ontevreden over rol Iliescu
Vice-premier van Roemenië
Nederland geslacht onder een spervuur van kritiek
Dagblad De Truffel snuffelt
naar nieuws en aandeelhouders
pcidóc6omont BUITENLAND woensdag 2 oktober 1991
CRI blies operatie
opsporing cocaïne
in Suriname zelf af
EG breidt
hulp aan
Baltische
staten uit
Sovjetrepublieken willen
economisch samenwerken
Snelle
aanpak
positie
leger
li
1991
BUKAREST Het
ivoord verraad wil vice-
premier Adrian Severin
aiet in de mond nemen.
De rol echter die presi
dent Iliescu van Roemenië
heeft gespeeld tijdens de
mijnwerkersonlusten in
Bukarest zint hem duide
lijk niet.
[De feiten spreken voor zich.
Iedereen kan zien dat Iliescu
ie regering heeft opgeofferd
jan andere belangen. De presi-
ient had nooit mogen onder
bandelen met de mijnwerkers,
terroristen, het voetvolk van
een communistische coup d'E-
Welke belangen Iliescu vorige
Iveek hoger achtte dan het
voortbestaan van de hervor
mingsgezinde regering, maakt
Severin niet duidelijk. In een
jgesprek met een klein aantal
kvesterse journalisten toont hij
jzich bang voor een al te open-
llijke breuk tussen de Roe-
jmeense president en de rege
ling. „Ik weet niet welke be
weegreden Iliescu had t
bekend maakte dat premier
Petre Roman ontslag had ge
nomen. Het kan zijn dat de
president bang was voor de
mijnwerkers en hen op deze
manier hun zin wilde geven
zodat ze- naar huis zouden
Volgens de onberispelijk naar
westerse snit en mode geklede
Severin is Roman echter nooit
vrijwillig afgetreden. „Hij
moest zijn eigen vertrek over
de radio horen". Dat Roman
het misverstand toen niet on
middellijk uit de wereld heeft
geholpen, betreurt Severin
achteraf. „Natuurlijk had hij
la minute op de televisie
moeten verschijnen om te la
ten zien dat hij zich niet door
vijf duizend mijnwerkers laat
wegjagen".
Maar voorlopig is president
Iliescu al druk bezig om een
nieuwe regering te vormen.
Severin wil het niet zo gezegd
hebben, maar het is duidelijk
dat de Iliescu de chaos van de
laatste dagen ten eigen bate
heeft aangewend door zijn ri
vaal Roman weg te werken.
Het botert al maanden niet
tussen de president en de pre
mier. Beiden zijn voormannen
van het Nationale Front, maar
dat is juist rond hun persoon
Teodor Stolojan
nieuwe premier
BUKAREST President
Ion Iliescu van Roemenië
heeft gisteren de voorma
lige minister van finan
ciën Teodor Stolojan be
noemd tot premier.
Stolojan volgt Petre Roman op
die moest aftreden na onlusten
en betogingen tegen de rege
ring waarin protesterende de
mijnwerkers een grote rol
speelden. De 48-jarige Stolojan
trad in maart van ait jaar uit
de regering van het Nationale
Reddingsfront omdat hij de
prijsliberalisering niet ver ge
noeg vond gaan. De nieuwe
premier behoort tot geen en
kele partij, maar zijn benoe
ming is door alle partijen aan-
Om deze splitsing te verhullen
stelt Severin het conflict bre
der voor dan een strijd tussen
de Frontleden. „Het gaat om
hervormers uit alle partijen te
genover crypto-communisten".
De laatsten hebben volgens
Severin al eerder chaos ge
sticht en geprobeerd een
staatsgreep te plegen. Hij ba
seert deze verklaring op de
uitspraken van parlementslid
en voormalig topman van het
Front. Vnican-Voiculescu.
Deze onthulde begin deze
week het bestaan van een
communistisch netwerk dat
ten tijde van de couppoging in
IU de Sovjetunie ook in Roemenië
Ijj: de klok had willen terugdraai-
en. Ondanks contacten met de
KGB mislukte dat, maar het
mijnwerkersoproer was vol
gens Severin een uitvloeisel.
