finale
Waarom hangt die vlag van
Joegoslavië niet halfstok?"
■CeidócGouaant"
ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1991
Een beetje vrede wordt tegenwoordig gesloten op een vredesconferentie. Al
twee weken lang is het ministerie van buitenlandse zaken in Den Haag het
toneel van de conferentie die een einde moet maken aan de burgeroorlog in
Joegoslavië. Maar dat houdt niet alleen in dat ministers, staatshoofden en
diplomaten om de tafel gaan zitten om te praten over oorlog en vrede. Het
betekent ook een boel overwerk voor. politie-agenten, journalisten, camera
mensen, beveiligingsbeambten, ambassadepersoneel, koks en chauffeurs.
)EN HAAG - Vooral politie-
igenten zijn druk in de weer. Don-
Ierdag is een zware dag, want ze
noeten vroeg uit de veren om de
ankomst van de allereerste minis-
er van buitenlandse zaken van één
an de Joegoslavische deelstaten in
oede banen te leiden. Diep in de
liddag komen de EG-ministers
an buitenlandse zaken. De agen-
mogen pas 's avonds laat weg
ls de allerlaatste defensie-ministers
an de WEU-landen veilig en wel
ijn vertrokken.
I deze hoogwaardigheidsbekleders wor-
en geëscorteerd door politie-agenten op
e motor om een veilige doortocht te
erzekeren. „We moeten ervoor zorgen
M ze nergens stil hoeven te staan", zegt
'n escorte-agent. „Want als ze stilstaan
in ze kwetsbaar voor terroristische
wen. Het is best leuk werk, maar
fel van mijn collega's hebben hun vrije
tgen moeten inleveren omdat ze dit
erk moesten doen. Er zijn ook zoveel
nro-tops in Den Haag nu Nederland
torzitter is".
m zeker te weten dat geen verkeer de
öortocht kan belemmeren staat een
total agenten bij de kruispunten te
achten. De sfeer is ontspannen, er
ordt nog wat nagepraat over afspraak-
van gisteren, maar als de walkie-tal-
meldt dat er weer een Joegoslaaf
inkomt is er werk aan de winkel. Ze
ringen de weg op om het verkeer tegen
houden, waarna de Joegoslavische mi-
ster passeert.
'e rijdt vervolgens naar een parkeerga-
i&e, waar een beveiligingsbeambte van
't ministerie beoordeelt of de auto naar
ands nnen maE- »!k mag ze alleen binnenla-
als ik ze herken", zegt hij. „Soms is
wel moeilijk maar het lukt wel
lor",
°or ze de parkeergarage binnengaan
orden ze gefilmd door een legertje ca-
crmannen uit bijna alle Westeuropese
iden. Een Belgische geluidsman steekt
ckem zijn microfoon in de parkeerga-
Volgens de chauffeurs die wél naar bin
nen mogen, worden er echter nauwelijks
geheime besprekingen gevoerd. „Maar
mijn Joegoslavisch is natuurlijk niet zo
best. We vangen wel eens wat op als er
Engels wordt gesproken, maar wereld
schokkende plannetjes ben ik nog nooit
te weten gekomen. We mogen ons trou
wens nooit in de gesprekken mengen. De
enige regel voor chauffeurs is: pet op en
mond dicht".
Om de stemming erin te houden is de
parkeergarage versierd met vlaggen van
alle twaalf EG-staten. De delegatieleden
worden daar opgewacht door de chef
protocol van het ministerie. Die neemt
ze mee naar boven waarna het is afgelo
pen met de protocollen. „Lord Carring-
ton, die namens de EG bemiddelt, is na
melijk een praktische man", zegt eert
woordvoerder van het ministerie van
buitenlandse zaken. „Hij staat dus niet
toe dat er geruzied wordt over protocol
len. Soms kan dat namelijk heel wat roet
in het eten gooien. De onderhandelingen
over de Vietnam-oorlog werden bijvoor
beeld maanden vertraagd omdat de par
tijen het niet eens konden worden over
de vorm van de tafel. Noord-Vietnam
wilde namelijk niet toestaan dat Zuid-
Vietnam als gelijkwaardige onderhande
lingspartner aan de tafel werd toegela-
Inderdaad is er weinig formeels te be
speuren in de onderhandelingszaal. Lord
Carrington begroet de deelnemers met
een vriendelijk: „Goed dat je er bent.
Hoe gaat het?" De zaal ziet er vrij sober
uit. Geen vlagvertoon, geen bloemen, al
leen wat flesjes frisdrank en kopjes kof
fie. Een gemiddelde gemeenteraadsver
gadering van een gemiddelde Nederland
se stad lijkt er niet minder officieel aan
toe te gaan. Om de vraag te omzeilen
welke nationaliteit de delegatieleden van
de republieken die zichzelf onafhankelijk
hebben verklaard vertegenwoordigen,
staan beide landsnamen op het bordje
gedrukt. De Kroatische delegatie zit dus
achter het bordje 'Kroatië Joegoslavië'.
