ge
„Ik was een piepkleine Billy Graham"
Braziliaanse RK kerk in ernstig verval
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
iic
mSr £eidóc6oma/nt
Êcidóc Soman!
zaterdag 12 oktober
Relikwie H. Antonius, patroon
verloren zaken, uitkerk geroofd
PADUA Drie gewapende mannen hebben deze
week een relikwie van de H. Antonius en een gouden
voetstuk geroofd uit de kathedraal van Padua. De H
Antonius, die in 1231 in Arcella bij Padua stierf, geldt
binnen de RK Kerk als patroon van verloren zaken.
Hij wordt door gelovigen aangeroepen als ze iets kost
baars kwijt zijn. Volgens ooggetuigen gingen de drie
mannen kort na 6 uur 's middags naar de kapel achter
het hoofdaltaar waar de relikwie wordt bewaard.
Voordat zij de kapel ingingen, deden zij bivakmutsen
om en bedreigden met een pistool een groep pelgrims
en de bewakers van de kapel. Een van de rovers sloeg
met een stok de glazen vitrine in en nam de kostbaar
heden eruit. Toen het alarm afging, vluchtten zij een
straatje bij de kathedraal in, waar een medeplichtige in
een auto op hen wachtte. Van de daders ontbreekt tot
dusver elk spoor. De politie sluit niet uit dat zij een
losgeld zullen eisen voor de relikwie die door de gelo
vigen zeer wordt vereerd.
OM NORMVERVAGING TEGEN TE GAAN
Kosto: moralistische benadering „onontkoombaar'
Ik heb hier alleen
maar een ambtgeen
mening.
AMSTERDAM Hoewel er in
het verleden hierover de nodige
aarzeling bestond, is een moralis
tische benadering volgens Justitie
nu „onontkoombaar". Dit stelde
staatssecretaris van justitie A.
Kosto gisteren in Amsterdam op
een congres over normvervaging.
In het kader van het voorkomen
van criminaliteit roept Justitie
„ouders, onderwijzers, jongeren
werkers en sportverenigingen" op
de essentiële normen in de sa
menleving „breed en onvoor
waardelijk uit te dragen", aldus
Kosto. Hij wenste overigens liever
te spreken over verschuiving van
normen. „In het algemeen wor
den de essentiële gedragsnormen,
zoals respect voor het mijn en dijn
en voor ieders fysieke integriteit,
door iedereen gekend en aan
vaard." Wel corrigeerde hij de de-
kaan van de organiserende theo
logische faculteit van de Universi
teit van Amsterdam, prof. dr.
K.A. Deurloo, volgens wie er
slechts sprake is van „relatief
kleinere onaangenaamheden". De
criminaliteit is in Nederland sinds
de jaren '60 scherp gestegen. En
kele specifieke strafrechtelijke
normen worden echter niet meer
algemeen onderschreven: zwart
rijden in het openbaar vervoer,
zwart werken, het opgeven van
neveninkomsten, verkeersover
tredingen, winkeldiefstal en het
kopen van kennelijk gestolen goe
deren. Kosto wees in dit verband
op een kloof tussen norm en han
deling. „Men is tegen fraude,
maar 'knoeit' met het invullen
van het eigen belastingformulier;
men is tegen heling maar zwicht
voor een op straat aangeboden
aantrekkelijk geprijsde fiets."
Kosto, zelf ooit student aan het
Doopsgezind Seminarium, zei
nietde klok terug te willen draai
en naar een samenleving van
voor de secularisatie „omdat dat
toch geen invloed op de criminali
teit zou hebben".
JAN VAN CAPELLEYEEN:
Toewijding
door MARINUS V.D. BERG
„Met mijn verstand zowel als
met mijn verkommerende ziel,
ben ik tot het besef gekomen
dat-de bestemming van de
mens, zo ergens, dan alleen in
de liefde tot de naaste is
gelegen. Dat is de kant die wij
uit moeten, daar ligt onze
bestemming! Dat is mijn vaste
overtuiging".