De vice-premier hoopt dat de
hervormers uiteindelijk het
meest zullen profiteren van de
vaard die in het parlement zijn mislukte coup. „Net als in de
vertegenwoordigd, aldus presi- Sovjetunie kunnen
hopeloos verdeeld geraakt. De
conservatieve communistische
vleugel concentreert zich rond
Iliescu, Roman is het gezicht
Maar daar hebben we een
j sterke regering voor nodig die
van de hervormingsgezinde snel een Hieuwe grondwet kan
stroming zoals die zich rond de 0 tellen en nieu^e verkiezin-
technocratische regering groe- £n kan uitschrijven»
In Athene heeft
de lucht
vervuiling
gevaarlijke
waarden
bereikt. De
smog dwingt
veel Grieken
ertoe een
mondmasker te
dragen.
FOTO: EPA
DEN HAAG De Cen
trale Recherche Informa
tiedienst (CRI) heeft in
november 1984 zelf de
operatie afgeblazen, die
was gericht op de opspo
ring van cocaïnehandel
vanuit Suriname.
Deze beslissing werd genomen
zonder dat het ministerie van
justitie hiervan op de hoogte is
gebracht, zo schrijft minister
Hirsch Ballin van justitie in
een ditmaal openbare brief
aan de Tweede Kamer.
De operatie veranderde gaan
deweg van een informatie-ac
tie tot een infiltratie-actie, zo
motiveerde de CRI het besluit,
dat werd genomen nadat de
burger-informant, die bij de
operatie was betrokken, de
CRI-verbindingsagent op Cu
rasao had verzocht deel te ne
men aan de gesprekken met
de drugsleveranciers (onder
anderen de Surinaamse offi
cier Boerenveen, rechterhand
van legerleider Bouterse).
In die tijd was het nog geen
gemeengoed dat de politie un
dercover-acties op touw zette.
Richtlijnen daarvoor zijn pas
in december 1985 aan de Ka
mer gestuurd.
Overigens speelden meer
overwegingen een rol. Zo was
er twijfel ontstaan over de rol
van de informant, omdat bleek
dat hij ook met andere instan
ties, waaronder de Ameri
kaanse Drugs Enforcement
Agency (DEA), contacten on
derhield.
De sturing van de operatie
over zo'n grote afstand werd
onmogelijk en het ontbrak de
CRI, zo reconstrueert de mi
nister, „aan operationele erva
ring en expertise in dit delica-
Daar kwam bij dat de CRI het
ongewenst vond de informant
naar Suriname te laten gaan.
Dat zou grote juridische pro
blemen kunnen opleveren, ge
zien het feit dat de rechtshulp
betrekkingen tussen Neder
land en Suriname waren opge
schort. Dat zou tot politieke
implicaties hebben kunnen lei-
Dat het ministerie van het een
en ander niet op de hoogte is
gesteld was destijds niet abnor
maal. Het periodieke overleg
tussen de CRI en het departe
ment beperkte zich tot de
meer beleidsmatige zaken, niet
de operationele, aldus de mi
nister. Dat zou nu niet meer
voorkomen. De relatie tussen
het departement en het daar
onder ressorterende CRI is
sindsdien gewijzigd. Het ge
vraagd en ongevraagd ver
strekken van informatie is
eerder regel dan uitzondering.
BRUSSEL/DEN HAAG De
EG gaat haar hulp aan de on
afhankelijke Baltische staten
uitbreiden en zal hen volgend
jaar opnemen in het hulppro
gramma dat voor de andere
landen van Oost-Europa is op-
De EG-ministers van buiten
landse zaken hebben dit giste
ren besloten. Het hulppro
gramma werd in 1989 afge
kondigd om Oost-Europa bij te
staan bij de overschakeling op
een markteconomie. Tot en
met mei is in het kader van dit
programma 6,7 miljard ecu
(15,5 miljard gulden) uitge
keerd aan de zes voormalige
satellietstaten van de Sovjetu
nie. Een deel van de 400 mil
joen ecu technische bijstand
die de EG verleden jaar aan de
Sovjetunie toezegde zal wor
den bestemd voor de Baltische
staten, besloten de ministers.
De drie Baltische republieken
hebben geen moeite met het
besluit van de Nederlandse re
gering af te zien van een apar
te ambassade in een van de
drie landen. Ook de Baltische
staten zullen van hun kant om
financiële redenen geen am
bassade in Den Haag openen,
zo blijkt uit een brief van mi
nister Van den Broek van bui
tenlandse zaken aan de Twee
de Kamer.
