Marlieke leeft met
stemmen in haar hoofd
t
CeidócSomant
GEZOND EN WEL
Zorgen voor een zuivere huid
L
Moet boksen
verboden worden?
I<
(ii<
iai
MAANDAG 14 OKTOBER 1991 J4A&
Marlieke de Jonge woont met meer mensen in haar hoofd. Heel vroeger woonde daar
één vriendje. Dat was zijzelf. Maar na elke gebeurtenis die ze zo snel mogelijk wilde
vergeten, knipte ze dat stukje 'ik' af en liet het als persoon verder leven in haar hoofd. In
de loop der jaren hebben tientallen personen zich hier een plek veroverd. Ze zijn na
drukkelijk in Marliekes leven aanwezig. „Dat is knap lastig. Ze vormen geen eenheid. Ze
willen voortdurend meepraten, maken ruzie en laten me vaak dingen doen die ik niet
wil". Onlangs is in Groningen een themadag gehouden, genaamd 'Hoe gek is gek?'. Mar
lieke en anderen hebben daar verteld hoe zij hun 'ziekte' beleven. Dat ze niet 'zo maar'
dingen doen. Dat hun vaak onbegrijpelijke gedrag een plaats en functie heeft in hun
leven.
Marlieke de Jonge (38) uit
Groningen heeft ze allemaal
een naam gegeven. 'Kat' was
de eerste die bij haar in haar
hoofd kwam wonen. Op drie
jarige leeftijd werd ze, zoals ze
het nu noemt, door iemand
van buiten seksueel mis
bruikt. Ze wist toen amper
wat er gebeurde, maar had
wel meteen in de gaten dat dit
iets was dat ze heel snel moest
vergeten.
Kat leeft nu nog steeds in
haar hoofd. Het blijkt niet de
gemakkelijkste persoon om in
huis te hebben. Iedereen blijft
zo oud als op het moment dat
Marlieke ze heeft afgescho
ven. „Dat is heel vervelend.
Want nu zit ik opgescheept
met zo'n kleuter die om alles
en nog wat begint te gillen.
Bovendien is hij altijd op zoek
naar vaders. Dat past gewoon
niet in de rest van mijn le
ven".
Schizofreen
De medische wereld noemt
Marlieke schizofreen of een
patiënt met een meervoudige
persoonlijkheidsstoornis. Al
vanaf haar jeugd leeft ze met
stemmen in haar hoofd. Stem
men die soms haar vriendje
zijn, maar die haar leven ook
vaak ondraaglijk maken.
„Want eigenlijkzegt ze,
„ben ik niemand. Het maakt
me onzeker dat ik geen per
soonlijkheid ben".
Na een jarenlang gevecht,
vele pogingen tot zelfdoding
en een aantal opnamen in
psychiatrische inrichtingen, is
ze nu zover dat ze probeert
om met 'al deze verschillende
ikjes', goed te leren omgaan.
Zodat de mensen die in haar
hoofd wonen haar niet over
heersen, maar als een eenheid
naar buiten treden. „Ik pro
beer het spul gewoon een
beetje op te voeden. Dat zal
wel moeten ook, want ik heb
geen zin om uit de samenle
ving gegooid te worden".
Voor de buitenwereld, zo
heeft Marlieke gemerkt, is
haar gedachtengang bijna niet
te volgen. „Ze zeggen dat ik
gek ben omdat ik in mezelf
praat en soms dingen doe,
waarvan ik achteraf niets
meer weet. Mensen verwijten
me dat ik lieg, terwijl ik weet
dat het een van de 'ikjes' was
die mij dat liet zeggen of
doen. Ik ben beslist niet gek.
Ik zit gewoon in stukjes in el
kaar. En die vormen allemaal
een deel van mijn leven. Ik
wil er dan ook geeneen van
kwijt. Het enige wat ik wil
dat ze geen chaos veroorza
ken, maar goed met elkaar
overleggen. Zodat ik dat ge
voel kwijt raak dat ik onecht
ben".
