e Vries stelt
erk boven alles
Maatregelen
wao en ziektewet
ieKI
MILJOENENNOTA 1992
21
m
Koopkrachtplaatje
ploma
mavo
ïnig waard
Tweeverdieners
hebben het goed
Minister
Andriessen
zet mes in
subsidies
5R 1991
ïSouoatit
DINSDAG 17 SEPTEMBER 1991
:ing die
randstof
:ohol
IALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID
ONMATIGING, LOONMATIGING EN NOG EENS
ONMATIGING"
Het pe
omen
jven dat
et wordef"
I0FLAND
ns: Een
het total n
Neder) „j,
dus al
in het 0
en am
een rian
betaling
ïnt dat
3AAG Minister
ies van sociale za-
werkgelegenheid
et veel woorden
om uit te leggen
volgens hem in
gaat: „Loonmati-
mmatiging en nog
inmatiging".
in we
overscl
teel f 25
;utrale
egelen
saldo n
anburea
van
r meer
-er de fii
he vooi
maakt ot
de eff<
:regelen
onnee'
ven.
ector:
tendeels
it betaali1
n: Ande
amstenl
ing, die
te dek!
bestaat
pbrengst -
accijnzei
de verk
is duidelijk. Er lig-
looneisen van de
iging op de loer en dat
niet alleen een enor-
eiging voor de werk-
leid, maar ook voor de
itkeringen en de amb-
alarissen, die dan ach-
blijven bij de lonen
drijven.
De vakbonden willen met
hoge looneisen de wao-maatre-
gelen van het kabinet probe
ren te compenseren. Tot nu
toe zijn de verwachtingen ove
rigens nog niet echt angstaan
jagend. De FNV kwam recent
met een onverwacht voorzich
tige looneis (behoud van koop
kracht). De bonden voor de
detailhandel, een bedrijfstak
met circa 600.000 werknemers,
hebben gedreigd met eisen
van drie tot elf procent, maar
deze sector heeft een explosie
ve groei doorgemaakt en is
daarmee een uitzondering.
„Toch wordt 1992 hoe dan ook
een moeilijk jaar", verzucht
De Vries. „Er komt een lichte
recessie op ons af. De groei
van de economie wordt min
der en de werkgelegenheid
krimpt. Sterker nog, voor het
eerst in jaren zal de werkloos
heid weer stijgen, met naar
d angrijkste maatregelen die het ministerie van sociale
aankondigt op een totale begroting van 38,3 miljard,
w premie omhoog naar 13 procent
ïoging belastingvrije voet met 200,-
loging arbeidskostenforfait tot 5 procent, met een
v um van ƒ450,-
irking inflatiecorrectie inkomstenbelasting
bovenstaande drie maatregelen kan volgens het kabi-
bruto loonstijging in de marksector beperkt blijven
roeent, zodat het minimumloon en uitkeringen met 3
t kunnen worden verhoogd
[et Centraal Bestuur Arbeidsvoorziening van 1,9
verlaagd met 150 miljoen
^"ietten Sociale Werkvoorzieningschappen verlaagd
n miljoen en vanaf 1994 structureel met 80 miljoen
rbijslag eerste kind verhoogd met 98 per jaar
starterskrediet voor mensen met een uitkering die
;tjgen bedrijf willen beginnen, wordt verhoogd van
naar 40.000.
schatting 20.000 mensen. Tege
lijk vragen steeds meer men
sen een uitkering aan wegens
arbeidsongeschiktheid, waar
door de verhouding tussen het
aantal mensen met een baan
en het aantal uitkeringsge
rechtigden zal verslechteren".
„Momenteel zijn er op elke
honderd werkenden 86 men
sen met een uitkering", ver
duidelijkt De Vries. „Als die
verhouding verder verslech
tert en daar ziet het vol
gens het Centraal Planbureau
naar uit zullen de uitkerin
gen en het minimumloon geen
gelijke tred meer kunnen hou
den met de lonen in het
bedrijfsleven. Bovendien
vormt zo'n ontwikkeling een
enorme bedreiging voor de
werkgelegenheid".