ALMA ATA Leiders
van twaalf Sovjetrepublie
ken (de oude 15 republie
ken minus de Baltische
staten) hebben gisteren in
Alma Ata een communi
qué ondertekend, waarin
de dringende noodzaak
wordt erkend dat er een
akkoord voor economi
sche samenwerking moet
komen. Dit is bekend-
gmaakt door de president
van Kazachstan, Noersoel-
tan Nazarbajev, aldus het
Sovjetpersbureau TASS.
Acht republieken, Rusland,
Oekraïne, Wit-Rusland, Oez
bekistan, Kazachstan, Tadzji
kistan, Kirgizië en Toerkme-
nië, hadden eerder al bekend
gemaakt dat zij de tekst van
het economische akkoord voor
15 oktober zullen onderteke
nen. Georgië, Armenië. Azer-
bajdzjan en Moldavië ver
klaarden zich in principe ook
voor een akkoord en onderte
kenden het communiqué,
maar van de drie Baltische
staten was gisteren in Alma
Ata alleen Letland vertegen
woordigd, dat het communi
qué niet ondertekende maar
„zich het recht voorbehoudt
aan het verdrag deel te nemen
als geassocieerd lid", aldus
TASS.
Het sluiten van een economi
sche overeenkomst is de eerste
stap van de republieken om de
Unie na de mislukte coup van
augustus door conservatieve
communisten - en het daarmee
gepaard gaande machtsverlies
van het Kremlin - in een nieu
we vorm voort te zetten.
De Oekraïnse vertegenwoordi
ger Vladimir Grinjov zei ove
rigens er niet zeker van te zijn
dat het Oekraïnse parlement
het akkoord zal ratificeren. De
Oekraïne, de op één na mach
tigste Sovjetrepubliek, heeft
eerder al laten weten dat zij
bedenkingen heeft over het
ondertekenen van een econo
misch pact en dat zij geen deel
uit wil rpaken van een toe
komstige politieke unie.
Noersoeltan Nazarbajev be
toogde tegen de afgevaardig-
Vandaag hebben wij de kans
een fundamenteel nieuwe ba
sis voor economische samen
werking te leggen en een mo
del uit te werken voor een
economische en handelsove
reenkomst voor 1992".
Er zijn nog geen bijzonderhe
den over het akkoord beschik
baar. Gregori Jkvlinski, een
vooraanstaand lid van het co
mité verantwoordelijk voor de
Sovjet-economie, verklaarde
echter dat hij er tevreden over
is en dat hij verwacht dat het
Westen er gelukkig mee zal
zijn.
Premier Ivars Godmanis van
het onlangs onafhankelijk ge
worden Letland woonde de
besprekingen in Alma Ata bij,
maar zei dat zijn land het eco
nomisch akkoord niet zal on
dertekenen, zo meldde het on
afhankelijke Baltische persbu
reau Baltfax. De leiders van de
andere Baltische staten, Litou
wen en Estland, waren niet bij
het overleg aanwezig. De re
publieken van de Sovjetunie
bestuderen op het ogenblik
ook een ontwerp voor een
'verdrag voor collectieve vei
ligheid', waarin in artikel 5
wordt bepaald dat een aanval
tegen een van hen zal worden
beschouwd als agressie tegen
allen.
Idoor
JO WIJNEN
&RUSSEL Brussel zinderde gisteren nog
na van de nederlaag die Nederland daar
maandag moest incasseren door de comple
te afwijzing van de door ons land gemaakte
ontwerp-verdragstekst voor de Europese
Politieke Unie (EMU).
jTijdens het overleg van de EG-ministers van bui
tenlandse zaken werd minister Van den Broek ge
dwongen de Nederlandse EPU-tekst terug te trek
ken en verder te gaan met het stuk dat Luxem
burg in juni aan de Europese regeringsleiders had
voorgelegd. Maar uit de persoonlijke commentaren
klonken de redenen voor de afkeuring van het
Haagse EPU-huiswerk duidelijk door. „We hebben
te veel tijd verloren. Dat kan ernstige schade ver
oorzaken", zei de anders zeer kalme Deense minis
ter Uffe Elleman-Jensen, die vond dat de drie
maanden die Nederland nodig heeft gehad om een
geheel afwijkende verdragstekst te schrijven „de
kansen voor het bereiken van een akkoord in
Maastricht in gevaar hebben gebracht".
De Franse minister Roland Dumas sprak van een
tekst „die na drie maanden van stilte" werd gelan
ceerd en die „grote verwarring heeft veroorzaakt".
