ieuringsinstituten raken
ubsidies geheel kwijt
Aanleg wegen vertraagd
door kostenstijgingen
MILJOENENNOTA 1992
LANDBOUW, NATUURBEHEER EN VISSERIJ
Onderwijs kost geld, net als vakantie en cosmetica"
VERKEER EN WATERSTAAT
^idócSotvumt
1991
DINSDAG 17 SEPTEMBER 1991 23
riE
te
voc LINKE OMBUIGINGEN OP LANDBOUW
mti
1
veede
indieni
litvoen
mente
sxperii
?n en
Dryo's
ran hei
tilde di
tipje i
absolui
te gn
ateriaai
anering vloot blijft belangrijk
komst
iteld
ing en
er «JEN HAAG Het terugbrengen van de vangstcapaciteit van
Nederlandse vissersvloot staat ook in 1992 centraal,
de begroting van het ministerie van landbouw, natuurbeheer
visserij gaat minister Bukman er vanuit dat het bedrijfsleven
lf flink zal bijdragen aan de saneringsregeling. Volgens de be-
indsman hebben de vissers groot belang bij een goede sane-
igsregeling.
nenteel is de sanering (sloop of verkoop aan het buitenland)
vissersschepen nog vrijwillig, maar het ministerie heeft op-
acht gegeven aan een speciale commissie om uit te te zoeken
er geen juridische mogelijkheden zijn voor een verplichte sa
ving. Eind dit jaar brengt de commissie verslag uit.
minister kondigt verder aan dat hij nationale richtlijnen zal
aken voor de visverwerkende industrie. Het gaat dan met
om de vaststelling van de eisen voor de volksgezondheid
hygiëne. In het kader van de Europese regelgeving zal het
investeringen stimuleren die verband houden met de verbe
rg van het milieu en de kwaliteit van het produkt.
1
ihoi
at het
n mis
zulle;
affen
last
eer
die
'arkens krijgen herkenningschip
IN HAAG De plaatsing van onderhuidse chips bij varkens
rhujetde registratie van deze dieren in de toekomst vergemakke-
Iken. Momenteel worden al proeven genomen met dit systeem,
chips bevatten voor elk varken een apart herkenningsnum-
zu[fer. Op deze manier wordt het makkelijker na te gaan wat de
rkomst is van ongewenste stoffen in vers vlees. Bij koeien
y irdt een oormerk ontwikkeld met een streepjescode. In af-
chting van de komst van het nieuwe systeem komt er een
"ht tot het bewaren van de gezondheidscertificaten die wor-
verstrekt bij het invoeren van vee.
tkist
liljoe
DEN HAAG De keu
ringsinstellingen in de
agrarische sector raken
over twee jaar hun rijks-
subisidie kwijt. Ook de ei
gen diensten van het mi
nisterie van lanbouw wor
den in hun begroting ge
kort. Zo zal de Rijksdienst
voor de Keuring van Vee
en Vlees (RVV) geheel
kostendekkend moeten
gaan werken. De vlees
keuringen, zullen hierdoor
gemiddeld met 29 procent
stijgen.
Dit blijkt uit de begroting van
het ministerie van landbouw,
natuurbeheer en visserij. Dit
departement moet volgend
jaar voor 207 miljoen gulden
aan ombuigingen doorvoeren.
In 1994 moet zelfs 226 miljoen
bezuinigd worden. Volgens
minister Bukman is dit een
fors bedrag gezien de relatief
geringe omvang van zijn be
groting (3 miljard).
De keuringsinstituten zoals de
COZ (zuivel), KCB (groente en
fruit), NAK (zaaizaad) en BKD
(bloembollen) krijgen nu vijf
tig procent van hun expoitatie-
kosten door het rijk vergoed.
Dat wordt vanaf volgend jaar
in stappen teruggebracht tot
nul procent in 1994. De kosten
moeten dan door de bedrijfs
takken zelf worden opge
bracht. Dit levert het ministe
rie jaarlijks ruim 9 miljoen op.
De verhoging van de prijzen
van de keurings- en controle
werkzaamheden bij de RVV
zal na een aantal jaren 29 mil
joen opleveren. Overigens is
men bezig te onderzoeken of
deze Rijksdienst evenals de
Plantenziektenkundige Dienst
verzelfstandigd kan worden.
