Stammenstrijd op een ministerie ENGELAND.398,- BINNENLAND 'Bankschandaal' teistert Amerikaanse Tweede Kamer Alle wao'ers mankeren iets; de meesten veel' Ccidae Qowvcvnt ZATERDAG 5 OKTOBER 1991 -Cfi LAWINE VAN VIJANDIGE PUBLIEKE REACTIES WASHINGTON „Vergeet BCCI, dit is pas een schan daal", riep gisteren John Boehner, lid van het Huis van Afgevaardigden, tijdens een van de rumoerigste zittingen die deze Amerikaanse 'Tweede Kamer' ooit te zien heeft gege- Boehner vertolkte de woede van miljoenen Amerikaanse burgers jegens hun gekozen vertegenwoordigers, die zich volgens spectaculaire onthul lingen in serieuze kranten als de Washington Post en de New York Times schuldig ma ken aan particulier financieel wangedrag, gebruik makend van hun status als Huislid. Volgens de inmiddels door tientallen afgevaardigden dee moedig bevestigde berichten, heeft zowat de helft van de in totaal 435 Huisleden er in de afgelopen jaren een gewoonte van gemaakt ongedekte che ques uit te schrijven via de in terne 'Huisbank', in de weten schap dat die bank de betref fende bedragen voorschoot zonder boete op te leggen. De journalistieke speurders hebben 134 leden als 'de gevallen' aangewe- Zij hebben tesamen in twaalf maanden tijd 581 onge dekte cheques van meer dan 1000 dollar uitgeschreven. Bo vendien is nu ook aan het licht gebracht dat de Huisleden ge zamenlijk voor ruim 300.000 dollar in de schuld staan bij het 'Kamer-restaurant' en de diverse snackcorners binnen het Capitool. Voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Thomas Fo ley, president Bush en honder den radio-praatshows zijn in tussen overstelpt met tiendui zenden verontwaardigde brie ven en telefonades van bur gers, wier collectieve aan klacht luidt dat politici zich praktijken veroorloven die de gewone man of vrouw niet in het hoofd moet halen. Bezorgd om het imago van 'de politiek', heeft Foley dan ook rigoureu ze maatregelen genomen. De Huisbank wordt gesloten en alle afgevaardigden krijgen 30 dagen de tijd om hun schuld aan het restaurant volledig te voldoen, waarna het afgelopen is met 'op rekening' eten. Intussen hebben diverse Huis leden hun schaamte afgerea geerd op het kleine Huisbank je zelf, dat geen duidelijk kre- dietbeleid had en dat zijn klanten niet regelmatig infor meerde over hun financiële stand van zaken. Maar het po litieke kwaad is geschied en aan de 'vaste Huiscommissie voor politieke ethiek' is opge dragen de bijzonderheden van alle 8.331 'rubberen' of 'ge bonkte' cheques met namen en bedragen bloot te leggen. Nog maar weinigen in de VS de relativiteit i het gesignaleerde wangedrag. Het is heel normaal in Amerika dat een bank een 'bouncing check' enkele dagen moet te genhouden totdat bijvoorbeeld het salaris van de klant is bij geschreven. En een collectieve schuld van honderdduizenden dollars bij het 'Kamer-restau rant' is niet verbijsterend als men weet dat honderden Huis leden daar dagelijks lunchen en dineren. Ook als iedereen keurig elke maand de reke ning zou betalen, zou op elk moment sprake zijn van een omvangrijk tegoed. De opwinding weerspiegelt dan ook goeddeels een toch al hevige argwaan, zc niet af schuw, in een groot deel van de Amerikaanse bevolking voor politici in het algemeen. Die afkeer komt onder meer tot uiting in de steeds schame ler opkomstcijfers bij verkie zingen. Huidig president Bush is drie jaar geleden door maar ruim een kwart van de kiesge rechtigden in het Witte Huis gekozen: de opkomst bij de presidentsverkiezingen was 50 procent en bijna de helft van koos voor de Demi sche tegenkandidaat Du] Bij de tussentijdse gen