ptotteren gaat
iet vanzelf over
Stotter jij misschien
Tja, een
cynicus in
de maak
ESBEURS
Lubbers kritisch over
aanpak van NOS-Laat
Schaeffer dringt aan op
bemiddeling wao-conflict
jaeSoivia/nt
^iet
eider
binnt
:ens
t CD
*a, di h«
VOO)
gres
n ron
rden,
lat Ki
et hei
BINNENLAND
ZATERDAG 28 SEPTEMBER 1991
derbijslag nog maar
/keer aanvragen
AAG Kinderbijslag hoeft vanaf 1 januari
jaar nog maar één keer, namelijk bij de ge-
te worden aangevraagd. De driemaandelijkse
»ti gformulieren behoren dan tot het verleden, zo
t een gisteren ingediend wetsvoorstel van
retaris Ter Veld (sociale zaken). Alleen veran-
in het aantal kinderen, adreswijzigingen, ver-
ar het buitenland en dergelijke moeten nog
'gemeld.
ie i\ve systeem biedt zowel voordelen voor de uit-
Ierechtigden als voor de Sociale Verzekerings-
/b), de uitvoerder van de kinderbijslag. De
loeven niet meer elke drie maanden een for-
j te leveren en de SVb hoeft niet langer ieder
een berg formulieren te verwerken. De con-
wel strenger worden.
Oud-staatssecretaris Koning: Bewindslieden
komen te kort aan onkostenvergoedingen
GRONINGEN Ministers en staatssecreta
rissen komen in het algemeen tekort aan
hun onkostenvergoeding.
Oud-staatssecretaris Koning van financiën signa
leerde dit gisteren op een symposium over de belas-
tingvereenvoudigingsvoorstellen van de commissie-
Stevens. In zijn laatste jaar als staatssecretaris had
Koning 13.000 tot 14.000 gulden aan door de inspec
teur geaccepteerde, aftrekbare beroepskosten.
Het voorstel van staatssecretaris Van Amelsvoort
van financiën om ministers een onbelaste onkosten
vergoeding van 9.000 gulden toe te kennen en
staatssecretarissen een stelpost van circa 7.500 gul
den per jaar, zal door het kabinet wegens kritiek
vanuit de samenleving nog eens op zijn merites wor
den beoordeeld, zo heeft premier Lubbers onlangs
op zijn wekelijkse persconferentie gezegd.
CD A-kamerlid Vreugdenhil zei dat hij voor zijn ka
merlidmaatschap als belastingadviseur ruimer in
staat was om onkosten af te trekken van de belas
tingen dan als kamerlid. Zijn collega Vermeend
meldde dat kamerleden „keurig worden gecontro
leerd". Op zijn laatste belastingaangifte was zelfs
een correctie van zeven gulden aangebracht op af
trek van giften. Dat bewijst wel dat beweringen van
een ongelijke behandeling van politici en andere be
lastingbetalers „onder de maat zijn", aldus Ver
meend.
Nieuwe opvang
asielzoekers
uitgesteld
DEN HAAG De geconcen
treerde opvang van asielzoe
kers zal pas op 1 januari 1992
worden ingevoerd, drie maan
den later dan de regering aan
vankelijk van plan was. Dat
hebben de ministeries van jus
titie en WVC gisteren laten
weten. Reden voor het uitstel
is dat het ministerie van justi
tie nog in gesprek is met orga
nisaties voor rechtshulp en de
stichting Vluchtelingenwerk
over de noodzakelijke voorzie
ningen voor deze instellingen.
TTERVERENIGING DEMOSTHENES BESTAAT 25 JAAR
Jane Fraser en VV.H. Pcrkins
IKERK A/D IJSSEL
)eze tfaars zijn eigenlijk zeer
i mensen die geen
hebben met praten,
udingfciet verbaal contact met
litie
;n me
oorbe l
r de
t geen
iterste
derh<
ooi te
k alte
een
der de
ioor ti
een
p««C'
Gids "oor stotterende jongeren
vertelt Theresia
veranpoom, moeder van een
e wai
>k ble
lekom
die er niet uit willen, her-
bijgeluiden en lange pauzes,
ee procent van de Neder-
ivolking lijdt eraan. Het is
nekkig gebrek dat niet zo
is te verhelpen. In het ka-
Je. De iet 25-jarig bestaan houdt de
ïtrum dse Stottervereniging De-
vandaag een congres in
;erhout.