Deze gedachten lees ik bij de
Russische schrijver A.P.
Tsjechow in zijn 'Het verhaal
van een onbekende.' In dit
verhaal staat het verhaal van
een man centraal. Hij 'verhuurt'
zich als huisknecht bij een rijke
familie in Sint Petersburg. Hij is
in die situatie in staat om het
leven van de rijken waar te
nemen en ontdekt hun
armoede. Hij ontdekt de
geestelijke armoede van de
mens die geen antwoord vindt
op de vraag naar de
bestemming van de mens.
Geen antwoord op de aloude
vraag: 'Waartoe ben ik op
aarde'. De huisknecht is rond
zijn veertigste jaar. Juist rond
die leeftijd dient zich in het
leven de vraag aan: 'Waartoe
leef ik Het is de periode van
de 'levenswende'. Je kijkt terug
op je leven en je vraagt je af: 'Is
het dit? Wil ik zo verder?' Je
gaat ook beseffen dat de tijd
kostbaarder wordt. De
tijdelijkheid dient zich meer aan
dan in de jaren van de jeugd
toen je dacht 'nog alle tijd' te
hebben. De huisknecht in het
verhaal van Tsjechow is de
zoekende mens. De zoekende
mens die niet onverschillig is
voor de vraag: Waartoe ben ik
onderweg?' Of misschien is het
beter om te zeggen. 'Naar wie
ben ik onderweg?' De
huisknecht vindt als zijn
antwoord dat de bestemming
van de mens in de liefde tot de
naaste is gelegen. Een
evangelisch antwoord. Een
even eenvoudig als diepzinnig
antwoord. De bestemming van
de mens ligt in de toewijding. Zo
zou ik het willen noemen.
Toegewijd leven is je leven
toewijden aan de mens, maar je
kunt ook je leven toewijden aan
de natuur. De natuur, waarin de
mens mag leven en ademen, is
immers een bedreigde.
Toegewijd leven is je oefenen in
zorgvuldigheid. Zorgvuldig
omgaan met menselijke
relaties, met de dingen om je
heen, het huis waar je woont, de
dingen op straat, de natuur. Ze
zijn immers niet van jou, maar
ze zijn je tijdelijk toevertrouwd.
In onze tijd zoeken heel wat
mensen naar de vraag: Waartoe
leef ik uit-eindelijk. Je kunt die
vraag lange tijd uit de weg gaan,
ontlopen. Je kunt het zoeken in
eer, in macht, in bezit, in het
steeds meer hebben. Toch kan
juist die weg doodlopen. Je
kunt van die weg zelfs ziek
worden. Diepe twijfel kan je ziel
raken en je van binnenuit doen
zeggen: 'Waartoe dient alles als
ik heel de wereld heb
gewonnen, maar mijn ziel heb
verloren'. Het is Paulus, die zelf
ondervonden had dat je hoog te
paard kunt reizen, maar van dat
paard kunt afvallen, die zegt dat
heel je leven een hol en leeg vat
is en al je woorden hol, als je de
toewijding, de liefde mist. Zijn
val van het paard, paard is hier
symbool voor macht èn geweld,
werd zijn 'levenswende'. Hij
ontdekt dat de bestemming van
zijn leven ligt in de toewijding
aan de weg van de Liefde. De
weg die zorg heeft om elke
mens. De weg die ziet dat in
elke mens het geheim van de
Goddelijke Liefde verborgen is.
Bijna vijfenveertig jaar na de
Tweede Wereldoorlog zoekt
Europa opnieuw naar de
toekomst. Ook Europa maakt
een 'levenswende' door. Kan zij
de toewijding tot de mens
ontdekken als de weg verder,
opdat Liefde en Gerechtigheid
bloeien Misschien kunnen we
leren van de Russische ziel,
zoals zij spreekt in het verhaal
van Tsjechow.