Een belangrijke ombuiging
vindt ook plaats op het ont-
wikkelings- en saneringsfonds.
Dit potje wordt vrijwel geheel
leeggehaald. Het gaat hier om
een besparing van zo'n 44 mil
joen gulden. Ook de land-
bouwvoorlichtingsdienst zal
volgend jaar gaan inleveren.
Bij deze dienst die sinds kort
in De Meern (Utrecht) is ge
vestigd, moeten van de 700
werknemers ongeveer 25 me
dewerkers afvloeien.
Nrcai
Volgens minister Bukman moet Nederland zich meer richten op
kwaliteitsverbetering wil de landbouw zijn positie op de wereld
markt behouden. Met name de openstelling van de EG voor pro-
dukten uit het voormalige Oostblok zal voor een groeiende im
port van graanprodukten zorgen.
FOTO: DIJKSTRA
Minister Bukman meent dat
de Nederlandse landbouw zich
meer zal moeten richten op
kwaliteitsverbetering wil zij
haar positie op de wereld
markt behouden. Bij de toe
lichting op de begroting zei hij
dat ons land zich door de
hoogwaardige en efficiënte
verwerkingsindustrie een goe
de concurrentie-positie kan
verschaffen. Volgens de be
windsman maken internatio
nale ontwikkelingen deze
kwaliteitsverbetering noodza
kelijk. Met name de openstel
ling van de Europese Gemeen
schap voor produkten uit het Onderwijs
voormalige Oostblok zal voor
een groeiende import van
graanprodukten zorgen. Ook
de internationale besprekin
gen (GATT) omtrent handels-
beperkingen zullen er toe lei
den dat Europa te maken krij
gen met een groeiende import
van agrarische produkten,
vooral uit Zuid-Amerika en
Afrika.
Het ministerie van landbouw
zal bijna 20 miljoen gulden be
zuinigen op het landbouwon
derwijs. De bezuiniging wordt
uitgevoerd door in het hoger
en voortgezet landbouwonder
wijs te korten op de middelen
voor stimulering, vernieuwing
en ondersteuning. Bij de
Dienst Landbouwkundig On
derzoek zullen 150 medewer
kers moeten verdwijnen. Vol
gens de minister kan dat ge
beuren door het samenvoegen
van enkele onderzoeksgroe
pen. Deze dienst krijgt daar
naast de opdracht om jaarlijks
zelf zo'n 12 miljoen te gaan
verdienen door het verrichten
van onderzoeken voor derden.
Dei
ONDERWIJS
'echniek ook
basisschool
van
van es
repre
HAAG Het kabinet
i<!rweegt het vak techniek
'.„Jfk in te voeren op de basis-
hooi. De ervaringen met
vak tijdens de basisvor-
ig in het voortgezet on-
nvijs (voor alle scholieren
12 tot 15 jaar) moeten
ijzen of dit haalbaar is.
regering hoopt hiermee de
iterstand in het aantal leer-
en dat 'exact' kiest in te
>n. Inmiddels blijkt uit een
Dort van de Onderwijsin-
ctie dat het voortgezet on-
nog lang niet klaar is
Ie invoering van het vak
de basisvorming,
helft van de scholen vol-
niet aan de voorwaarden
aan lesgeven in dit vak ge-
worden. Van de onder-
scholen heeft 42 pro
een te klein technieklo-
dat vaak ook niet voldoet
de veiligheidsnormen. De
p^Moering van de gehele basis-
pning, die vijftien verplich-
vakken omvat, is gepland
L het schooljaar '93-'94.
gehoiï wiJs
'dagdi 'rde,
met ee kni®k
of gedi
eind
mogei
vé
b ^te 1
straf
de
MINISTER MAIJ ZIT MET GAT VAN 4 MILJARD
Net als in het voortgezet onderwijs moet straks ook op de basisschool het vak techniek op het lesrooster staan.
