Bij Mail Art is de brievenbus het museum
ISJ5SSftÜÖ*
E
LEIDEN OMGEVING
Onrust over fazanten jacht
op de Horsten is onnodig
hond
zoekt:
huis
Lady is een leuke hond met pit
CeidaeSoiMtfwit
ZATERDAG 5 OKTOBER 1991
CAROLA VAN DER HEYDEN OVER BIJZONDERE KUNSTVORM:
LEIDEN „Mail Art is
kunst die gerealiseerd
wordt door mededelingen,
afbeeldingen of objecten
bewust per post te verzen
den, waarbij het medium
post een geïntegreerd be
standdeel van het kunst
werk vormt". Die defini
tie hanteert de Leidse
kunsthistorica Carola van
der Heyden, sprekend
over een relatief onbe
kende underground-stro-
ming binnen de moderne
kunst. Carola studeerde
onlangs af op een scriptie
over Mail Art. Het beha
len van haar doctorandus
titel heeft zij opgeluisterd
met een kleine tentoon
stelling in de hal van het
Kunsthistorisch Instituut
in Leiden, samengesteld
uit door haarzelf verza
melde objecten.
Mail Art ontstond in de zesti
ger jaren, vertelt Carola van
der Heyden, toen veel veel
kunstenaars zich uit protest te
gen het elitaire karakter af
keerden van het gangbare,
commerciële circuit van musea
en galeries. Mail Art heeft dan
ook een onmiskenbaar sixties-
karakter: het is ludiek, demo
cratisch en vrijgevochten, zo
wel in vorm als in inhoud. De
stroming heeft in de loop der
tijd een grote vlucht genomen,
zodanig dat duizenden kunste
naars over de hele wereld er
zich zijdelings of zelfs full
time mee bezig houden.
Carola van der Heyden wijst
in haar scriptie twee 'uitvin
ders' van Mail Art aan. De
eerste is de Amerikaan Ray
Johnson. Die richtte in 1962 de
New York Correspondence
School op, een stichting met
een ledenbestand van kunste
naars en belangstellenden aan
wie allerlei artistieke poststuk
ken werden verzonden. Daar
naast organiseerde hij ontmoe
tingen voor de deelnemers in
New York. De 'school' had
geen regels, iedereen kon mee
doen en alles mocht. Het werd
Fluxus
Tegelijkertijd floreerde de in
ternationale Fluxus-beweging,
die zich bezighield met het
ontwikkelen van nieuwe artis
tieke, veelal conceptueel getin
te media. Het poststuk als
kunstwerk was een item dat
uitstekend in het straatje van
Fluxus paste en net als de
New York School of Corres
pondence begonnen ook de
Fluxus-kunstenaars allerlei
PTT-zaken zoals postzegels,
poststempels, enveloppen en
ansichtkaarten te gebruiken
als expressief middel.
Er ontstonden vele variaties
op het thema, en de kunste
naars maakten daarvan weer
tentoonstellingen. Geliefkoos
de onderwerpen binnen de
Mail Art zijn de mythologise
ring van de eigen persoon, po
litieke of sociale betrokken
heid en het teruggrijpen op
oudere kunst. De Mail Art-be-
weging bestaat voort tot op de
dag van vandaag en kreeg re
cent nieuwe impulsen door de
introductie van de modem en
de fax.
In principe kan alles Mail Art
zijn, als er maar bewust iets
wordt verzonden. Het poststuk
fungeert als metafoor voor de
kunst zelf: het middel waar
mee mensen over de hele we
reld, ongeacht klasse, ras,
geaardheid of nationaliteit vrij
met elkaar in contact kunnen
treden en zich geestelijk kun
nen verheffen.
Op de tentoonstelling is een
grote variëteit aan Mail Art te
zien: sommige kunstenaars be
perken zich tot het versii
van enveloppen, anderen
ken er hele projecten van
is er een mail-artist die
inhoud geeft aan het begrip
'zwerfkei' door zich uit alle
plaatsen van de wereld stenen
laat toesturen, om daarvan zijn
eigen hunebed te kunnen bou-
Carola van der Heyden: „Mail
Art brengt kunst en het dage
lijks leven bij elkaar. Het is
heel speels, je kan er alle crea
tiviteit in kwijt, zonder dat het
gebonden is aan regels. Die
vrijheid maakt het zo interes
sant. De kunstenaars maken
de mooiste dingen, puur voor
hun plezier. Het is echt idealis
tisch, niemand verdient er
aan, het kost alleen maar
Eigen project
Tijdens het schrijven van haar
scriptie kreeg Carola zelf ook
de smaak te pakken. Dat leid
de tot haar persoonlijke Mail
Art-project. Ze knutselde kar
tonnen mappen in elkaar, be
doeld als omslag voor haar
doctoraalscriptie. Deze map
pen verzond ze aan kunste-
gehad in verband met haar
scriptie, met het verzoek ze te
bewerken en dan aan haar te
rug te zenden. Het resultaat
mag er wezen: op de tentoon
stelling is een verzameling
bont bewerkte mappen te zien,
die een aardige doorsnee bie
den van de vele gedaanten
waarin deze kunstvorm zich
voordoet.
