik begrepen",
de de rechter met
ndelijke stem de
it break
)DEON
3.45, 18
Zaal
Kid Kin
1.45.
Sally'i
Pey
Dance
dat deed ik inderdaad
het antwoord,
stem van de 29-jarige
klonk slepend,
•45' 1Cal, alsof elk woord hem
oede was. ,,Ik ga U
laai vertellen dat ik al
dertig keer heb
I9eld en ik hoop dat dit
aatste keer is. Ik ben
lang aan drugs
d geweest. In die tijd
tan het afkicken,
reisde ik elke dag
Leiden om mijn
Ion op te halen. In Al-
LLINGEK1 wordt het drugspro-
m do nm niet als serieus he
ister: m^uwd,-in Leiden wel".
3-jverrTn°eidlieid klonk in
Turtles stem door, maar alsof
zijn laatste kans was om
e rekenen met het verle-
vervolgde hij zijn ver-
^ad vaak geen
en reisde dan zonder
rtje. Maar ik heb altijd
avondfechrikkelijk veel moeite
pothekei aan om uit de gevange
ne ookte blijven. Daar wilde ik
niet mee inlaten, want
r kom je slechter van-
Rijn dan dat je erin gaat.
•#i1"1201 ban ik helemaal 'clean'.
'rcKjravei ^oe vrijwilligerswerk
94. Qeor het kringloopproject in
uur, ihen: wasmachines en
lkasten repareren en
zlrverkopen. Ik haal ook
>ch Z?eklk oud papier op". En
13.00 u. i vijl de zon buiten de zaal
verstek liet gaan, brak
afdeling door jn de stem van de
13.
(Elisabe
3 Diensl t
4 (dit laam(
EKENHl
Bezoe
15.15
ui gen
VQhl
gen bezij^
lienstdoeJ
it Eliza
dagi
18.30
11.15
van 15
9.30 u.
^15.00-
0-19.30
va
0-19.00
ndegeei
smaklin nt
16.45-
10.00-
A.Ce
n) zijn d
ïlijks 14.
Avondbf
is de laatste dagvaar
die ik kreeg. Bij elkaar
dat zesduizend gulden,
heeft me veel moeite
■e ost om dat te betalen,
ar ik ben het puin van
laatste acht jaar aan het
ik hoop er nu
vanaf te zijn en te blij-
En ik wilde de officier
of hij er rekening
wil houden dat ik nog
s niet veel kan betalen,
heeft hij vorige keer
gedaan". Even keek de
iter niet begrijpend van
de officier van
[litie en weer terug. „Ik
toen een boete van 25
n". „Dus een veel la-
boete dan je normaal
>r het rijden zonder kaar-
krijgt", vatte de rechter
nam de officier de rol
Hij bleek de officier te
die de man in een
Sjder stadium al het voor-
i de twijfel had ge-
n duidelijk bereid
hem te helpen een
kunnen zetten ach-
tragische episode in
leven. „Ik was hem al
der tegengekomen en ik
boete van 25
den gevraagd, vijftig gul-
alle n minder dan gebruike
nd ziin H
n overtreding,
dat zal ik nu weer doen.
ik geloof zeker dat
hng: voo ;neer op de goede weg
doorlopi 'et hjkt mij alleszins rede-
om die eis te volgen",
rdeelde rechter Morshuis.
Kindt a eh, mij ook", beant-
ileu,ers>rddé de
,r elde een vraag die
?r werd gesteld. In zijn
im klonk iets van opluch-
ig en hoop. Met iets lich-
indere$e stappen dan
binnengelopen,
19.30. Cfet hij de zittingszaal, rech-
H 15-1 ren officier tevreden ach-
oordziej -Jatend
ieiiiten scheen inmiddels de
20.30 u
Het lijkt er steeds meer op dat
het normaal is als iemand 100
jaar wordt. Een Nederlandse
club van eeuwlingen 20U aar
dig wat leden tellen als die
honderd- en meerjarigen zich
zouden willen verenigen on
der de schutse van Methusa-
lem. In elk geval zit in Huize
St.Jacobus in Roelofarends-
veen Marie Martha Hoogen
boom geduldig te wachten op
zondag 20 oktober. Dan heeft
ze de nog steeds magische
leeftijd van honderd jaren be
reikt. Pastoor Wortel, de ker
nachtige vorige herder der
parochie van St.Petrus' Ban
den, komt in de kapel-ont
moetingsruimte van het Huis
speciaal voor haar de feestelij
ke Mis lezen. Een Missa Pri-
vata, zouden we vroeger wel
licht zeggen. Met toestemming
uiteraard van de huidige pas
toor Bergenhenegouwen; im
mers, ook zielzorgers mogen
niet zonder meer onder el
kanders geestelijke duiven
schieten. Maar voor pastoor
Wortel, nu rustend, heeft Ma
rie nog steeds een warm plek
je in haar nog onverminderd
kloppend hart. „Maar ik wil
er geen drukte en muziek bij
hebben. Daar kan ik niet
meer tegen. Ik heb last van
duizelingen. Gewoon in alle
stilte een Missie. Daar zou ik
gelukkig mee zijn. Ik kan al
dat rumoer niet meer heb
ben".
