Oostenwind waait over bij Wereldraad
EeidaeSoivumt
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Jongeren
Machtsverlies onverteerbaar voor Spaanse kerk
li
COMMENTAAR
1
uT £cicUc0CHuant
Helft Sovjetburgers wil van joden af
MOSKOU Ruim 50 procent van de Sovjet-burgers wil dat alle
joden het land verlaten, zo blijkt uit een opiniepeiling die
woensdag openbaar werd gemaakt tijdens de eerste conferentie
over antisemitisme in de Sovjetunie. Ruim de helft van de on
dervraagden was bovendien van mening dat de strijd tegen het
zionisme versterkt moet worden.
De peiling bevestigt de conclusies van de meerderheid van de
sprekers op de conferentie dat het antisemitisme in de Sovjetu
nie toeneemt nu het land van communisme overgaat in een
vorm van democratie. „Dit is niet het totalitaire antisemitisme
dat we van vroeger kennen en dat hypocriet was. We hebben nu
te doen met openlijk antisemitisme", zo verklaarde Dr. Michail
Tsjlenov, mede-voorzitter van Va'ad, de confederatie van joodse
organisaties en gemeenschappen in de Sovjetunie die de confe
rentie heeft georganiseerd.
„Net zoals nazisme, verspreidt dit openlijke antisemitisme zich
in de grote steden van de Russische Federatie, terwijl wij in an
dere republieken het totalitaire antisemitisme zien dat wij zo
goed kennen", aldus Tsjlenov.
Een op drie kerken Hervormd ledengeld dubbeltje omlaag
ZATERDAG 28 SEPTEMBER
Hij treurt eerst echt,
die treurt zonder
betaalt geen cent
aan Wereldraad
GENEVE De in geldnood
verkerende Wereldraad van
Kerken heeft niet alleen te lij
den onder de inflatie en de
harde Zwitserse frank. Van de
317 lidkerken betaalt een der
de geen cent aan de oecumeni
sche beweging. Voor een deel
zijn dat kleine kerken uit ont
wikkelingslanden, voor een
ander deel de kerken uit de
voormalige communistische
landen wier roebels, forinten
en zlotys in Genève onbruik
baar zijn.
LEIDSCHENDAM De hervormde gemeenten hoeven vol
gend jaar per doop- en belijdend lid een dubbeltje minder te
betalen, heeft de Generale Financiële Raad (GFR) van de Ne
derlandse Hervormde Kerk besloten. Het ledengeld, de belang
rijkste component van het quotum (verplichte afdracht van de
gemeenten voor het bovenplaatselijk kerkewerk), is voor het
derde achtereenvolgende jaar verlaagd. In 1988 en 1989 moest fl.
5,87 per lid worden opgebracht. In 1990 moest fl. 5,80 en in 1981
5,75 per lid worden betaald. Volgend jaar zal elke gemeente
kunnen volstaan met een bedrag van 5,65 per lid. De GFR
noemt de verlaging van het ledengeld een meevaller voor de ge
meenten in een tijd van toenemende inflatie. Ze toont aan dat de
bezuinigingen bij de classes, provincies en het landelijk bureau
succes hebben. Een andere reden voor de verlaging is de accent
verschuiving naar de tweede component van het quotum, de
heffing op de inkomsten uit bezit. Hiervoor geldt weliswaar een
vast percentage, maar toch stijgen de opbrengsten door enerzijds
grotere inkomsten uit onroerend goed en anderzijds doordat de
GFR er alles aan doet om de heffing te baseren op recente gege-
door MARINUS V.D. BERG
„Jongeren beleven hun ziek-
zijn en gehandicapt-zijn heel
anders dan ouderen", schreef
iemand me. ,,lk zou heel graag
een boek lezen, dat gaat over
zieke en gehandicapte
jongeren: wat hun geloof tijdens
het ziek-zijn en gehandicapt
zijn betekent, wat zij voelen,
hoe zij tegen alle onbegrip
opboksen... Daar is heel weinig
over geschreven, jammer
genoeg". Het is uit een brief van
iemand die zelf op jonge leeftijd
ernstig ziek werd met blijvende
gevolgen. Over deze brief heb ik
een tijdje zitten na te denken. Ik
had juist gelezen over jongeren
met Cystic Fybrosis. Een
stofwisselingsziekte, die in de
kinderjaren zich meestal
openbaart. Naarmate het kind
ouder wordt, een jongere
wordt, gaat hij of zij ook meer
het levensbedreigende van
deze ziekte beseffen. Ik las dat
het voor het levensgeluk van
belang is om te leren je leven
niet steeds te spiegelen aan dat
van gezonde leeftijdsgenoten.