HAARLEM „De bijbel
is altijd de leidraad ge
weest in mijn leven. Ik
ben op een christelijke la
gere school geweest en
daar hoorde ik er uit ver
tellen. Maar mijn ouders
voelden zich niet meer
thuis in het geloof. Daar
om wist ik van de bijbel
niet zoveel toen ik in 1945
tot het geloof was geko
men. Daarna ben ik de
bijbel meer en meer gaan
lezen die in mijn leven
het centrale boek is geble
ven".
Aan het woord is Jan J. van
Capelleveen, nog een kleine
drie weken in dienst van het
Nederlands Bijbelgenootschap
als voorlichter. Per 1 novem
ber gaat deze overijverige
functionaris die wel het ge
zicht is van het bijbelgenoot
schap met pensioen. In zijn
eenvoudige kantoortje op de
eerste verdieping van het pak
huisachtige gebouwencomplex
van het NBG in Haarlem blikt
hij terug.
Eenentwintig jaar lang reisde
hij van zijn woonplaats Den
Haag naar Haarlem heen en
terug. Hij laat niet na met eni
ge trots te vertellen waarom
hij niet is verhuisd: zijn wo
ning in de residentie doet voor
een deel dienst als atelier van
zijn vrouw, die schilderes is.
Journalist is hij eigenlijk al die
tijd gebleven. Niet alleen van
wege de stroom publikaties die
uit zijn pen is gevloeid. Als hij
's ochtends in de Noordhol
landse hoofdstad arriveert,
heeft hij via zijn autoradio de
ANP-nieuwsberichten, maar
bovendien het voornaamste
wereldnieuws via de BBC in
zich opgenomen.
Crisis
In Ede stond 65 jaar geleden
de wieg van Jan Jonas en in
Arnhem ging hij naar school.
Na de HBS wilde hij studeren.
Hij koos voor een studie aan
de Landbouwhogeschool (nu
universiteit) in Wageningen.
Waarom? „Mijn ouders hadden
het niet breed. De keuze van
•a»
Jan van Capelleveen
Wageningen was eenvoudig
dat ik er met de fiets kon ko
men". Hij kwam echter niet
verder dan het propedeutisch
examen. „Ik raakte toen in
een crisis. Daarna ben ik tot
geloof gekomen".
Hij kwam in aanraking met de
Amerikaanse beweging Youth
for Christ en werd er zo door
gegrepen dat hij met vier an
dere jongeren naar Amerika
mocht. In Chicago volgde hij
van 1947 tot '51 een middelba
re theologische opleiding.
„Hier zouden ze bijbelschool
zeggen. Ik heb er, achteraf ge
zien, erg veel aan gehad. Ook
door de cursus Engels die ik
kreeg. Ik was nooit een talen
wonder, ben zelfs eens blijven
zitten door onvoldoendes op de
talen. Maar daar ontdekte ik
dat ik toch wel wat taalgevoel
had".
Op de laatste zondag van 1950
werd de studie bekroond: Van
Capelleveen werd bevestigd
tot predikant in de Evangeli
cal Free Church (Evangelische
Vrije Kerk) te Minneapolis,
met de opdracht naar Neder
land terug te gaan, als 'missio
nary'. Het bestuur van Youth
for Christ vroeg of hij de zaak
in Nederland 'op poten' wilde
zetten. En zo gebeurde. „Ik zeg
nu nog dat ik de grootvader
van Youth for Christ ben". Hij
reisde rond "als een piepklein
Billy Grahampje".
Niet zo lang daarna kwam de
echte Billy naar Nederland.
Van Capelleveen kreeg toen
het verzoek om medewerking
te verlenen aan een speciale
bijlage van de Rotterdammer
bladen, vier protestantse kran
ten die tot aan de jaren zeven
tig in de Randstad verschenen.
Na het succes van die bijlage
werd hij redacteur van die
kranten. „Ik nam toen een
abonnement op Time, om te
kijken: hoe doen ze dat? Dat
ben ik gaan naapen".