Gedroogde pruimpjes
Mevrouw Hoogenboom
vroeger zei je bij een onge
huwde status juffrouw zat
gisteren in haar kleine maar
knusse Jacobuskamer, met
uitzicht over de Veen „lekker
vooraan de weg", op de ver
zorgde warme hap van klok
ke twaalf te wachten. Ik zag
dat er gedroogde blauwe
pruimpjes bij werden geser
veerd. Het eten bij St.Jacobus
is prima. Er was nog even een
nicht van Marie komen aanlo
pen ook zo piepjong niet
zen volksdansen aan de over
kant en ging toen nog een
kwartiertje, bij tante Marie
langs. Er 'viel nogal Wat te
praten en tante Marie werd
op de hoogte gebracht van het
reilen en zeilen in die tak van
de familie. Aan de ontmoeting
tussen tante en nicht wijdde
de laatste enkele verstrooien
de versregels: „Rozen verwel
ken en bloemen vergaan,
Op mijn omwegen door stad
en land kom ik graag mensen
tegen. U kunt mij telefonisch
of schriftelijk vertellen wie u
graag in deze rubriek zou wil
len tegenkomen. Ik ben be
reikbaar via telefoonnummer
071 - 144046.
door TON PIETERS
Marie Martha Hoogenboom:
Ik moest voor een gesprek de
nodige voorzorgsmaatregelen
nemen en dicht bij Marie ko
men zitten, want haar doof
heid is een flinke handicap.
Je wordt niet zomaar hon
derd. Je mag best wel merken
dat er iets bijzonders met de
leeftijd aan de hand is. Maar
goed, Marie Hoogenboom is
dus flink doof en het trom
melvlies kan niet alles meer
aan. Maar wat veel meer is:
het hoofd, het verstand,
werkt nog excellent „Ik
weet van het oude meer dan
van de tegenwoordige tijd"
en dat is een heel groot goed
als je die mijlpaal van een
eeuw mag bereiken. „Maar ik
voel het best wel hoor, dat ik
100 ben, met al die gebrekjes.
Dat wordt er niet beter op. Ik
kan niet meer lopen, ik kan
dit niet meer en dat niet
meer. Je mag nog blij zijn dat
je het leven hebt". Van haar
eetgewoonten wil Marie niet
dat die publiekelijk in een ge
meenschappelijke eetzaal aan
het licht komen. Daarom eet
zij rustig op haar eigen ka
mer. „Als je niet zo handig
meer bent, komt dat beter
uit". Dan mag je weieens een
sliert of een hete aardappel
uit je mond laten vallen. Daar
let dan niemand op. „Maar
een beetje vieren is er wel bij;
ze heeft het wel verdiend
hoor", zei de nicht, „Hè tante
Marie?" Marie duwde een
prachtig met bloemen opge
maakt tafelstukje opzij en
haalde de roestvrij metalen
deksel van het dampende
hoofdgerecht en snoof tevre
den; ze zal er wel op aange
vallen zijn, maar dat heb ik
niet meer meegemaakt.
Marie Martha Hoogenboom is
nooit getrouwd geweest, of
het zou met de geestelijkheid
van enkele parochies geweest
moeten zijn. Zij kwam uit een
Veens nest met twee meisjes
en twee broers, en werd gebo
ren aan het Noordeinde op 20
oktober 1891, toen koningin
Wilhelmina nog niet op de
troon zat, „maar dat weet ik
niet meer, ik ben nooit zo po
litiek op de hoogte geweest".
Werkhuizen
Het meisje Marie werd wel
gestaald door het leven. Van
af de lagere school was het al
tijd maar werken, erg hard
werken. „Ik heb veel werk
huizen gehad vroeger, soms 7
'in het voorjaar. Dan liep je
van de ene naar de andere be
trekking, want een fiets had
ik niet". In 1928 kwam er wat
vastigheid. Toen wenkte het
kerkelijk bedrijf en ging Ma
rie Hoogenboom op de pasto
rie van de oude St.Petrus'
Banden werken en wonen.