van vorig jaar, hele Huis van Afgevaari opnieuw is samengesti niet meer dan een derdi de kiesgerechtigde Ami nen naar de stembus men... „De publieke deel aan de democratie i is uiterst klein. Dit de bankschandaal dreigt land nog verder te verw ren van zijn hoofdstad. H? gint een angstige toestan worden in 's werelds i overgebleven supermog heid", aldus gisteren eem mentaar in de Washin Post, die twee volle pas wijdde aan de rubberen] DIP! TUS MOS grooi amb; uitw jetur prim trek! Balti TOEKOMST LANDBOUWBOLWERK BEDREIGD DEN HAAG Op het ministerie van landbouw, natuurbeheer en visserij woedt al enkele jaren een stiammenstrijd, nu eens onderhuids, dan weer openlijk. Binnen de mu ren van het departement aan de Bezuidenhoutse- weg in Den Haag bevecht de directie natuurbeheer het directoraat landbouw. In die ongelijke strijd winnen economische be langen het meestal van natuurbelangen. Inmid dels maakt de ambtelijke top op het ministerie een langzame bekering door, al gebeurt dat onder pu blieke en politieke druk vanwege vage onthullin gen in tv-programma's en de opbloeiende discussie over de opheffing van het departement. De conflicten op Landbouw zijn verklaarbaar en de oplos sing ligt voor de hand: het mi nisterie kan in zijn geheel ver dwijnen. De taken kunnen simpelweg over andere minis teries worden verdeeld: de agrarische opleidingsinstituten gaan naar Onderwijs en We tenschappen, de Algemene In spectie Dienst kan bij Justitie komen, natuurbehoud wordt overgebracht naar VROM of Verkeer en Waterstaat en de economische belangenbeharti ging voor boeren en vissers kan zonder veel moeite naar Economische Zaken worden geschoven. De Twentse hoogleraar en CDA-senator Boorsma heeft van dit plan zijn hobby ge maakt, maar hij moet er van zijn fractie nadrukkelijk bij zeggen dat het „zijn persoonlij ke opvatting is". Losjes door de begroting van Landbouw bladerend schat Boorsma de bezuiniging op een slordige 250 miljoen gulden per jaar, maar dat kan ook 100 miljoen gulden meer zijn. De christen-democraat weet dat een profeet niet geliefd is in zijn vaderland en zeker niet in zijn eigen partij. Hoewel de bestuurlijke argumenten in het no-nonsens tijdperk van Lubbers en Kok vrij aanneme lijk klinken, kijkt het CDA wat schichtig naar zijn boere- nachterban. „Inderdaad, elec torale overwegingen spelen hierbij een belangrijke rol", verzucht Boorsma. Geen var kenshouder in Brabant en geen veeboer in Friesland zou het verdwijnen van het minis terie in dank afnemen. Toch wordt ook in het kabinet gestudeerd op de mogelijkhe den het aantal departementen terug te brengen. Bovenaan de lijst prijkt een fusie tussen Jus titie en Binnenlandse Zaken, maar op een eervolle tweede plaats staat een studie naar de het ministerie opheffing v« van landbou Vandaar dat de fractiewoord voerders voor landbouw in de Tweede' Kamer nerveus op hun stoel beginnen te schui ven zodra die suggestie weer in discussie komt. CDA- woordvoerder Jan van Noord vreest „gezichtsverlies" voor een landbouwnatie, PvdA- landbouwspecialist Servaes Huys verwacht dat het „ave rechts zal werken op het mi lieubewustzijn van boeren" en de VVD'er Piet Blauw voor spelt een strijd tussen nieuwe stammen op het andere minis terie waar landbouw terecht komt. Zelfs D66, de partij met bestuurlijke vernieuwing hoog in het vaandel staat, wil een apart landbouwministerie hou den. Wat D66-kamerlid Pieter ter Veer betreft, mag het land bouwonderwijs naar Onder wijs en kan de AID wel naar Justitie, maar een landbou w- departement moet en zal er blijven. Verhuizing Hoewel minister Bukman be klemtoont