Vindt de minister dat deze si
tuatie het aantal zeer harde
maatregelen, zoals in de wao,
rech t vaardigt?
De Vries:„Ik zal de eerste zijn
om toe te geven dat het totale
pakket maatregelen van het
kabinet pijn doet. En ik kan
me voorstellen dat de vakbe
weging opkomt voor verwor
ven rechten. Ik vind het alles
behalve leuk dat de verhou
ding met de vakbeweging,
maar ook met de werkgevers,
op z'n zachtst gezegd niet ide
aal is. Maar ik wil de relatie
met de sociale partners ook
weer niet romantiseren. Uit
eindelijk hebben we elkaar
toch allemaal nodig, omdat we
één gezamenlijk doel hebben:
de werkgelegenheid. De zorg
daarvoor moet bij alle partijen
zwaar wegen. Er is een conti
nue groei van het aantal ba
nen nodig, zo'n honderddui
zend per jaar. De afgelopen ja
ren is dat goed gegaan, maar
in 1992 zullen we dat aantal
niet halen".
„Dat kan alleen worden be
reikt door loonmatiging. Kijk
maar naar het begin van de ja
ren tachtig: toen hebben we
heel veel werkgelegenheid te
danken gehad aan loonmati
ging. Zonder dat instrument
zouden er honderdduizenden
banen minder zijn bijgekomen.
Om dat proces van loonmati
ging te ondersteunen, stelt het
kabinet nu een aantal belas
tingmaatregelen voor, zodat de
meeste werknemers er bij een
loonstijging van 3 procent niet
in koopkracht op achteruit
gaan. De uitkeringen en het
minimumloon worden met
eenzelfde percentage ver
hoogd. Door de genoemde be
lastingmaatregelen gaan men
sen met een minimuminko
men er zelfs een half procent
méér op voouit dan de uitke
ringen, zodat het aantrekkelij
ker wordt om een laagbetaalde
baan aan te nemen als men
werkloos is. Door deze maatre
gelen, dus door te ontkoppelen
en tegelijk de financiële gevol
gen daarvan op te vangen,
moeten volgend jaar 5000 ba
nen worden geschapen. Dat
aantal moet de jaren daarna
oplopen tot 15.000 20.000".
„Juist hier zit een groot pro
bleem. Er zal, met behulp van
de arbeidsbureaus, meer
moeten worden gedaan om
laag opgeleide werklozen
en dat zijn er heel veel
aan een baan op het niveau
van het minimumloon te hel
pen. Want juist op dat niveau
zijn er enorm veel vacatures
die maar niet worden opge
vuld. De komende jaren zal er
vooral in deze moeilijke geval
len moeten worden bemid
deld".
„Natuurlijk zijn ook scholing
en begeleiding belangrijk. Ze
ker voor schoolverlaters, want
tien procent van die groep
blijkt geen baan op eigen
kracht te kunnen vinden".
Het zogeheten koopkrachtplaatje van het ministerie
van sociale zaken en werkgelegenheid geeft in pro
centen aan hoeveel verschillende inkomensgroepen
erop vooruit of achteruit gaan.
MENSEN MET EEN UITKERING
(aow, gehuwd zonder kinderen)
bovenmimma. gehuwd
(wao met kinderen)
bovenminima, alleenstaand,
WERKENDEN
Alleenverdieners met kind.
werknemers, gehuwd, r
werknemers, gehuwd, modaal
ambtenaren, gehuwd, modaal
werknemers, gehuwd, 2X modaal
ambtenaren, gehuwd, 2x modaal
+0,8 +0,9
TWEEVERDIENERS. MARKTSECTOR. MET KINDEREN
modaal 1/4 minimumloon -0,1 0.0 -0.4
modaal minimumloon -0.1 -0.5 -0,7
2x modaal minimumloon -0.1 -0.6 -1,0
N B Maatregelen die alleen bepaalde groepen treffen, zoals
de verhoging van het huurwaardeforfait, wijzigingen in de
huursubsidie en beperking van het voorzieningenpakket
van de aaw, zijn hier niet in verrekend. Voor de minima
hebben deze maatregelen overigens nauwelijks negatieve
gevolgen.