Carola: „Mail Art is een ma
nier om heel veel mensen di
rect aan te spreken, zonder
zwaarwichtig te zijn. Er zijn
mensen die dat geen kunst
vinden, maar ik vind het wel
kunst. Het vergt alleen een
wat luchtiger benadering dan
de mensen gewend zijn als het
over kunst gaat. Zwaarwich
tigheid zit ingebakken in de
manier waarop met kunst
wordt omgegaan, terwijl dat
helemaal niet hoeft. Kunst
hoeft niet altijd in een mu
seum te hangen. Bij Mail Art is
de brievenbus het museum. Ik
vind het al een hele stap om,
zoals ik op de tentoonstelling
heb gedaan. Mail Art in lijstjes
te stoppen. Je begrijpt dit toch
het beste
den samengestelde expositie
over Mail Art is tot en met
25 oktober te zien in het
Kunsthistorisch Instituut
aan de Doelensteeg 16 in
Leiden. De expositie is op
werkdagen geopend van 9.00
tot 17.00 uur.
WASSENAAR De bij
enkele Wassenaarders le
vende bezorgdheid over
het huidige en toekomsti
ge welzijn van enkele
honderden fazanten op
het koninklijk landgoed
de Horsten is volkomen
ongegrond. In een schuur
en twee looprennen nabij
het theehuisje op het ko
ninklijk domein de Hor
sten waren tot voor kort
vier- tot vijfhonderd jonge
fazanten ondergebracht.
Fazanten hebben in Wassenaar niets te vrezen.
Enkele inwoonsters van Was
senaar hadden, na het zien
van de honderden fazanten, de
Landelijke Inspectiedienst van
de Nederlandse Vereniging tot
Bescherming vaïi Dieren inge
schakeld. Zowel schriftelijk als
telefonisch werd de Landelijke
Inspectiedienst op dringende
wijze verzocht zo spoedig mo
gelijk een onderzoek te doen
naar de leefomstandigheden
van de fazanten. Tevens werd
opgemerkt dat deze fazanten
„wellicht als kanonnenvlees
dienen voor de combinatie van
jagers die de jacht in de Hor
sten gepacht hebben". Verwe
zen werd naar dergelijke
jachtpraktijken die tot voor
tien jaar geleden nog in de
Wassenaarse duinen werden
gebezigd. Daar werd toen ach
ter het huis van de jachtopzie
ner, gelegen tussen hotel
Duinoord en het strand, enke
le honderden fazanten gefokt.
Vervolgens werden ze losgela
ten, enkele uren voordat prins
Bernard en enkele jachtvrien
den het duin introkken. Met
behulp van met stokken gewa
pende drijvers werden de fa
zanten dan opgejaagd in de
richting van het jachtgezel
schap, dat het vervolgens op
een schieten zette. Na protes
ten van natuurbeschermers
werd deze jacht stopgezet.
Plank mis
Volgens H.J. Bax, hoofd van
de afdeling Pers en Publiciteit
van de Rijksvoorlichtings
dienst, slaan de dames met
hun veronderstelling de plank
volkomen mis. H. Bax: „Een
fazantenfokker uit Rotterdam
levert - sinds jaren - eendags
fazantenkuikens aan de Raap
horst. Die fazanten worden
dan gefokt in de bewuste
schuur en de eraan gekoppel
de loopren. De fazantenfokker
doet dit omdat hij zelf niet vol
doende ruimte heeft. Na te zijn
opgefokt gaan de fazanten
weer terug naar Rotterdam.
Dat is onlangs gebeurd. Er is
geen toestemming van het mi
nisterie van landbouw en vis
serij gegeven om in de Horsten
fazanten uit te zetten. Dat ge
beurt dus ook niet. De fazan
ten die in de Horsten leven
zijn echt in het wild levende
fazanten. Op deze fazanten
wordt - in het jachtseizoen -
gejaagd door een jachtcombi-
natie die de jacht daar heeft
gepacht".