ent komt neer op een klei
mensen, van wie zo n tien
Groen ;rnstig stottert. Wetenschap-
derzoek zegt dat meer jon-
meisjes stotteren. Ook blijkt
nleg tot stotteren erfelijk is
'die aanleg meestal via de
tusse jke lijn wordt doorgegeven,
jen hi
dat e jaren
ontstaat voornamelijk in de
in, zo tussen de twee en zes
ien worden op oudere leef-
stotteraar. De oorzaak van
rèhijnsel kan heel verschil-
ti Stotteren bij kinderen kan
r eld worden veroorzaakt
lisende ouders, doordat een
cel van zichzelf vergt, of
Va ere spanningen Ook een
inden wikkelde verbale motoriek,
lie aan ispel van honderden spier-
I zal 1<
tjes die nodig zijn om te praten, kan
een oorzaak zijn. Maar al deze facto
ren bij elkaar leiden daarom nog niet
per definitie tot een stotteraar. „Wat
nu precies de druppel is die de em
mer voor een kind doet overlopen,
weet men nog niet. In wezen komt
namelijk ieder kind in meerdere of
mindere mate met deze factoren in
aanraking, op die van een verstoorde
motoriek na", zegt Pruymboom. „En
die spanningen uiten zich dan bij
voorbeeld via bedplassen, nagelbijten,
hoofdpijn, buikpijn of stotteren. Wat
je alleen bij stotteren ziet, is dat het
gaat 'inslijten'. Het antwoord op de
vraag waarom meer jongens dan
meisjes er last van hebben is voorlo
pig nog natte vinger werk. Men
denkt in de richting van de prestatie
drang van jongens. In ieder geval is
stotteren een traumatische ervaring
voor een kind. Krampachtig zal hij of
zij de volgende keer proberen soepel
te praten. Maar door die spanning
gaat het juist weer mis en vanaf dat
moment is het geschied. Communica
tie, een van de belangrijkste uitdruk
kingsmogelijkheden van de mens,
wordt ervaren als een ramp".
De ellende van een stotteraar als die
weer eens niet uit de woorden kan
komen, heeft een anonieme stotte
raar eens op papier gezet:
Ik voel me totaal machteloos...
Opgelaten...
De grond zakt onder mij weg...
Het contact met de dingen om mij
heen is even helemaal weg...
Ik schaam mij dood...
Angst...
Eenzaam...
Blijvertjes
wen, stottertherapeut en voorzitter
van de Nederlandse Vereniging voor
Stottertherapie en vice-voorzitter
van de Stichting Nationaal Fonds
Stotteren. „Aan preventie besteden
we dan ook veel aandacht. In de
praktijk blijkt namelijk dat stotteren
vaak wordt afgedaan met: 'het gaat
vanzelf over'. Maar dat gaat het juist
niet. Daarom moet al op jonge leeftijd
juist wel serieus gekeken worden
naar het onbevangen hakkelen. Zo'n
25 tot 50 procent van alle stotteraars
blijft stotteren. Van die 'blijvertjes'
zijn er ongeveer 20.000 die er zeer
ernstig aan toe zijn. Onder deze groep
zijn er velen die hun lol en rol in de
maatschappij voor een tijdje kwijt
zijn en suïcide neigingen hebben",
zegt Bouwen.
„Juist omdat je nooit van te voren
kunt inschatten of het gehakkel ook
uitdraait op serieus gestotter, is jong
beginnen met een juiste behandeling
dé manier om blijvend te voorko
men", weet de stotter-therapeut.
Zwijgen
Vandaar dat op het congres van van
daag de aandacht zal liggen op die
deskundige hulp. „Iemand van zijn
stotteren afhelpen, is een zware klus.
Niet alleen aan de spraaktechniek
moet gesleuteld worden, maar ook
aan het zelfvertrouwen, de ademha
ling en het ontspannen van het li
chaam", vertelt Pruymboom.
Zelfvertrouwen is een belangrijk
punt tijdens de therapie. „Idioot ei
genlijk, maar je moet léren durven
stotteren bij anderen. Pas als je dit
aan kunt, wordt er gewerkt 'aan het
afleren ervan".
Hoe moeilijk het is voor ouders om
op tijd in te schatten dat hun kind
'stottert', vertelt Theresia Pruym
boom. „Stotteraars zijn heel handig in
Ad. Donker
SSt-»1-
D" bw-k kM
het verhullen van hun spraakgebrek.
Veel synoniemen om dat ene woord
maar niet hoeven uit te spreken, kor
te antwoorden en in het allerergste
geval: zwijgen".
