inderheden hoog
p agenda Kamer
Een Japanse
uitvinding
Kamer houdt zich in over Europese afgang
Rekenmeester Kok oogst veel lof
BER ïj/iAgSou/tmii
BINNENLAND
WOENSDAG 9 OKTOBER 1991
ingi
d, schi
in ziji
nder
le Kaï
ir nu
>ns kei
sie kaï
.lgemei
eeste
illistisi
iter hef
;icus hi
vroer
Zij wl
Itra geld voor
jidenten Delft
1RMEER Minister Ritzen van
ijs heeft vanmorgen het conve-
indertekend dat de technische uni-
:iten in Delft, Eindhoven en En
en de universiteit in Groningen
drie jaar lang een bedrag doet toe-
van vijf miljoen. Met dat geld
in de instellingen studenten die lan-
in vijf jaar over hun studie doen,
mde een extra half jaar voorzien
»n beurs. Ook studenten die hun
iedeuse niet binnen de vastgestelde
jjn van een jaar halen, komen voor
Itra beurs in aanmerking. De maat-
|van minister Ritzen heeft tot doel
ieren te stimuleren een technische
te kiezen.
'Dag van onderwijs'
landelijke actiedag
HOUTEN De 'dag van het on
derwijs' op 12 november is uitge
roepen tot landelijke actiedag te
gen de bezuinigingsplannen van
minister Ritzen van onderwijs.
Organisaties van scholieren, stu
denten, ouders, jongeren en on
derwijsbonden hebben dit giste
ren na gezamenlijk beraad in
Houten besloten.
De FNV-jongerenbond organi
seert een demonstratie op Het
Plein in Den Haag, die gedragen
wordt door alle betrokken orga
nisaties.
De actie richt zich tegen de jong
ste plannen van minister Ritzen
om het lesgeld te verhogen en
zittenblijvers te beboeten.
Eenmalige test vrouwen
op botverlies bepleit
UTRECHT Vrouwen moeten tussen hun vijfendertigste en
vijftigste levensjaar ten minste één keer hun botten laten nakij
ken op structuur en mineraaldichtheid. Vooral in de overgang
kan het botverlies van sommige wervels verergeren. Broze bot
ten (osteoporose) vergroten de kans op breuken. Toedienen van
hormonen kan de kans op broze botten met de helft verminde
ren. Internist-endocrinoloog dr. J. Netelenbos heeft dit vandaag
gezegd op een symposium in Utrecht over hormoonbehandeling
en de overgang. Een 50-jarige vrouw houdt voor de rest van
haar leven zestien procent kans op het breken van een heup. Uit
vier onderzoeken blijkt volgens Netelenbos dat toediening van
het hormoon oestrogeen de kans op heup- en armbreuken met
de helft vermindert. Hoewel calcium goed is voor 'sterke botten'
blijkt toch dat oudere vrouwen via hun voedsel vaak niet de
aanbevolen dagelijkse dosis van duizend milligram halen. Vier
zuivelconsumpties per dag en wel van jongsaf aan, luidt dan ook
de aanbeveling van de Amsterdamse arts P. Elders.
Woonbond eist volgend
jaar bevriezing huren
DEN HAAG De Nederlandse Woonbond, een
organisatie van huurders en woningzoekenden,
heeft de Tweede Kamer vandaag 25.000 'protest
bonnen' aangeboden tegen de jaarlijkse huurver
hoging van 5,5 procent. De bonnen gingen verge
zeld van een bezwaarschrift, waarin bevriezing
van de huren in 1992 wordt geëist. Staatssecretaris
Heerma (volkshuisvesting) kreeg eerder al 5.000
protestbonnen toegestuurd. Bovendien hebben vol
gens de bond 123.000 huurders bij de huurcommis-
sies geprotesteerd tegen de huurverhoging, twee
maal zoveel als vorig jaar. De huurcommissies ont
vingen als troost voor het extra werk dat ze
moeten verrichten een taart van de Woonbond. De
organisatie wil verder dat de Kamer een stokje
steekt voor het snoeien in de huursubsidie. Ook
eist ze instrumenten waarmee huurdersorganisa
ties onderhoud van woningen kunnen afdwingen.