Campagne tegen seksueel geweld
DEN HAAG De komende maanden zal het kabinet veel aan
dacht besteden aan het voorkomen van seksueel geweld.
In dat kader gaat op 30 september een landelijke voorlichtings
campagne van start, die vooral is gericht op jongens en mannen
tussen 14 en 35 jaar. In deze leeftijdscategorie komen de meeste
plegers voor van seksueel geweld tegen zowel meisjes als jon
gens. De campagne wordt bekostigd door de ministeries van so
ciale zaken, justitie, onderwijs en WVC.
Kinderbijslag met 98 gulden omhoog
DEN HAAG De kinderbijslag voor het eerste kind gaat in
1992 omhoog met 98 gulden per jaar. Gezinnen met twee kinde
ren gaan cr 148 gulden op vooruit. Vanaf volgend jaar zal het
niet meer nodig zijn elke drie maanden een aanvraagformulier
voor de kinderbijslag in te vullen. De automatisering bij de Soci
ale Verzekeringsbank, die de kinderbijslag uitbetaalt, is zo ver
gevorderd dat alleen nog wijzigingen hoeven te worden doorge
geven die van belang zijn voor de uitkering.
tie: Het
tstaken nr -ï
meenten.
:n
erheidsdi<
;n partici
lige status
verantwc
inancieel) vei
elling
:ht van
blijlhl
ota: Ovei
van fina
van de
ig. Even ei.
n meevaljiei
/ermeld.
rjaarsnota
legroting 1 ei
door extie
te spreke ni
weet nog niet of alle 900.000 mensen die nu in de wao zitten opnieuw moeten worden gekeurd. foto: dijkstra
DEN HAAG De reeds
veelbesproken plannen
met betrekking tot de wao
en de ziektewet komen
samengevat op het vol
gende neer.
Wie na 1 juli 1992 arbeids
ongeschikt wordt en jonger is
dan 50 jaar, begint met een
uitkering van 70 procent van
het laatstverdiende loon. Deze
uitkering duurt langer naar
mate de betrokkene op latere
leeftijd arbeidsongeschikt is
geworden. Na een half jaar a
vijf jaar wordt de aanvangsuit-
kering verlaagd naar een ni
veau dat afhankelijk is van zo
wel de leeftijd als het vroegere
salaris.
Degenen die 50 jaar of ou
der zijn als deze regeling in
gaat, blijven onder de huidige
wao vallen. Dit geldt zowel
voor mensen die werken als
voor mensen die al arbeidson
geschikt zijn.
Mensen onder de vijftig die
nu al in de wao zitten, gaan
geleidelijk over naar de nieu
we regeling. Hun uitkering
wordt bevroren na afloop van
de periode waarin zij recht
hebben op 70 procent van het
laatstverdiende loon. De be
vriezing stopt op het moment
dat zij het nieuwe voor hen
geldende niveau hebben be
reikt.
Daarnaast wordt het begrip
'passende arbeid' verruimd.
Daardoor kunnen arbeidson
geschikten makkelijker aan
het werk blijven of komen.
Een werkgever moet een boete
betalen voor een werknemer
die in de wao terecht komt.
Deze bedraagt een jaarsalaris
van de betrokken werknemer.
Een soortgelijk boetesysteem
wordt ook ingevoerd voor mi
nisteries.
Als gevolg van wijzigingen
in de ziektewet moeten werk
nemers bij elke ziekmelding
een vakantiedag inleveren.
Dat aantal is niet aan een
maximum gebonden, maar ie
dere werknemer moet wel mi
nimaal vier weken vakantie
per jaar overhouden. De werk
gevers betalen de eerste zes
weken van het ziekteverzuim.
Het kabinet weet nog niet of
alle 900.000 mensen die nu in
de wao zitten als gevolg van
deze verandering opnieuw
moeten worden gekeurd. Vol
gens staatssecretaris Ter Veld
van sociale zaken zal waar
schijnlijk ook hierin een on
derscheid worden gemaakt.
