van helft
wao-gevallen
Radicale ommezwaai milieubeleid nodig
Nederland betaald zware tol voor EPU-echec
CeidaeSouocmt
BINNENLAND BUITENLAND
4
„Prins Bernhard medeschuldig aan executie van secretaris" Stress oorzaak
NATUUR EN MILIEU SCHRIKT VAN TUSSENRAPPORTAGE
Advocaat wil eerherstel
verdachten in Fagel-zaak
Vuilverbranding Ypenburg minimaal 200 miljoen duurder
li
DINSDAG 1 OKTOBER 1991
DEN HAAG Prins Bernhard is
„medeschuldig" aan de executie van
zijn particulier secretaris, jonkheer
Willem G. Roëll, door de Duitsers in
1942. Deze beschuldiging heeft de
journalist Wim Klinkenberg gisteren
geuit tijdens de presentatie van zijn
nieuwste boek, Buitenlandsche Za
ken, dat gebaseerd is op tot voor kort
nog geheime archieven van het de
partement in kwestie.
Toen de koninklijke familie in de
eerste oorlogsdagen uitweek naar En
geland, bleef jhr Roëll in Nederland
om geld en andere bezittingen van
prins Bernhard te beheren. Op paleis
Het Loo ontving hij daartoe via een
radiozender regelmatig instructies
van de prins, die zich bediende van
de codenaam Oom Willy. Op 1 april
1942 werd Roëll gearresteerd en op
29 of 30 augustus van datzelfde jaar
gefusilleerd.
De dood van Roëll is, zo heeft Klin
kenberg opgemaakt uit de archieven
van Buitenlandse Zaken, mede te
wijten aan het feit dat prins Bern
hard zijn contacten met paleis Het
Loo geheim wilde houden voor de
Nederlandse regering in Londen.
Zelfs toen er een kans was om Roëll
vrij te krijgen, zou de prins tegenover
premier Gerbrandy zijn mond gehofi-
den hebben. „Daardoor was deze niet
bereid", aldus Klinkenberg, „mee te
werken aan een spionnenruil. Tot
twee maal toe heeft Gerbrandy ge
weigerd iets voor Roëll te doen, om
dat hem niets bekend was over deze
man, wiens vrouw en dochtertje nota
bene bij prinses Juliana en haar kin
deren in Canada verbleven".
Onbekende
De auteur erkent dat prins Bernhard
wel heeft meegedaan aan andere po
gingen om Roëll te redden. Zo werd
mede namens hem aangeklopt bij het
Zweedse koningshuis en het Vaticaan
met het verzoek bij de Duitsers te be
middelen. Beide instanties voelden
daar echter niets voor, omdat Roëll
ook voor hen een volstrekte onbe
kende was. Klinkenberg neemt prins
Bernhard zijn zwijgen erg kwalijk,
omdat hij daardoor bewust een
vriend zou hebben opgeofferd. „Hoe
wel het natuurlijk ook zo kan zijn dat
de prins wel een oirbare reden had
voor zijn gedrag. Dat hoor ik dan
graag van hem. Ik hoop vurig dat er
deze keer wel een reactie komt".
De Rijksvoorlichtingsdienst voelt
daar echter niets voor. „Deze bewe
ringen zijn voor rekening van de
heer Klinkenberg. Van onze kant
komt er geen reactie", aldus een
woordvoerster. Klinkenberg heeft
zijn bevindingen zelf niet willen
voorleggen aan de regering of aan
paleis Soestdijk. Hij ging er vanuit
dat dit zinloos zou zijn Op een eerder
boek van hem over prins Bernhard
(„een politieke biografie") is ook
nooit officieel commentaar gekomen.
Dat Klinkenberg vorig jaar inzage
kreeg in de tot dan toe geheime dos
siers van buitenlandse zaken over de
periode 1940-1945, berustte op louter
toeval. De journalist had zich bij de
afdeling 'Statisch en semi-statisch ar
chief' van het departement gemeld
op zoek naar een dossier over KLM-
oprichter Albert Plesman uit 1940.