litiek
ugkoml
er pro<
en aan|L
,deê
KOOPMAN
;r zelf
;t dich
>chouw
HAAG Een
w taboe is doorbro-
ieleidejover de migratie van
den wk aantallen etnische
lar mijerheden in Neder-
en de spanningen die
veroorzaakt, mag
de pl lijk gesproken wor-
Tijdens de algemene
ïouwingen stond het
•antenprobleem' zelfs
op de agenda. Vrij-
alle fractieleiders
op mejien het onderwerp
ïks na daartoe ongetwijfeld
te lespoord door de aan-
i kunnjende rassenrellen in
l een |verenigde Duitsland,
Dg geen honderd kilo-
|r van onze oostgrens,
hnocral
De reJ-fractteteider Bolkestein,
Jnkele weken geleden de
sconon^sje aanzwengelde met
komenfiiosofisch getint betoog
:den pi morele waarden versus
itgezoc identiteit, riep op tot een
/ernieinaa^ debat over de min-
;den. „Mijn fractie be-
p iwt het minderhedenpro-
trend
1 een dA furieus
schitti
'r Brinpr actie
n-, '!"k)A-senatoren
olg van de voorpagina)
HAAG PvdA'ers uit
jerste en Tweede Kamer
'en furieus gereageerd op
ptie van de CDA-senato-
jm de volgende stap naar
jiieuwe ziektekostenverze-
ig tegen te houden.
V-Tweede-Kamerlid Van
ploo zei „stomverbaasd" te
Hij verweet de senatoren
openlijke discussie met
ssecretaris Simons uit de
te gaan en waarschuwde
(iet niet doorgaan van de
stellen voor 1 januari ne
ve effecten zal hebben
mensen met lage inko-
V-kamerlid Melkert sprak
een onfatsoenlijke hou-
van het CDA. „Ik heb
moeite niet te spreken
politieke sabotage", aldus
ihef), M. (ert. „Ik wil nu wel eens
n: wordt deze coalitie nu
^an agen door het CDA als ge-
of niet?"
jDA-fractie in de Tweede
Ier had onlangs ook al
t®il} moeite om met de wets-
era|erpen van Simons in te
D Dijkhimen. Premier Lubbers
It er zelfs aan te pas ko-
H piët. om druk op zijn partijge-
ii uit te oefenen. Gisteren
in. fractieleider Brinkman
>rse. ps de algemene beschou-
len opnieuw zijn twijfels
tra, L. Her^g ^oor Simons gepredik-
jostenbeheersing in het
we stelsel. Om de kosten
i hand te kunnen houden
jebied; p volgens hem in elk ge-
s Unie! edodig dat iedere verzeker-
Nederiarïn eigen risico neemt. Vo
uched week werd dat ook be
door mr. Rinnooy Kan,
bleem als één van de grootste
uitdagingen van de komende
tien of twintig jaar", stelde hij
onomwonden. „Wie ziet wat er
gebeurt in de landen om ons
heen, houdt zijn hart vast en
hoopt dat zich dat niet in Ne
derland herhaalt".
Ook CDA-fractieleider Brink
man leek bevangen door de
vrees dat de Duitse gewelds-
vonk naar Nederland over
slaat. „Voor een te slap slot op
het verblijf van afgewezen
asielzoekers betalen de legaal
in onze steden verblijvende
buitenlanders anders een te
hoge prijs en dat geldt ook
voor de Nederlanders". PvdA-
voorman Thijs Wöltgens
noemde de immigratie „een
van de grote vraagstukken
van de komende decennia".
Kamerbreed moet er een de
bat over worden gevoerd, al
dus Wöltgens, „waarbij het
boeken van politiek gewin
over de ruggen van migranten
heen het enige taboe mag
zijn". De mooiste beeldspraak
was van D66-leider Van Mier-'
lo: „Europa wordt door velen
gezien als een reddingsvlot,
maar als iedereen er op gaat
zitten, dan zinkt het".