„Ik heb daar 5 pastoors mee
gemaakt, 23 jaar lang, en 23
kapelaans. Die waren alle
maal geheel verschillend van
aard en karakter". Marie
kreeg zowaar een diplomatie
ke blik in haar ogen toen ze
dit vertelde, want ze is nooit
op haar achterhoofd gevallen.
„Onder pastoor Onel kwam ik
intern en dat ging zo door tot
pastoor Schoenmaker in
1951". Op het dressoir bij Ma
rie in de kamer staan de por
tretten van drie heren: de
pastoors Groen, Wortel en
Van Lieshout. Onder hun
bewind is Marie Hoogenboom
nooit huishoudster geweest,
maar altijd „het tweede meis
je", het sloofje voor dag en
nacht. Toen ze 60 werd was ze
nog steeds het tweede meisje.
In '51 vertrok Marie naar
Amsterdam, waar ze ging
werken bij pastoor Van der
Lugt van de Nicolaas en Bar-
baraparochie, „De Liefde", in
Oud-West aan de Bilderdijk-
straat bij de Da Costakade,
met de zusterschool. Marie
was even van de kaart toen ik
haar vertelde, dat deze kerk
een jaartje geleden gesloopt is:
„Ach nee toch..." Toen ze
daar bijna 5 jaar geweest was
werd ze 65 „en ik hield ermee
op". Terug naar de Veen en
wonen met broer en zus op de
Witte Singel 8.
In '76 nam Marie Hoogen
boom haar intrek in Huize
St.Jacobus. „Ik ben hier nu de
oudste bewoonster en de oud
ste Veense, hebben ze me ver
teld. Je kunt het hier niet be
ter wensen" Zeker niet na
het leven dat ze geleid heeft.
„We zijn altijd heel arm ge
weest. Mijn ouders waren ook
arm. Het waren twee huwelij
ken, ik kwam uit het tweede.
Ik heb altijd hard moeten
werken en heb nooit vakantie
'gekend. Ik ben alleen in
Lourdes geweest, in Kevelaer
en Heiloo. Toch was het een
gezellig leven, want je wist
niet beter. Nou weet u al heel
wat en het hoeft er niet alle
maal in hoor"
Het was moeilijker
Aan liefhebberijen geeft de
honderdjarige Marie zich niet
meer over. Ze heeft vroeger
veel gebreid en het lezen gaat
ook nu nog goed, met de lees
bril op. Voor het overige lijkt
de ene dag op de andere. Het
lijkt op wachten. Marie denkt
nog weieens aan die grote
overgang van armoe naar een
zekere weelde. Alleen „de tijd
van het geestelijk leven"
vond ze vroeger veel mooier
dan tegenwoordig, „Maar het
was ook wel moeilijker, druk
ker, met veel meer verplich
tingen. Je bent nu vrijer", al
dus de eeuwling die in het vo
rige millennium in het duister
geboren werd. „Maar al die
ongemakken komen wel op
me af. Ik heb veel pijn in m'n
handen en 's nachts is het 't
ergst. Dan kan ik wel
schreeuwen van de pijn en
wens ik weieens dat het afge
lopen was. Al zegt de dokter:
meid, jij bent zo gezond als
een vis". Hij zegt niet: jij
wordt nog weieens honderd.
Maar dat gaat nu dan gebeu-
Maar toch en ondanks alles
wordt het komende zondag
een spannende dag en een
hele eer voor Marie dat ze het
allemaal beleven mag. Bij de
voorbeden zal Marie Hoogen
boom een voorname plaats in
nemen. Goed, geen muziek en
speeches, maar toch wordt het
iets heel speciaals en Marie
hoopt in stilte, dat burgemees
ter Meerburg zijn shorts uit
trekt, zijn tuin de tuin laat en
even bij haar op bezoek komt,
want ze heeft gehoord dat de
edelachtbare heer burgemees
ter een heel gewoon mens is
en oog heeft voor al zijn ge
meentenaren, of ze nu niet
apart of heel bijzonder zijn.
Nou, Marie Hoogenboom is
heel bijzonder. Wie de eeuw
haalt, zit dicht bij de eeuwig
heid en is heel bevoorrecht.
