en kwartiertje Simone Kleinsma *atricia Kaas vertuigend iQounard KUNST/RTV 15 Wolfgang Amadeus Mozart verpakt in een wollen deken JE NEDERLANDSE 'FUNNY GIRL' Strijktrio Holland brengt Reger tot leven Goed gespeeld Amerikaans realisme Chailly vooral goed bijMartin en Ravel Residentie Orkest in Broadway-euforie ZATERDAG 28 SEPTEMBER 1991 leuwbouw Van Gogh inter- ^ïlturele architectuur ]-%TERDAM Het toekomstige nieuwe tentoonstellingspaviljoen het Van Goghmuseum in Amsterdam, een ontwerp van de Japan- rchitect Kisho Kurokawa, is een voorbeeld van een symbiose tus- de westerse en oosterse cultuur. „De boodschap van het paviljoen aldus de architect, „het tot stand brengen van een interculturele jiitectuur". Kurokawa zei dit gisteren bij de presentatie van zijn Straat rerP voor ^et bijna halfronde paviljoen. Hij stelde de interculture- •chitectuur tegenover de internationale architectuur, die aldus de inner wordt gedomineerd door de Amerikaanse life-style. De ar- 5iect, opgeleid aan de Universiteit in Kyoto werkt wereldwijd. In in land maakte hij onde^ meer het ontwerp van negen musea. In Kë ontwierp hij het Musée de Louvain-la-Neuve en voor Parijs ïkte hij, naast de Are de Triomf een zogenaamde Pacific Tower, die lenkort zal zijn voltooid. Kurokawa won twee jaar geleden een len medaille tijdens de World Biennale of Architecture in Sofia. lieuwbouw van het paviljoen is, zoals bekend, financieel mogelijk jnstil tl tzij een gift (in totaal 37.5 miljoen gulden) van een Japans verze il veelh ngsconcern aan bet Van Gogmuseum. Mozartprogramma door het Groot Om roepkoor en het Radio Kamerorkest met medewerking van solisten onder leiding van Arnold Oestman. Gister avond in de zaal van het Danstheater, Den Haag. Radio-uitzending op 1 okto ber van 20.02 - 21.15 uur via Radio 4. Over gebrek aan belangstelling had de NCRV gisteravond bij het eerste van een serie van acht concerten niet te klagen, de zaal van het Danstheater was uitste kend bezet. Omdat het nog altijd het Mozartjaar is was ook voor dit concert gekozen voor een aantal composities van de mees ter, vocaal en instrumentaal. Als dirigent was uitgenodigd de Zweed Arnold Oestman, een Mozart-specialist bij uitstek. De vocale inbreng kwam in eerste instantie van het Groot Omroep koor in twee kleine werkjes die Mozart onvoltooid heeft nagela ten: Kyrie KV 186 en Kyrie KV 323. De componist zal er weinig behoefte aan gehad hebben deze pennevruchten te voltooien, het zijn meer oefeningen in compo sitorische vingervaardigheid dan echte composities. Bij de weerga ve een merkwaardige constate ring, het leek alsof het koor er gens heel ver weg stond opge steld. De droge akoestiek van de zaal werkte nadelig op de klank- produktie. De Vesperae solennes de confessore klonken iets beter, maar ondanks de levendige en kleurrijke benadering van Oest man leek de koorklank verpakt als in een wollen deken. In het solistenkwartet overheerste de Duitse sopraan Monika Frim- mer, de overige solisten Hebe Dijkstra, Harry van Berne en Henk van Heijnsbergen kwamen er nauwelijks aan te pas. Wel zong de sopraan haar aandeel in het Laudate Dominum met intensiteit. Bij het orkest, dat een soort authenticiteit na streeft, had de akoestiek als na delig effect dat iedere oneffen heid als het ware werd onder streept. Bovendien klonk het en semble alsof het was uitgedund tot onder het minimum, de klank was nu en dan zelfs dun en iel. Bij de radio-uitzending op 1 oktober zal van die akoestiek weinig te merken zijn, de luiste raar zal via de microfoons onge twijfeld een andere indruk krij gen. Ana Maria Vera, ooit won derkind, was soliste in Mozarts pianoconcert nr.12, KV 