Over de vaststelling dat de in
tegratie van migranten in de
Nederlandse samenleving
minder voorspoedig verloopt
dan men zou wensen, waren
alle grote fracties het al snel
eens. Ook bij de zoektocht
naar een medicijn kwamen de
opvattingen grotendeels over
een. Een strenger toelatingsbe
leid, verbetering van arbeids
kansen en aanscherpen van
rechten en plichten waren de
trefwoorden. Voor zover Bol
kestein in zijn 'migranten
rede' de indruk had gewekt
dat immigranten zich geheel
aan de Nederlandse normen
en waarden moeten aanpassen,
werd hij door zijn collega-poli
tici beleefd terechtgewezen.
Kleur bekennen
Volgens Wöltgens mag inte
gratie niet gelijk gesteld wor
den met volledige culturele
aanpassing. „Maar op de dis
cussie over rechten en plich
ten van minderheden hoeft
geen taboe te rusten". Brink
man waarschuwde voor een
„verplichte aanpassing", maar
voegde er aan toe: „Wie hier
wil leven moet kleur beken
nen. Sociaal-economische inte
gratie vereist kennis van onze
taal en werken voor wie wer-
Een volle Tweede Kamer bij de algemene beschouwingen, die gisteren begonnen. Dit jaar is het
voor het laatst dat de beschouwingen in de grote zaal van het gebouw worden gehouden; volgend
jaar vindt dit drie daagse politieke debat over de miljoenennota in de nieuwe zaal aan de Hofsingel
plaats. De oude zaal, die sinds 1815 dienst doet voor het debat, zal na de verhuizing worden ge
bruikt voor recepties.
FOTO: ANP
ken kan". Verder moeten vol
gens hem de asielprocedures,
de opvang van asielzoekers en
de vergoedingen meer op Eu
ropese maat gesneden worden.
Van Mierlo pleitte voor het
uitbannen van 'schemersituta-
ties' rond gedoogden en illega
le arbeid. Over de integratie
filosofeerde hij: „We mogen
hen vragen in te stemmen met
waarden als tolerantie, vrij
heid van meningsuiting en ge
lijkheid van rechten, maar we
doen er goed aan hier te besef
fen dat wij niet het monopolie
hebben op zulke waarden. De
kans dat een islamitische
vreemdeling hier geconfron
teerd wordt met onverdraag
zaamheid van Nederlandse zij
de is nog steeds groter dan het
omgekeerde". Ria Beckers
(Groen Links) vroeg zich af of
het geen tijd wordt via een
wettelijke regeling banen voor
minderheden te reserveren.
„Want sedert 1979 is de werk
loosheid onder allochtonen
vier keer zo hoog geworden
dan onder autochtone landge
noten".
VVD-leider Bolkestein kwam
tijdens het debat nog even in
aanvaring met Centrumdemo
craat Janmaat. Deze stelde
verheugd vast dat er eindelijk
naar hem geluisterd werd, zij
het nog onvoldoende. Hierop
ontstak Bolkestein in woede:
„Wij zijn het volstrekt niet
met elkaar eens! U bent er op
uit allochtonen aan te wijzen
als zondebokken voor van al
les en nog wat. U wilt deze
het liefst weg hebben.
Wat ik betoog komt voort uit
bezorgdheid. De VVD bepleit
juist integratie en dat staat
haaks op wat u zegt".