dat er niets scheef zit op zijn ministerie, zijn de kamerleden niet helemaal ge rust op de uitkomst van het lo pende onderzoek naar de in terne problemen. Binnenska mers wordt serieus rekening gehouden met de tamelijk voorspelbare conclusie dat na tuurbeheer op het „produktie- gerichte" ministerie van land bouw slecht botert. Van Noord: „Als natuurbeheer dan toch bij Landbouw weg moet, dan zou je dat eerder bij het ministerie van verkeer en wa terstaat moeten onderbrengen dan bij Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordeningen en Milieubeheer. Verkeer en Wa terstaat is meer uitvoeringsge- richt". Huys onderschrijft die opvat ting: „VROM heeft vooral te maken met ruimtelijke orde ning in stedelijke gebieden, terwijl Verkeer en Waterstaat zich vooral richt op buitenge bieden. Daar past het natuur beheer veel beter in". Prof. Peter Boorsma denkt aan het onderbrengen van natuur beheer bij de milieu-afdeling van het departement van VROM. Zowel de mestwetge ving, de gewasbeschermings problemen en de instandhou ding van natuurgebieden heb ben alles met milieu te maken. „Nu worden de milieuwaarden eerst afgewogen tegen de land bouwbelangen en daar komt een compromis uit. Vervolgens wordt dat compromis nog eens afgewogen tegen de algemene belangen bij andere departe menten. Dus uiteindelijk krijg je een compromis van een compromis", aldus Boorsma. Baken Het landbouwbolwerk in Den Haag is voor de boeren naast een dierbaar oord voor protes tacties ook een belangrijk ba ken in de Europese landbouw politiek. De Europese Ge meenschap is de afgelopen tien jaar voor de melkveehouderij en de akkerbouw de belang rijkste wetgever geworden. Blauw: „Pas als de Europese regelgeving ten aanzien van veterinaire kwesties en andere exportgevoelige problemen in alle landen is doorgevoerd, kun je denken aan het ophef fen van het ministerie van landbouw". Voor de meeste landbouwspe- cialisten is de omvang van de landbouwsector en de econo mische waarde ervan het be langrijkste argument om een apart departement te houden. Volgens Van Noord is land bouw de „kurk waarop Neder land drijft" en Huys wijst met name op het feit dat ruim 120.000 mensen in de agrari sche sector emplooi vinden. Maar obk in dat opzicht zijn de perspectieven niet zo gunstig voor het ministerie. Op basis van berekeningen van het Landbouw Economisch Insti tuut (LEI) zullen maar liefst 40.000 boeren vóór het jaar 2000 zijn verdwenen. Volgens Huys zal ook de strengere mi lieu- en natuurwetgeving veel boeren dwingen tot schaalver groting of verkoop van hun bedrijf. Het PvdA-kamerlid denkt dat milieubeleid op Landbouw steeds belangrijker wordt: „Steeds meer mensen op het ministerie beseffen dat de landbouw alleen kan overle ven als je aan alle milieu-eisen tegemoet komt. Want wat er in de laatste 25 jaar is scheef gegroeid, wordt anno 1991 door de samenleving niet meer gepikt". Toch moet er een eco nomische rendabele landbouw overblijven, vindt Huys. „Ja dat is een optische tegenstel ling, dat geef ik toe. De pro ductiviteit van bedrijven moet omhoog en tegelijkertijd moet de landbouw minder intensief worden". Grondaankoop Dat betekent dat de meeste be drijven door gronduitbreiding hun bedrijfsvoering zullen vei ligstellen. De boeren kunnen zich wat dat aangaat gelukkig prijzen dat het ministerie van landbouw en natuurbeheer bij_ bezuinigingen het budget voor grondaankoop niet heeft ont zien. Het departement met de grootste bezuinigingen schrapt vanaf volgend jaar 9,1 miljoen gulden op de begroting van natuurbeheer. Voor grondaan kopen ten bate van natuuront wikkeling