Het begin
Hoe het ooit allemaal begon
nen is? Marlieke hoeft er niet
over na te denken. Ze kan
zich bijna elk detail uit haar
jeugd herinneren. Als ze zich
concentreert ziet ze haar le
ven als een film aan haar
voorbijgaan. „Ik flip gewoon
even terug. Het gekke is dat
ik me dan ook zo gedraag als
toen. Als ik aan mijn babytijd
denk, kan ik letterlijk niet
meer praten en maak ik ba
bygeluiden".
Marlieke gedroeg zich vroe
ger niet echt anders dan an
dere kinderen Voor zover ze
van haar ouders heeft ge
hoord was ze een lief kind dat
nooit huilde. Ze onderscheid
de zich wel van andere kinde
ren omdat ze al heel vroeg
heel zelfstandig was. 'Zelf
doen' waren de eerste
woorden die ze zei. Toch
werd haar kleutertijd be
heerst door de angst dat haar
ouders liever een ander kind
hadden en dat ze haar daarom
weg wilden doen. Waarom
weet ze ook niet, maar ze h^d
steeds het gevoel dat ze plot
seling zou verdwijnen en ie
mand anders zou worden.
Vanaf die tijd begon ze haar
eigen wereld op te bouwen.
Ze praatte met 'Kat' en al die
anderen die na verloop van
tijd in haar hoofd kwamen
wonen. Toen was dat nog
leuk en gezellig. Nu heeft ze
vaak veel moeite met deze
kleintjes. „Ze overleggen niet.
Ze denken alleen maar aan
zichzelf. Bovendien zijn ze
bang voor ouderen en voor de
buitenwereld. Daardoor gaan
ze steeds stiekem allerlei din
gen doen, waar ik dan weer
achteraan moet". Marlieke
heeft jarenlang geprobeerd
om deze kleintjes te trainen
en op te voeden. Maar het
blijft, zegt ze, een groot pro
bleem om ze in het gareel te
krijgen.
Populair
Op de lagere school was Mar
lieke populair bij de andere
kinderen. Ze fantaseerde alles
bij elkaar en verzon elke keer
weer andere bijzondere din
gen. Het was in die periode
dat ze er voor het eerst op ge
wezen werd dat ze anders was
dan andere kinderen. Haar
juf waarschuwde haar dat ze
niet steeds tegen zichzelf
moest praten. Kinderen die
dat doen, zei ze, komen in het
gesticht terecht.
Wat Marlieke betreft heeft de
juf gelijk gekregen. Toen ze
negen jaar was, zat haar hoofd
zo boordevol stemmen dat ze
er geen raad meer mee wist.
Ze reageerde hierop door bij
na blind te worden. Achteraf
kan ze het wel beredeneren.
„Het was de enige manier om
te overleven. Ik kon de bui
tenwereld er niet meer bij
hebben".
Haar ouders, geschrokken
door de vreemde klachten,
sleepten haar in de jaren
daarop van dokter naar dok
ter. Ze kwam bij psychologen
die volgens haar „rare vragen
stelden", die ze op dezelfde
manier beantwoordde. Ze gin
gen in gezinstherapie bij het
Medisch Opvoedkundig Bu
reau (MOB). Marlieke paste er
'wel voor op om iets van zich
zelf te laten zien. „Ik had hun
technieken snel door en zei
wat ze wilden horen".
Tijdens haar gymnasiumtijd
werden haar problemen
steeds groter. Ze had moeite
met het volwassen worden.
„Ik moest steeds meer dingen
vergeten. De wereld werd
steeds groter. Vroeger zeiden
ze dat ik fantaseerde. Nu wer
den ze steeds bozer op me om
dat ik almaar loog". Ze had
het gevoel dat ze slecht was.
Dat het haar schuld was dat
alles mis ging in haar leven.
In die tijd deed ze haar eerste
poging tot zelfdoding. Als ze
hierover vertelt barst ze in la
chen uit.
„Weet je wat de directe aan
leiding was? De oorlog in
Vietnam. Alles wat er mis
ging in de samenleving was
mijn schuld. Daar was ik ver-
,,lk wil ze niet missen, ik wil er mee leren omgaan".
antwoordelijk voor. Dacht ik
toen".