Toen de archiefmedewerker hem het
verkeerde dossier gaf, mocht Klin
kenberg zelf gaan zoeken naar wat
hij nodig had. En zo kwam de journa
list zonder formaliteiten terecht in
dossiers, waaruit naar hij zegt vóór
hem slechts door de officiële ge
schiedschrijver dr. Lou de Jong
en dan nog zeer summier geci-
DEN HAAG Geschrok
ken zijn ze, bij de stichting
Natuur en Milieu. De vrij
dag uitgelekte Nationale
Milieuverkenning 1991
van het Rijksinsitituut
voor Volksgezondheid en
Milieuhygiëne (RIVM)
overtreft de meest pessi
mistische verwachtingen
over de gevolgen van het
milieubeleid. A. van den
Biggelaar, directeur van
de stichting, constateert
enigszins moedeloos dat
dat beleid nauwelijks ef
fect heeft. Tegelijkertijd
sterkt de inhoud van het
rapport hem in zijn over
tuiging dat alleen een ra
dicaal ander beleid nog
positieve gevolgen kan
hebben.
„Als de economische structuur
van onze samenleving niet
verandert, gaat het echt mis",
zo meent hij.
Het RIVM-rapport, een tus
senbalans van de gevolgen van
de Natuurmilieubeleidsplan-
nen (NMP en NMP-plus),
geeft een onthutsend beeld. De
uitstoot van kooldioxyde, het
belangrijkste broeikasgas,
neemt in 2010 niet met 20 pro
cent af, maar met 10 procent
toe. De uitstoot van ammoni
ak, een van de belangrijkste
verzuurders, komt op 114 kilo-
ton in plaats van de beoogde
82 kiloton, een extra groei van
zo'n veertig procent. De even
eens verzurende stikstofoxy-
den zullen met slechts 35 pro
cent teruglopen; het NMP-plus
gaat uit van 56 procent. De af
valberg is nu al tien miljoen
ton groter dan geraamd en zal
in het jaar 2000 slechts zes pro
cent minder zijn. Het autover
keer groeit tot 2010 met zeven
tig procent, in plaats van de
geschatte 35 procent. En ook
de omvang van de luchtvaart
neemt met duizelingwekkende
Zelfs voor Natuur en Milieu,
met z'n vijftig deskundigen
toch redelijk op de hoogte van
de ontwikkelingen, zijn deze
cijfers verrassend. „We had
den toch verwacht dat het ge
voerde beleid iets meer effect
zou hebben. In het RIVM-rap
port is de aanscherping van
het mestbeleid al verwerkt, en
toch zie je die enorme toename
van de ammoniak-uitstoot. Dat
de afvalberg zoveel groter is
'Red de Aarde'
Oud-minister S. Mansholt met in zijn handen het boek 'Red de
Aarde'. Hij kreeg het boek, dat gisteren in twintig landen werd
gepresenteerd, uit handen van prof. dr L. Reijnders. Het boek
moet de regeringen van de betreffende landen ertoe aanzetten
dan werd aangenomen is ver
ontrustend. En dat geldt eigen
lijk voor alles wat in dit rap
port staat", aldus Van den Big-
Discussie
Vorige week, nog voordat de
inhoud van het rapport be
kend werd, stuurde Natuur en
Milieu een brief naar de
Tweede Kamer-fracties met
het verzoek tot het aangaan
van een 'fundamentele discus
sie' over het milieubeleid. „We
lopen achter de feiten aan, te
gen de economische groei kun
nen we met de huidige milieu
maatregelen niet meer op", zo
luidde kort samengevat de
boodschap. De overheid zou
daarom veel meer gebruik
moeten maken van milieuhef
fingen, omdat alleen een eco
nomische aanpak tot resulta
ten leidt, aldus de brief. En om
te voorkomen dat alle belan
gengroeperingen zich onmid
dellijk ingraven, moet eerst de
Kamer maar eens vaststellen
hoever ze daar in wil gaan,
meent de stichting. Vandaar
die 'fundamentele discussie'.