ontstaat daardoor minder ruimte. De regerings partijen CDA en PvdA zijn niet van plan dat budget te vergroten, ook al is in het re geerakkoord prioriteit gegeven aan natuurbeleid. Volgens Van Noord zou ver ruiming van het budget de grondprijzen alleen maar op drijven. „Het is zeer onwense lijk wanneer de overheid de grondprijzen opdrijft, door een buidel met geld open te trek ken". Huys deelt die opvatting volledig. Gorbatsjov "1 toont in boel niet achterst -■ van tong Idoor ROB VUNDERINK MOSKOU Gorbatj nieuwe boek, getiteld augustus-coup, oorzj en gevolgen', komt gens Sovjet-uitgever 1 siskië Novosti in not ber uit. Het Landbouwschap zou het vertrek van de afdeling na tuurbehoud naar een ander ministerie betreuren. „Verdu veld jammer, want dat zou de polarisatie tussen de land bouwsector en natuurbelangen juist vergroten. Nu is er ten minste een samenhang tussen natuur en landbouw", zegt voorzitter Jef Mares van het Landbouwschap. Ook wat de kamerfracties betreft zit na tuurbeheer goed bij landbouw. Door het daar weg te halen zou de ambtelijke cultuur op het ministerie eerder weer te rugvallen in de kale strijd voor economische boerenbe- langen. Bovendien verwach ten de fracties niet dat er bij een ander ministerie extra geld vrij komt voor natuurbe houd. Huys: „Dacht je dat ze bij VROM daar meer geld voor over hadden? Bij Verkeer en Waterstaat? Het is een lacher tje om dat te denken. Op land bouw is behoorlijk beknibbeld en dan valt de schade voor na tuurbehoud nog erg mee". CDA-ministerie D66-kamerlid Pieter ter Veer wijt de problemen op het mi nisterie grotendeels aan het CDA: „Het CDA heeft dit mi nisterie altijd gedomineerd. Die partij heeft ervoor gezorgd dat de landbouwlobby op het ministerie oppermachtig was en dat aan de natuurorganisa ties uitsluitend lippendiensten zijn bewezen. Op termijn zal dat zich tegen hen keren. Je raakt die goodwill een keer kwijt. Als een partij een heel departement in zijn kielzog meesleept, dan neem je daar mee wel een ernstige verant woordelijkheid op je". Voorzitter Mares van het Landbouwschap en tevens en thousiast CDA-lid vindt dat Ter Veer zich daarmee dis kwalificeert. „Bij de discussie over het voortbestaan van het ministerie spelen geen partij politieke elementen een rol. Beslist niet! Misschien is het historisch gezien vaak onder verantwoordelijkheid geweest van een CDA-minister, maar dat heeft er niets mee te ma ken. Hij diskwalificeert zich zelf daar natuurlijk mee, al heeft hij dat misschien niet door. Maar hij is parlementa- Volgens prof. Boorsma ligt de oplossing voor de conflicten op Landbouw voor de hand: „Het ministerie kan in zijn geheel verdwijnen". FÖTO: GERARD HASSING riër en heeft dus de politieke mogelijkheden het beleid te beïnvloeden". Ter Veer schat echter de in vloed van de lobby buiten het parlement hoger in: „De men taliteit op het ministerie is nog steeds zo dat er iedere maand regulier overleg is met het landbouwbedrijfsleven en de ministeriële top. Maar de na- tuurbelangenorganisaties staan een half jaar buiten in de kou te wachten alvorens even naar binnen te mogen. Dat moet veranderen. Daarvoor moet je helaas wat 'crashes' hebben, zoals die tv-uitzending van N.OS-Laat. Wat je verder ook over de kwaliteit van dat pro gramma denkt, het drukt je wel even met je neus op de feiten". De PvdA is overstag. Kok en dus de wao- en ziektewetplannen mogen blij ven, zo lijkt het. Het was een klap in het gezicht van de vakbeweging, maar de protesten houden aan. Stakingen en werkonderbrekingen worden aan de lopende band uitgeroepen. Pompen of verzuipen, luidt het