Rozen mogen verwelken,
bloemen vergaan, maar Marie
Martha Hoogenboom heeft
haar onvervreemdbare plekje
in de Veense geschiedschrij
ving nu al veroverd. Nog
even de kam en borstel door
heur haar en ze kan zondag
met al haar overgebleven
kracht gezegend aantreden
voor een stille polonnaise „uit
dankbaarheid". Misschien op
weg naar een nog steeds aard
se toekomst.
Forepark in Leidschendam
heeft voordelig saldo
LEIDSCHENDAM Het
voordelig exploitatiesaldo van
het bedrijventerrein Forepark
in Leidschendam bedraagt
volgens een herziene bereke
ning van het ingenieursbureau
Grabowsky en Poort BV 29,3
miljoen gulden. Aan inkom
sten voor kantoren, horeca,
bedrijven en andere handels
doeleinden wordt ruim 158
miljoen gulden verwacht. Aan
grondverwerving wordt ruim
21,6 miljoen besteed, aan
bouwexploitatie bijna 75 mil
joen waarvan ruim 57 miljoen
voor grondwerken, verhar
ding en kunstwerken. Voor
groenvoorziening en waterpar
tijen wordt ruim 7,5 miljoen
gulden uitgetrokken. De ont
sluiting van Forepark naar
SW20 en rijksweg A4 kost
ruim vier miljoen en de aanleg
van de tunnel onder de spoor
lijn ruim 13,3 miljoen gulden.
Het omleggen van kabels en
leidingen kost 3,4 miljoen. B
en W van Leidschendam zul
len de raad, vooruitlopend op
de daadwerkelijke realisering
van de winst, voorstellen aan
Leidschendam en Den Haag
jaarlijks een uitkering van
250.000 gulden te verstrekken.
IC
1
LEIDSCHENDAM De
mogelijkheid bestaat dat
over drie jaar alsnog
wordt besloten tot de
bouw van het Europees
Octrooibureau (EOB) aan
de Heuvelweg in Leid
schendam. Dat heeft bur
gemeester W.F.de Vreeze
gisteren te horen gekre
gen in een gesprek met de
Nederlandse en Duitse
EOB-directie.
Het zal waarschijnlijk dan wel
gaan om een geheel hieuw
ontwerp met minder bouwkos
ten en meer efficiëncy in de
bouw. Burgemeester De Vree-
ze bracht gisteravond aan de
gemeenteraad verslag uit over
het gesprek dat hij enkele
uren eerder samen met wet
houder Volmuller met de di
rectieleden had gehad.
Zoals eerder bekend is gewor
den is door de council (waarin
de vertegenwoordigers van in
het EOB deelnemende landen)
tot afstel (of uitstel) van de
bouw besloten omdat het aan
tal patentaanvragen minder
sterk is gegroeid dan destijds
werd verwacht. Direecteur
Brandli van de Nederlandse
vestiging zei de beslissing met
diepe teleurstelling, gezien het
vele voorbereidende werk, te
hebben vernomen. Het ont
werp voldoet volgens de coun
cil niet meer aan de behoefte.
Eind oktober volgt nog een ge
sprek met de gemeente over
het gebruik van de grond die
eigendom van de council blijft,
aldus De Vreeze. Leidschen
dam zou het terrein voorlopig
een zinvolle bestemming mo
gen geven. Op het terrein wa
ren de twee Leidschendamse
voetbalverenigingen gevestigd.
Die hebben inmiddels de be
schikking gekregen over een
geheel nieuw sportcomplex.
Op vragen van raadsleden zei
burgemeester De Vreeze dat
de EOB-directie had beklem-
toohd dat geruchten over ves
tiging elders in Europa „loze
geruchten" zijn. „Voor Leid
schendam heeft het besluit
van het EOB niet bepaald
rampzalige gevolgen, alleen is
het jammer dat we een mooi
stukje Europese architectuur
zullen moeten missen", aldus
de burgemeester.
Hoe het verder moet met het
Zijdepark naast het terrein.dat
ook door het EOB is gekocht-
,komt ook in het volgende ge
sprek aan de orde. Op de
vraag van de SP'er P.de Rui
ter hoeveel contractanten al
bij het EOB zijn ontslagen ant
woordde de burgemeester dat
daar de gemeente niets mee te
maken heeft.
MINI-ROTONDE OPLOSSING VERKEERSPROBLEMEN
Idoor
RENS KOLDENHOF
KATWIJK Het kruis
punt tussen de Ambacht-
sweg, SI en Zeilmaker
straat in Katwijk moet
worden gereconstrueerd.