„We zijn in Nederland met het
milieubeleid al tamelijk ver,
m'aar kennelijk hebben we
heel andere instrumenten no
dig om resultaat te boeken",
zegt Van den Biggelaar. „We
moeten naar een andere aan
pak. Geboden en verboden
zijn er genoeg, maar controle
op de handhaving voldoet niet
en overtredingen worden vaak
gedoogd. Daar faalt de poli
tiek. De mensen denken dan:
„Dat wordt gedoogd, en ik
mag niet harder dan honderd
twintig rijden". En ze trappen
hun gaspedaal nog wat dieper
in. Milieuwetgeving kuan je
alleen handhaven als de over
heid controleert. Als dat niet
lukt moet je iets anders zoe
ken".
Heffingen
Verandering van de economi
sche structuur dus. Concreet:
mensen en bedrijven meer la
ten betalen voor het gebruik
van brandstoffen, zeldzame
metalen en water en minder
voor arbeid, de grootste kos
tenfactor in onze samenleving.
„Arbeid is duur", aldus Van
den Biggelaar. „Tegenover
elke gulden arbeidsloon staat
voor de werkgever nóg een
gulden aan arbeidslasten. Leg
de zwaarste lasten bij het mi
lieu, en maak arbeid goedko
per. Dat maakt het voor de be
drijven aantrekkelijk in het
milieu te investeren".
Natuur en Milieu toont zich
daarmee een groot voorstan
der van regulerende energie
heffingen, mits ze maar niet zo
'boterzacht' zijn als voorgesteld
door de Europese Commissie,
die tal van energie-intensieve
bedrijven uit concurrentie-
overwegingen wil vrijstellen
van de heffing. Van den Big
gelaar: „Wat we willen is dat
de overheid bijvoorbeeld zegt:
over vijf jaar zijn de kosten
van brandstof honderd pro
cent hoger. Daarmee stel je be
drijven in staat zich aan te
passen, daarop in te spelen; ze
moeten wel. Hoe duurder de
energie, hoe aantrekkelijker
het is in besparing ervan te in
vesteren. Om een voorbeeld te
noemen: voor de produktie
van aluminium uit bauxiet heb
je zeven keer zoveel energie
nodig dan als je gebruikt alu
minium omsmelt. De produ
cent zal sneller tot hergebruik
overgaan, omdat het voor hem
veel goedkoper is; en de uit-
Creativiteit
Energieheffingen zullen ech
ter niet beperkt blijven tot be
drijven. In het onderzoek dat
momenteel onder leiding van
de econoom Wolfson wordt ge
daan naar invoering van zo'n
heffing in ons land, worden
ook de kleinverbruikers be
trokken. Van den Biggelaar
verwacht van de politiek de
nodige creativiteit om de na
delige inkomeriseffecten van
energieheffingen op te heffen.
„Er kan nog zo veel. Mensen
die in slecht geïsoleerde huur
woningen zitten en daardoor
onevenredig getroffen worden
door hogere brandstofprijzen,
kun je tegemoet komen door
aanpassing van het puntensys
teem waarop die huur geba
seerd is. De huurder zou dan
volgens dat systeem minder
betalen, de verhuurder wordt
daarmee gedwongen die isola
tie te verbeteren, waarmee de
huurder dan weer lagere ener
giekosten heeft. Met enige
creativiteit is voor al die din
gen wel een oplossing te be
denken".
De directeur van Natuur en
Milieu denkt dat met een an
dere aanpak van de milieupro
blematiek ook de werkgele
genheid gediend kan zijn.