devies. Vandaag is de dag van de grote manifestatie op het Malieveld in Den Haag, pleisterplaats voor actievoerend Nederland. In de aanloop, donderdag en gisteren, kregen het 'artsenkomitee voorkomen is beter' en de Gehandicaptenraad het woord. Vandaag de afsluiting: de Gemeen schappelijke Medische Dienst. V) AMSTERDAM Hij wordt „gallisch van die demagogische voorbeel den". Die steeds weer op duikende verhalen over de piloot die een bril moest gaan dragen, ar beidsongeschikt werd ver klaard en de rest van zijn leven met niets doen een aangenaam inkomen ge noot. „Een aantal jaren lang is een desinformatie- golf over dit land ge spoeld", zegt dr. W. Boers- ma, directeur van de Ge meenschappelijke Medi sche Dienst. SUSKE ENWISKE "TAZUUR EN TAZIJN' fju staan ut oj) de j j' tlaakt hit y jhan^ boven hel water j mm V'Iontuut^irteSlrf» De GMD stelt de mate van ar beidsongeschiktheid vast hoewel formeel de bedrijfsver eniging beslist - kijkt of de wao'er nog aangepast werk kan verrichten en dient daar toe bij werkgevers te bemidde len. Om klaplopers gaat het vrijwel nooit. De meesten willen niets liever dan werken. „Het aller grootste deel van de GMD-po- pulatie heeft een lage oplei dingsgraad en een laag inko men. Ze kunnen zich handha ven als ze gezond blijven of als de toestand op de arbeids markt het toelaat". En wat Boersma ook niet lek ker zit is dat een niet onbe langrijk aspect nauwelijks wordt belicht: van elke hon derd mensen die getoetst wor den op arbeidsongeschiktheid, worden er slechts veertig vol ledig afgekeurd. „Vroeger lag dat percentage veel hoger. En ik durf er m'n hoofd voor op het schavot te leggen dat het er is de nabije toekomst slechts dertig van de honderd zijn. De resultaten mogen er dus zijn". Het lijkt de directeur van de GMD bepaald niet onzinnig de vraag te stellen wie nu eigen lijk „de probleemdrager is als het gaat om uitstoot uit het ar beidsproces. „De uitvoerings instantie is het niet. Het is op dit moment een terechte ten dens de arbeidsorganisatie (werkgevers, werknemers, bonden, ondernemingsraden) verantwoordelijk te stellen. Het wettelijke instrumentari um, de Arbeidsomstandighe denwet, is daar ook op gericht. De arbo-wet is er. De beste vorm van verzuimbegeleiding zou zijn dat de wet voor hon derd procent wordt toegepast. Dat is utopisch, maar er moet wel grote nadruk op worden gelegd. Onder meer de wet biedt de arbeidsorganisatie ook voorbeeld door het inroepen van bedrijfsgezondheidsdien sten". Oude oorlogen In dat licht moet ook de veel gehoorde uitspraak worden gezien dat de wao een dump plaats is voor afgedankte werknemers. „De mensen die in de wao zitten mankeren al lemaal iets Meestal veel. Maar de uitstoot had soms voorko men kunnen worden als het beleid in de arbeidsorganisatie er op gericht was de mensen binnen het bedrijf te houden. Begeleiding is dan van belang; voorwaarden scheppen om mensen niet over de rand te laten vallen en in het 'vangnet van de wao' terecht laten ko men. Als het eenmaal zover is gekomen kunnen wij moeilijk anders dan constateren dat er met die persoon van alles aan de hand is. Een bonus-malus- regeling is een logische metho de om onnodige uitstoot te voorkomen. Waarbij ik wil aantekenen dat werkgevers niet gebonden zijn aan het on mogelijke". Intussen dreigt de GMD zelf onder aanverwante wao-plan- nen vermorzeld te worden. Staatssecretaris Ter Veld wil de de dienst (1600 medewer kers) in zijn huidige vorm ten grave dragen. Als het aan haar ligt worden de taken onderge- GMD- directeur Boersma: De arbo-wet is er. De beste vorm van verzuim begeleiding zou