Na die eerste poging zouden
er nog talloze volgen. Marlie
ke weet bij lange na niet hoe
veel keer ze heeft geprobeerd
om een eind aan haar leven te
maken. Zelf noemt ze 'moord
aanslagen'. Ze kwam tot die
daden omdat ze alles zelf in
de hand wilde houden. Ze
wilde in geen geval slachtof
fer worden. Als er iets ge
beurd was dat ze niet wilde
dan moest ze daar straf voor
hebben. De schuld voor wat
er gebeurde moest absoluut
aan haar kant blijven liggen.
Bovendien, legt ze uit, was er
na zo'n aanslag altijd even
rust in haar hoofd. „Iedereen
was dan zo geschrokken, dat
ze hun koppen een tijdje dich
thielden. Dan had ik weer
even ruimte".
Emotie
Marlieke vertelt haar levens
verhaal zonder enige emotie.
Ze geeft toe dat het haar niets
doet. Dat het een dood ver
haal is, zonder gevoel. Dat
vindt ze erg. „Ik zou veel lie
ver pijn voelen dan niets". In
haar kamer vol boeken, knip
sels en andere papieren, haalt
ze rustig de ene herinnering
na de andere op. Over de pe
riode dat ze, nadat ze haar
gymnasiumdiploma had ge
haald, anorexia kreeg. Toen
ze 25 kilo woog en weer een
poging deed een einde aan
haar leven te maken, werd
het haar ouders te gortig en
lieten ze haar in Dennenoord
opnemen. Daar kwam ze
veelvuldig in de isoleercel te
recht en werd ze lichamelijk
weer op de been geholpen
door sondevoedingen. Marlie
ke vond toen al dat er nie
mand was die echt de moeite
nam om naar haar eigen ver
klaringen en ideeën te luiste
ren. „De hulpverleners zitten
vol met boekenwijsheid en
theorieën. Ze zoeken net zo
lang tot je ergens in past". Nu
relativeert ze deze uitspraak
enigszins. „Er was in die tijd
geen land met me te bezeilen.
Ik hield me aan geen enkele
huisregel. Leefde 's nachts en
liep steeds weg. Omdat ik
doodsbenauwd was dat ie
mand erachter zou komen
hoe slecht ik was. Ik wilde
dat niet weten. Maar toch
FOTO: PERS UNIE
hadden ze dat door moeten
prikken. Want eigenlijk wou
ik mijn verhaal wel heel
graag vertellen. Geen mens
wil toch graag alleen zijn".
Op dit moment zit er weer
lijn in het leven van Marlieke
de Jonge. Dankzij de stagepe
riode die ze tijdens haar stu
die andragogie in Groningen
liep, werd ze betrokken bij
het opzetten van de cliënten
bond voor psychiatrische pa-
tienten in Groningen en
Drenthe. De themadag 'hoe
gek is gek' die onlangs is ge
houden, is mede op haar initi
atief opgezet. Omdat ze vindt
dat er beter geluisterd moet
worden naar hoe de mensen
met psychiatrische sympto
men het zelf beleven. „Psy
chiaters," zegt ze, „ziin aardi
ge mensen. Maar ze luisteren
alleen zo verrekte slecht. Je
mag stemmen horen, maar
het moet wel weer overgaan.
Het mag niet echt zijn. Ter
wijl het mijn waarheid is. Ik
wil ze niet missen, maar ik
heb wel hulp nodig bij het
zoeken naar een betere me
thode om er mee om te leren
Bescherming voor de babyhuid binnen- en buiten de deur.