„Met de invoering van de Wet
Verontreiniging Oppervlakte
wateren is er in ons land veel
geïnvesteerd in waterzuive
ringsinstallaties. We hebben
een enorme expertise opge
bouwd, en nu is de helft van
de wereldmarkt voor dat soort
installaties in Nederlandse
handen. Als je elke sector in
het bedrijfsleven doorlicht, zie
je tal van mogelijkheden voor
nieuwe werkgelegenheid. Bo
vendien: arbeid wordt goedko
per, dus arbeidsintensieve
werkgelegenheid wordt ook
aantrekkelijker".
Beter milieu
Van den
schuwt dat het
meer inkomen, steevast de in
zet van alle onderhandelingen
tussen overheid en marktsec
tor, in de toekomst moet wij
ken voor een beter milieu.
„We moeten wel. Economische
groei mag niet meer voorop
staan. Twintig procent van de
wereldbevolking gebruikt nu
tachtig procent van de be
schikbare energie. De Derde
Wereldlanden spiegelen zich
aan wat er hier gebeurt. Als
die dezelfde weg inslaan, is het
gedaan. Dat kan onze aard
kloot niet aan".
Het veel gehoorde verwijt dat
de milieubeweging vaak een
zwarter beeld schetst dan de
werkelijkheid rechtvaardigt,
pareert hij met een verwijzing
naar het gat in de ozonlaag.
„Als je leest wat de gevolgen
daarvan zijn op het zuidelijk
halfrond, slaap je echt onrus
tig. Het plankton, dat helemaal
aan het begin staat van de
voedselketen, verdroogt als ge
volg van de schadelijke UV-B
straling van de zon. De vis
stand wordt daarmee echt be
dreigd. In Nieuw-Zeeland
wordt dagelijks omgeroepen
hoe lang mensen zich aan de
zon kunnen blootstellen zon
der schadelijke effecten: zes
n. De beschermingsfac-
de zonnebrandolie die
daar wordt aangera
den is 21. Dat is zo ongeveer
als beton. Dat is een recht
streeks gevolg van de aantas
ting van de ozonlaag. Daar
naast, kijk naar mensen als
Nijpels, Winsemius en nu ook
Alders. Dat waren geen mi
lieufreaks, maar die schrok
ken zich ook rot toen ze de
rapporten zagen. We doen niet
aan luchtfietserij. De toestand
is echt alarmerend".
DEN HAAG Iedereen
heeft wel eens stress. De
verhalen van de gestresste
man die de zorgen van
zijn werk mee naar huis
neemt en de kat een
schop geeft zijn algemeen
bekend. Toch moet er nog
een heleboel over de ge
volgen van stress worden
onderzocht, meent het
'Nationaal Stress en Trau
ma Fonds' (NSTF), dat
zich gisteren voor het
eerst in het openbaar ma
nifesteerde.
Volgens voorzitter Van der
Schans van het NSTF moet
„de wetenschap worden gemo
biliseerd om de verwoestende
gevolgen van stress terug te
dringen. Het stress-probleem
neemt namelijk een onrustba
rende omvang aan en wordt
elke dag groter". Bovendien
heeft de stress-problematiek
gevolgen die door de hele
maatschappij gedragen wor
den. Van de bijna één miljoen
gevallen van arbeidsonge
schiktheid die Nederland kent,
is stress in meer dan de helft
ervan de directe of indirecte
oorzaak. Gemiddeld bedragen
de maatschappelijke kosten
van één arbeidsongeschikte
300.000 gulden tot aan zijn
vijfenzestigste.
Daar komt bij dat dagelijks on
geveer 35.000 werknemers een
beroep doen op de ziektewet
als gevolg van stress. Verder
veroorzaakt stress een stijging
van de kosten van de gezond
heidszorg. Door stress loopt
men namelijk een groter risico
om bijvoorbeeld hart-, maag-
of rugklachten op te lopen.