„Mogelijk gaan we daarbij uit
van een leeftijdsgrens, dus bij
voorbeeld alleen herkeuring
voor de jongsten onder de ou
deren. Of we kijken naar het
aantal jaren dat iemand een
uitkering heeft gehad. Dus hoe
korter iemand een uitkering
heeft gehad, hoe groter de
kans op herkeuring. Maar hoe
het precies zal gaan, weet ik
nog niet. Iedereen herkeuren
betekent een enorme overbe
lasting voor de Gemeenschap
pelijke Medische Dienst
(GMD) en de arbeidsbureaus".
Het kabinet verwacht dat door
aanpassing van het begrip
'passende arbeid' in 1994 onge
veer 90.000 mensen werk krij
gen of houden die anders in de
wao zouden zitten.
U\.G Over het algemeen heb-
in met een lage opleiding de
'fans op een baan. Er zijn echter
1 ïpen in de samenleving met een
jke of zelfs hoge opleiding die
diging: toch heel moeilijk aan werk
of -bedrfkomen of die desondanks gering
beloond.
irkloosheid zeer groot onder mensen
ibo-opleiding in de sociaal-culturele
>ben gevolgd. Hun kans op werk is
r dan van mensen zonder opleiding,
ijkt een lbo/mavo-diploma geen en-
■r 'borg voor een hoger salaris dan geen
Verder is er nog altijd een schreeu-
vaklieden op middelbaar en
de techniek en economie.
A een beroepsopleiding werken over
leen onder minder gunstige omstan-
dan mensen met een algemene oplei-
sndien verdienen zij minder. Van de
<t havo krijgt ruim 65 procent een sa-
linimaal 2324 per maand netto. Van
in met een middelbare beroepsoplei-
D) is dat maar ongeveer 55 procent,
betreft bijscholing en doorstroming
ire functies hebben mensen met een
opleiding meer mogelijkheden dan
net een beroepsopleiding.
DEN HAAG Tweeverdieners hebben het
over het algemeen vrij goed. Bij elkaar opgeteld
is er vrijwel altijd sprake van een hoog inko
men. Slechts 13 procent van de huishoudens
waarin beide partners een betaalde baan heb
ben, heeft een inkomen beneden modaal, te
genover 44 procent van de alleenverdieners en
78 procent van de alleenstaanden. Van de huis
houdens boven tweemaal modaal is 54 procent
tweeverdiener en 40 procent alleenverdiener.
In Nederland betaalt iedereen belasting en
premies over het eigen inkomen. Bovendien
wordt het belastingtarief hoger naarmate men
meer verdient. Daardoor houden tweeverdie
ners netto meer over dan een alleenverdiener
die bruto hetzelfde verdient. Het verschil wordt
beperkt doordat de alleenverdiener de basisaf
trek van een partner met weinig of geen inko
men kan overnemen.
Vergeleken met andere EG-landen valt Neder
land hiermee niet uit de toon. Alleen in Frank
rijk en Duitsland zijn tweeverdieners aanzien
lijk slechter af. In die landen houden ze na af
trek van belasting en premies op hun best
evenveel en soms zelfs iets minder over dan al
leenverdieners.
Via een enquête heeft het ministerie van socia
le zaken laten onderzoeken wat alleenverdie
ners en tweeverdieners zelf van hun inkomen
vinden. Daaruit blijkt dat ze zowel hun eigen
verdiensten als het verschil met eikaars situatie
rechtvaardig vinden.
Het aantal tweeverdieners in Nederland is niet
bekend, maar naar schatting zijn het er ander
half miljoen. Tweeverdieners eten vaker bui
tenshuis en maken vaker gebruik van huishou
delijke hulp en kinderopvang dan alleenverdie-
ECONOMISCHE ZAKEN
DEN HAAG Minister
Andriessen van economi
sche zaken zet rigoureus
het mes in subsidierege
lingen. Met name snoeit
hij in de stimuleringsrege
lingen voor technologie
en energiebesparingen.