Een boswachter op de Horsten
(„noem mijn naam niet in de
krant, want alles loopt via de
Rijksvoorlichtingsdienst")
wijst erop dat de jachtcombi-
natie niet alleen op fazanten
jaagt, maar ook op konijnen en
de aldaar ook veelvuldig voor
komende vossen. Volgens hem
is het de jachtcombinatie er al
les aan gelegen het gebied niet
te jagen, omdat er anders
stand is hier gezond. Dus er
wordt met beleid gejaagd. De
combinatie valt niets te ver
wijten", aldus de boswachter.
Ieder lid van de uit acht perso
nen tellende jachtcombinatie
betaalt ongeveer 20.000 gulden
om op de Horsten te mogen ja
gen. Na de opening van het
jachtseizoen op 15 oktober
worden in de regel acht tot
tien keer de Horsten voor het
publiek afgesloten, als de ja
gers met hun hagelgeweren
door de Horsten trekken. De
schoten zijn dan in een groot
deel van Wassenaar te horen.
Volgens de boswachters op de
Horsten heeft geen der leden
van het koninklijk huis zich in
de afgelopen jaren bij de jacht
vertoond.
r
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek
„Hond zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (of
soms ook wel een kat) beschreven, die in het asiel ver
blijft. De in deze rubriek beschreven dieren zijn of gevon
den, of door hondenbezitters naar het asiel gebracht. Ze
worden om uiteenlopende redenen afgestaan, vaak be
grijpelijke, maar soms ook volslagen onzinnige. De in
„Hond zoekt huis" beschreven dieren zijn alle gezond,
hebben een wormenkuur ondergaan en zijn volledig in
geënt. Tegen betaling van 115 gulden (inclusief dieren-
paspoort), 65 gulden voor een kat (kater 55 gulden) zijn
ze af te halen. Dit geld komt ten goede aan zwerfdieren.
Adres: Nieuw Leids Dierenasiel, Besjeslaan 6b, Leiden,
tel. 411670. Geopend: di, vr 10-12, 14-17 u; wo, do 14-17 u; za
10-12, 14-16 u, zo en ma gesloten.
„Een pittig beessie" heet
Lady te zijn in het dierena
siel aan de Leidse Besjeslaan.
Maar ook daarbuiten toont de
pas tien maanden op deze
wereldbol rondrennende bas
taardterriër pit. Als ze alleen
thuis is wordt er flink geblaft
en gekeft, zoals het hoort bij
dit ras. „Een hartstikke leuk
en gehoorzaam dier, maar je
moet wel een beetje rekening
houden met de buren", zegt
Karin van het asiel.
Met honden, katten en kin
deren kan Lady het uitste
kend vinden. Een vrolijke
luidruchtige begroeting volgt
steevast op elke ontmoeting.
Maar Lady houdt het netjes.
„Ze is absoluut niet agressief
naar mensen of dieren, sloopt
niets. Nog geen bankstel".
Een tochtje naar buiten is
voor Lady het einde. Ron
drennen en buitelen is haar
lust en leven, stil zitten en
rustig blijven, daar houdt ze
niet van. De korte tijd dat ze
op een boerderij leefde heeft
de geneugten van de vrijheid
in haar hondehersenen ge
grift, maar ook in een bene
denwoning of een flat kan
Lady prima terecht. Op voor
waarde dat haar baasje haar
dan veel meeneemt en bewe
ging gunt.
De benaming bastaard doet
Lady alle recht aan met haar
ruwharige vacht, pluimoor-
tjes en spitse snuit. Groot is
ze niet, maar ze wint het van
een grote Yorkshire-terriër.
En ondanks haar vrolijke ka
rakter is ze wat verlegen.
„Maar dat is gauw voorbij.
Binnen de kortste keren is ze
al veel brutaler", lacht Karin.
Ritten in de auto of bus zijn
geen probleem: reizen is
leuk. Ook voor de autobezit-
Lady is natuurlijk
dier dat graag
omgeving haar
wil begroeten.
Marloes
Marloes, de kat die vorige
week in deze rubriek furore
maakte, heeft niet lang in de
showlights van onze krant
gestaan. Na het verhaal van
vorige week was Marloes bij
na direct weg. Een jong stel
uit Leiden was op slag ver
liefd op de markante snoet
van Marloes, die nog geen
minuut later op weg was
naar haar nieuwe onderko-
Lady is een bastaardterriër.
Voor een uitgebreide agen
da, ook voor de komende
dagen, raadplege men
„UIT", de gratis wekelijkse
bijlage van deze krant.
BIOSCOPEN
39, tel. 124130): Terminator II (12);
21.15. vr. za. zo. wo. ook 14.30.