FOTO: PR
De lucht om ons heen wordt
op straat hoe langer hoe
smeriger. Nog kortgeleden
konden we lezen dat de ex
plosieve kracht van alle bo
ven- en ondergrondse kern
proeven op onze aardbol
„wordt geschat op 545 mega
ton of twel een overeen
komst van twee Hirosjima
bommen per dag". Dit staat
in een rapport dat in Den
Haag werd aangeboden aan
de geneeskundige hoofdin
specteur van de volksge
zondheid dr. J. Verhoef, die
het kreeg van de vice voor
zitter van de Nederlandse
Vereniging voor Medische
Polemogolie. Dat dit zijn in
vloed zal hebben op de huid
is duidelijk. Wie 's morgens
naar Amsterdam gaat en het
gelaat afneemt met een goe
de reiniger houdt een stuk
watten of een tissue in han-
de, zwart van 'vuil'. Met cos
metica kunnen we natuur
lijk de ellende van de ver
vuiling in het milieu, die
sluipenderwijs onze gezond
heid volgens de midici
aantast niet keren. De
huid is ons grootste orgaan
1 dat het lichaam omhult, die-
i per gelegen organen be
schermt tegen uitdroging en
dat een barrière vormt tegen
aanvallende bacterieën. Glo
baal gesproken bestaat de
huid uit drie lagen: de op-
perhuid, de daaronder de le
derhuid en daar weer onder
tenslotte het bindweefsel. De
dikte van de huid varieërt
van 1 mm (onder de ogen)
tot 4 mm (onder de voetzo
len). De oppervlakte be
draagt l'/i m2; het gewicht is
ca. 5 kilo. De huid bestaat,
evenals de rest van het li
chaam, uit cellen die con
stant een ontwikkeling door
maken, zich voortplanten
door deling en afsterven. Tot
ca. het 25e jaar is de huid
'jong'; het regeneratievermo
gen verloopt soepel. Dan
ontstaat een evenwichtstoes
tand, die door (afdoende)
schoondheidsverzorging lang
kan worden behouden. Deze
is afhankelijk van het huid
type. Speciaal voor ouderen
is nieuw de 'Reducteur Ride
Special Texture Riche" (65
gulden) van Biotherm, be
stemd voor de droge huid.
De toestand en de verzor
ging van de huid bepalen
voor een groot deel het ui
terlijk voorkomen van de
mens. Men kan uit de toe
stand daarvan veel afleiden
omtrent gezondheidstoe
stand, leeftijd, beschavings
peil en leefwijze. Veel ro
ken, veel drinken en hoge
vetconsumptie tekenen ae
huid en laten daarin hun
sporen achter. Een goedkope
en simpele manier om de ge
zichtshuid tot een gave 'spie
gel der ziel' te houden is het
masker. Een masker heeft
alleen zin wanneer het exact
voldoet aan de specifieke ei
sen van die huid. Temeer
daar de eisen veranderen
kunnen. De ene keer be
hoeft ze een verzachtend, re
gulerend masker en de vol
gende keer een diepreini-
gende scrubmakster. Chat-
tum introduceerde een nieu
we kennismakingset: sachet
Mudd Mask (diep reinigende
puur natuurlijke klei met
groot absorberend vuil-ver-
mogen en een aantal mine
ralen. Het tweede masker
'Mudd Scrub' heeft een
dubbele werking. Het ver
wijdert dode huidcellen
dank zij kleine deeltjes ver
malen walnootschalen en
reinigt met minerale klei.
Het 'Moisk Mask' bevat on
geparfumeerde crème (MTC
olie), die sterk overeenkomst
met huidolie. Ze is niet vet
en kan de nachtcrème 1 2
maal per week vervangen.
Het vierde is 'Mask Sensiti
ve', gemaakt uit een dieprei-
nigende kleisoort voor spe
ciaal de gevoelige huid, die
de doorbloeding bevordert.
Zolang de aanbieding duurt:
4 masker-sachets voor 5.95
gulden. De normale tubes
gaan 12,50 gulden kosten.
Tot slot de babies. Met het
oog Op de vervuilde lucht
verdient het aanbeveling in
het badje geen gewone zeep,
maar de nieuwe Bio-badolie
van Biodermal te gebruiken,
die zeer fijn in het water
verdeelt. De minuscule olie
druppeltjes die in het water
zweven, hechten zich als een
beschermend laagje op het
tere huidje. Het product is
niet vettig maar evenwich-
therstellend.
i
In de nacht van zaterdag 21
september, in de elfde ronde
om het wereldkampioen
schap zwaarweltergewicht,
kreeg de 26-jarige Britse
profbokser Michael Watson
een rechtse hoek vol op zijn
kaak. Hij ging als een blok
neer en wankelde zo wezen
loos en deerniswekkend de
volgende ronde in dat de
scheidsrechter het gevecht
beëindigde. „Watson weet
helemaal niet meer waar hij
is", kraaide de verslaggever
van Sportnet nog, en daar zat
wat in. Watson werd bewus
teloos afgevoerd, is nu drie
keer geopereerd om proppen
bloed uit zijn hersenen te
verwijderen en ligt terwijl
wij dit schrijven nog
steeds in coma. Die zelfde
week sloeg Orlando Caniza-
les zijn tegenstander Fernie
Morales voor vier dagen bui
ten westen.