De ziekte brengt allerlei
beperkingen met zich mee. Dat
geldt ook voor jongeren die
lijden aan rheuma. Een ziekte
die vooral onzichtbaar is, maar
veel moeheid en pijn met zich
meebrengt. De televisie liet de
laatste tijd een jongere zien die
geleden heeft aan kanker. Hij
hoort tot de groep die genezen
is en wil er, zoals hij zegt, het
liefst niet meer op
aangesproken worden. Dit jaar
is er bijzondere aandacht voor
kinderen en jongeren die met
kanker in aanraking komen,
omdat ze zelf hieraan lijden of
één van de ouders lijdt aan een
blijvende of ongeneeslijke
ziekte? Hoe beïnvloedt dat het
leven van jongeren? Dat zou
een vervolgvraag zijn op de
vraag van de briefschrijfster. Zij
schrijft dat jongeren het ziek-
zijn en gehandicapt-zijn heel
anders beleven. Ik probeer
daarover na te denken.
Allereerst is een verschil, denk
ik: je toekomstverwachting
wordt ernstig verstoord. Je
studiemogelijkheden kunnen
beïnvloed worden of je
beroepskeuze. Er kan een angst
in jezelf ontstaan over je
toekomst in relatie met een
ander. Tijdens de
zomervakantie vertelde een
jongere mij dat zij een relatie
had losgelaten met een jongen
die leed aan astma. Dat was
voor hem, maar ook voor haar
moeilijk geweest. Zij had
ontdekt dat de relatie vooral
steunde op medelijden en niet
op echte liefde. Een jongere
met een ziekte kan bang zijn
vanwege zijn of haar ziekte
afgewezen te worden. Toch ken
ik ook een jongere die leed aan
de hiervoorgenoemde ziekte:
cystic fybrosis en zij is nu al
weer meerdere jaren getrouwd.
Zijn ouders hadden in het begin
aarzeling. Hij hield veel van haar
en besefte dat hun huwelijk
misschien niet zo lang zou
duren. De liefde was hier
sterker dan de doodl
Ondervinden jongeren meer
onbegrip omdat in onze
samenleving het jong, mooi en
aantrekkelijk zijn sterk centraal
staat? Of hebben jongeren
misschien minder
gespreksmogelijkheden met
lotgenoten? De jongere die mij
schreef heeft kennelijk ook
behoefte aan herkenning: hoe
ervaren andere jongeren hun
ziek-zijn en gehandicapt-zijn?
Wie mij over jong-zijn en leven
met ziekte of handicap wil
schrijven is ook van harte
welkom. (Willemsgang 44, 7607
EB Almelo).
GENEVE De wind
woei uit het oosten tijdens
het 43e Centraal Comité
(bestuur) van de Wereld
raad van Kerken, de afge
lopen dagen in Genève.