Als alle ministers zijn gearriveerd, keert
de rust terug in het journalisten-kamp.
Op geïmproviseerde wijze wordt een
aantal televisie-opnamen gemaakt. Een
Italiaanse verslaggever klimt bovenop
het kunstwerk voor het ministerie om
zijn voorbeschouwing voor te dragen.
Als een groepje Hagenaars joelend langs
komt en de geluidskwaliteit van zijn po
litieke bespiegelingen daaronder lijdt,
bijt de Italiaan van zich af. Resoluut
gaat de middelvinger omhoog.
Ondertussen is een Duitse televisie-jour
nalist een zenuwinzinking nabij. Voor
het oog van de camera struikelt hij een
keer of acht over dezelfde moeilijk ge
construeerde bijzin. „Gelukkig waren
het geen live-opnames", mompelt hij als
het hem eindelijk is gelukt.
Er zijn ook ongeveer twintig journalisten
uit Joegoslavië naar Den Haag gekomen.
„Het is leuk om hier in Den Haag te
zijn", zegt een verslaggever van de
grootste krant van Servië. „Holland is
een vriendelijk landje. Gelukkig hebben
we tijd genoeg om ook nog iets van het
land te zien. Al met al gaat het er ont
spannen aan toe. We slapen in dezelfde
hotels als de meeste delegatieleden en
ontbijten vaak met ze. Alleen bij de di
ners mogen we er niet bij zijn".
Overigens slapen de delegaties van de el
kaar bestrijdende republieken Servië en
Kroatië niet in hetzelfde hotel. „Maar
dat is niet omdat de sfeer zo vijandig
is", haast een lid van de Servische dele
gatie te zeggen. „Het is om te voorko
men dat grote massa's mensen zich rond
één hotel verzamelen. Het is juist een
goede, ontspannen sfeer. Iedereen mag
zolang praten als hij wilt. We weten dat
er iets uit gaat komen, want iedereen wil
vrede".
Intussen is de Haagse politie vol zelfver
trouwen bezig de openbare orde te hand
haven. „Ach, we hebben al zoveel confe
renties in Den Haag gehad, we hebben
dus wel enige routine opgebouwd", zegt
een agent. „Daarom zeggen we ook dat
het Haagse korps elke conferentie aan
kan. Ook de Midden-Oosten-conferentie
die misschien naar Den Haag komt zal
voor ons geen enkel probleem zijn".
Een collega-agent is wat voorzichtiger.
„Zo'n conferentie over het Midden Oos
ten zal toch wel wat gevaarlijker zijn.
Misschien ga ik me dan wel ziek mel
den. Als er echt een keer geschoten
wordt, leg ik meteen mijn pet neer en
kap ik ermee. Het moet wel leuk blij
ven".
Bommen
Niet alleen regelt de politie het verkeer,
ook wordt gecontroleerd of er ergens
bommen liggen verstopt. De door de
Baskische terreurorganisatie ETA vaak
toegepaste autobom zal hier overigens
onmogelijk kunnen ontploffen. In de
omgeving van het ministerie geldt een
parkeerverbod. „Maar als er een bom
zou ontploffen zullen de ministers het
toch niet merken", merkt een agent op.
„De conferentie-zaal is namelijk een
soort bunker en die is tegen elke bom
aanslag bestand".
Volgens een woordvoerder van de Haag
se politie zijn er wel een paar honderd
agenten nodig om zo'n conferentie in
goede banen te leiden. „Maar het is bij
zonder interessant werk voor hen. We
hebben trouwens overal dranghekken
klaar staan om eventuele demonstraties
op te kunnen vangen. Laatst vroeg ie
mand ons of we een feestje gaan bouwen
als de conferentie zonder incidenten ver
loopt. Dat doen we natuurlijk niet, want
het is gewoon ons werk".
Ook de technische dienst van het minis
terie van buitenlandse zaken heeft het
razend druk. „We moeten een heleboel
televisie- en radiolijnen aanleggen. Bo
vendien hebben we al tachtig telefoonlij
nen aangelegd. Alle buitenlandse journa
listen hebben namelijk een eigen tele
foonlijn nodig om hun verhalen door te
bellen. Je kan best even stiekem naar
Australië bellen want de telefoonreke
ning zal toch gigantisch hoog zijn".
Ondertussen zwelt het aantal voorbij
gangers dat even een kijkje neemt ge
staag aan. „Wat is hier nou aan de
hand?", zegt een fietser die zich verbaast
over het grote aantal politie-agenten en
cameramannen. „Oh ja, die Joegoslavië-
conferentie natuurlijk. Ja, die hebben ze
van het Vredespaleis naar hier verhuisd.