414. Mu siceren is voor deze jeugdige pia niste kennelijk een lijdzaam ge beuren, zelfs bij dit verrukkelij ke en stralende concert kijkt zij of deze aardbol niet anders dan een triest tranendal is. Pianis tisch is haar spel nog altijd prachtig, muzikaal was haar aanpak voor dit concert dodelijk. Acteur Huib Orizand overleden AMSTERDAM De acteur Huib Orizand is giste ren in het Amsterdamse Prinsengracht-ziekenhuis overleden. Hij werd 87 jaar. Dat heeft zijn familie meegedeeld Orizand was vooral bekend van de ra dio. Voor dit medium was hij van 1929 tot 1982 ac tief. Hij werkte mee aan honderden hoorspelen, waaronder de legendarische serie 'Paul Vlaande ren'. De in Amsterdam geboren Orizand debuteer de, na lessen van Louis van Gasteren, in 1921 bij het Hollandsch Tooneel van Louis de Vries. Later speelde hij ook in de gezelschappen van Wil lem Royaards en Cor Ruys. Niet lang na de Twee de Wereldoorlog zette hij zijn toneelloopbaan ech ter op een laag pitje. Hij trad in de jaren vijftig en zestig nog wel een enkele keer voor de televisie op. Twee keer deed hij ook mee aan een film: in 1951 aan 'Langs ongebaende klingen' van Herman van der Horst en in 1958 aan 'Dorp aan de rivier' van Fons Rademakers. Simone Kleinsma het zoals gewoonlijk druk en nog eens De repetities voor inusical 'Funny Girl' in jater De Lievekamp in t nemen al haar tijd in |ag. De musical gaat 4 Dber in première in de ïsschouwburg van echt. Een interview er nauwelijks vanaf, vooruit, een kwartier- jne (32) zit met opgetrok- knieën in haar kleedka- I pauzeert even tussen het Ten door. 'Funny Simo- lat op het bordje van de rdeur gekrijt. Wat verder It is het rek vol theater- ing, negentien kostuums irecies te zijn. Wel even anders dan haar vorige cal 'Sweet Charity' waar kort zwart jurkje voor de drolspeelster volstond. Die cal besloeg ook maar drie >n uit het leven van Cha- Rabobankiverklaart ze. Haar nieuw- ppdracht bestaat uit het >peratieve|n van het leven van 'fun- seenbankjr] Fanny Brice'. len. Ledenjiegin op 19-jarige leeftijd r het deeifrV0^ens Sleurt er nogal or e ehet deze vrouw. Ze wordt 1 de leden-p.ote ster ze trouwt, krijgt rgaderingfind en gaat vervolgens ■zen van ee sc^e^en Uiteraard ver- rt haar manier van pra- stuur invioj0pen en reageren. Het is nnen uitoejitdaging om dat in twee- komen". Ze heeft ver- n P'aatseii|ns haar handen vol aan nk. Zo is nummers, dansnummers arandeerf001"3^ verkleedpartijen, isehe Kleinsma kan in de j eik advies|,aj bovendien eens wat ibobank gefe kanten van zichzelf la- ■lang van d(en- .Jn Funny Girl zitten eegt. dat in je hebt" N Girl is gebaseerd op het ronkelijke verhaal van I Lennart over Fanny de grote ster uit de jaren J[ van de 'Ziegfield Fol- De musical ging in 1964 'oadway in première en is flien onafgebroken opge- I. Simones bekendste (anger is Barbra Strei- die zowel in de musical- de filmversie schitterde. ederlandse vertaling van Usical begint in de kleed- t van Fanny voor rZEGELS ing van de voorstelling. IUNTEN ,n^t aan baar man, Nick ilhandel d«ein, die net is vrijgelaten IS en ma gevangenis. Fanny twij- d'AleCbtSdtver ^aar toekomst, ze in i922 toFet ze voor ^aar man slechts 35tr haar carrière moet kie- Wij kopeDp dat ogenblik komen il- en mujrtenissen uit haar verle- verzamelinivoorsc]r1ijn Te beginnen Mn winkel!6 teenager die per se het f. Tel. 070-k m wil, afgewezen w. geopenfi bij een auditie en uitein.