De Luxemburgs minister Poos zei: „Het is bijzon
der moeilijk in anderhalve maand tijd in detail
over een nieuwe ontwerptekst te onderhandelen.
Dat verhoogt het risico van een mislukking". De
Engelse bewindsman Hurd merkte op „dat het
(Nederlandse) document voor mij ernstige proble
men oproepi
De Italiaanse minister De Michelis vreesde dat als
gevolg van de Nederlandse tekst „de onderhande
lingen op een dood spoor dreigen te komen". En de
Ierse minister Collins liet in beeldende bewoordin
gen weten: „Het is een werkstuk dat niet bepaald
van een Nederlands meester afkomstig is".
Misschien was Nederland nog het meest teleurge
steld in het optreden van de Duitse minister Gen-
scher die de Nederlandse tekst als zeer positief had
beoordeeld, maar die toen het er in Brussel echt
op aan kwam zich toch maar liever bij diegenen
voegde die van hun afkeuring lieten blijken.
In de internationale pers werd „het Nederlands
echec" breed uitgemeten. Persbureau Reuter sprak
van „de verpletterende diplomatieke klap" die Ne
derland had opgelopen, daarbij verwijzende naar
diplomaten in Brussel die zich ..zo'n vernederende
nederlaag van een EG-voorzitterschap niet konden
herinneren". Het Franse peersbureau AFP maakte
gewag van „een stortvloed van kritiek" op de Ne
derlandse voorstellen. De Franse krant Liberation
gewaagde zelfs van „een slachting". De Londense
krant The Times begeleidde het gebeuren van een
bijzonder hard commentaar. „Het is een diploma
tieke blunder die nog wordt verergerd door de
weigering van premier Lubbers het stuk als klin-
klare nonsens van de hand te wijzen". Het even
eens Engelse dagblad The Independent schreef dat
het Nederlands voorzitterschap „was vernederd
doordat het een stuk had moeten terugtrekken dat
het slechts een week eerder ter tafel had gelegd".
De stortvloed van kritiek weerhield staatssecreta
ris Piet Dankert die gisteren in Brussel de Ne
derlandse plannen toelichtte voor een afvaardiging
van het Europees parlement en die als feitelijke
maker van de ontwerpverdragstekst nu de politie
ke boeman krijgt toegespeeld niet te zeggen:
„Onze tekst bevindt zich heel duidelijk in het mid
den van het politieke spectrum". Uiterlijk onge
schokt door de gebeurtenissen van maandag, voeg
de Dankert daaraan toe: „Ik ben serieus van me
ning dat het op basis van ons stuk de top in Maas
tricht net zo gemakkelijk tot een akkoord zou zijn
gekomen, als 00 basis van het Luxemburgse stuk".
De laatste en trouwe supporter van Nederland
EG-commissievoorzitter Jacques Delors vat
te zijn opvattingen als volgt samen: „Als men zich
beter voelt op Luxemburgse pantoffels dan op Ne
derlandse schoenen, dan moeten de Luxemburgse
pantoffels maar worden gedragen".
VENETIAAN:
PARAMARIBO De Su-
inaamse regering zal in
ie loop van november een
mtwerp tot wijziging van
ie grondwet indienen bij
ie Nationale Assemblée.
Taakstelling en functione-
ing van het nationaal le-
'er zullen worden aange-
>ast, zo heeft president
tonald Venetiaan gisteren
n het parlement in Para-
naribo verklaard.
Smog in
Athene
I ^enetiaan hield een" toespraak
lij de indiening van de ont
werpbegroting voor het dienst-
1992. Hij kondigde aan dat
ijn regering uiterlijk eind
een nota van wijzing in-
ient op de ramingen van de
ntwerpbegroting, die nog
de oude regering is ge
laakt. Die nota zal een gron-
egen evaluatie van de lopen-
zaken bevatten. Ze zal ook
fgestemd zijn op het pro-
na van structurele aan-
assing van de economie.
ontwerpbegroting voor
992 sluit op een tekort van
10,4 miljoen gulden, een toe-
ame van ruim 383 miljoen
:n opzichte van de oorspron-
elijke begroting van 1991.
olgens Venetiaan zal het te-
ort van 1991 naar verwach-
ng oplopen tot ongeveer 800
ïiljoen, een „recordhoogte",
och ziet hij gunstige vooruit-
chten op sociaal-economische
ntwikkeling. Suriname heeft
en ruim potentieel aan na-
lurlijke hulpbronnen en be-
ihikt over een goede, maar
erwaarloosde infrastructuur
1 een geschoolde bevolking.