Het was ds. Ype Schaaf, des
tijds werkzaam bij het NBG,
die Jan van Capelleveen daar
in 1970 binnenhaalde. „Toen is
er iets heel geks gebeurd. Ik
werd in de sollicitatieprocedu
re psychotechnisch getest en
onderzocht, er werd overal
over gesproken behalve over
geld. Maar de eerste dag in,
Haarlem vroeg de baron (ba
ron Van Tuyll van Seroosker-
ken was in die tijd algemeen
secretaris): Wat verdien je ei
genlijk? Nu. dat viel hoger uit
dan ze gedacht hadden. Daar
is toen een mouw aan gepast
met het voorstel: als we je nu
eens uitlenen. Toen heeft Ype
mij 'verkocht' aan het wereld-
FOTO: PERS UNIE
diaconaat van de Gerefor
meerde Kerken. En de baron
kwam met het voorstel van de
zending. Die dubbele baan is
tot op de dag van vandaag ge
bleven".
„Ik heb bij het NGB de boel in
publicitair opzicht opengebro
ken, soms een persbericht wel
in tien verschillende versies
verstuurd". Het resultaat was
dat hij soms kreeg te horen:
het NBG is teveel in de publi
citeit. Een belangrijk moment
voor hem was de verschijning
van de Groot-Nieuws-bijbel,
die nogal wat doorgewinterde
principes in de vertaalpraktijk
overhoop gooide. Toen heb ik
een eenvoudig blaadje opgezet
voor predikanten. 'Met andere
woorden', heet het. Er gaat bij
na geen week voorbij of er ko
men abonnees".
Troost
Als bijbellezer heeft Jan van
Capelleveen aanvankelijk ge
dacht dat het vooral om de
persoonlijke troost ging; hij is
echter veel meer gaan inzien
dat de bijbel tegelijk een boek
voor de samenleving is. „Ik
geloof dat het Evangelie in
vloed mag hebben op de maat
schappij. Dat ontdekken ze nu
in de Derde Wereld. Overal
waar de bijbelverspreiding
sterk omhoog is gegaan, zie je
dat er allerlei nieuwe theolo-
gieën zijn ontstaan. Op hun ei
gen vragen ontdekte men ant
woorden in de bijbel waar wij
altijd overheen gelezen heb
ben".
„Nog rond 1800 kon slechts
tien procent van de Neder
landse bevolking lezen. Dat
waren vooral de machtheb
bers. In 1814 is het NBG opge
richt. De bijbelgenootschappen
begonnen met de bijbel .voor
de armen. Om de mensen in
staat te stellen deze te lezen,
werden scholen opgericht.
Voordat het socialisme op
kwam, leefden er al christe-
lijk-sociale ideeën. Die ont
waakten in de wereld van hen
die niet de macht hadden".
Nog altijd doen de bijbelge
nootschappen aan alfabetise
ring. Er zijn boekjes gedrukt
in een oplage van 60 miljoen.
Je ziet nu ook iets dergelijks in
de Sovjet-Unie. "Onze Startbij
bel is daar het grote voorbeeld
om een brug te slaan naar de
kinderen en nieuwe lezers".
Jan van Capelleveen zit op
zijn stokpaardje, want hij heeft
van zijn werk z'n hobby ge
maakt. "Er is geen afdeling bij
het NBG waar ik niet mee te
maken heb. Ik heb een gewel
dig leven gehad doordat ik
kon reizen en trekken en zien,
bij voorbeeld in Kameroen,
hoe de bijbel vertaald werd.
Daar heb ik begrip gekregen
voor de moeilijkheden met het
vertalen in Afrikaanse talen.
Je hebt er ook meteen met po
litiek te maken".
Er is veel belangstelling en het
aantal bijbels in de wereld
neemt nog altijd stormachtig
toe: sinds 1966 is het in Latijns
Amerika jaarlijks verdrievou
digd. In Afrika is het aantal
talen waarin de bijbel vertaald
is sinds 1970 verdubbeld en
het aantal bijbels twee-en-een-
half keer zo groot. In China
werd in 1956 weer voor het
eerst een bijbel gedrukt; nu
produceert de bijbeldrukkerij
er anderhalf miljoen per jaar.