In het Vredspaleis hadden ze niet genoeg
stoelen, die moesten ze voor de ope
ningsceremonie van twee weken geleden
zelfs uit de Ridderzaal lenen. Echt waar
hoor!"
Overigens blijkt de man wel degelijk een
Joegoslavië-kenner te zijn. „Je moet
naar de historie kijken, hè. Het is een
heel moeilijk probleem. Maar voor een
sfeerverhaal kun je toch maar beter pro
beren de conferentiezaal binnen te ko
men. Alhoewel, daar laten ze toch niet
het achterste van hun tong zien en ik
doe dat wel, hè".
Wagens
„Wat een mooie wagens hebben die mi
nisters zeg", roept een andere voorbij
ganger bewonderend. „Ik woon hier in
de buurt, ik heb al zoveel conferenties
voorbij zien komen. Als je niets te doen
hebt is het best leuk om te zien. Het is
net een film, hè. Maar wat heeft deze
conferentie nou voor zin? Ze gaan toch
door met schieten! Maar ja, het is beter
om te praten dan niets te doen, hè".
Een andere voorbijganger is al even pes
simistisch over de uitkomst van de con
ferentie. „Ze kunnen die Joegoslavische
vlag maar beter halfstok hangen. Het
land bestaat toch niet meer. Zullen we
De vlaggen
die vlag naar beneden halen? Dan delen
we hem door midden want het is een
mooi souvenir. Het zal vast wel de laat
ste keer zijn dat die vlag ergens wappert.
Leuk hè, al die camera's. Dat wordt wat
als die Midden-Oosten-conferentie hier
ook komt!".
Ondertussen is het perscentrum in een
complete chaos veranderd. Een journa
list die even niet goed oplet mist alles,
want totaal onaangekondigd beginnen
persconferenties op plaatsen waar ze niet
horen te beginnen. Een persconferentie
van Lord Carrington wordt aangekon
digd en weer afgelast maar ondertussen
heeft in 'een ander zaaltje de minister
van buitenlandse zaken van de Joegosla
vische federatie het woord genomen.
Overigens hebben alle persconferenties
die de Joegoslaven geven dezelfde te
neur. Elke deelstaat ontkent de gevech
ten te beginnen.
Als het gedeelte met de Joegoslavische
ministers voorbij is, is het nog lang niet
afgelopen want buiten druppelen de wa
gens van de EG-ministers van buiten
landse zaken één voor één binnen. Er
worden strengere veiligheidsmaatregelen
gehanteerd, want nu is een complete weg
afgezet door hekken die door politie
agenten streng wordt bewaakt.
Een verslaggeefster van het Amerikaanse
televisie-station CNN wordt bijna hyste
risch als ze er niet doorgelaten wordt.
„De Kroatische minister van buiten
landse zaken staat daarachter te wachten
om door mij te worden geïnterviewd",
briest ze. „We zijn het grootste televisie
station van de hele wereld, maar we mo
gen niet eens door dit hekje. Hierover
zal ik zeker de president hoogstpersoon
lijk inlichten", voegt ze er dreigend aan
toe. Haar tirade heeft geen effect. De
agenten houden voet bij stuk.
De Belgische cameraploeg begint weer in
te pakken als hun minister Eyskens de
lens heeft gepasseerd. „De rest is toch
niet belangrijk", klinkt het relativerend.
„Zo. nu hebben we mooi de tijd om Den
Haag te bezichtigen".
Zo druk als het is rond het ministerie
van buitenlandse zaken, zo rustig is het
bij de Joegoslavische ambassade. Geen
zenuwachtige diplomaten, geen demon
stranten en geen journalisten. Pas na
drie keer bellen doet er iemand open die
zegt dat eventuele vragen maar door de
telefoon moeten worden gesteld.
In antwoord op die vragen meldt de Joe
goslavische persvoorlichter dat het wel
degelijk een hectische toestand is op de
ambassade. „We staan hier onder grote
druk, het is een dynamisch geheel. Men
sen lopen in en uit. Ook de delegatiele
den hebben nauwelijks tijd. Sinds de
opening van de conferentie zijn ze hier
zo'n twee weken. Maar de meeste vlie
gen af en toe weer terug naar Joegoslavië
om ruggespraak te houden".
„Ikzelf^>en blij dat de conferentie hier
wordt gehouden, want nu kan ik een
kleine bijdrage aan de vrede leveren. Al
duren de onderhandelingen nog zo lang.
er moet gewoon vrede komen. Ik voel
me als Joegoslaaf natuurlijk heel erg be
trokken bij de situatie in het land. Alstu
blieft, schrijft u iets positiefs over Joego
slavië. Joegoslavië heeft steun noaig.
Daarom wil ik het alle delegatieleden zo
veel mogelijk naar de zin maken. Maar
ik probeer het de minister van buiten
landse zaken van de federatie het het
meest naar de zin te maken. Hij is miin
baas. van hem hangt mijn toekomst ar'.