Doel van die diagnostische centra is
dan ook om specialistische kennis op
het gebied van stotteren te geven met
bijpassende hulp. Het blijkt dat er
soms jarenlang inefficiënte hulp
mens gedrag
wordt gegeven; iets wat Pruymboom
beaamt. Als ze daarover vertelt,
raakt ze geëmotioneerd. „Zo'n 62 pro
cent van de hulpvragers krijgt bin
nen vier jaar hulp. Ouders constate
ren vaak als eerste het stotteren en
gaan hulp zoeken. Ze komen overal
terecht, maar vaak niet waar ze te
recht móeten komen. Bijvoorbeeld bij
huisartsen die zeggen: Och, dat ver
groeit wel. En hoeveel jaren sommige
stotteraars, zonder enig resultaat, wel
niet bij een gewone logopedist heb
ben versleten; u gelooft het niet".
door BERT JANSMA
Iran mag niet op de komende Frankfurter
Buchmesse staan. Een land waar ze een schrijver
Rushdieter dood veroordelen hoort niet op een
boekenbeurs. Prima, denk je dan. Hoewel auteur
Günter Grass c.s. wel de Buchmesse moesten
dreigen met een boycot voordat die de uitnodiging
aan acht Iraanse uitgevers verscheurde (Wat
zouden die uitgeven? Toch niet alleen Korans?). De
Buchmesse wilde namelijk niet moraliseren, maar
zaken doen. Goed besluit, denk je. Maar wat met al
die andere landen waar schrijvers niet uitgegeven
maar ingerekend worden? Die staan heus óók op
die Buchmesse. Tja. De voormaligeincasseerder
van harde valuta voor de DDE, Schalck-
Golodkovski, wordt door de blaam loze
parlementariërs van de vroegere andere zijde van
Duitsland op dit moment het vuur aan de schenen
gelegd. „Die DDR was een roversbende", roept de
voorzitter van de Duitse enquête-commissie tegen
Schalck, die waarschijnlijk zijn moeder nog tegen
harde Deutschmarken te gelde had gemaakt.
Bravo! Die zit. Maar Schalck-Golodkovski
antwoordt met een vraag: „En waarom hebben
jullie in '87 dan Honecker, de baas van die
misdadigersstaat, met zoveel égards ontvangen?"
Tja, die zit ook. De Volkskrant laat een oudere
kraker aan het woord die het moeilijk heeft met
z'n vroegere mede-krakers. Die hebben inmiddels
gekozen voor een carrière en zeggen verbijsterd:
Wat doe je nog in een kraakpand? Dat moet je
toch onderhand gehad hebben.Tja, kraken als
een soort jeugdpuistjes. En ik maar denken dat 't
met idealen te maken had. Voetballers willen in
actie komen om te protesteren tegen de ellende op
de tribune's. Prima. Maar wanneer hun
overtredingen op het veld harder bestraft gaan
worden, is het: „Ho, ho, alles goed en wel, maar
dan niet zóóveel wedstrijden schorsing. Dat is
broodroof". Tja.
Gisteren sprak ik de in het (toen) Poolse Lwów
geboren joodse schrijver Yehuda Nir. Hij
overleefde de onmenselijkheden van de Nazi's,
schreef er het boek 'Verloren kinderjarenover en
schonk daar 2150 stuks van aan Nederlandse
schoolbibliotheken. Als motto daarin een citaat
van Samuel Beckett: Laat ik vooraf zeggen dat ik
niemand vergiffenis schenk" Zelf voegt hij er aan
toe: „Wanneer ik een Mercedes zie, komt de haat
in mij op". Dat mag niet, laat hij bijna grijnzend
weten. Het Nieuw Israëlitisch Weekblad wilde
hem niet interviewen. Nir denkt dat het komt,
omdat hij 'een agressieve jood' is: „Er wordt
gedacht: We moesten onze mond maar houden, het
is vijftig jaar geleden en er is al zoveel anti
semitisme op de wereld". Nir zegt: „Ik had nooit
kunnen overleven als ik geen cynicus geweest
was". Tja. Ik denk dat je af en toe zelfs cynicus
moet zijn om kranteberichten te doorstaan.
Weer arrestaties in zaak Dopharma
BREDA Twee leden van het managementteam van het far
maceutisch bedrijf Dopharma zijn gisteren op last van de rech-
ter-commissaris in Breda in bewaring gesteld. De twee hebben
toegegeven betrokken te zijn geweest bij de produktie van groei
hormonen voor de veehouderij in een laboratorium in Utrecht.