Verder ontkomt ook het
bedrijfsleven niet aan de nega
tieve gevolgen van stress. De
arbeidsproduktiviteit van de
werknemers wordt erdoor
verminderd met als gevolg dat
de concurrentiekracht van het
bedrijf in gevaar komt.
Volgens prof. De Wolff, voor
zitter van de adviesraad van
het NSTF, bestaan er veel ver
schillende oorzaken van stress.
„De onzekerheid die een mo
gelijk ontslag met zich mee
brengt, het verlies van een
partner, een te hoge werk
druk, geluidsoverlast of het
staan in een file zijn allemaal
mogelijke veroorzakers van
Wolff verder. „Het zweet
breekt uit of het hart gaat
sneller kloppen. Als na deze
spanning weer een moment
van ontspanning volgt, is er
trouwens totaal geen pro
bleem. Dan kan het zelfs goed
uitpakken omdat sommige
mensen onder spanning tot de
beste prestaties komen".
wél problemen
als voor wie langdurig onder
spanning staat zonder zich te
ontspannen. Deze mensen blij
ven te lang bezig met de span
nende gebeurtenissen van
overdag en liggen 's nachts in
hun bed te woelen. Uitputting
is het gevolg waardoor nor
maal functioneren onmogelijk
wordt. Veel mensen zoeken
hun toevlucht in drank of
gaan te veel roken of medicij
nen gebruiken. Anderen krij
gen hoofdpijn of een verhoog
de bloeddruk".
Overigens ondervindt niet al
leen de gestresste persoon de
gevolgen van de spanning.
„De sociale relaties met colle
ga's en familieleden kunnen er
aanmerkelijk onder lijden",
zegt De Wolff. „Een gestresst
persoon wordt vaak zó door
zijn problemen in beslag wor
den genomen, dat hij alles er
omheen niet meer opmerkt.
Hij zal dus 'sociaal gezien'
slecht reageren en dit kan na
tuurlijk ontwrichting van een
huwelijk tot gevolg hebben".
„Vaak reageert de omgeving
ook verkeerd op stress", gaat
de Wolff verder. „Vooral col
lega's worden namelijk gecon
fronteerd met de gevolgen van
de geringere arbeidsprodukti
viteit van een gestresst per
soon. Zij denken vaak dat het
aanstellerij is en zeggen dat
het wel over gaat als hij maar
even de tanden op elkaar zet.
Dit soort reacties werken ech
ter vaak averechts, de stress
wordt alleen maar erger".
„Om tot een effectieve bestrij
ding te komen is het noodza
kelijk miljoenen guldens bij el
kaar te krijgen", zegt De
Wolff. „Die willen we beste
den aan bijvoorbeeld onder
zoek en voorlichting. Als de
werksituatie wordt verbeterd,
kan al een heleboel stress wor
den voorkomen. Verder zou
het verbeteren van de conditie
vruchten af kunnen werpen.
Iemand met een goede condi
tie is namelijk beter bestand
tegen een hoge werkdruk. Tot
slot kan stress worden voorko
men door op tijd te zorgen
voor ontspanning".
UTRECHT De Utrechtse advocaat mr. P. Bovens wil dat de
gegevens van drie van zijn cliënten - de „bordenwassers", die
aanvankelijk werden verdacht van de moord op de restaurant
houder G. Fagel - worden verwijderd uit de politieregisters.
Enige tijd na de moord op Fagel in juni 1989 werden de drie
bordenwassers van Fagels restaurant De Hoefslag in Bosch en
Duin gearresteerd. De politie verdacht hen ervan hun werkge
ver om het leven te hebben gebracht. Inmiddels heeft een ande
re verdachte bekend dat hij Fagel heeft doodgeschoten.
