roon-
MILJOENENNOTA 1992
?5
17
75
'AGIN
j/iAg Sou/tont
AA
van de Staten-Generaal,
wordt geen gemakkelijk jaar, internatio-
loch nationaal. Onze economie krijgt nu te
i met een terugslag zoals die zich eerder
dere landen heeft voorgedaan. Hierdoor
na een aantal goede jaren de werkloos-
zeer op te lopen.
m moeten behoud en groei van werkgele-
id vooropstaan. Dit zowel om ons te weer
alen tegen de terugslag nu, als om daarna
Iternationaal economisch herstel zo goed
Wijk te benutten.
Tkoers is te meer geboden omdat in ons
liet aantal mensen voor wie werk beschik-
jnoet zijn, nog vele jaren duidelijk zal blij-
■oeien. Meer vrouwen willen tot de ar-
jarkt toetreden. Meer mensen die nu nog
■uitkering aangewezen zijn moeten aan de
Jovendien neemt de migratie naar ons
De door de voortgaande gezinshereniging
Ir degenen die hier asiel zoeken en krij-
indere aandacht die de regering daarom
voor de groei van de werkgelegenheid,
1 los gezien worden van andere belang-
ïleinden: het in stand houden van het
ik voor gemeenschapsvoorzieningen, het
en herstel van het milieu en het nako-
,n onze internationale verplichtingen,
bij zijn aantreden heeft het kabinet de sa-
ing in deze doeleinden onderstreept. Doel-
id beleid vraagt om bestuurlijke en sociale
uwing, om een beleid dat zo dicht moge-
de burger staat, om een samenleving die
nerkt wordt door persoonlijk beleefde en
gedeelde verantwoordelijkheid en door
euw evenwicht van rechten en plichten.
DINSDAG 17 SEPTEMBER 1991
!n aan de kwaliteit van het bestaan en in-
tn in de toekomst is niet eenvoudig. Heel
•lijk is immers het verlangen nu niet las-
llen te worden met de zorg voor mor-
;1 begrijpelijk is eveneens het verzet te-
irandering van wetten, regelingen en
ïningen als groepen burgers daarvan ook
zullen ondervinden. Toch wil en kan de
g niet anders dan kiezen voor de toe-
Dat moet wel een gezamenlijke toekomst
oaseerd op verbondenheid. Ook in moei
den moet het kiezen voor duurzame en
re ontwikkeling of het nu het milieu of
inleving betreft - voorop blijven staan, al
dit nu om pijnlijke keuzen,
t oog op de werkgelegenheid en het ook
groei in stand houden van gemeen-
voorzieningen moet werk boven inkomen
)e regering kiest daarom in 1992 voor een
jke lijn voor de inkomens waarvoor zij de
woordelijkheid draagt,
iet stelt zij voor de uitkeringen met drie
te verhogen, geen inflatiecorrectie tpe te
voor de hogere inkomens, en de belas-
je voet te verhogen. Op die wijze stijgt de
ninimumuitkering - in guldens dus - met
an drie procent. Bovendien wordt het ar-
ïstenforfait verhoogd. Door deze maatre-
vordt het doel van de inkomensmatiging
- er blijft immers netto meer over - en
een bijdrage geleverd aan het beter func-
in van de arbeidsmarkt: werken loont
éér.
antwoordelijkheid voor de inkomens in
ktsector ligt overigens bij de sociale part-
Ichter, ook daar behoort de verantwoor-
eid voor behoud en groei van werkgele-
d, alsmede het belang van het milieu en
ieenschapsvoorzieningen zwaar te wegen,
laar eigen werknemers en voor anderen
rken in de collectieve sector stelt de rege-
en loonstijging voor van eveneens drie
t. Als dit voorbeeld breed navolging
kunnen werkgelegenheid en'solidariteit
voorrang krijgen en zal het mogelijk zijn
stijging te beperken.
leid van arbeidskostenmatiging kan niet
tien worden van het totale regeringsbe-
1bij de Tussenbalans is uiteengezet. Bij
inheid is de koers bepaald naar minder
idssubsidies en soberheid in de over-
tgaven. Dit is hard nodig. De staatsschuld
nog steeds fors toe. Het voor deze kabi-
iode gestelde doel dat de staatsschuld als
tage van het nationaal inkomen niet lan-
Deit, wordt gelukkig wél bereikt. De ren-
die over de staatsschuld betaald moeten
stijgen echter nog.