Dinsdag werden een Noordbrabantse dierenarts en diens echtge
note aangehouden, omdat ze ervan werden verdacht clenbuterol
als diergeneesmiddel met groeibevorderende werking te hebben
geleverd aan veehouders.
ere bescherming consument op reis
^AG De consu-
ijgt meer wettelij-
igelijkheden om
aus die in gebreke
aansprakelijk te
er is dat vooral gere-
aorschriften tussen de
he en consumenten
organisaties zelf. Het kabinet
heeft gisteren ingestemd met
wettelijke voorschriften, die
binnenkort bij de Tweede Ka
mer zullen worden ingediend.
De regeling is van toepassing
op zogeheten pakketreizen
(reis plus hotel of verblijf met
bijvoorbeeld een cursus). De
reisorganisator die op eigen
naam zo'n reis aanbiedt wordt
aansprakelijk gesteld als deze
niet volgens de 'redelijke ver
wachtingen Van de consument
verloopt'. Het reisbureau krijgt
volgens het wetsvoorstel de
plicht de consument correct te
informeren. Het voorstel bevat
ook regels voor het goed uit
voeren van de reis.
nschappers en
Mtiënten
samenwerken'
IDAM Weten-
s moeten meer en be-
nwerken met mensen
i en seropositieven.
in een resolutie, die
nene stemmen is aan-
op de eerste interna-
'i« conferentie over de
Jsociale aspecten van
conferentie is deze
Amsterdam gehou-
namen ook patiënten
ïsitieven uit de hele
an deel en er is veel
gegeven aan de pro-
in de Derde Wereld.
sUni'
advertenties
of MORGEN de
ste op de
DEN HAAG Premier Lubbers is niet erg ingenomen met de
journalistieke aanpak die de redactie van het televisieprogram
ma NOS-Laat heeft gekozen bij het programma over vermeende
misstanden op het ministerie van landbouw, natuurbeheer en
visserij. „Ik zet vraagtekens bij deze vorm van journalistiek", zei
Lubbers gisteren op zijn wekelijkse persconferentie.
Kernpunt van Lubbers' kritiek is dat aan minister Bukman
slechts een klein deel - 20 procent volgens Lubbers - van het
programma is getoond en dat de vragen die hem gesteld werden
tamelijk 'soft' waren. Minister Bukman reageerde in feite niet
op het programma, maar alleen op de vragen, aldus Lubbers. Bij
de premier was de manier van reageren van Bukman ook
vreemd overgekomen.
Aan Bukman was alleen een beperkt aantal interviews dat in
het programma te zien was vooraf getoond. Veel andere inter
views waren er niet bij, evenmin als de samenvatting die de
verslaggever gaf van niet vertoonde interviews en de kwalifica
ties waarvan hij zich met betrekking tot het ministerie bediende:
„de mensen zijn bang" en „laatste stalinistische bolwerk".
Lubbers: „Achteraf was het het beste geweest als minister Buk
man niet aan de uitzending had meegewerkt of dat alleen ge
daan had als hij de hele uitzending te zien had gekregen." Op
wat mildere toon concludeerde Lubbers: „Ik wil niet zeggen dat
het allemaal boze opzet was. Misschien was bepaald materiaal
technisch nog niet klaar om voor te leggen."
Groen Links
wil pensioen
weduwe Rost
van Tonningen
terugvorderen
DEN HAAG Groen
Links vindt dat de staat
van de weduwe Rost van
Tonningen het pensioen
moet terugvorderen dat
haar volgens het gerechts
hof in Den Haag te veel is
uitgekeerd. Het Tweede-
Kamerlid Willems heeft
minister Dales (binnen
landse zaken) gevraagd
daarvoor stappen te on
dernemen.
Het hof bepaalde donderdag
onder meer dat het recht op
pensioen van de weduwe on
regelmatig is en dat de herzie
ning van de uitkering in 1956
onrechtmatig is geweest. Het
Groen-Links-kamerlid Lank-
horst was drie jaar geleden een
van de indieners van een initi
atief-wetsvoorstel om het pen
sioen van de weduwe in te
trekken, samen met de PvdA-
er Stoffelen en de VVD-er
Weisglas. Voor dat voorstel
was toen geen meerderheid in
de Kamer. Als het kabinet
weigert het te veel betaalde
pensioen terug te vorderen,
wil Groen Links daartoe op
nieuw het initiatief nemen
vanuit de Kamer, aldus een
woordvoerder van de fractie.
Sombere gezichten van twee PvdA-dissidenten, het Tweede kamerlid Frans Moors (links) en Piet
de Visser tijdens de bijeenkomst in Arnhem.