De orthodoxe kerken
hebben de historische be
tekenis van de zitting,
waarop de Wereldraad
besliste over een nieuwe
structuur en nieuwe prio
riteiten voor de komende
jaren, aangegrepen om
hun zorgen over de koers
van het oecumenisch or
gaan te uiten. Opvallend
was dat de bomen - o.a. in
de persoon van secretaris
generaal Emilio Castro -
wel meebogen onder de
luchtverplaatsing, maar
zich uiteindelijk weer in
hun oorspronkelijke posi
tie herstelden. De strijd
tussen hen die streven
naar een vooral op de ker
ken gerichte Wereldraad
en de kerken die de We
reldraad een maatschap
pelijk betrokken voorhoe
de-functie toedichten,
gaat door.
Ds. Willem van der Zee was
de afgelopen acht dagen als
waarnemer aanwezig tijdens
het Centraal Comité. De secre
taris van de Nederlandse Raad
van Kerken is verrast over de
orde waarin de vergaderingen
hebben plaatsgevonden. "De
Wereldraad is geschrokken
van de chaos tijdens de Assem
blee in Canberra in februari
dit jaar. Er is nu veel zakelij
ker vergaderd".
Wat zich in Canberra al open
baarde, zette zich door in Ge
nève. Net als in Australië ga
ven de orthodoxe kerken, die
100 miljoen gelovigen verte
genwoordigen, een gezamenlij
ke verklaring uit, waarin ze
eisten dat de Wereldraad een
raad van kérken moet zijn.
Het is de orthodoxen een
doorn in het oog dat de organi
satie zich in haar 43-jarig be
staan meer en meer heeft ge
richt op andere zaken dan
kerkelijke eenheid alleen. In
de verklaring eisten de ortho
doxen een koerscorrectie. Ze
werden bijgevallen door de Li
banese aartsbisschop Aram
Keshishian (de eerste ortho
doxe voorzitter van het Cen
traal Comité) en in feite ook
De Armeense aartsbisschop Aram Keshishian, de eerste ortho
doxe voorzitter van het centraal comité van de Wereldraad van
Kerken.
FOTO: ANP
Van der Zee, maar dan wel
vanuit het standpunt van hun
eigen gelijk. Er heerst droefe
nis dat dit onderwerp slechts
een van de vele is geworden
dat bovendien onderbelicht
bleef.
Overbelicht vinden de ortho
doxe kerken bovendien de
deelname van vrouwen en
jongeren aan de Wereldraad.
„Dat voelen ze als een dwang
maatregel. De orthodoxe ker
ken zijn sterk hiërarchisch. Er
is een groot verschil tussen le
ken en geestelijken".
Volgens Van der Zee hebben
de orthodoxen echter op geen
van de door hen naar voren
gebrachte punten succes ge
boekt. Pogingen om de specia
le commissie voor de dialoog
met de joden onder te brengen
in een afdeling die zich bezig
houdt met 'andere godsdien-
Irritaties
Van der Zee signaleert twee
irritaties bij de orthodoxe ker
ken. In de nieuwe structuur
van de Wereldraad houden
vier programma-eenheden
zich bezig met verschillende
onderwerpen. Een van deze
'units' gaat over Eenheid en
Vernieuwing. „Voor de ortho
doxen is 'vernieuwing' terug
gaan naar de bronnen, naar de
traditionele leer zoals die is
vastgelegd in de orthodoxe
concilies. Die verander je niet
meer". De orthodoxe kerken
laten zich liever niet onderwij
zen op dit gebied door prote
stantse en anglicaanse lidker
ken. Ze willen niets liever dan
een geloofsgesprek aangaan
over kerkelijke eenheid, aldus
sten', faalden. Een 'historische
beslissing' van de Wereldraad,
aldus Van der Zee, waarmee
de organisatie aangaf dat de
joodse religie een speciale
plaats inneemt binnen de or
ganisatie.