- Simone pauzeert even in haar kleedkamer. delijk een kans krijgt. Het be kende verhaal eigenlijk. Een verhaal dat echter ge kruid wordt met een behoorlij ke portie ouderwetse roman tiek en dramatiek. Nick Arn- stein maakt om te beginnen tevergeefs avances, terwijl Fanny haar publiek verbaast in een vaudeville etablisse ment. Tevergeefs omdat pro ducer Florenz Ziegfield haar een rol aanbiedt in de 'Zieg field Follies'. Het eerste optre den pakt reusachtig uit, Fanny is een groot succes en Nick is vergeten. Een paar maanden later ontmoet ze hem weer in een restaurant en dan is het wel bingo. Op het station, waar de Follies Company op het punt staat naar Chicago te vertrekken, keert ze resoluut om en vliegt Nick in de ar men. Na de trouwpartij wordt het prille geluk vervolgd op Long Island. Lelijke Eend Maar het theater roept. Fanny keert terug bij de 'Ziegfield Follies'. En dan volgen op de goede tijden slechte tijden. Nick wil investeren in een ca sino. Ziegfield ziet het avon tuur niet zitten en weigert een bijdrage. Fanny gelooft wel in haar man en staat haar geld af. Na de première van haar nieuwe show vertelt Nick schoorvoetend dat de onderne ming mislukt is en dat ze al haar geld kwijt is geraakt. Fanny probeert luchthartig over "het drama te doen, Nick denkt dat zij hem als een kind behandelt. De eerste barstjes in de relatie zijn een feit. Vol goede moed probeert Fan ny opnieuw geld bijeen te krij gen. Nick wordt woedend als hij dat ontdekt. Hij wil abso luut niet afhankelijk zijn van een vrouw, stort zich in een schimmige obligatiehandel en wordt gearresteerd wegens verduistering. Hoog tijd om weer terug te keren naar Fan ny's kleedkamer. Waar op dat moment de net uit de cel ver loste Nick binnenstapt. Het is> tenslotte theater en daar kan alles. Fanny wacht een zware beslis sing, kiest ze voor hem of voor haar carrière. Ze houden van elkaar, maar weten dat een huwelijk hen alleen nog onge lukkiger kan maken. Knopen worden doorgehakt. Fanny en Nick besluiten zonder elkaar verder te gaan. Het is uit met de rozegeur en maneschijn. Zij blijft alleen achter en besluit alles te doen om haar leven en carrière tot een succes te ma ken. Totdat het doek definitief valt. Het leven van Simone Kleins ma heeft eigenlijk wel enige overeenkomsten met dat van Fanny Simone beet zich op 16-jarige leeftijd als een pitbull vast in het theaterwereldje en laat, zoals het een rashond be taamt, nog steeds niet los. Haar grote doorbraak kwam met de musical Sweet Charity. Tij dens de optredens oefende ze echter al voor de musical 'Les Misérables'. Om als madame Thénardier 'de Verschrikkelij ke' drie maanden op de plan ken in Amsterdam te staan. Van mooie zwaan naar lelijke eend. Simone is het absoluut niet eens met het spiegelen van haar leven aan dat van Fanny. „De enige overeenkomst is dat Fanny zich net als ik zeker op het toneel voelt. Maar ze voelt zich onzeker achter de coulis sen, daar bedoel ik haar privé- leven mee, en daar heb ik dus echt geen moeite mee. Fanny vlucht nogal eens in haar werk. Dat doe ik niet. Het is niet zo dat ik alleen maar leef voor toneel". Ze wekt echter wel die indruk. Ze neemt de ene zware (hoofd)rol na op de andere op zich. Dit jaar gaat ze met drie musicals de theate- rannalen in: 'Sweet Charity', 'Les Miserables' en 'Funny Girl'. Kleinsma heeft er tevens veel voor over om op de planken te staan. Naast zingen, dansen en verkleedpartijen draait ze voor een nummer op rolschaatsen haar hand niet om. Al heeft ze voor dat laatste wel wat angst moeten overwinnen. „Als kind ben ik een keer heel hard ge kletterd op die dingen. Ik wil de, omdat ik bang was om te vallen, nooit meer rolschaat sen. Dit rolschaatsnummer heb ik echter zelf in de musical in- FOTO: STEPHEN EVENHUIS gebracht. Het onderdeel zit wel in de filmversie, maar niet in de oorspronkelijke toneel versie. Maar het is zo'n geestig nummer. Dus ik heb trouw