Daarmee luidde de bel voor
de zoveelste ronde in het opi
niegevecht tussen medici en
boksliefhebbers over de ge
varen van boksen. In 1984
gaf de Engelse Artsenbond
(BMA) al te kennen dat bok
sen maar beter verboden kan
worden. De Amerikaanse
collega's zijn dezelfde mening
toegedaan, net als die van
Zweden (waar profboksen al
sinds 1969 verboden is), Au
stralië en Canada. Boksers
zijn daar niet van onder de
indruk. Andere sporten zijn
ook gevaarlijk, zeggen ze, bo
vendien is boksen door aller
lei maatregelen stukken vei
liger geworden, en waar be
moeien die dokters zich mee?
Een dovemansdiscussie.
In 1985 lieten drie Engelse
onderzoekers van de Techni
sche Hogeschool van Leices-
ter de regerende Britse kam
pioen zwaargewicht Frank
Bruno vol uit op een speciaal
apparaat rammen. De geme
ten snelheden en krachten
waren ontzagwekkend. Bru
no's punch duurde van start
tot finish nog geen 0,1 secon
de, en zijn vuist kwam met
een snelheid van 9 meter per
seconde op het apparaat neer
met een kracht van 400 kilo.
Dit heeft hetzelfde effect als
een klap met een houten ha
mer van 6 kilo met een snel
heid van 34 kilometer per
uur. Zo'n dreun laat de her
senen in de schedel schudden
waarbij ze zich kunnen ver
wonden aan de scherpe beni
ge uitsteeksels in de schedel
en aan harde perkament
achtige delen van het hersen
vlies. Dat is wat Watson
overkwam: een bloedvat in
zijn schedel scheurde af en
veroorzaakte een levensge
vaarlijke hersenbloeding. Ja
maar, zeggen de boksers, er
zijn genoeg gevaarlijke sport
en en daar hoor je dokters
nooit over. Daar hebben ze
gelijk in. Uit onderzoek bleek
dat sporten als Amerikaans
voetbal (met die helmen op),
vliegen met een hangglider
en paardenracen dodelijker
te zijn dan boksen.
Maar dat, zegt neuropatho-
loog prof. J.A.N. Corsellis, is
slechts de halve waarheid.
Boksers krijgen herhaaldelijk
slagen op hun hoofd wat op
latere leeftijd kan leiden tot
blijvende afwijkingen van
hersenen en gedrag. In 1928
had de Amerikaanse patho
loog-anatoom Martland die
toestand voor het eerst be
schreven als 'Punch drunk'.
De patiënt praat moeizaam
en onsamenhangend, zijn ge
heugen laat hem in de steek,
de reflexen worden traag, de
handen beven, en hij loopt
als een dronken oude man.
Kortom, precies de sympto
men waar Muhammad Ali
tegenwoordig aan lijdt. Erger
is nog dat de persoonlijkheid
kan veranderen en menig
oud bokser bracht als demen
te patiënt zijn laatste dagen
in een inrichting door. Er
zijn boks-officials en boksers
die ronduit ontkennen dat er
zoiets als 'Punch-drunk' be
staat. Daarom zette Corsellis
vorig jaar in het vermaarde
artsenolad The British Medi
cal Journal nog eens alle be-
- wijzen op een rijtje.
Symptomen
Zo had men in 1976 aan 162
Engelse neurologen gevraagd
of ze mensen kenden met
dergelijke symptomen. Dat
leverde 5 voetballers op
(waarvan er eentje in zijn tijd
beroemd was omdat hij
snoeiharde ballen op een af
stand van drie meter durfde
te koppen), 12 steeple cha
sers, 2 rugby- spelërs, 1 para
chutist en liefst 290 oud-bok
sers. In 1974 publiceerde Cor
sellis een onderzoek op de
hersenen van 15 overleden
oud-boksers. Bij 14 van de 15
werden beschadigingen en
afwijkingen gevonden die le
ken op de afwijkingen die
men aantreft bij de ziekte
van Parkinson of de ziekte
De 26-jarige Britse profbokser Michael Watson, vlak nadat
hij door een rechtse hoek vol op zijn kaak werd geveld.