Harde getallen
Ook pogingen om een speciale
vijfde programma-eenheid
voor religieus onderwijs voor
Oost-Europa op te richten,
strandden op de harde realiteit
van de getallen: 30 stemmen
voor, 87 tegen en 3 onthoudin
gen. Ondanks hun dreigement
ermee, verwacht Van der Zee
niet dat de orthodoxe kerken
na deze organisatorische
echecs zullen opstappen. „Ze
zijn nu vertegenwoordigd in
vrijwel alle belangrijke be
sluitvormingsorganen".
Leonid Kishkovsky is sinds dit
jaar lid van het dagelijks be
stuur van de Wereldraad. De
Amerikaan is lid van de Oos-
ters-orthodoxe Kerk in de
Verenigde Staten, een kerk
met ongeveer 750.000 leden.
De voorzitter van de Ameri
kaanse Raad van Kerken zou
het 'tragisch' vinden indien
kerken als de Russisch-Ortho-
doxe Kerk de oecumenische
beweging zouden verlaten.
„De kritiek van de orthodoxe
kerken gaat niet over de plaats
van hun eigen theologie. Het
gaat om de zorg om de onder
graving van basiselementen in
het christelijke geloof, zoals
die in het Westen plaatsvindt.
Veel theologen vinden het niet
meer belangrijk te geloven in
de drieënige God, of in de Hei
land Jezus Christus. De ortho
doxe kerken worden in hun
kritiek daarop bijgevallen door
de kerken in de Derde We
reld".
Dat de oosters-orthodoxe ker
ken zich vooral de laatste drie
jaar zo hebben laten horen,
komt volgens Kishkovsky
door het belangrijker worden
de grondvlak in deze kerken.
„De leken en geestelijken in
de- lagere echelons kunnen na
de, bevrijding van het commu
nisme zeggen hoe ze erover
denken. De kerkelijke leiders
moeten daar rekening mee
houden. Maar de theologische
kritiek van de orthodoxen da
teert al van de een veel oudere
datum".
Diepgaand
Kishkovsky vindt dat de or
thodoxe kerken en de Wereld
raad tijd moeten uittrekken
voor een diepgaande dialoog.
Nu de Oosteuropese kerken
weer vrij zijn om hun kerke
lijk en maatschappelijk leven
op te bouwen, kan die dialoog
veel diepgaander worden dan
tevoren het geval was. "Vóór
de verdwijning van het com
munisme konden de kerken
nooit echt vrijuit spreken".
"De dialoog kan uitmonden in
een nieuwe oecumenische di
mensie. Het kan een nieuwe
visie opleveren over de plaats
van het christendom in het
volgende millennium. Maar
eerst moet er een eerlijk ge
sprek plaatsvinden tussen het
westerse en oosterse christen
dom. Over uitwisseling van
ideeën, over wat goede en
slechte oecumene is. Het is
niet eerlijk om te zeggen dat
de huidige oecumene niet
dichterbij de orthodoxie kan
komen. Misschien is de situatie
over 20 jaar wel totaal anders".
Intussen zal de strijd tussen de
kerkelijk en maatschappelijk
gerichte stroming binnen de
Wereldraad voorlopig nog wel
doorgaan. Van der Zee is als
progressieve theoloog vooral
blij met de programma-een
heid die zich met het conciliair
proces zal bezighouden. „Deze
unit zal een voortrekkersfunc
tie kunnen vervullen". De af
deling gaat zich buigen over
o.a. mensenrechten, milieu,
economie, rechten van vrou
wen en jongeren, en onderwijs
op al deze gebieden.
"Het grote gemis van de We
reldraad is de RK Kerk. Pro
testanten en orthodoxen naast
elkaar, daar mist iets tussen.
De RK Kerk weet op een be
wonderenswaardige manier de
trouw aan da traditie te ver
binden aan maatschappelijke
betrokkenheid. Het zou ramp
zalig zijn wanneer ze niet zou
deelnemen aan de Wereld-
De Keniaanse bisschop mgr.
John Mutiso Mbinda die waar
nemer was bij de conferentie
zegt in de eerste plaats te stre
ven naar handhaving van de
betrekkingen die het Vaticaan
en de Wereldraad nu hebben.