rolschaatslessen genomen. Ik moet straks gek doen op die dingen, maar dan natuurlijk moet ik wel blijven staan. Ach en die angst ben ik nu ook kwijt, ik heb geleerd hoe ik moet vallen". Wat er na Fun ny Girl gebeurt weet ze nog niet. De musical loopt tot en met mei 1992 door. En dan? „Er zijn niet zoveel musicals geschreven voor een vrouw. Eerst maar eens kijken wat er nog op de plank ligt. Ze zijn er nog wel, bijvoorbeeld Gypsy of Irma la Douce, maar ik plan nooit van tevoren. Ik leef met het jaar. Een programma met een live orkest op het toneel zou ik nog wel eens willen doen, iets cabaret-achtigs Voorlopig vindt ze de combi natie zang, dans en acteren enig. „Zolang ik het kan doen, blijf ik het doen". En weg is ze, de catacomben van De Lie vekamp weer in. Het theater flISSE BUMA %k alsof het nooit zou ge- J, maar waarschijnlijk is Orbraak van de Franse 'es Patricia Kaas nu een —listeravond trad zij voor jste keer in ons land op bijna uitverkochte zaal >»n ingen sdi Amsterdamse Rai en b daarbij haar imago «ga-ster, zoals ze dat in anstalige landen heeft, ofonds Sa* waar- lozorg opvallend dat Patricia ■n ontvongk<pt nu toe weinig respons amer .land heeft gekregen op ———fantastische stem. Toch e Franse taal nog steeds 071V155832 itdicap om door te drin- I de meer Engels-talig 070 35l445^teerde landen. Helaas Kaas gisteravond een iet zo geslaagde conces- ^^^joals bij George Ger- shwins 'Summertime' waarbij ze de nodige grammaticale fouten maakte. Het publiek kon er echter niet om treuren, want al haar be kende hits bracht ze ten geho re, zoals 'Les mannequins d'o- sier' en 'Mademoiselle chante le blues'. Het meest indrukkende aan Kaas' stem is de enorme kracht waarmee ze kan uitha len, terwijl ze er zo breekbaar uitziet. Ze heeft dan ook hele maal geen achtergrondkoortje nodig. Op tal van momenten laat ze bovendien haar enorme jazzy kwaliteiten horen, zoals in 'L'heure du jazz', waarin haar zwoele stem als een de ken over je heen valt. Des te opvallender is het dat deze zangeres nog maar 24 jaar is. Wie haar niet zou kennen, zou denken dat het om iemand van veertig gaat. Een rauwe, doorleefde, maar ook sensuele stem. Nederland zal nog veel van Patricia Kaas horen. Patricia Kaas maakte haar imago helemaal waar. Strijktrio Holland «poolt Haydn, Schubert on Reger. Gehoord op 27 september in het Groene Kerkje in Oegstgeest. Strijkkwartetten zijn er te over in het wereldje van klas sieke musici, maar een strijk trio is toch nog steeds een op merkelijke verschijning. Een voor de hand liggende reden voor de zeldzaamheid van deze driemans-ensembles is het gebrek aan repertoire. Vooral de klassieke componis ten lieten het strijktrio liever links liggen, omdat het ze te veel hoofdbrekens kostte om deze muziek spannend te krij gen: de vrij strikte scheiding tussen melodie (viool) en bege leiding (altviool en cello) re sulteert vaak in te magere harmonieën van de twee on derste instrumenten. Toch speelde het Strijktrio Holland voor de pauze strijk trio's van klassieke componis ten: eentje van veelschrijver Haydn en het enige van Franz Schubert. Haydn schreef al zijn trio's rond zijn dertigste Euro-American Theatre «peelt Key Exchange van Kevin Wade. Regie: Gene d'Onofrio. Decor: Jeseica Hund. Licht: Erik Siebel. Gezien in Microtheater Imperium in Leiden op 27 september. De fietsen rijden af en aan op het podiumpje van het Micro theater. Fietsen is namelijk hip in het New York van Key Exchange, het stuk dat het Euro-American Theatre in Leiden speelde. Dat de acteurs geen echte fietsers zijn kun je zien aan de wonderlijke stand van het stuur, hun verkeerde schoenen, het niet overtuigend quasi oppompen