door BERT JANSMA
Vroeger, toen het leven nog goed was, was
vergaderen een kunst. Je moest wat in je mars
hebben om voor een vergadering te worden
uitgenodigd en je kon voorzitters met rode konen
van opwinding en handenwrijvend richting
vergaderzaal zien gaan. Het waren tijden dat het
mindere personeel mokkend z'n boterhammen uit
het vetvrije papier wikkelde om de sneetjes casino
met hagelslag van moeders weg te slikken terwijl
de geslaagde jongens met de baas mee mochten
naar die pronkkamer met die lange tafel en veel te
veel stoelen. Het waren de jaren dat je met
verjaardagen en Sinterklaas iemand nog een
voorzittershamer cadeau kon geven en daarmee
kon zinspelen op een voorspoedige carrière in het
bedrijfsleven. Voorbij allemaal. Witbrood is slecht,
hagelslag nag niet meer van de tandarts en
iedereen hééft al een voorzittershamer. De
dagelijkse tocht naar dat zaaltje is een martelgang
geworden. Vergaderen is van onbetaald uitje waar
geen personeelsvereniging aan te pas kwam,
verworden tot zware plicht. Bel iemand op z'n
werk op en je hoort een collega met medelijdende
grafstem zeggen: „Die? Nee, die is er niet. Die is
aan het vergaderen". Het is nog net geen
doodvonnis, maar het lijkt er op. Werkgevers
krijgen hun personeel steeds moeizamer op die
stoelen aan de vergadertafel. De gratis koffie van
de secretaresse en de doos sigaren van de baas
helpen allang niet meer. Jan Timmer, de grote
boze man die Philips weer gezond moet maken,
schijnt ooit een truc te hebben bedacht om
onwillige vergaderaars tijdig op hun plek te
krijgen. Hij haalde gewoon een stoel wèg en wie te
laat nog even snel wilde aanschuiven voor z'n
portie ellende moest stéén. Logisch dat zijn
medewerkers de volgende keer in de deuropening
stonden te dringen om een zitplaats. Maar ook die
kunstgreep verliest z'n werking op de lange duur.
Gisteren ontihoette ik een werknemer van de
gemeente Den Haag die me verslag deed van de
introductie van een Japanse uitvinding: heleméél
geen stoelen meer om die tafel. Staande
vergaderen. Dus niet interessant zitten te slapen
boven dat blanco velletje papier van: wanneer mag
ik weg? Geen nerveus voetengewip onder het
tafelblad van: „Als Pietersen z'n mond maar niet
opendoet bij de rondvraag". Nee, star en stram
rechtop. Het schijnt te helpen. Volgens mijn
zegsman duurde de vergadering een half uur
korter dan gebruikelijk. Je zag goed onderlegde
samenscholers met aplomb aan een betoog
beginnen, maar halverwege hun stellingen
wegslikken omdat ze die ordinair in hun benen
voelden. Tel uit je winst: twee vergaderingen per
dag in een beetje bedrijf met vijf afdelingen? Vijf
uur extra werktijd. Vandaar dat die Japanners
zoveel auto's maken.
PvdA-fractievoorzitter Thijs Wöltgens aandachtig luisterend tij
dens de algemene beschouwingen in de Tweede Kamer. Rechts
PvdA-kamerlid Jeltje van Nieuwenhoven.
FOTO: ANP
DEN HAAG Hans van
Mierlo zette de toon: „Ik
pleit voor een ernstige be
risping en verder voor
matiging van onze veront
waardiging en hoon". On
derwerp van deze milde
oppositie: de recente af
gang van Nederland rond
het verdrag voor een Eu
ropese Politieke Unie
(EPU).
De fractieleider van D66 vond
het erg, maar vooral heel dom
zoals Nederland als EG-voor
zitter onderuit was gegaan.
Maar hij wilde zich gisteren,
op de eerste dag van de alge
mene beschouwingen, niet la
ten leiden door leedvermaak.
„Een beetje relativeren is op
z'n plaats, al was het alleen
maar om te voorkomen dat we
van het ene uiterste in het an
dere vervallen: van Euro-exta
se naar Euro-cynisme".
Van Mierlo werd bijgevallen
door Ria Beckers van Groen
Links, de kleine confessionele
partijen en, uiteraard, de rege
ringsfracties van CDA en
PvdA. VVD-leider Bolkestein
was het scherpst van allen,
hoewel ook hij niet verder
ging dan termen als „onzorg
vuldig", „haastig" en „dro
men". Evenals zijn collega's
van PvdA, CDA, D66 en
Groen Links bekritiseerde hij
niet zozeer de inhoud van de
Nederlandse plannen als wel
de manier waarop ze zijn ge
presenteerd. De woordvoer
ders waren vooral bevangen
door een groot ongeloof: hoe
was het mogelijk, dat het, kabi
net de zaak zo totaal verkeerd
had ingeschat?