BRUSSEL Toen minis
ter Van den Broek gister
morgen voor overleg met
zijn EG-collega's naar het
Karei de Grote-gebouw in
Brussel reisde, wist hij dat
hij een uiterst moeilijke
dag tegemoet ging. Hoofd
moot van de besprekingen
vormde immers de ont-
werp-verdragstekst over
de Europese Politieke
Unie (EPU) die Neder
land, in zijn functie als
EG-voorzitter, vorige
week met enig triomfan
telijk vertoon op tafel leg
de.
Die tekst kreeg niet alleen een
zeer slechte pers, maar werd
donderdag tijdens het eerste
overleg daarover van de EG-
ambassadeurs in Brussel in ui
terst vernietigende termen be
sproken. Van den Broek had
zich daarom van een soort po
litieke draaiboek voorzien om
de storm enigszins tot bedaren
te brengen. Nederland zou een
strak tijdschema voor de EPU-
onderhandelingen hanteren
SUSKE EN WISKE
"TAZUUR EN TAZIJN"
om de tekst nog voor de Euro
pese topconferentie in Maas
tricht 'verdragsklaar' te heb
ben. Bovendien zou Nederland
tot een aantal belangrijke com
promissen bereid zijn. En ten
slotte zouden premier Lubbers
en minister Van den Broek
zich persoonlijk met de zaak
gaan bemoeien. Premier Lub
bers was zelfs bereid onver
wijld een reis lang de Europe
se hoofdsteden te gaan maken
om de zeer vergaande Neder
landse standpunten te verdui
delijken.
Van den Broek heeft dat
draaiboek evenwel niet uit zijn
aktentas hoeven halen. De kri
tiek van zijn collega's was
even fel als algemeen. Een
grotere ramp had het veelbelo
vende Nederlands EG-voorzit-
terschap niet kunnen overko-
De vraag is nu waaraan de Ne
derlandse regering deze nage
noeg complete politieke afgang
te danken heeft. De zeer druk
bezette Lubbers en Van den
Broek hebben de afgelopen
maand kennelijk geen toezicht
gehouden op de vervaardiging
van de tekst. In departemen
taal Den Haag kwamen twee
groeperingen lijnrecht tegen
over elkaar te staan. In die
richtingenstrijd boekten de 'fe
deralisten' - die zoveel moge
lijk beleidsterreinen naar de
EG willen toeschuiven - een
overwinning. Dat die federa
listen onder aanvoering ston
den van staatssecretaris Piet
Dankert, de feitelijke maker
van de tekst, staat buiten kijf.
De voorstanders van een nau
we politieke samenwerking op
Europees niveau, waarbij de
EG-lidstaten overigens hun ei
gen nationale zeggenschap be
houden, trokken aan het kort
ste eind.
De federalisten vervingen een
aanzienlijk deel van de Lu
xemburgse tekst, waarover op
de eind juni gehouden Europe
se top redelijke overeenstem
ming bestond, door een tekst
die politiek geen schijn
kans had en die
op vage, maar volstrekt on
haalbare 'Eurodromen'. De op
waardering van het Europees
Parlement en het naar de EG
toeschuiven van een aantal za
ken als het buitenlands en de
fensiebeleid waren bij voor
baat onverkoopbaar.
Nederland handelde in feite
vanuit een exclusief nationaal
standpunt en vergat in zijn on
stuitbare zendingsijver dat het
handelen als EG-
In die positie had
het de toch al moeilijk liggen
de EPU-standpunten naar el
kaar toe moeten brengen en
'de kunst van het meest haal
bare' van toepassing moeten
verklaren. Maar in plaats
daarvan joeg het de kat in de
gordijnen en wekte en passant
de indruk het EG-voorzitter-
schap niet meer aan te kun-
Ons land viel aldus terug op
een soort gidsland-positie en
etaleerde ferm zijn eigen idea
len en opvattingen. Dat die
voor de meeste EG-landen on
verteerbaar waren, werd met
een onbegrijpelijk dédain over
het hoofd gezien.