"Ik denk dat ik, internationaal
gezien, een van de meest inte
ressante periodes van het NBG
heb meegemaakt", concludeert
Jan van Capelleveen. Hij is
niet van plan, nu hij 65 wordt,
op zijn lauweren te gaan rus
ten, maar gaat eigenlijk ge
woon door met schrijven. On
der meer enkele boeken.
DEN HAAG Paus Jo
hannes Paulus II bezoekt
vanaf vandaag tót 21 ok
tober Brazilië, het grootste
katholieke land ter we
reld dat met de dag min
der katholiek wordt. De
Rooms-Katholieke Kerk,
die zich jaren heeft inge
zet voor de vele armen in
het land, ziet met lede
ogen steeds meer armen
vertrekken naar de evan
gelische 'sekten'.
Jaarlijks vertrekken ongeveer
600.000 katholieken naar klei
ne protestantse kerken en fun
damentalistische evangelische
groeperingen, zo hebben de
bisschoppen onlangs laten uit
rekenen. Ook Afrikaanse cul-
tusbewegingen als umbanda,
candombla en macumba zijn
zeer in trek.
De bisschoppen hebben beslo
ten campagne tegen al deze
sekten te voeren. Zij weten
zich gesteund door de paus die
de laatste maanden geregeld
tegen de sekten in Latijns-
Amerika heeft gewaarschuwd.
Samen met de secularisatie
vormen zij een grote bedrei
ging voor de RK Kerk, waar
op gereageerd dient te worden
met een programma voor her
evangelisatie.
Niet alleen de RK Kerk, ook
de grotere protestantse kerken
zijn bezorgd over de onstuimi
ge groei van de sekten. Vol
gens officiële cijfers is 85 pro
cent van alle Brazilianen
rooms-katholiek en verenigen
de protestantse kerken 10 pro
cent van de inwoners. In wer
kelijkheid is, aldus een ruwe
schatting, 35 procent van de
bevolking aangesloten bij wat
rooms-katholieken steevast
een sekte noemen.
Vooral de op Amerikaanse
leest geschoeide pinksterker
ken mogen zich in een grote
belangstelling verheugen. Zij
verkondigen een duidelijke
boodschap waarmee de gelovi
gen direct aan de slag kunnen:
niet drinken, niet roken en
hard werken. Ondertussen sla
gen zij erin hun doorgaans
arme achterban tot grote fi
nanciële inspanningen te ver
leiden.
De gevestigde kerken zien de
oorzaak van de evangelische
opmars in de grote sociale,
economische en politieke pro
blemen van Brazilië: de enor
me groei van de bevolking, de
trek naar de grote steden en
de algemene armoede in het
land. In een dergelijke situatie
ligt het voor de hand dat ker
ken rpet een simpele bood
schap het goed doen.
Een van de snelst groeiende
sekten is de Universele Kerk
van het Koninkrijk Gods van
bisschop Edir Macedo. Voor de
leider is het duidelijk dat de
Heilige Geest zelf verantwoor
delijk is voor de explosieve
groei. Maar hij geeft aan dat
ook de polarisatie in de RK
Kerk een oorzaak kan zijn.
„Voor mij is die kerk een li
chaam met een linker- en een
rechterarm. Daarom verliest
ze zoveel leden."
Verdeeldheid
De Braziliaanse kerk kampt
inderdaad 'al jaren met een
grote interne verdeeldheid.
Lange tijd ging de kerk door
voor een progressief bolwerk.
De bevrijdingstheologie heeft
er diep wortel geschoten en
vertaalde zich onder meer in
een onomwonden keuze van
de bisschoppen voor de vele
armen van het land.