Bolkestein schilderde het ver
loop van de lobby van dag tot
dag en concludeerde dat
staatssecretaris Dankert, die
het plan voor een hechte fede
ratie van EG-staten uiteinde
lijk lanceerde, al royaal van
tevoren lont had moeten rui
ken. En hij verweet premier
Lubbers niet naar de Neder
landse ambassadeurs te heb
ben geluisterd. Toen Lubbers,
Van den Broek en Dankert
ondanks alle negatieve signa
len toch besloten dat „de kar
nog wel getrokken kon wor
den", werd het volgens Bolke
stein een zelfmoord-comman
do. „De politiek, en zeker de
Europese, blijft de kunst van
het mogelijke. Den Haag heeft
woorden voor de werkelijk
heid aangezien en dat was on
gelooflijk naïef", aldus Bolke-
Niet zeuren
Fractieleider Ria Beckers van
Groen Links besteedde in haar
filosofisch getinte beschou
wing weinig woorden aan de
EPU. In haar ogen moeten po
litici niet blijven zeuren over
een nationale afgang. „Zij ho
ren het veel belangrijker te
vinden om na te gaan hoe de
afgang van Europa kan wor
den voorkomen. Want wat is
een Europese Unie zonder fat
soenlijke parlementaire con
trole en zonder een sociale- en
milieu-dimensie en met een
aantal macho's dat de zaak
voortdurend overneemt".
Met dit laatste doelde Beckers
op de Duitse en Franse minis
ters van buitenlandse zaken,
Genscher en Dumas, die het
initiatief in de Europese Ge
meenschap willen overnemen
van Nederland, dat officieel
voorzitter is. Op deze twee
mansactie hadden alle de frac
tieleiders scherpe kritiek. Ie
dereen kon zich vinden in de
woorden van Van Mierlo: „Dit
is van een ondoorgrondelijke
platvloersheid die uniek ge
noemd mag worden in de jon
ge Europese geschiedenis".
Gerrit Schutte, fractieleider
van het GPV, plaatste daarbij,
als enige, nog wel een kantte
kening. „Waarom is Neder
land teleurgesteld over de rol
van Duitsland?", vroeg hij re
torisch. „De positie van Duits
land in Europa is de laatste
twee jaar toch fundamenteel
veranderd? De tijd dat de
Duitse politiek zich om mo-
reel-politieke redenen voegde
in de EG-kaders ligt achter
ons. Alleen de Nederlandse re
gering, aangespoord door een
kamermeerderheid, klampt
zich nog vast aan de idealen
uit de tijd van Drees en Luns".
Frankrijk en Duitsland leken
gisteren overigens voorzichtig
terug te komen op hun besluit
een eigen bijeenkomst te orga
niseren over de EPU, maar
Parijs verdedigde zijn recht
om bilaterale besprekingen
over de EPU te houden met
Duitsland en gelijkgezinde
EG-staten. Een woordvoerder
van het Franse ministerie van
buitenlandse zaken onder
streepte dat de bijeenkomst in
Parijs slechts bedoeld is „om
de taak van Nederland te ver
gemakkelijken".
Idoor
PAUL KOOPMAN
's; feitter van de werkgevers-
Qn .nisatie VNO, tijdens een
ïring (Rorfek debat met Simons
Delhi), diens plannen. Eerder al
t (Moskoipremier Lubbers het idee
9 °|perd een eigen risico ver-
it te stellen, maar de
ertaafster^ was en *S ^aar mordicus
DEN HAAG Vorig jaar
werd minister Kok van finan- -
ciën nog met zijn eigen begro
ting om de oren geslagen. Een
begroting op drijfzand, oor
deelde de VVD. Een begroting
met veel kunst- en vliegwerk,
vonden CDA en D66. Zijn ei
gen partij, de PvdA, sprak
eveneens bestraffende
woorden. Daar kwam bij dat
zich nieuwe miljarden-tegen
vallers aandienden. Het door
Kok zo vurig nagestreefde
imago van zuinige schatkistbe
waarder leek verder weg dan
ooit.
Maar Kok lijkt zijn leven ge
beterd te hebben - en niet
zonder resultaat. Sprak direc
teur Zalm van het Centraal
Planbureau vorige maand al
milde woorden over de nieu
we Miljoenennota, tijdens de
financiële beschouwingen re
gende het gisteren complimen
tjes en schouderklopjes. Re-
Wim Kok
kenmeester Kok liet het zich
allemaal zichtbaar welgeval
len, met een montere blik in
de ogen en een niet van zijn
gezicht wijkende zuinige glim
lach.