Sinds zeven jaar bestaat er een
gezamenlijke werkgroep, die
in Canberra een studie uit
bracht over plaatselijke en
mondiale kerkelijke eenheid.
„Maar onze relatie zal altijd
moeten terugvallen op de
vraag wat de aard van de kerk
is. Het antwoord op die vraag
geeft ook de grenzen van de
samenwerking aan".
Mutiso is zeer tevreden over
het feit dat de reorganisatie
van de Wereldraad een specia
le functionaris heeft opgele
verd voor de verhouding tus
sen Rome en Genève. Het bu
reau maakt deel uit van het
Secretariaat-Generaal, dat het
management van de vier
'units' van de Wereldraad op
zich neemt. "Zo'n persoon was
'er tot nu toe niet".
Twee Spaanse bisschop
pen met een bescheiden
vooruitstrevende reputatie
hebben deze week besfo-
ten hun taak neer te leg
gen en missionaris te wor
den. Ze hadden veel kri
tiek op de gang van zaken
in hun kerk en meer in
het bijzonder op de groei
ende invloed van het
Opus Dei op de Spaanse
kerk.
Ze stonden model voor een
kerkopvatting waar de paus
duidelijk niet gecharmeerd
van is. Deze zet momenteel
grote haast achter de heilig
verklaring van de stichter van
deze lekenbeweging, José Ma
ria Escriva de Balaguer, een
volstrekt ander type priester
dan de twee bisschoppen.
Het belangrijkste obstakel op
weg naar zijn heiligverklaring
blijkt inmiddels opgeruimd. In
het dossier over de stichter
ontbrak tot nu toe een wonder,
maar de Vaticaanse commisie
die de canonisatie voorbereidt
heeft daar inmiddels in voor
zien. De wonderbaarlijke ge
nezing van een zeventigjarige
Karmelietes die leed aan kan
ker en hernia is onlangs door
de voorzitter Edward Nowak
op het conto van de stichter
van het Opus Dei geplaatst.
Net als toen het Vaticaan zich
enige jaren geleden voornam
priester-slachtoffers van de
Spaanse burgeroorlog zalig te
verklaren, leven er ook nu in
de Spaanse katholieke kerk en
daarbuiten grote bezwaren te
gen deze komende heiligver
klaring. De man die het als
zijn taak zag door een speciale
lekenorganisatie waarvan de
leden in woord en daad de
maatschappij moesten herker
stenen, wordt onder meer door
zijn oud-secretaris van grote
ambitie, manipulatie en valse
bescheidenheid beschuldigd.
Die verklaring staat niet op
zichzelf. De stichter van het
Opus Dei liet zich markies van
Perralta noemen en zelfs zijn
naam veranderen om daar
meer uitstraling aan te geven.
Genoeg redenen dus om min
stens aan zijn nederigheid te
twijfelen.
Op het Vaticaan en de paus zal
dit weinig indruk maken. Net
als hij voor Polen deed zoekt
de paus immers naar voorbeel
den die bij zijn kerkelijk ideaal
passen. Soms begaat men daar
bij in het Vaticaan een fout die
onder druk van buiten af her
steld moet worden zoals vorig
jaar toen het Vaticaan met het
oog op vijfhonderd jaar kerste
ning met het voorstel kwam
de Spaanse vorstin Isabella za
lig te verklaren die verant
woordelijk was voor de uitdrij
ving van de joden uit Spanje.
De paus sprak er deze week
tegenover de Spaanse bis
schoppen zijn spijt over uit dat
de Spaanse maatschappij de
laatste vijftien jaar in moreel
zo zwaar is afgegleden. Soort
gelijke verwijten maakte hij in
juni toen hij in Polen was. De
paralellen tussen Polen en
Spanje liggen dan ook voor het
oprapen. Net als Polen nu be
leefde Spanje na de dood van
Franco een inhaaloperatie. Het
verschil in zeden met de rest
van Europa werd in Spanje en
nu in Polen snel weggewerkt.