Sinds de jaren tachtig echter
voert Rome een ontmoedi
gingsbeleid. Progressieve bis
schoppen worden stelselmatig
vervangen door conservatieve
collega's; bevrijdingstheologen
wordt het werken onmogelijk
gemaakt. „Belangrijke secto
ren" in het Vaticaan willen de
Braziliaanse kerk van de ar
men elimineren, zei de bevrij
dingstheoloog Leonardo Boff
kort voordat hij dit voorjaar
een nieuwe onheilstijding uit
Rome kreeg.
In april dit jaar bevestigden de
bisschoppen weliswaar hun
keuze voor de armen, maar
daaraan ging een uiterst moei
zame bespreking vooraf van
maar liefst 130 amendementen
op de concept-tekst. De pro
gressieve aartsbisschop van
Sao Paulo, kardinaal Evaristo
Arns, toonde zich opgelucht:
„De armen zouden zeer teleur
gesteld zijn geweest." Arns zelf
heeft aan den lijve het Vati
caanse beleid ervaren, toen
zijn immense aartsbisdom
werd opgedeeld in vijf bisdom
men. Arns raakte daarmee in
een klap de helft van de 14,5
miljoen gelovigen en een groot
deel van zijn invloed kwijt.
Vooral uit de basisgemeen
schappen is geruime tijd fel
verzet gepleegd tegen de de
ling van het aartsbisdom.
Symbolisch voor het Vaticaan-
se beleid jegens de 'linkse' be
vrijdingstheologie was even
eens de sluiting van twee pro
gressieve seminaries in Olinda
en Recife. Deze waren destijds
opgericht door de populaire
Dom Helder Camara. Zijn be-
De als te progressief
beschouwde
seminaries die Dom
Helder Camara
oprichhte werden op
last van het Vaticaan
gesloten.
FOTO: ANP
houdende opvolger José Car
doso Sobrinho draaide tal van
besluiten terug en liet op last
van het Vaticaan de semina
rie-deuren sluiten.
De grote kerkelijke en politie
ke druk heeft ertoe geleid dat
de Braziliaanse bevrijdingsthe
ologen moegestreden zijn, ver
zuchtte pater Carlos Mesters
onlangs. Maar „terwijl onze
idealen een voor een worden
stukgeslagen, komen er elders
nieuwe op". De Nederlander
die al vele jaren in Brazilië
werkt, vestigt zijn hoop vooral
op „het ontwakende zelfbe
wustzijn" in de volksbewegin
gen van zwarten, Indianen, ar
beiders en vrouwen.
Binnen de RK Kerk heeft dit
ontwakende bewustzijn onder
meer geleid tot de vraag aan
het Vaticaan om de invoering
van een Afro-Braziliaanse ri
tus toe te staan. Volgens de
zwarte bisschoppen en pries
ters zullen Afrikaanse elemen
ten de rooms-katholieke ere
dienst verrijken.
De zwarten voelen zich in de
Braziliaanse kerk gediscrimi
neerd, weten inmiddels ook de
bisschoppen. Zij meldden in
een recent rapport dat bijna de
helft van de 70 miljoen zwar
ten tot de RK Kerk behoort,
maar dat slechts een kleine
minderheid van de geestelij-
1: stal
COMMENTAAR j>"er
Niet spits
HET beleid van de overheid om het autoverkeer ii>
I
ft J_c
(DAM -
sbond C
lebben
r ities als
terug te dringen is tot mislukken gedoemd. Liet de f ^e^tew
het autoverkeer zich de afgelopen twee jaar al nauw ,mpense
remmen, sinds kort lijkt het er zelfs sterk op dat h<d gister
alles aan doet gemotoriseerd Nederland in een hoguurder 1
snelling te krijgen. gleden. 1
ie besch
TT dat het
UITGEREKEND de Nederlandse Spoorwegen Ijnderen
grootste bijdrage aan het voorspelbare fiasco gelevejtgevers
deze week maakte de NS,zijn tarieven per 1 januari !>ten' vc
En wat bleek? De prijs van het kaartje in de spits s£u®s,
gend jaar met gemiddeld negen procent! In een to«
liet de NS-directie weten daarmee te willen bevordf
meer mensen buiten de spits gaan reizen. I-R<
Op deze manier komt van het prijsbeleid dat minisk
van verkeer en waterstaat wil voeren, natuurlijk i
recht. Het openbaar vervoer, zo werd al in 1989 bij 1
ringsverklaring opgetekend, zou zowel wat betreft p
de kwaliteit gunstiger bij de auto moeten gaan a
De gedachte erachter was dat de 'calculerende burg
als vanzelf voor de trein zou kiezen.