De gemeente stelt in een
nota voor het drukke ver
keersknooppunt te ver
vangen door een mini-
rotonde. Op die manier
zou de kruising veiliger
kunnen worden zonder
dat dat ten koste zou gaan
van een vlotte verkeersaf
wikkeling.
Verbetering van de aansluitin
gen met de SI is vólgens de
nota noodzakelijk geworden,
omdat door de groei van het
noordelijke deel van Katwijk
de verkeersintensiteit sterk is
toegenomen. Vooral de ver
keersdrukte op de Ambacht-
sweg is gegroeid, zo blijkt uit
tellingen.
De verkeerstoename heeft
voor een onveilige situatie ge
zorgd. Op de lijst van verkeer
songevallenconcentraties over
de laatste drie jaar, staat het
knooppunt op de bovenste
plaats wat betreft het aantal
ongevallen met letsel. Met
name het kruispunt bij de
Zeilmakerstraat, waar zes on
gevallen met letsel plaats von
den, springt er wat onveilig
heid betreft uit.
Met de aanleg van een mini-
rotonde zou een groot deel van
de problemen opgelost kunnen
worden. Met de rotonde Zee
weg/Meeuwenlaan zijn op dat
punt goede ervaringen opge
daan, aldus de gemeente. Net
als daar stelt men in de nota
voor het fiets- en autoverkeer
gescheiden af te wikkelen.
Tegelijk met de aanleg van de
mini-rotonde stelt de gemeen
te voor ook het fietspad wat in
noordelijke richting langs de
SI loopt te verleggen. Als re
den wijst men in de nota op de
onlogische plaats - tussen de
bebouwing van de DVS en
C A - waar het fietspad nu
begint. Die situatie was het ge
volg van het feit dat er geen
ruimte voor een pad was langs
de oprit van de SI. De nieuwe
constructie zou die ruimte wel
bieden. Hoewel de provincie,
niet mee wil betalen aan een
nieuw tracé stelt Katwijk voor
de fietsvriendelijke maatregel
toch uit te voeren.
De kosten var
worden geraamd op driek
wartmiljoen gulden. Daarnaast
zou de gemeente veertigdui
zend gulden willen uittrekken
de
het
fietspad naar 't Heen. Aan
voorbereidingskosten ver
wacht de gemeente nog eens
bijna een ton kwijt te zijn. Van
het totale bedrag, bijna negen
ton dus, verwacht de gemeente
ruim vijfenhalve ton terug te
kunnen krijgen van het rijk
en de provincie.
Het voorstel wordt morgen tij
dens de raadscommissieverga
dering voor verkeer bespro-
Gasbuis
verhindert bouw
woningen
in Voorschoten
VOORSCHOTEN In
Voorschoten-Noord kun
nen veel minder wonin
gen worden gebouwd dan
tot nu toe werd aangeno
men.
In het gebied ligt een grote
gastoevoerleiding en in de om
geving daarvan mag niet wor
den gebouwd. Wethouder F.
ten Have maakte dit gister
avond bekend in een vergade
ring van de commissie finan
ciën. De gasleiding loopt door
de Krimpolder, onder het
tracé van rijksweg 11 en door
de Papenpolder. Dat betekent
ook geen woningbouw op het 1
tracé van rijksweg 11. De gas
leiding is geen belemmering
voor de aanleg van een weg.
Gouden Leeuw
Nieuwbouw van de keuken
van de Gouden Leeuw kan nu
snel beginnen. Tegen de nieu
we plannen zijn geen bezwa-
ren ingediend. Burgemeester
en wethouders zouden nu al
een bouwvergunning kunnen
afgeven, maar de gemeente
raad heeft bepaald dat in dit
bijzondere geval de raad deze
procedure zelf wil regelen.
Wethouder Ten Have verzocht
de commissie om in te stem
men met een schriftelijke
commissoriale behandeling,
waardoor deze zaak in de ge
meenteraad van eind deze i
maand behandeld kan worden.
Nieuwbouw van de keuken is
nodig vanwege voorschriften
met betrekking tot de volksge- j
zondheid. Deze aanbouw heeft
geen betrekking op de gewel
dige uitbreiding van het totale
Gouden Leeuwcomplex. Daar
over zijn de meningen nog 1
steeds sterk verdeeld.
i wil laten onder
zoeken of logopediste W. Re-
mijnse, die voor 30 uur per
week in dienst is van de ge
meente Voorschoten, kan wor
den ondergebracht bij de
volksgezondheidsdiensten. De
commissieleden vroegen zich
af of logopedie wel door de ge-
moet worden betaald.