Net als Polen nu nog stond
Spanje tot aan het verdwijnen
van Franco bekend als een
van de meest katholieke lan
den ter wereld.
Kerk en staat waren onder het
bewind van de generalissimo
José Maria Escriva de Bala
guer
FOTO: BAYARD 'PRESSE
twee handen op een buik.
Franco zag in het katholieke
geloof het bindmiddel bij uit
stek van de samenleving.
In de laatste jaren van het
Francobewind begon de
Spaanse kerk, daarin regel
recht beïnvloed door het
Tweede Vaticaanse Concilie,
afstand te nemen van het regi
me. Onder leiding van kardi
naal Tarancon realiseerde zij
zich dat zij niet zonder zonde
was geweest bij het ontstaan
van de Spaanse burgeroorlog,
waarin dertien bisschoppen,
4184 priesters en een kleine
drieduizend paters en nonnen
werden vermoord. Zij reali
seerde zich dat deze extreme
haat mede was opgewekt door
de grote macht die zij koste
wat kost had willen behouden.
In de afgelopen vijftien jaar
heeft de kerk in Spanje een
verlies van een nog veel groter
kaliber geleden. Zij is niet lan
ger de morele hoeder van de
natie. Zij verloor de strijd te
gen de legalisering van echt
scheiding en abortus en zij is
niet langer staatskerk, want
protestanten, islamieten en jo
den hebben nu dezelfde rech
ten als rooms-katholieken.
Het is duidelijk dat de Spaanse
bisschoppen van wie inmid
dels een groot deel hun benoe
ming te danken hebben aan
paus Johannes Paulus II dit
verlies niet weten te verkrop
pen. De weinige meer modern
gezinde bisschoppen die zich
realiseren dat dit verlies mede
de vrucht is van een heilzame
verbreking van de ooit onlos
makelijke maar o zo corrum
perende band tussen kerk en
staat, doen er het zwijgen toe,
zij gaan, niet alleen in Spanje,
in een soort innere Immigra
tion.
Net als in andere 'bevrijde'
Oosteuropese landen zal de
rooms-katholieke kerk in
Spanje door zich te spiegelen
aan ideaalbeelden en machts
posities uit het verleden figu
reren als underdog maar daar
mee haar teruglopende in
vloed niet kunnen terugwin
nen. In dat verband voorspelt
de bisschoppensynode over
Europa die de paus voor no
vember bijeen heeft geroepen
waarschijnlijk niet veel goeds.
Dr. P.A. van Gennip, secreta
ris van de Katholieke Raad
voor Kerk en Samenleving
vreest dat de bisschoppen on
der leiding van de paus vooral
zullen proberen verloren gega-
ne macht terug te winnen. An
dersdenkenden in de RK kerk
zijn er wel, maar zij laten zich
gewoontegetrouw niet horen.
ndc
kt
aag
wel
Kok en de PvdA
Het moet voor Pvd A-leider Wim Kok een vree ml
waarwording zijn geweest. In eigen gelederen fel omsti gform
kreeg hij deze week volop steun van traditionele 'tegei it eei
ders'. Oppositieleider Bolkestein (VVD) zei in onze kr r
hopen dat Kok de strijd in zijn partij overleeft. Niet i1
het nu opeens zo goed kan vinden met de PvdA-leider, aremg
Kok vertegenwoordigt een gematigde stroming binne f^ve
partij waarmee de VVD in de toekomst ooit nog eens p ,erech
ke zaken hoopt te doen: een kabinet zonder het CD Vb),
Bolkestein was het KNOV-voorzitter Kamminga, di h°eve
ramp voorspelde als het congres van de PvdA de voorste
inzake wao en Ziektewet afkeurt en daarmee zijn leid
het kabinet het bos in stuurt.