ernationale rente-ontwikkeling valt im-
egen en blijft onverminderd hoog, het-
I etekent dat de ruimte voor andere over-
nde Chrü 'Saven buitengewoon krap is. Dit te
beh., spr.i mdat ook de internationale ontwikkelin-
ei. 070-34ye Derde Wereld, Centraal- en Oost-Euro-
BODEN
HORI
arkt, Ho vredesoperaties - van ons land meer in-
08812-21 ?®en vergen. Nationaal moet de rijks-
id zich bezinnen op haar taken en de
or benodigde middelen,
om principiële redenen - de politiek
Eflbij de burger - als om praktische rede-
,rk( jet moet doelmatiger - wil de regering tal
■/nJften decentraliseren. Rijk, provincies en
iten hebben dit samen ter hand genomen,
t proces van decentralisatie slagen, dan
OMMUNK et gepaard gaan met minder regelgeving
Rijk.
foons sluiting hierop wordt hard gewerkt aan
lieen bij J ^ere vorm van bestuurlijke vernieuwing:
eerste resultaten tekenen zich af. De groei van
het openbaar vervoer is onmiskenbaar en de au
tomobiliteit groeit minder hard dan in vorige ja
ren. Ook is in de eerste helft van dit jaar het
aantal verkeersslachtoffers afgenomen, al is elk
slachtoffer er één te veel. Het streven is erop
gericht in Europees verband te komen tot een
regeling voor snelheidsbegrenzers op vrachtwa
gens en bussen.
Op het terrein van de bestrijding van de crimi
naliteit blijven extra inspanningen nodig; in het
bijzonder de agressieve criminaliteit baart zorg.
Maar ook de handhaving van de milieuwetge
ving en van de sociale-zekerheidswetgeving
vraagt meer inspanningen van Justitie.
Het algemeen wetgevingsbeleid richt zich op
een selectieve inzet van wetgeving en op ruimte
voor burgers en instellingen om in eigen aange
legenheden zelf aan hun verantwoordelijkheid
vorm en inhoud te geven.
Over de mogelijkheden van convenanten als al
ternatief voor wetgeving zal de regering in het
komend jaar haar standpunt bepalen. Om meer
politie op straat te kunnen hebben en beter be-
rèikbaar te doen zijn, wil de regering het moge
lijk maken dat bij de politie wachtpersoneel met
beperkte opleiding kan worden aangesteld.
Op het gebied van de jeugdbescherming zijn di
verse maatregelen ter verbetering van de doel
matigheid in voorbereiding. Zo wordt gewerkt
aan een reorganisatie waarbij de reclasserings-
stichtingen, de instellingen voor voogdij en de
raden voor de kinderbescherming betrokken
zullen zijn.
De toenemende migratie vraagt om een integra
le benadering van de vreemdelingenproblema
tiek door een internationale aanpak van de mi
gratiestromen, een vereenvouding en versnel
ling van de procedures en een meer consistent
handhavingsbeleid. Daartoe zijn voorstellen ge
daan. Tegelijkertijd zal de rechtspositie van de
legaal in Nederland verblijvende vreemdelingen
worden versterkt.
Al de noodzakelijke voorzieningen en investe
ringen vragen om een groeiend economisch
draagvlak om dit alles te kunnen betalen. De
verhouding tussen het aantal werkenden en hen
die een uitkering ontvangen is echter uit het
lood. Dit is ook een fundamentele overweging
die ten grondslag ligt aan de voorstellen om het
ziekteverzuim en het beroep op de arbeidsonge
schiktheidsregelingen terug te dringen.
De kern van deze voorstellen is bedrijven en in
stellingen ertoe te brengen aan arbeidsonge
schikten veel meer kansen te geven dan tot nu
toe, zonodig in ander werk. Het gaat er dus om
meer mensen aan de slag te houden, en nieuwe
mogelijkheden te bieden aan die arbeidsonge
schikten die nog wel enig werk kunnen ver
richten. Dat geldt in het bijzonder voor diege
nen die tot hun pensioen nog tientallen jaren te
gaan hebben; dit is belangrijk voor de samenle
ving, maar ook voor vele betrokkenen die zo
een betere positie en een beter inkomen zullen
verwerven dan wanneer zij blijven op alleen
een uitkering aangewezen zijn. Om dit beleid
doeltreffend te maken, is gekozen voor een be
nadering waarin de uitkering niet alleen aan
het laatst verdiende loon maar ook aan de leef
tijd gebonden zal zijn. In de toekomst bouwt
men boven de voor ieder altijd geldende Alge
mene Arbeidsongeschiktheidswet meer rechten
op naarmate men ouder is.
Dit betekent dat het verschil tussen vroeg-ge-
handicapten en hen die al arbeidsongeschikt
worden nadat zij pas relatief korte tijd gewerkt
hebben, beperkt zal zijn. Anderzijds krijgen ou
deren een uitkering waarbij meer rekening ge
houden wordt met het verdiende salaris. Bij de
uitwerking van deze voorstellen gaat de rege
ring uit van lange overgangstermijnen, waarbij
zij die thans vijftig jaar of ouder zijn geen enkel
nadeel ondervinden, en zij die nu jonger dan
vijftig jaar zijn hun uitkering, althans in gul
dens, niet achteruit zien gaan.