DE HAAN
MOOIE woorden, die echter begin dit jaar bij de Tu
lans danig afgezwakt werden. Uit pure geldnood besüAAG
kabinet auto en openbaar vervoer voortaan gelijk tenooie
delen. Beide vervoerssystemen zouden evenveel (d een
moeten worden: het openbaar vervoer zes procent en ikankei
zine een kwartje per liter. Maar ook dat bleek nog, de Jc
gevraagd. Hoewel de NS zich formeel keurig aan Stichl
drachf heeft gehouden (over de hele linie genomen stHd en 1
tarieven met zes procent) ziet het Spoor zich genoodz$ stich
vervoer in de spits via hogere tarieven af te remmen.; Nede
de drukke uren puilen de treinen immers uit, daar kie Eur<
forens meer bij. roor t
Dat z<
Gevreesd moet worden dat volgend jaar eenk in
treinreizigers voor het woon-werkverkeer weer zal
pen op de relatief goedkoper geworden auto. Al was^ikelei
leen maar omdat het in de file staan door velen nog-
als minder onaangenaam wordt ervaren dan het sar^reciam
voel op de drukst bezette treintrajecten. Een situatieleidend,
leen nog maar zal verslechteren als twee andere doelvoorge
gen van het kabinetsbeleid wèl succes hebben. roker
hoort.
-KT i van
1NU de economische groei afzwakt stelt het kabinet en is t
het werk om het bedrijfsleven nieuwe impulsen te-el om
Bovendien wordt de deelname van honderdduizenderoe™erT
wen aan het arbeidsproces bevorderd. Een begrijpelrpj.^^
ven, maar een kabinet dat daarbij tevens belooft het'oucjt n
werkverkeer terug te zullen dringen, doet aan illusiepjmes.
n de St
Paus wil tijdens bisschopperigSnnj
1 1 1 [in"^
synode oecumenische dienst}*
VATICAANSTAD Paus Jo
hannes Paulus II heeft alle
bisschoppen in Europa opge
roepen tijdens de komende bij
zondere bisschoppensynode
over Europa in hun eigen bis
dom oecumenische gebeds
diensten te houden.
De paus geeft zelf het goede
voorbeeld door op 7 december
in de basiliek van St. Paulus
buiten de muren in Rome met
de deelnemers aan de synode
en de afgevaardigden van an
dere kerken aan zo'n dienst
deel te nemen. In een bood
schap die het Vaticaan giste
ren heeft gepubliceerd, schrijft
Us ik i
de paus dat tijdens de |een po
diensten de hulp vafoeisje s
moet worden ingëroeparet.
„alle barrières van 'un' sta
schap en onbegrip" tufcen h(
Europese volkeren uit ijk een:
te ruimen. De paus ho<skame;
een nieuwe solidariteit ktiënt.
de Europese volkeren itdaar n
gerechtigheid en vrede je acht:
bloeien. De bisschoppe; van d
de, die 2£ november be|0rgani
tot en met 14 december
zal zich volgens de paus'
houden met de uitdaj
waarmee de christenen
gebeurtenissen van de
jaren in Europa worden
fronteerd.
ken zwart is: 7 van de 376 bis
schoppen en ongeveer 200 van
de ruim 13.000 priesters.
Begin dit jaar werd ook de
eerste Indiaanse priester ver
welkomd in de Braziliaanse
kerk. De 31-jarige Alvino An-
drade da Silva, behorend tot
de stam der Makuxi, liet bij
zijn wijding weten dat hij „de
stem van de Indianen zal laten
horen", niet alleen in de cor
rupte, door geweld geplaagde
samenleving, maar ook in de
Met de hete adem van in
heemse religies in hun nek
voelen de bisschoppen wel aan
dat ze enigszins tegemoet
moeten komen aan de verlan
gens van zwarten en Indianen.