VANMORGEN, bij het begin van het PvdA-congres i
megen, was de afloop nog steeds onzeker. Uit een ron rJVJ1
lang de PvdA-gewesten, die wij gisteren publiceerden,
dat de meeste gewestvoorzitters erop rekenden dat Ki
vertrouwen zou krijgen met het hoofd, niet met hei
Het zijn echter niet de gewestvoorzitters die het vand
Nijmegen voor het zeggen hebben; dat zijn de afdeling
daar zijn de emoties de afgelopen weken hoog opge
Ook deze afdelingen moeten echter een afweging make
leen door in het kabinet te blijven kan de PvdA invloe
ven uitoefenen op de instandhouding van de verzot
staat. Alleen zo kan bij de formulering van de uiteini
wetsvoorstellen alsnog worden getracht de scherpste
van de wao-voorstellen wat bij te vijlen. Het alternatiel
de wao-voorstellen worden afgewezen, Kok opstapt i
kabinet valt. Aangezien in Nederland de regel geldt d;
breekt, betaalt', zouden nieuwe verkiezingen wel eens
treuze gevolgen kunnen hebben voor de PvdA.
Het is echter niet alleen de PvdA die beducht zou n
•zijn voor de uitslag van eventuele nieuwe verkiezinge
voor het CDA staat veel op het spel. De Amsterdamse
coloog prof. Daudt heeft ooit de theorie van 'de u
noodzaak' geformuleerd, gebaseerd op een uitspraak v IKEI
katholieke leider Nolens in de jaren twintig. Deze t 'aars
houdt in dat christen-democraten alleen een coalitie t
PvdA aan gaan wanneer een rechtse coalitie geen me
heid heeft of wanneer de maatschappelijke verhouding iet v
verstandig maken met de PvdA te regeren. Bijvoorbe l",
een tijd van even noodzakelijke als ingrijpende veran loom
gen in het sociale stelsel. Wat dat betreft zijn de wao n
stellen nog maar een begin, zoals deze week ook ble
een nota van staatssecretaris Ter Veld over de toekom
de sociale zekerheid.
BATS
het
nd k:
;volki
nekk:
is te
iet 25-
WlE, de theorie van Daudt indachtig, kijkt naar de
ten van de meest recente opiniepeilingen kan tot geen
re conclusie komen dan dat beide partijen een 'uiterste
zaak' hebben bij het instandhouden van de coalitie. De
schappelijke omstandigheden vragen om een centrum
coalitie, maar CDA en PvdA zijn bij eventuele nieuw
kiezingen niet zeker van een regeerbare meerderhe
andere mogelijkheid voor de PvdA is tweede viool te
in een kabinet met D66, aangevuld met VVD of Groen
een op z'n zachtst gezegd weinig aanlokkelijk alte
voor de PvdA. Het CDA zou in theorie nog een vi
kunnen aangaan met D66 dan natuurlijk zonder de jjg a'
Ondanks de goede onderlinge verstandhouding tusse
mier Lubbers en D66-voorman Van Mierlo hebben hr
tijen echter zulke tegengestelde uitgangspunten, dat e
litie nauwelijks denkbaar is.
MaAR ook als de PvdA-leider vandaag het vertrouw
zijn congres krijgt en de coalitie overeind blijft, is d
de crisis in de PvdA niet overwonnen. De eerste vr rhijnse
zijn of Kok zelf de steun voldoende vindt om door t< Stotti
Zo ja, dan staat de PvdA aan de vooravond van een r
me en vaak pijnlijke politieke heroriëntatie. De partij
erfenis van de jarenlange oppositierol definitief va
moeten afschudden en nieuwe antwoorden vinden
vorming van een Progressieve Volkspartij? die aannspel
op de problemen van de jaren negentig. De tijd zal 1(
de PvdA daartoe in staat is.
ere
'Klasse!': nieuw blad
voor opvoeders
DEN HAAG Sinds gisteren
is er een nieuw blad op de Ne
derlandse markt: 'Klasse!'. Het
blad, ook verkrijgbaar in de
kiosk, richt zich op ouders en
andere opvoeders van kinde
ren van vijf tot vijftien jaar.