van banden en het dragen van onderbroe ken onder een fietsbroek. Maar daar gaat het ook niet om. Het gaat om hun relaties. Michael is getrouwd en vindt dat best leuk, maar z'n vrouw loopt weg. Lisa wil iets minder vrijblijvends, maar Philip niet. Elke keer als zij begint over zaken als sleutels uitwisselen en eten met haar vader krijgt hij last van kippevel, welspre kendheid en vluchtgedrag. Totdat Lisa het uitmaakt. Dan is Leiden in last, al gaan de mannen nog even vertwijfeld achter de wijven aan. Philip is erg voor losse relaties, maar heeft uiteindelijk toch last van morele hangups. Hij durft niet te kiezen, dat kost hem Lisa. Hij kwam te laat tot inkeer. Eigen schuld, dikke bult. Het stuk van Kevin Wade is een voorbeeld van Ameri kaans realisme, dat ook zo echt mogelijk wordt gespeeld. Vandaar de opmerkingen over fietsers die door de mand val len. Key Exchange is alleen dialoog zoals je die op straat moet kunnen horen, zonder li teraire franje. Alleen gaan even de straatgeluiden uit als er iets belangrijks wordt ge zegd, dat is in Central Park niet zo. Het stuk doet me niks, maar het wordt wel goed gespeeld. Dat is in overeenstemming met de hoge eisen die de nieu we groep aan haar werk wil stellen; de non-profitstichting Euro-American Theatre wil het Engelstalige toneel in Ne derland op een hoger plan til len door cursussen te geven, toneelschrijvers te stimuleren te experimenteren en goede produkties te maken, onder leiding van Amerikanen met een theater- en filmreputatie. De spelers zijn goed en aan el kaar gewaagd Het grootste compliment is daarmee direct gegeven aan Servaas Coumans (Michael), die newcomer wordt genoemd, maar veel na tuurlijkheid en de meeste hu mor in huis heeft. Jeremiah Fleming (Philip) studeerde in Amerika en Israël, heeft al veel gespeeld, wat je kan zien, en kan zelfs kauwen als een Amerikaan. Deirdre Buurman heeft ook een imposante lijst van scholen en stukken op haar naam en kan ruzie ma ken op het toneel. Goed ge werkt allemaal, nu nog een goed stuk. Het Concertgebouworkest o.l.v. Ric- cardo Chailly speelt werken van Brahms, Martin en Ravel in de Phi- lipszaal, vrijdagavond. li Het Concertgebouworkest opende gisteravond zijn abon nementsconcert in de Philips- zaal met de derde Symfonie in F. van Brahms. Bij het beluis teren van dit doorwrochte werk met zijn markante melo dieën kwam bij mij de vraag op: „Aimez vous Brahms?" (Houdt u van Brahms?) titel van een bekend boek van Sa- gan. Het anwoord was: „Niet zo erg", in ieder geval niet in de goed uitgebalanceerde maar weinig boeiende interpretatie die Chailly van deze symfonie gaf. Aannemend dat hij deze naar binnengekeerde pathe tiek met zijn bijna hoekige vormen niet zo goed aanvoelt, des te beter leek hij dat te doen bij de andere werken van dit programma met een sterk extravert karakter, het stuk dat Frank Martin in 1949 voor strijkorkest, zeven blaasinstrumenten en slag werk schreef, zijn het de bla zers die met hun virtuoze soli alle aandacht op zich vestigen. En terecht zij speelden fantas tisch. De muziek doet in zijn lichtvoetigheid en welluidend heid Frans aan en sloot uitste kend aan bij de balletmuziek 'Daphnis et Chloé' Suite 1 en 2 van Ravel. Hier waren Chailly en het orkest het sterkst in het oproepen van de geheimzinni ge sfeer van nimfen, herders en de verleidelijke god Pan. De rijke orkestratie met zijn wel erg luid waaiende wind- machine werd door Chailly door tot in de kleinste details gestuurd en effectief gebruikt Toen hij in de wilde slotdans zelf voor zijn lessenaar stond te springen, vlogen de vonken inderdaad uit het orkest. Een prestatie die zeker die lang in de herinnering