Dit vloeit voort uit het feit
dat Economische Zaken
zwaar is aangeslagen door
minister Kok van finan
ciën. Op een begroting
van bijna vier miljard gul
den moet Andriessen voor
ruim een half miljard be
zuinigen.
Dat leidt er toe dat nagenoeg
alle subsidieregelingen van
zijn ministerie worden gekort
wiekt of zelfs helemaal opge
heven. In totaal zal 320 mil
joen minder aan subsidies
worden verstrekt. Ondanks de
pleidooien van Andriessen
voor meer technologisch on
derzoek, wordt hij gedwongen
ook in die sector behoorlijk te
snijden. Zo verdwijnt de Inno
vatie-stimuleringsregeling (In-
stir) per 1 oktober van dit jaar.
Ook valt het doek voor de
Subsidieregeling Management
ondersteuning (SMO), terwijl
ook de subsidie aan de Stich
ting Wetenschappelijk Onder
zoek Konsumenten Aangele
genheden wordt gestopt en de
Regeling Borgstelling kredie
ten voor het Midden- en
Kleinbedrijf en Verbetering
Toeristisch Produkt nader
wordt bekeken op doelmatig
heid.
Ook op de subsidies voor ener
giebesparende projecten wordt
tekort. Te denken valt aan de
ubsidieregeling windenergie.
Het energiebesparingspro
gramma in de woningbouw
krijgt eveneens flinke klap
pen. Andriessen wil daarvoor
nog maar 40 miljoen gulden
beschikbaar stellen in 1994,
hetgeen neerkomt op een kor
ting van 68 miljoen gulden.
Andriessen kondigt verder
aan dat hij streeft naar ver
zelfstandiging van de negen
tien Innovatiecentra. Deze
centra voorzien middelgrote
en kleine ondernemingen van
informatie over de toepassing
van technologische kennis.
Deze operatie moet per 1 janu
ari 1993 zijn voltooid.
Ook het zogeheten regionaal
beleid wordt het slachtoffer
van de bezuinigingswoede. Het
bedrag voor deze post, dat nu
610 miljoen gulden bedraagt,
moet binnen drie jaar met 170
miljoen dalen. Met name de
bijdragen aan regionale ont
wikkelingsmaatschappijen ne
men fors af. In de toelichting
zegt de minister dat de concur
rentie tussen regio's om inter
nationaal werkende bedrijven
binnen te halen zich toespitst
op de aanwezigheid van ken
nis en een goede woonomge
ving.
De minister wil alleen bijdra
gen aan projecten met een bo
venregionaal karakter.
Kalmpjes aan met
Euro - ruimtevaart
DEN HAAG Het ministerie
van economische zaken wil
het Europese ruimtevaartpro
gramma vertragen. De pro
gramma's Hermes en Colum
bus lopen daardoor het risico
twee jaar later te worden vol
tooid. Dit najaar zal de ESA
(Europese Ruimtevaartcen
trum) een beslissing nemen
over het eventuele uitstel. In
elk geval zal Economische Za
ken de jaarlijkse subsidie aan
de ESA met tien miljoen gul
den verminderen. Dit jaar
stopt Nederland ruim honderd
miljoen in de internationale
ruimtevaart.
Meevallers
gasbaten
naar betere
infrastructuur
DEN HAAG Minister Maij-
Weggen van verkeer en wa
terstaat maakt kans op een
vette premie. Als de aardga
sinkomsten de komende jaren
meevallen, kunnen de extra
miljarden aangewend worden
voor 'grote infrastructurele
projecten', zo heeft het kabinet
besloten. Een andere mogelij
ke bestemming is een versnel
de terugdringing van de
staatsschuld. Maij-Weggen is
nog op zoek naar financiële
dekking voor enkele miljarden
guldens vergende projecten,
zoals de aanleg van een hoge
snelheidslijn, de bouw van
verkeerstunnels en de Betu-
we-goederenspoorliin Het ka
binet meent nu dat het ge
bruik van aardgasgeld voor
deze doeleinden verantwoord
is, omdat de investeringen op
termijn zélf ook weer hun
vruchten afwerpen.