Maar Rome verhindert de La
tijnsamerikanen om God in
hun eigen taal en cultuur te
aanbidden, aldus Boff, die we
gens zijn kritische opstelling in
mei moest aftreden als hoofd
redacteur van het franciscaan
se tijdschrift 'Vozes'.
Het Vaticaan is weliswaar
voorstander van inculturatie -
de worteling van het evangelie
in de cultuur - maar niet in de
cultuur van de Indianen en
zwarten, vervolgt Boff. „Om
christen te worden moeten
deze mensen ophouden Indi
aan of Afro-Amerikaan te zijn
en moeten zij cultureel gespro
ken Europeaan worden", aldus
Boff die inmiddels de rust van
een sabbathjaar geniet.
Het moet minder intellectueel
en minder formeel toegaan in
de kerk, concludeerden de bis
schoppen begin dit jaar, ook al
om de trek naar de evangeli
sche sekten tot staan te bren
gen. De kerk moet meer tege
moet komen aan de emotione
le behoeften van het volk. De
leegloop is volgens aartsbis
schop Aloisio Sinesio Bohn
voor een groot deel te verkla
ren uit „het gebrek aan aan
dacht van de kerk voor haar
eigen mensen". Ook onder an
dere kerkleiders groeit nood
gedwongen de zelfkritiek.
Uitgave
Kantoor
Telefoon: 071 -122 244
Telefax 071 - 134 941
Postadres: Postbus 112300 AA Leiden
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk
Telefoon: 070-3190 933
Telefax 070-3906 717
Postadres: Postbus 9. 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J Leune
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers.
Chef-redacteur G.-J Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070 - 3190 808) L. van Koot
4 047): R. Kleijn (chef). M l
n Herpen (chef). F. Buurman,
Sport Leiden e o (tel 071 - 144 049). K van Kesteren
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815):
A. van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A. van Holstein
E Huisman, H. Jansen, drs J van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K. Veral
Sport algemeen (tel. 070 - 3190 826) F Werkman (chef). P. Alleblas, D Dijkhl
D. Kiers, R. Langeveld. drs. H -F Ruijl
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G. Ansems (coördinator), B. Jansma, H Pièt
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L Kooistra, drs P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M Konvalinka (chef), S. Evenhuis. S Pieterse
n wel
J1S1
iarm o
pmst i
Opmaak (tel: 070 - 3190 831) Ch. Bels (chef), A de Bruijn, W Diekstra. L. Hefs Hel
J. Hofmeester, C. de Kier, H Nieuwmans, H Schneider
Redactie-secretaresse (tel, 070 - 3190 819): T. Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten v;
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreiding:
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, t
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederlai)
België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs K. Swiers, M. vafQfj'p
Ven en P. Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hout (chef). H
leveld, D. Hofland, P. Koopman, D van Rietschoten en K. van Wees. 'e
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus. uSt do<
- de volgende correspondenten in het buitenland S Akkerman (Praag) en gro
drs D J. van den Bergh (Peking), drs H. Botje (Tunis). A Courant (Athene)jn
R Hasselerharm (Johannesburg), T Heard (Kaapstad), drs. A. Heermg (Roif
B. van Huët (Parijs), M. de Koninck (Washington), H. Kuitert (Nieuw Delhi), fou ee
F Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs R Vunderink (Moskoleld is
W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G. van Wijland (BelgradoL 500
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel) Jjm Qp
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vi
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London Vertaalster
M.deCocq. >PE
n 08.30 tot 17 00
Nabezorging
Telefoon: 071 -122 248 op rr
15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand
per kwartaal
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart:
per kwartaal
n 18.00 tot 19.00
25,70
76,60
294,30
9,30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 7i
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