Externe financiering van rui-
le omvang voor een meerja-
inperiode op schenkingsbasis
>u beschikbaar kunnen ko
len", aldus de Surinaamse
resident.
e regering neemt deze
laand nog een concept voor
e eerste fase van grondwets-
ijziging in behandeling. Het
lat volgens Venetiaan met
ame om „niet-militaire ta-
en" van het nationaal leger,
innenkort zal de president in
itructureel overleg" met de
gerleiding praten over de
irmulering van de „militair-
chnische" taakstelling van
- et nationaal leger.
Wegwerkers in de Sovjetunie hebben het deze dagen druk met het installeren van nieuwe borden rondom Sint Petersburg, voorheen
Leningrad. Sinds gisteren de naamsverandering van de stad officieel is ingegaan, moeten alle borden 'Leningrad' eraan geloven. Ze
worden zonder pardon weggehaald en vervangen door borden 'Sint Petersburg'.
FOTO: AP
PARIJS Het lot van de
naties hangt af van de
manier waarop zij zich
voeden. Onder dit devies
van de 18e eeuwse gastro
noom Brillat-Savarin is
deze week het eerste
nummer van de persen
gerold van het nieuwe
Franse dagblad La Truffe.
De Truffel is geen culinai
re krant, maar wil elke
dag aan de actualiteit
snuffelen en het interes
santste nieuws uitgraven
„in de grootste onafhan
kelijkheid".
iOm de vrijheid van de redac-
j tie te waarborgen weigert de
krant advertenties en bestaat
'bij de gratie van de lezers die
aandelen kunnen kopen. Meer
dan 10.0UU aandelen van 500
franc zijn al aan de man ge
bracht door de Maatschappij
van Lezeres van de Truffel.
Het dubbele is nodig om door
te kunnen gaan.
Na de uitgifte van twee mil
joen gratis kennismakings
nummers is de Truffel begon
nen met een oplage van
280.000. Het eerste jaar moeten
gemiddeld 50.000 kranten per
dag worden verkocht. De acht
pagina's tellende kleurenkrant
kost vijf franc, vijftig centime
minder dan Le Figaro of Libe
ration. De Truffe belooft niet
minder 'brutaal' te zullen zijn
dan de satirische en gevreesde
weekkrant Canard Enchaïne.
Proces
De onthullingsdrang van de
krant leverde al met
een proces op vanwege
niet gepubliceerd nul-
aarin de Franse
vereniging van myopathiepa-
tiënten wordt beschuldigd van
wanbeheer met fondsen uit
een nationale televisie-actie.
Hoofdredacteur James Sarazin
is trots bij voorbaat voor de
rechter te worden gesleept.
„Bij mijn weten een premiè
re", lacht hij. Wel gepubli
ceerd werden een zoveelste
'onthulling' over het zwarte
electorale fonds van de Parti
Socialiste en de aankondiging
dat de omstreden (Barbie-)ad-
vocaat Jacques Vergès de
spannendste moordzaken gaat
vertellen op het commerciële
tv-net, TF1. In de marge
meldt La Truffe dat de ver
moorde Belgische homo-domi
nee Douce een illegale sper-
mébank had georganiseerd
voor lesbiennes. Onder de do
nors waren mogelijk aidspa-
tiënten, zo wordt veronder
steld. Een hondertal kinderen
werd geboren.
„Wij zullen niet twijfelen te
publiceren wat we als de
waarheid zien", zegt Truffe-
directeur Jean Schalit. „We ei
sen ook het recht ons te ver
gissen. In de krant is daarom
een nobele en prominente
ruimte beschikbaar voor een
weerwoord van degenen die
menen dat we het verkeerd
hebben. De laatste pagina staat
voor hen open en niet een ko
lommetje onderaan op pagina
vier, zoals de meeste kranten
doen".
Schalit meent dat La Truffe
een groot lezerspotentieel
heeft. „Elke ochtend koopt
minder dan een miljoen Fran
sen een ochtendkrant. De
overgrote meerderheid van
het publiek loopt de kiosk
voorbij, want voelt zich in de
steek gelaten door de landelij
ke kranten. Aan die categorie
willen we een produkt aanbie
den waar we zelf plezier aan
beleven. Dat wil zeggen een'
krant met interessant nieuws
en zonder eindeloze commen
taren waarin wordt voorge
schreven wat goed is en wat
fout".