FOTO: AP
van Alzheimer. Bovendien
bleken bepaalde onderdelen
(het septum) van al die men
sen gescheurd en waren de
hersenen ook nog gekrom
pen. „Deze afwijkingen zijn
karakteristiek", aldus Corsel
lis, „bij andere patiënten zie
je ze niet". Sinds de jaren
tachtig maakten nieuwe
beeldtechnieken het mogelijk
om in de hersenen van jonge
en nog actieve boksers te kij
ken. De resultaten vielen
niet mee en werden als 'ver
ontrustend' omschreven: „Bij
jonge boksers (ook bij ama
teurs) kun je op de CT-scan
vaak een schrompeling van
de hersenen waarnemen."
Boksliefhebbers wijzen op de
talrijke maatregelen die ge
troffen zijn om boksen veili
ger te maken. Dat wordt door
de tegenstanders niet bestre
den, maar ze vinden het alles
bij elkaar niet veilig genoeg.
In Nederland is dit jaar de
beschermkap ingevoerd,
maar zowel voor- als tegen
standers van boksen betwij
felen het nut er van. „Zo'n
kap beschermt je wel tegen
gespleten wenkbrouwen",
schreef onlangs Tony Van
den Bergh in de Engelse
kwaliteitskrant The Indepen
dent, maar ze beschermen
het brein niet, want bij hoe
ken en swings maakt het
hoofd toch een hevige ruk
opzij." Een interessante man,
want hij was lid van de con
trolecommissie van de Engel
se boksbond, maar stapte
daar later uit.
Ook het verlengen van de
pauze van 60 tot 90 seconden
en het verminderen van het
aantal rondes heeft geen nut.
„Dan maken de boksers el
kaar alleen maar af", zegt dr.
Whiteson, medisch deskundi
ge van de Engelse boksbond.
En dan al die ring artsen en
hoogwaardige medische ap
paratuur? „Dan kun je de
wedstrijd net zo goed in een
operatiekamer houden",
merkt Corsellis sarcastisch
op. En hoe zit het met spar
ren?, zo vraagt Van den
Bergh zich af: want vlak
voor de wedstrijd haalt de
bokser nog eens alles uit de
kast tegen een sparring- of
wel oefenpartner, maar daar
is nooit een dokter bij.
Boksen is de enige sport
waarbij het expliciet de be
doeling is om de tegenstander
bewusteloos te slaan of te be
schadigen, zeggen de tegen
standers. Boksliefhebbers
vinden dat kortzichtig want
je kunt bij de edele kunst van
zelfverdediging met tech
nisch boksen ook winnen
zonder de tegenstander ver
rot te slaan. Een hele nobele
mening, maar iedereen weet
dat het publiek pas echt be
gint te loeien als een bokser
hangend in de touwen in el
kaar wordt geramd. Of zoals
een liefhebber schreef in de
New York Review of Books:
„Bloed is voor het publiek
het zichtbare teken dat er
echt gevochten wordt en
boksers zijn dan ook terecht
trots op hun littekens".
door JOKE FORCEVILLE
Mens worden
jna
ltm
lofai
meisje
agavon
brandt
plaats
lastig i
»n met
het
ichool.
overhe
neisje i
de
het vr
Ie vlucl
>nd. Di
eeft kc
getui
Geschapen naar Gods beeldLTT^
Trees Andree jfjH
In de aula van de
Rijksuniversiteit te Utrecht
hebben zeer velen onlangs
geluisterd naar de rede die
Trees Andree hield bij de
aanvaarding van het ambt
bijzonder hoogleraar. Dat
bijzonder hoogleraarschap
betreft de
le vensbesch ou welijke
opvoeding en vorming in
multi-religieuze context. Een
mondvol voor een belangrijk
tak van studie in onze
hedendaagse pluriforme
samenleving.