van het talrij ke publiek zal blijven hangen Stadsgehoorzaal Leiden: Werken van Gershwin en Bernstein, door het Residentie Orkest olv Yan Pascal Yortelier. Solist: Ronald Brautigam (piano). Vanavond en morgenavond in de Anton Philipszaal in Den Haag. levensjaar. Opus 53/1 in G grote terts is een goed stuk en Strijktrio Holland speelde het bekwaam, al had violiste Ter Haar haar strijkstok niet steeds even goed in de hand: vooral in de zachtste passages gleed zij een paar maal uit. Na de koffie kwam Strijktrio Holland met heel andere koek: een gloedvol betoog voor de muziek van Max Reger (1873- 1916). In Regers trio opus 141b in d kleine terts hebben de drie instrumenten gelijkwaar dige rollen in een spannend samenspel met verrassende wendingen. Dan wordt duide lijk hoe mooi een strijktrio kan zijn. In volkomen balans be lichtten de drie musici alle kanten van deze prachtige muziek. Verkenning en ver rassing in het allegro, droevige overpeinzingen in een subliem gespeeld andante, en een sterk afsluitend vivace, met swin gende pizzicati voor de cellist. Zoals het nu uitpakte, hield Strijktrio Holland met het uit stekende spel na de pauze vooral een pleidooi voor het repertoire van de laatste hon derd jaar. „Mijn zoon is een veel groter componist dan Schubert", ver trouwde de vader van George Gershwin de Franse compo nist Ravel ooit toe. „Hij maakt al zijn werken tenminste af". Nu was dat voor Gershwin geen probleem, want zijn com posities zijn als grillige kra lensnoeren, die je net zo lang of kort kunt maken als je zelf wilt. Van een ontwikkeling is geen sprake, het ene motiefje volgt vaak zonder enige over gang op het andere. Dat maakt het lastig om vooral de langere composities interes sant te houden. In het Piano concert in F "haalde Ronald Brautigam het onderste uit de kan om dat waar te maken. Ondersteund (en soms over stemd) door een ongekend en thousiast Residentie Orkest lukte hem dat bijzonder goed. Dat Gershwin solist en orkest soms voor onmogelijke hinder nissen plaatst bleef daarbij niet geheel verborgen. Bij de bij zonder rappe syncopische rit men van het eerste en het laatste deel van het concert hobbelde het orkest af en toe even achter Brautigam aan, ondanks het feit dat deze zijn blik vrijwel onafgebroken ge richt hield op dirigent Torte lier. Aan de stuwende 'swing' deed dat echter weinig af. Bernstein biedt, al is zijn mu ziek ook springerig en op kor te thema's gebaseerd, meer mogelijkheden tot een samen hangende interpretatie. Op de zelfde avond gespeeld vertoont zijn stijl verraderlijk veel overeenkomsten met die van Gershwin en een gemakzuch tige 'American style' lonkt. Bij de drie 'dance episodes' uit de musical On the Town dreigde Tortelier even in die val te trappen. Maar met de symfo nische dansen uit West Side Story bewees hij het verschil tussen de aansprekende maar toch wat lege melodieën van Gershwin, en de nuances en schrilheid van Bernstein uit stekend te hebben begrepen. De Stadsgehoorzaal was gister avond bijna te klein voor het enorme volume dat het Resi dentie Orkest produceerde. De musici, die we ook wel eens minder gepassioneerd aan de slag hebben gezien, speelden alsof zij eigenlijk niets liever wilden dan in een goed geolied showorkest spelen, en zaten te wippen op hun stoelen. Het programma kon dat echter prima hebben, en Tortelier voorkwam zorgvuldig ontspo ringen. Of dit programma het vanavond en morgen in de wat steriele Anton Philipszaal ook zo goed doet is de vraag Met de Stars and Stripes als toegift was het gisteravond echter duidelijk: Breestraat is in het Engels Broadway.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 15