zijn dat de wet voor honderd procent wordt toegepast. Dat is utopisch, maar er moet wel grote nadruk op worden gelegd". FOTO: bracht bij de bedrijfsvereni gingen. Zou ook een tikkeltje goedkoper zijn. Boersma heeft zo zijn bedenkingen. „Eerst moet de vraag beantwoord worden wat je precies wilt met het stelsel van sociale zeker heid. Pas dan is het mogelijk te bepalen hoe de uitvoering het beste geregeld kan wor den. Dat speelt al sinds de ja ren zestig. Je ziet het welk va ker bij generaals. Ze vechten oude oorlogen uit in plaats van zich te bezinnen op de toe komst. Die discusssie komt met de kabinetsplannen nu op gang, maar moet eerst uitge kristalliseerd zijn voordat je het over de uitvoering kunt gaan hebben. Of het inderdaad beter is de GMD te versnippe ren, is nu niet te beoordelen. Ik mis bovendien een kostena- nalyse. De ondernemingsraad heeft uitgerekend dat de reor ganisatie per jaar honderden miljoenen extra kost". KE pre; We lani ger mei Inti can lan Over het algemeen doen| sen wat meesmuilend boeken van Sovjet-leiden dat ze in de jaren van sti tie zijn doodgegooid meti ken van de toenmalige 1 Leonid Brezjnev. Toen Q tsjov in 1987 dan ook met zijn boek 'Perestrojlj het nieuwe denken' wj schampere reactie van M schrijver opgestaan. I werd dat boek een bests voor zover je daar in de jetunie van kunt sprt want er zijn geen hitpa en geen wekelijks gepubli de lijsten van de kochte boeken. MosKniga, het staatsbedrj de distributie van boekeij de Russische hoofdstad! zorgt, weet te melden da§ 1988 van Gorbatsjovs boek 376.000 exemplared de Moskouse boekhandel' verspreid. Volgens de d recente gegevens van Mos ga, uit maart van dit jaar, alle boeken verkocht, op „We hadden best meer bo kwijt gekund", meldde; medewerkster van Domi (Huis van het Boek) de j ste boekhandel van Mc gelegen aan de Kalinif nue in het centrum va stad. In 1988, het jaar val blicatie in de Sovjetunie, de winkel 5000 exempj De prijs was 55 kopeke bijna gratis. Het boek w nen een mum van tijd kocht. Ook boeken van andere ty litici gaan in Dom knig zoete broodjes over de 1 bank. Voor 'Mijn keuze', boek van ex-minister vari tenlandse zaken Sjevardni stonden mensen in de rij voorraad van 5000 was bij twee weken uitverkocht. winkel kostte het boek| roebel, in Nederlands gt dat ongeveer een k maar voor Russen een van een gemiddeld i loon. Op straat vroegen handelaren meteen al het voudige. Werken van de Leningr burgemeester Sobtsjak geestelijke vader van de j strojka Jakovlev raaktenj razendsnel uitverkocht. Ronduit een klapper is 1 Gorbatsjova's 'Ik hoop', M van tweehonderd fraai ij voerde geschenkexempl in Dom knigi binnen een! uur waren uitverkocht. I boek doet het ook uitstel op de zwarte markt. Ondanks het feit dat Gij tsjov in eigen land nauwd meer aanhangers heeft, j zijn populariteit begin dit een absoluut dieptepunt reikte waarvan hij zich lijkt te herstellen, zal het toch gretig aftrek vindei bestaat uiteraard nog grote belangstelling v mislukte staatsgreep v£ Nieuws Veel nieuws over de gel nissen in augustus valt boek van Gorbatsjov, met taaie spreek- en schrij niet te verwachten. Via gezaghebbende dagblad li tia meldde hij vorige maar dat hij nooit het achterste zijn tong zal laten zien. Dit strookt met een uit die Sovjet-gedeputeerde lenski, hoofd van een mentaire commissie die d< litieke aspecten van onderzoekt, eerder deze v Obolenski zei te verwac dat de waarhiïid pas over kele generaties aan zal komen. ADVERTENTIES 6-DGS HOTELREIS LAKE DISTRICT welkSmstdinef^novertoci 072-615387

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 4