Zelfs van kritisch Groen
Links kreeg Kok een dikke
voldoende. Oud-CPN-kamer-
lid Ina Brouwer: „Kok gooit
hogere ogen met het imago
van de zuinige oud-minister
van financiën Lieftinck dan
Ruding. In de kabinetten Lub-
bers-I en II was er veel reto
riek over de gezondmaking
van de overheidsfinanciën,
maar nauwelijks een structu
rele aanpak. Ik ben het met
een aantal maatregelen niet
eens, maar in elk geval lijkt
het Kok wel menens. Ik proef
genoeg Calvijn in hem dat het
echt zal gebeuren".
VVD-kamerlid De Korte was
minder ruimhartig met zijn
complimenten, maar gaf toch
ruiterlijk toe dat in de begro
ting van 1992 minder 'foefjes'
zitten dan in de financiële
plannen van vorig jaar.
CDA-kamerlid
Terpstra signaleerde tevreden:
„De boekhouding wordt steeds
beter, de normen worden met
steeds minder kunst- en vlieg
werk gehaald". En PvdA-fi-
nancieel-specialist Melkert
lauwerde Kok met de
woorden: „Het gat van Ruding
wordt geleidelijk de bouwput
van Kok".
iSPER EN HOBBES
DOOR BILL WATERSON
Klein Rechts
wil snel
heldere
euthanasiewet
DEN HAAG De rege
ring moet zo snel mogelijk
komen met een euthana
siewet die niet voor meer
dan een uitleg vatbaar is,
aldus GPV-fractievoorzit-
ter G.J. Schutte in zijn bij
drage aan de algemene
politieke beschouwingen.
Schutte vindt dat het ka
binet in de fout gaat door
euthanasie enerzijds als
een misdaad te bestempe
len en anderzijds regels
voor zorgvuldig handelen
te formuleren.
De kritiek van de GPV-voor
man wordt gedeeld door de
andere rechtse partijen SGP
en RPF. SGP-fractieleider
Van der Vlies meent dat pre
mier Lubbers met een helder
standpunt moet komen over
de praktijk dat op zogenoemde
'wilsonbekwame patiënten' als
zwaar-dementen, comateuzen
en pasgeborenen euthanasie
GRATIS
INFO-
BOEKJE?
Bandenbranche
VACO
01719
49010
Kamer wil meer geld voor beter wegennet
DEN HAAG Op één op andere manier moet het kabinet mil
jarden guldens extra op tafel zien te krijgen voor het verbeteren
van het (vaar)wegen- en spoornet in Nederland.
Aardgasmeevallers kunnen soelaas bieden, evenals extra bezui
nigingen op de subsidiestromen, een bijdrage van pensioenfond
sen of van particuliere investeerders. Deze suggestie deden gis
teren de regeringsfracties CDA en PvdA tijdens de financiële
beschouwingen. Het CDA denkt aan een apart infrastructuur
fonds, op afstand van het ministerie van verkeer en waterstaat.
De PvdA wil uit het te zijner tijd op te richten fonds ook niet-
verkeerszaken zoals de sanering van gifgronden en stadsver
nieuwing financieren.
Ook M. Leerling (RPF) dringt
aan op herbevestiging van het
euthanasie verbod in het Wet
boek van Strafrecht. Klein
Rechts wil verder dat de Wet
op de Zwangerschapsonder
breking (abortuswet), die in
1980 in werking trad, wordt
geëvalueerd. Volgens de drie
partijen zou die wet eigenlijk
moeten worden ingetroken.
Militaire eer
Britse luchtmachtmilitairen dragen een kist met de stoffelijke overschotten van een Brits/Australi
sche vliegtuigbemanning. Het toestel stortte in de Tweede Wereldoorlog neer bij Amstelveen en
werd vorig jaar geborgen. Met militaire eer zijn de resten gisteren bijgezet op het Geallieerde ere-
veld bij Bergen op Zoom.
FOTO: ANP