De titel van de rede luidde:
'Geschapen naar Gods beeld'
en de nadere omschrijving:
'pleidooi voor opvoeding tot
eigenwaarde en zelfrespect,
omwille van de dialoog'.
Ik heb op deze plaats al eens
eerder de aandacht gevestigd
op een publicatie van Trees
Andree. Het verheugt me
altijd, als ik met haar
persoonlijk of haar geschrifte rder
in contact kom, dat er zoveel rhan
hoop uit straalt wat, zij naar
voren brengt. Vanuit haar
eigen vak: pedagogie, brengt
zij, uiteraard zou ik zeggen,
een grote liefde voor het kim
en de jeudige mee. En behalv
van die hoop en die liefde
dep va
DEN
dena;
de v.
;keni
reld i
ir w
ninet
irom
getuigt ze ook altijd weer vai .fijl
haar geloof in de nieuwe
generatie. Is dat geen
uitstekend kader om stil te
staan bij de religieuze
opvoeding van onze
kinderen....
In haar rede heeft Mevrouw
Andree enkele begrippen en
de onderlinge relatie
daartussen centraal gesteld: i
acht eigenwaarde en
zelfrespect de voorwaarden
voor de dialoog en met namei
de interreligieuze dialoog.
Haar pleidooi voor de
opvoeding tot eigenwaarde
zelfrespect baseert zij op het
besef dat wij mensen in
diepste wezen op God lijken.
Op God die Liefde is.
Opvoeden, zo blijkt uit dit
betoog, is opvoeden in een
bepaalde le vensbesch ou wing.
Want, „Onafhankelijk van de
mate waarin iemand zich
bewust is van het feit dat
hijzelf een levensbeschouwing
heeft, lééft hij deze". Dat
straalt door in de manier
waarop hij omgaat met de
dagelijkse gebeurtenissen in de
wereld, met anderen mensen,
met zichzelf.
Voor die opvoeding tot gevoel mee
van eigenwaarde en
zelfrespect heeft Mevrouw
Andree de grootste aandacht.
Zij zegt onder meer: „Niet
onderwerping aan de
volwassene, maar bevrijding
van en liefde voor het kind,
'de vader van de mens', is de
attitude die aan onze
opvoedingshouding ten
grondslag moet liggen. Het
kind moet leren beminnen, en u
hoe kan dat anders dan door
zelf te ervaren wat liefde is".
Als in een mensenkind zó
eigenwaarde en zelfrespect
tig i
rche
ledig
Jugul
OEP
!IDI
rd
Doe
naar de mogelijkheid van
dialoog met anderen,
andersdenkenden. Wat mij in
hoge mate heeft gefrappeerd
in deze inaugurale rede is de
opvatting dat wij de
le vensbesch ou welijke
desinteresse van jonge mensen
waarover zo veelvuldig
wordt geklaagd zullen
kunnen doorbreken door hen
opnieuw op het spoor te zetten
van de vraag naar het wezen
van de mens.
„Niet de vraag 'Wie is God?'
maar de vraag 'Wie ben ik
zelf?' is de centrale vraag in
het leven van jeugdigen
Voor mevrouw Andree als
pedagoge is het een algemeen
aanvaard didactisch principe
dat men in het onderwijs
leerproces begint waar de
leerling is. Daar kunnen we
als kerkelijke gemeenschap
van leren.
Laat jonge mensen van nu,
levend in een individualistisch
patroon, zicht krijgen op wie
zij zelf zijn. Laat ze vandaaruit
ontdekken wat ze van hun
eigen persoon kunnen maken
en hoe ze mens kunnen
worden in deze
gecompliceerde wereld. Dan
worden ze geholpen om de
weg te vinden naar de zin in
hun eigen bestaan. Dan helpen
we hen de religieuze dimensie
in hun leven te ontdekken.
Van deze uiteraard op
wetenschappelijk niveau
gebrachte oratie is het de
verdienste dat daarin de
feitelijkheid van alle dag is
gebleven. Dat is inspirerend
en bemoedigend. En een goed
uitgangspunt. Zo wordt de weg
voor de jeugd geopend naar
het ervaren van zelfrespect en
eigenwaarde. Zo kunnen jonge
mensen ook in onze dagen
beseffen dat ze werkelijk mens
worden: beeld van God.