Backdraft (al); 18.45, 21.15. vr. ook
14.15. Dying young (12); 19.00,
21.15. vr. za. zo. wo. ook 14.30.
Naked gun Vh (al); 19.00. 21.15.
vr. ook 14.30. Teenage mutant
ninja turtles 2 (al); za. zo. wo.
14.30. Assepoester (al); za. zo. wo.
14.30. TRIANON (Breestraat 31,
tel. 071-123875): Stam van de ho-
lebeer (al); 19.00. Silence ol the
lambs (16); 21.15.
tel. 01720-20800): Terminator II
(12); 18.30, 21.30.
16.00. Assepoester (al); 2
Switch (al); vr. t/m zo. 15.45,
19.00, 21.15. wo. 15.45. Dances
with wolves (al); 20.00. Not wit
hout my daughter (al); i
ing young (al); 14.00, 18.45, 21.30.
ting Venus (12); 14.00, 18.45,
21.30. za. zo. 13.45, 16.15, 18.45,
21.30. BABYLON 2: Stanno tutti
bene (al); 14.00, 18.45, 21.30. (beh.
di. wo. 14.00) za. zo. 13.45, 16.15,
18.45, 21.30. BABYLON 3: De
provincie (16); 14.00, 18.45, 21.30.
3630637): Terminator 2 (12);
18.45, 21.30. zo. 13.15, 16.00,
18.45, 21.30. CINEAC 2: The na
ked gun 2% (al); 14.00, 18.45,
21.30. zo. 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. CINEAC 3: The silence ol
the lambs (16); 18.45, 21.30.
3456756): Terminator 2 (12); 14.00,
18.45, 21.30. zo. 13.15, 16.00,
18.45, 21.30. METROPOLE 2:
Backdraft (al); 14.00, 18.45, 21.30.
6.00, 18.45, 21.30.
I. 3462400): Point bre-
ik (12); 13.45, 18.45, 21.30. zo.
13.45, 18.45, 21.30. zo. 13.30,
16.00, 18.45, 21.30. ODEON 3:
Boyz 'n the hood (12); 13.45,
young (al); 13.45, 18.45, 21.30.
13.30, 16.00, 18.45, 21.30.
HAAGS FILMHUIS: Zaal 1: La
double vie de veronique; 19.30,
lever; 21.45. zo. ook 16.15. Zaal 3:
Manhattan; vr. 19.30, 21.45. Tales
of ordinairy madness;
15.00. Peyton place; zo. 16.15.
The romance of book and sword;
20.00. Reisender krieger;
Overbeek, tel: 72858/76058 Hl
zerswoude-Koudekerk: za. en r
dr. Van Buuren, tel: 01714-1202^
Benthuizen - Boskoop:
Woubrugge: za. drs. Zandstra/Jaf]
koop - Noorden - Zevenhoven: t
13.15, 16.00.
The silence of the lambs (16); z
DIENSTVERLENING
Leeuwen, Verhage. Maris,
Ir. Van der Meer, tel: 215510 en
:o drs. Verhage/Maris, tel: 218661
Groep 2: Bergmeyer, Nering Bo-
Qent fayteibaum, Van
Leidschendam:
spoedgevallen tel: 3974491.
lenstreek: za. en zo. dr. Hoek, l
02521-16918 Noordwijk:
land. Thorbeckeweg 3
ten, tel: 762877 Alkemade: A[
theek Alkemade 01713-9100
(Noordwijk) - Katwijk - Rijnsbi
Katwijkse Apothi
Princestraat 3 Katwijk, tel: 127!
Leidschendam: Apotheek 't Lc
tel: 02522-14147. aoor
Hillegom: Opgave via het alMARkl
woordapparaat, tel: 02520-162^
DIERENARTSEN
1: Van der Wouw, Ko
groep 2: Muurling,
dr. Helder
sndam: eig
i Bollenstreek: eigen
st^chtin^kr'uiswerk LEIDfle Zw
Centraal kantoor: Oude Rijn Jfebouv
informatie: tel.: 071-1201r
08.30-17.00
verpleegartikelen: Bu
ijk. H
gravenlaan 250, telefoon
121894 Geopend: dagelijks 13.4
17.00 uur, donderdag 13.30-19fcekolï!
dc
Wet!
dienst elke dag Academisch
jis behalve van dinsdag 13
I woensdag 13.00 u. (Diac
nessenhuis poliklinieken
155543, afdeling S.C.U. tel 17563
n vrijdag 13.00 u. tot zaterd(
13.00 u. (Elisabeth-ziek
De Geneeskundige Dienst Leid»
teinkade 18a in Leiden.