EHEE
I FOTO: DIJKSTRA
aank
3 aul
- Mem
iWINDSLIEDEN LEGGEN PRIORITEIT BU LERAREN
komst
hoei
Dinet 8
ït een
zo staaLj,
KOOS VAN WEES
jul tand
een
een
is
melijk
aant
merk
!N HAAG Van alle
lerwijsmaatregelen die
ver voor Prinsjesdag
werden, was de
'hoging van het lesgeld
287 gulden wel de
eest opvallende. Ten on-
1 vinden minister
in en staatssecretaris
allage. Volgens het
duo gaat het goed
het onderwijs: er is
4 geld voor basis-
,t hooi en basisvorming,
^eginnende) leerkrach-
krijgen meer geld en
klassen worden niet
kim ;m'
on «zei
5
.du "er-
ju» sgeldverhoging vormt in
positieve beleid een helaas
'allend minpuntje, vinden
Miliei
worden
ir voor
;en die
ïn op
rden
keur".
'ignet
ukten
iment Ti
alijker
rkenr
eschi
hemisoji kracht,
van
de beide bewindslieden. Maar
dat die verhoging de toegan
kelijkheid van het onderwijs
zou bemoeilijken, zoals tegen
standers aanvoeren, wil er bij
het tweetal niet in. Minister
Ritzen: „We vragen de bijdra
ge in feite alleen aan de men
sen die het kunnen betalen: de
ouders van 16- en 17-jarigen
met een belastbaar inkomen
vanaf vijftigduizend gulden.
Daaronder wordt het lesgeld
gewoon vergoed via de tege
moetkoming studiekosten. Van
18-jarigen en oudere leerlin
gen eisen we dat honderd gul
den geleend wordt. Het gaat er
bij ons niet in dat dit onrecht
vaardig is, als je kijkt naar be
dragen die voor bijvoorbeeld
cosmetica, huisinrichting en
vakantie normaal gevonden
worden".
Staatssecretaris Wallage wijst
er op dat de „consumptie van
onderwijs" nadrukkelijker on
derdeel moet zijn van het
huishoudbudget. „Onderwijs
espijt voor trage student
k:
nrecht
nhaag De studenten die vrezen er niet in te zullen sla-
1 hun propedeuse in één jaar af te ronden, kunnen weer iets
I makkelijker ademhalen. Zij kunnen gebruik maken van een
pf^regeling in de studiefinanciering alvorens geld te
,_|n lenen. Pas in 1995 wordt de fel bekritiseerde regeling
racht. Wie in 1992 een studie begint moet zijn propedeuse
18 maanden afronden om in aanmerking te blijven ko-
i voor een beurs. Daarna wordt die periode jaarlijks met
16 maanden verkort. Het kabinet overweegt ook na de prope-
^studenten financieel te stimuleren. Concrete maatregelen
v h fn na abonding van een studie naar de resultaten van
ka^enten in het hoger en universitair onderwijs. Wie na 1 au-
is 1992 begint met een studie aan een instelling die niet is
'gewezen of bekostigd wordt door het rijk, krijgt geen studie-
"•nciering meer.
paü anc
Je Mili'
ONDERWIJS
betekent investeren in de rol
van je kind in de samenleving.
We hebben bewust gekozen
voor de beïnvloeding van het
huishoudgeld ten gunste van
het onderwijs".
Maar ook andere financiële
maatregelen staan aan kritiek
bloot: de verlaging van de ba
sisbeurs voor leerlingen van
het voortgezet onderwijs tot
kinderbijslagniveau en de ver
hoging met 250 gulden van het
lesgeld voor „zittenblijvers" en
leerlingen die een omweg kie
zen vallen ook niet mee. Leg
gen de bewindslieden daarmee
de financiële last niet al te na
drukkelijk bij de ouders?
Minister Ritzen: „Het zijn de
kinderen uit de hogere inko
mensklassen die het meest ge
bruik maken van de basis
beurs. Bovendien: er kan altijd
geleend worden. Ik wijs er op
dat leningen worden afgelost
als het inkomen toereikend is.
Lukt het niet binnen vijftien
jaar af te lossen, dan volgt
kwijtschelding. Zitten blijven
is een traumatische ervaring,
vaak veroorzaakt door te hoge
ambities van ouders, de leer
ling zelf of de school. Met een
financiële prikkel kun je voor
komen dat leerlingen te lang
boven hun niveau bezig blij
ven. Dat geldt ook voor leer
lingen die een omweg kiezen.
Overigens zullen we ook de
scholen aanspreken op de aan
name-criteria voor leerlin
gen".