Daarmee is het blad te be
schouwen als een vervolg op
een blad als Ouders van Nu
dat zich richt op de jongste
kinderen.
Het tweemaandelijks blad is
een initiatief van de Stichting
Katholieke School (SKS) dat
tevens gezorgd heeft voor het
startkapitaal. Deze stichting
verzamelde fondsen vooral via
besturenorganisaties in het ka
tholiek onderwijs. Voorzitter is
prof. dr. G. Brenninkmeijer.
Ook pater H. van Munster,
voormalig secretaris van het
RK Kerkprovincie maakt deel
uit van het bestuur.
Om financieel zelfstandig te
kunnen voortbestaan heeft het
blad 'Klasse!' na de eerste jaar
gang een betaalde oplaag van
veertigduizend nodig. De re-
daktionele formule van het
blad is gericht op een breed
publiek, vooral gezinnen, dat
„waardering heeft voor ver
trouwde waarden en normen
en open oog voor moderne op
vattingen". „De aandacht voor
normen is duidelijk een
trend", aldus hoofdredakteur
Peter Meijering, „in de jaren
zeventig en tachtig brak de pe
riode aan van de 'vrije opvoe
ding'. Alles mocht en alles kon
en op een gegeven moment
moest alles kunnen. Die tijd is
voorbij; we beseffen dat kinde
ren vrij laten ook betekent:
kinderen aan hun lot overla
ten. Ouders willen het nu an
ders doen, gebaseerd op oude
waarden en nieuwe opvattin
gen. Daarbij wil het blad on
dersteuning verlenen".
Uitgave.
Kantoor:
Telefoon:
Telefax
Postadres
Westerpers bv (maakt deel uit
Apothekersdijk 34, Leiden.
071 -122 244
071 -134 941
Postbus 112300 AA Leiden
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk.
Telefoon: 070-3190 933.
Telefax: 070-3906 717.
Postadres: Postbus 9. 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur J. Leune.
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers.
Chef-redacteur: G.-J. Onvlee
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L. van Koot.
Stadsredactie Leiden (tel. 071 - 144 046 of 071 -144 047): R. Kleijn (chef),l|)3^20
drs. J. van Zeijl.
4 048); K. van Herpen (chef), F. Buurman,
Sport Leiden e.o. (tel 071 - 144 049)- K. van Kesteren.
E. Huisman, H Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K Vis
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pieterse.
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van:
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unit
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nedf
België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs. K. Swiers en M
Ven. De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't Hout (chef), H Bijlevelc
land, P Koopman, D van Rietschoten en K van Wees.
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland' S. Akkerman (Praag),
drs. D. J. van den Bergh (Peking), drs H. Botje (Tunis), A. Courant (Athe
R Hasselerharm (Johannesburg), T Heard (Kaapstad), drs. A. Heenngl
B. van Huët (Parijs), M de Koninck (Washington), H. Kuitert (Nieuw Delh
F Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs. R. Vunderink (Ma
W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G van Wijland (Belgr 1
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaa'
M. de Cocq.
Nabezorging
Telefoon: 071 -122 248 op ma. t/m vr. van 18.00 tot 19 00 uur, op
15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand 25,70
per kwartaal 76,60
per jaar 294,30
Bij betaling per acceptgirokaart:
per kwartaal 78,60
per jaar 299,30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 39l
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
kerho
cent
mer
rnstig
derzot
|arei
ontst;
wikkt
AAG
ijgt n
'gelijl
aus d
aans
nsct
asocial
eonft
Ams
namer
ositiev
an dee
de
0<
ES