FOTO: ANP
DEN HAAG Twee pro
minente leden van de pro
jectgroep sociale vernieu
wing, oud-PvdA-kamerlid
J. Schaeffer en oud-CDA-
wethouder K. de Vries,
hebben in een brief aan
premier Lubbers en vice-
premier Kok aangedron
gen op bemiddeling in het
conflict tussen het kabinet
en de vakbeweging over
de wao en de ziektewet.
Volgens Schaeffer en De Vries
zou het goed zijn om een
werkgroep in te stellen die
hiertoe een poging doet. Zij
doen het kabinet de suggestie
aan de hand om de oud-minis
ters van sociale zaken Albeda
(CDA) en Boersma (voorheen
anti-revolutionair, tegenwoor
dig sociaal-democraat) hier
voor te vragen. Uitgangspunt
bij de bemiddelingspoging zou
moeten zijn dat de bestaande
wao-rechten niet worden aan
getast. In nieuwe gevallen zou
de uitkering in duur en hoogte
pas gekort worden als blijkt
dat maatregelen om het aantal
wao'ers te beteugelen onvol
doende effect sorteren. Wel
zou de wao-korting alvast
technisch kunnen worden
voorbereid, aldus Schaeffer en
de Vries. De Vries zegt dat de
brief op persoonlijke titel en
niet namens de projectgroep
sociale vernieuwing is ge
schreven. De projectgroep is
indertijd door minister Dales
(binnenlandse zaken) ingesteld
om te adviseren over het soci
ale vernieuwingsbeleid.
„Wel is het zo dat de project
groep binnenkort voorstellen
zal doen om arbeidsongeschik
ten weer op te nemen in het
arbeidsproces. Maar de brief is
geschreven door twee perso
nen, die een beroep doen op
hun partijgenoten." Albeda en
Boersma zijn niet vantevoren
gepolst of zij ook bereid zijn
een dergelijke bemiddelings
poging te ondernemen. „Het is
een suggestie, die ook voor an
dere invulling vatbaar is", al
dus De Vries.
De Visser
PvdA-partijleider Kok en de
groep om hem heen bieden de
tegenstanders van de omstre
den wao-besluiten in de partij
vandaag op het congres zo
goed als zeker geen enkele
ruimte om compromissen te
zoeken. Het onlangs uit de
PvdA-fractie getreden Kamer
lid De Visser zei dit gisteren in
Arnhem, waar tegenstanders
van de omstreden besluiten
bijeen waren om een gezamen
lijke strategie te bepalen voor
de discussie op het congres. De
groep tegenstanders wil er al
les aan doen om hun afgevaar
digden zo eensgezind mogelijk
te laten optreden. Zo komt er
bijvoorbeeld geen motie van
wantrouwen tegen het PvdA-
partijbestuur.
Longtransplantaties
mogen niet buiten
Groningen uitgevoerd
UTRECHT Het Acade
misch Ziekenhuis Gronin
gen (AZG) is het enige
centrum waar longtrans
plantaties mogen worden
uitgevoerd.
Dit besluit heeft staatssecreta
ris Simons (volksgezondheid)
gisteren mede namens minis
ter Ritzen (onderwijs en we
tenschappen) bekendgemaakt.
Eerder dit jaar is het AZG al
aangewezen als lokatie voor
een longtransplantatieproject
binnen de ontwikkelinsge-
neeskunde. De afgelopen tijd
zijn, zonder officiële toestem
ming, ook longtransplantaties
uitgevoerd in het Antonius
Ziekenhuis in Nieuwegein en
het Academisch Ziekenhuis
Utrecht. De - hoge - kosten
werden vaak betaald door ge
meentelijke sociale diensten of
uit de opbrengst van particu
liere acties.
VGB roept
leden op
wao-acties
in te perken
ROTTERDAM De Vereni
ging Grootbedrijf Bouwnijver
heid (VGB), één van de groot
ste werkgeversorganisaties in
de bouw, heeft alle aangeslo
ten bedrijven geadviseerd
vakbondsvertegenwoordigers
die werknemers willen toe
spreken over de wao en ziek
tewetplannen van het kabinet,
in werk- of schafttijd te weren
van de werkplaats. Ook advi
seert de VGB haar leden niet
met werknemers of hun verte
genwoordigers in discussie te
gaan over de kabinetsplannen.
Dat blijkt uit een interne brief
die eerder deze maand door de
VGB naar de leden is ge
stuurd. Bij de VGB zijn de
tweehonderd grootste aanne
mers in de bouw aangesloten.