Zoals eerder gemeld overwe
gen de bewindslieden ook slui
ting van een academisch zie
kenhuis. Volgens minister Rit
zen is ons land, zeker in verge
lijking met het buitenland,
overbedeeld met dergeliike
aan universiteiten verbonden
ziekenhuizen. „Dertig procent
van het universitair onderzoek
in ons land is medisch onder
zoek", aldus de minister.
„Vraag is of het medisch on
derzoek is of medische zorg.
We vinden het niet echt voor
de hand liggen dat elke medi
sche faculteit zijn eigen zie
kenhuis heeft. We denken dat
samenwerking tussen acade
mische ziekenhuizen doelmati
ger is, of dat taken kunnen
overgeheveld naar gewone
ziekenhuizen".
Positief nieuws „uiteinde
lijk is het lesgeld maar twee-
tiende procent van onze begro
ting", aldus Ritzen vinden
de bewindslieden vooral de
aandacht in de begroting voor
de leerkrachten. Beginnende
leerkrachten aan het basison
derwijs krijgen 3000 gulden
bruto meer per jaar, die aan
het voortgezet onderwijs 2000
gulden meer. Verder is er
meer ruimte voor „opfrisver
lof", kunnen 'na-Hossers' re
kenen op meer geld en kun
nen scholen mensen aantrek
ken voor de begeleiding van
stages, beginnende leerkrach
ten, en het management. „De
prioriteit ligt dus echt bij de
onderwijsgevenden", aïdus
staatsecretaris Wallage. „De
scholen zijn voor ons het be
langrijkst. Hoe verder weg
van de school, des te lager de
prioriteit. Dus wel geld voor
de onderwijsbegeleiding, maar
niet voor de verzorgingsstruc
tuur die verder van de scholen
staat. Daarop bezuinigen we
veertig miljoen".
Fusiegolf hbo's niet ten einde
DEN HAAG Minister Ritzen van onderwijs wil dat de tachtig
hogescholen in ons land opnieuw meewerken aan fusies. Hij
stuurt binnenkort een brief naar de hbo-instellingen met plan
nen voor verdere schaalvergroting. De bewindsman denkt dat
met fusies nieuwe studiemogelijkheden ontstaan en dat aldus ge
vormde hogescholen een sterkere positie kunnen innemen te
genover de universiteiten. Van de tachtig hogescholen hebben
er nu drie meer dan 12.000 studenten; de dertien grootste hoge
scholen hebben samen de helft (100.000) van het totale aantal
hbo-studenten. De concentratie gaat ten koste van de zelfstandi
ge scholen voor hoger economisch en administratief onderwijs
(heao). Ritzen noemt het niet langer aanvaardbaar dat grote ho
gescholen geen heao-opleiding mogen hebben omdat er een zelf
standige heao in de buurt staat. Met de fusies gaat dat verande-
DEN HAAG Minister
Maij-Weggen van verkeer
en waterstaat heeft zich
ernstig verkeken op de
kosten van wegenaanleg.
Als gevolg hiervan loopt
de uitvoering van het
Structuurschema Verkeer
en Vervoer (SVV) vertra
ging op en moet de aanleg
van bepaalde wegen ge
schrapt worden. Het ver
schil tussen de beschikba
re en benodigde middelen
tot het jaar 2010 bedraagt
nu vier miljard gulden
(14,3 miljard tegenover
18,3 miljard).
De kostenstijgingen zijn vol
gens minister Maij het gevolg
van nieuwe eisen die aan het
wegennet gesteld worden en
inmiddels achterhaalde ra
mingstechnieken. Vooral de
uitvoering van het Bereik
baarheidsplan Randstad wordt
op een lager pitje gezet. Zo zijn
de verbreding van de A12
(Den Haag-Zoetermeer), A4
(Badhoevedorp-Schiphol), A5
(Westrandweg bij Amsterdam)
en de A12 (Bunnik-Zeist) uit
het meerjarenprogramma ge
schrapt.