Waarom minister Van den
Broek en premier Lubbers het
wordingsproces van de ver
dragstekst niet beter in de ga
ten hielden en zich de ernstige
poltieke implicaties ervan niet
tijdig realiseerden, blijft intus
sen het grote raadsel.
In de veel te korte tijd die nog
voor de Maastrichtse top rest,
zal vooral waar het de belang
rijkste zaken betreft worden
teruggevallen op de oude Lu
xemburgse tekst. Met andere
woorden, Nederland heeft met
zijn geknoei en geblunder de
greep op de gang van zaken
rond de EPU volkomen verlo
ren. Het kan nog slechts loyaal
meewerken aan onderhande
lingen op basis van een tekst
die het zelf niet heeft ge
maakt. Dat is een afgang van
de eerste orde die - wat er in
Maastricht ook wordt beslo
ten - het Nederlandse EG-
voorzitterschap volkomen
heeft ontregeld.
[Jk,dls man van de exacte
I wetenschappen, vind tut oeranl-
1 woord dóe expeditie te onderne-
Uat vind'jijerm.ltrorn?
indaard UltQ«verl)/Wavery p
LEIDSCHENDAM De
nieuwe vuilverbranding in
Leidschendam gaat 1,4 miljard
gulden kosten in plaats van de
eerder berekende 1,2 miljard.
Bij deze kostenstijging zal het
bovendien hoogstwaarschijn
lijk niet blijven.
Dit staat in een zojuist gepubli
ceerd rapport van het Utrecht
se organisatiebureau Beren
schot Osborne. Het organisa
tiebureau kreeg deze zomer
van de SAVA, de organisatie
die het bouwproject namens 35
Zuidhollandse gemeenten
leidt, de opdracht het hele pro
ject door te lichten. De ver
schillen tussen de aanvanke
lijk geraamde kosten en het nu
naar voren komende financië
le plaatje zitten in de door Be
renschot Osborne geraamde
btw, de kostenpost onvoorzien,
de rente en de bijkomende
kosten.
Naast de financiële risico's
heeft het organisatiebureau
ook de tijdsplanning van de
nieuwbouw onder de loep ge
nomen. De vuilverbranding
moet eind 1995 klaar zijn voor
de verwerking van ongeveer
700.000 ton afval uit Zuid-Hol
land. Wil dit lukken, dan moet
wel halverwege 1992 met de
bouw begonnen worden. Mo
menteel liggen er echter meer
dan 1600 bezwaarschriften te
gen de vestigingsplaats op
Ypenburg. In het slechtste ge
val kunnen deze bezwaren
van voornamelijk omwonen
den door middel van allerlei
procedures een vertraging van
twee jaar opleveren. Als de
vuilverbranding inderdaad pas
■eind 1997 klaar zal zijn, kost
dit nog eens 151 miljoen gul
den extra, zo heeft het organi
satiebureau berekend. Elke
maand uitstel kost de SAVA
15 miljoen gulden extra.
Zelfs als wél op tijd met de
bouw begonnen kan worden,
zullen de kosten waarschijnlijk
hoger uitvallen dan de 1,4 mil
jard gulden waar het organisa
tiebureau nu op uitkomt. Dit
met name als gevolg van 'een
waarschijnlijke vertraging van
de oplevering na 1 januari
1995', zo stelt het rapport.
Het dagelijks bestuur van de
SAVA heeft naar aanleiding
van de rapportage van het
ganisatiebureau een brief de
deur doen uitgaan. In deze
brief stelt het bestuur dat de
kosten hooguit 50 miljoen gul
den hoger zullen uitvallen dan
de aanvankelijk geraamde 1,2
miljard. 'Berenschot Osborne
neemt ten onrechte 100 mil
joen gulden aan btw-lasten in
de berekeningen op', zo valt
de brief te lezen.
Het organisatiebureau komt
tot de conclusie dat de SAVA
de bouw van de nieuwe vuil
verbranding in Leidschendam
niet aan kan.