VERENIGING BESCHERMING 0)
GEBOREN KIND Hulpverleni
bij ongewenste zwangerschap v
kers per patiënt. Op
1o5o8 toTnJJO^UMB
tot 19.30 uur. Voorde
twee afdelingen bezoc
worden dient eei
Volwassenen dage
in 14.00-14.45 u. en van 18
9.30 u.; klasse-afdelingen
1.15-12.00 u. Kraamafdeling: i
dag. 15.00-18.3d u. CCU (hartb
waking) dag. van 14.00-14.30 u.
van 19.00-19.30 u. Intensieve vin de n
pleging: dag. van 14.00-14.30 u.woninq
van 18.30-19.00 u. Sport-Medisf
1.00-12.00
en 14.00-15.00 u.; eerste klas
de gehele dag. Jelgersmaklinii
Jongerenteam
17 00 u. O
16.45-17.45 u.; za. zo en feestdi
10.00-11.30 en 14.00-16.30
Team A, C en D: dag. tot 21.0
met uitzondering van behandelt
den en etenstijden.
Ziekenhuis: Voor alle patiënt
(behalve kinderen) zijn de bezoek
rrgh: za. dr. Jurgens, tel: 125820
en zo. dr. Delver, tel: 156221
Groep 4: Bénit, Horn, de Kanter,
R. Zaaijer, De Kanter:
19.00 u De Praematurenafdelln
voor ouders en familie is na o
leg met patiënten doorlopend
zoek mogelijk. Bezoek aan ernstlj
patiënten: wanneer aan
patiënten doorlopend
wordt toegestaan kan de hoofdve
De Lorm, Wiersma, Crul, Kooyman,
De Jong, Prince, Reinders, D.
891100 en zo. dr. Van der Leden,
tel: 894539 Voorschoten: za. dr.
Meiman, tel: 612128 en zo. dr.
Prescott, tel: 612356 Warmond -
Voorhout: za. en zo. Huisartsen
praktijk Boerhaave, tel: 02522-
11393 Noordwijk: za. dr. Steen
voorden, tel: 12333/15151 en zo.
dr. Branhoorn, tel: 12405 Katwijk
- Rijnsburg Valkenburg: Groep
15.00 en 18.30-19.30. Oogheelk
de en heelkunde: 14.15-15.00
13.30-19.00. Rijnoordziekenhul
Dagelijks 14.30-15.15 u. er
der, Meeuwisse, Pool, Schonen
berg: za. en zo. dr. Pool, tel: 22322
Groep 2: Bergman, Van Duyn,
Van Duyn, Hueting, Moolenburgh,
Timmers: za. en zo. dr. Bergman,
tel: 12921 Groep 3: Van Delft,
Priester, Rietbroek, Verhage,
Nieuw Vennep: tel: 02526-72850
Saasenheim: za. en zo. dr. Moer
man, tel: 11119 Alkemade -
Hoogmade: Praktijken Saeys, Van
Mierlo, Beekhuis, Broek/Roeien:
za. en zo. dr. Saeys, tel: 01713-
12217 Alkemade - Leimuiden -
Rijnsaterwoude: Praktijken Glans
beek, Lardenoije en Van Blooijs:
za. en zo. dr. Van Blooijs, tel:
01721-7976 Alphen: groep 1: za.
dr. Luining, tel: 72472 en zo. dr.
~Van der Steen, tel: 72170 groep
2: za. dr. Nijessen, tel: 0652705741
Hove, Lod- leen voor ouders 18.00-18.30 i
I doo
|TOI
CENTRALE REGISTRATIE
DEROPVANG (Koornbrugsteeg
2311 EK Lelden, tel 254810.) Infff
deropvang in Leiden. Geopend;
t/m vr dag 9-12.
ANTI-DISCRIMINATIE CENTRAA
MELDPUNT LEIDEN. Ketelboete
steeg 10. Ma.
K»^,ariJ
15.00 e
18.80-20.30.
BUREAU VOOR RECHTSHULP
Herengracht
123942; 01720-72611 Alphen at en i
den Rijn. Spreekuren volgens jconj]
DIERENHULP- EN AMBULANCE I
DIENST Hulpverlening
Leiderdorp, Oegstge« L_,,
Rijnsburg, Valkenburg, VoorsclV jg^
tacht
ling
bewc
lands
te P,
gië i
schaj
tey,
Kunsthistorica Carola van der Heyden: „Mail Art brengt kunst en het dagelijks leven bij elkaar'
FOTO: WIM VAN NOORT