Ook de onderhoudskosten van
het wegennet lopen sterk op,
zo blijkt uit de begroting van
Verkeer en Waterstaat. Het
gereserveerde bedrag (799 mil
joen) is volgens Maij-Weggen
„te krap en zou eigenlijk op
een hoger niveau moeten wor
den gebracht". De uitbouw
van het openbaar vervoer
(Railplan 21) ligt overigens
wél op schema. Om het onver
wacht sterk gegroeide aantal
reizigers te kunnen 1
APK-sticker straks
niet meer nodig
DEN HAAG De APK-stic-
ker op de kentekenplaat van
auto's komt te vervallen. Dat
is het gevolg van de nieuwe
kentekenregistratie die de
rijksdienst voor het wegver
keer (RDW) voorbereidt. Het
is de bedoeling dat gegevens
betreffende verzekering, keu
ring en wegenbelasting van
auto's straks in één computer
systeem worden bijgehouden.
Bij het afgeven van een kente
ken kan dan automatisch ge
controleerd worden of keuring
en verzekering in orde zijn.
Volgens de rijksdienst voor
het wegverkeer wordt de
APK-sticker als gevolg van
deze maatregel overbodig. De
milieukeuring voor benzineau
to's zal, zodra dat technisch
mogelijk is, ook uitgebreid
worden naar auto's die op die
sel en gas rijden.
De aanleg en het onderhoud van wegen vallen aanzienlijk duur
der uit dan gepland. foto.- milan konvalinka
(een toename van 24 procent
in vijf jaar) kan de NS eind dit
jaar 400 nieuwe dubbeldeks
rijtuigen tegemoet zien.
Als uitvloeisel van de Tussen
balans-maatregelen moeten de
openbaar-vervoerbedrijven de
komende drie jaar totaal 420
gulden bezuinigen. Het over
grote deel van dat bedrag
wordt gehaald door een jaar
lijkse tariefsverhoging met 6
procent (steeds per 1 januari),
de rest moet komen van effi
ciencyverbetering. Als 'aan
vullende taakstelling' is nog
een bedrag van 102 miljoen
gulden in 1994 opgenomen,
een bezuiniging die eveneens
volledig door efficiencyverbe
tering moet worden opgehoest.
Een nog niet bekend aantal
spitsbusprojecten dat 'minder
succesvol' is gebleken, zal wor
den beëindigd.
De groei van het autoverkeer
is vorig jaar beperkt gebleven
tot drie procent, een ontwik
keling die mede toe te schrij
ven zou zijn aan de Golfcrisis
en hogere brandstofprijzen.
Het aantal filemeldingen is bo
vendien iets afgenomen. Om
een betere doorstroming van
het verkeer op het hoofdwe
gennet te waarborgen worden
onder meer de proeven met
toeritdosering en wisselende
rijstroken uitgebreid. Hiervoor
wordt in 1992 dertig miljoen
gulden extra uitgetrokken.
Andere maatregelen die in de
begroting worden aangekon
digd zijn:
De rijksdienst voor het weg
verkeer (1001 werknemers)
en luchtverkeersbeveiliging
(750 werknemers) worden
verzelfstandigd
In '94 komt een geïntegeerd
reizigersinformatiesysteem
gereed. Reizigers kunnen
dan in één oogopslag alle
aansluitingen en reistijden
op het gekozen traject zien.
Het stads- en streekvervoer
wordt per 1 september 3
procent duurder
Rijbewijzen worden bij het
rijden onder invloed eerder
ingevorderd. Dit jaar wor
den 3000 rijbewijzen ingeno
men, een aantal dat in 1994
moet zijn opgelopen tot
10.000.
In 1992 wordt het dragen
van een gordel op de achter
bank verplicht.
Met de provincies overlegt
het ministerie over de over
dracht van een tiental kana
len. De operatie moet 'bud
gettair neutraal' verlopen.
Combikaart op de lange baan
DEN HAAG De invoering van de combikaart, een kortings
kaart voor automobilisten die van het openbaar vervoer gebruik
maken, is voorlopig op de lange baan geschoven. Het kabinet
heeft het mes gezet in het geld dat vanaf 1993 voor de financie
ring van de combikaart was gereserveerd. Het gaat in totaal om
450 miljoen gulden. De combikaart is een oude wens van de
CDA-fractie, die daarin gesteund wordt door ANWB, Bovag en
NS. Door trein en bus voor automobilisten goedkoper te maken,
zo luidde de redenering, zullen meer autobezitters overstappen
op het openbaar vervoer, hetgeen goed is voor het milieu.