De soberheid bij de overheidsuitgaven, de inko
mensmatiging en het herijken van de sociale ze
kerheid staan alle drie in het teken van werkge-
Grote Efficiency. De rijksoverheid moet zich
richten op kerntaken. Bovendien wordt bezien
of bepaalde diensten niet te veel zijn gegroeid
en of er dubbel werk wordt verricht. Door deze
aanpak van gericht-minder-uitgeven kan bij de
taakvervulling door de overheid kwaliteit cen
traal staan en toch de noodzakelijke soberheid
bij het geheel van de rijksuitgaven in acht wor
den genomen. Alleen zo is het mogelijk de bij
het regeerakkoord bewust gekozen prioriteiten
te blijven realiseren.
Bestuurlijke vernieuwing en structurele verbe
teringen in het maatschappelijk bestel, dat is
wat de regering bij U, volksvertegenwoordigers,
wil bepleiten.
Het bestuur in stedelijke gebieden moet ver
sterkt worden om ruimtelijke problemen op te
lossen en daardoor economische kansen beter te
kunnen benutten. Daartoe zal U een voorstel
bereiken.
Op het terrein van de herziening van de belas
tingen acht de regering de voorstellen van de
Commissie-Stevens van groot belang. Zij wil ad
vies vragen over de mogelijkheid deze voorstel
len op korte termijn integraal in te dienen.
In de gezondheidszorg wordt gestreefd naar een
basisvoorziening voor iedereen, met daarbij de
keuzemogelijkheden waarvoor de burger zich
wel of niet wil verzekeren. Het gaat om een
voor ieder toegankelijke maar ook betaalbare
gezondheidszorg.
In de volkshuisvesting vindt in het kader van
een nieuwe verdeling van verantwoordelijkhe
den een belangrijke decentralisatie plaats naar
provincies en gemeenten.
Daarnaast zal een besluit tot verzelfstandiging
van de woningcorporaties worden afgerond.
Naar verwachting kan volgend jaar de zes mil
joenste woning in gebruik worden genomen.
Het eigen woningbezit stijgt gestaag. De sociale
huursector en de individuele huursubsidie wor
den steeds meer gereserveerd voor hen die er
echt op aangewezen zijn.
Het onderwijs heeft een klassieke taak bij het
toerusten van de burgers voor het leven. Dit
krijgt nu nieuw reliëf door de grote aantallen
landgenoten die niet in Nederland geboren zijn,
en hun kinderen.
Basisvorming is belangrijk voor een ieder. Voor
degenen die verdere opleiding kunnen volgen,
geldt evenzeer het recht op toegang tot dat ver
volgonderwijs alsook de plicht daar een goed ge
bruik van te maken. De kwaliteit moet verder
worden verbeterd. In dat verband is het nodig
dat ouders van kinderen boven de leerplichtige
leeftijd naar de mate van hun inkomen meer
meebetalen aan het onderwijs.
De regering beseft hoe zwaar het onderwijsveld
het in alle geledingen heeft en hecht daarom zo
wel aan de verbetering van de positie van de
leerkrachten als aan het stimuleren van samen
werking en goede afstemming binnen het on
derwijs.
Kunst en cultuur gedijen in Nederland. Behoud
van ons culturele erfgoed en het ondersteunen
van kwalitatief hoogwaardig nieuw aanbod zijn
te meer van betekenis om in het integrerend
Europa onze eigen identiteit inhoud te geven.
Met het oog daarop wordt een cultuurnota voor
bereid.
Voor het behoud van de positie van ons land is
het ook nodig te investeren in infrastructuur.
Een goede, aan internationale eisen aangepaste
infrastructuur is immers van levensbelang voor
onze economie. Rail 21 is definitief gestart; over
de hogesnelheidslijn zullen in het komend jaar
besluiten moeten vallen. Ook kunt U de eerste
nota over de Betuwelijn verwachten.
Om de te lange planperiode voor nieuwe infra
structuur te stroomlijnen en in te perken, komt
er een wetsvoorstel voor een nieuwe Tracéwet,
die de lengte van de procedures met de helft be
kort, overigens zonder de rechten van de bur
gers wezenlijk aan te tasten. Dit is allereerst van
belang voor grote nieuwe projecten, waarbij
voor private financiering meer plaats zal wor
den ingeruimd, maar evenzeer om knelpunten
uit ons wegennet te halen, achterlandverbindin
gen te verbeteren en gevaarlijke routes aan te
passen.
Voor het gewijzigde verkeers- en vervoersbeleid
is inmiddels een breder draagvlak ontstaan; de
Iegenheid voor een groeiende beroepsbevolking
en van welvaart, die het draagvlak biedt voor
behoud van gemeenschapsvoorzieningen. Deze
welvaart moet echter, met het oog op duurzame
ontwikkeling, nadrukkelijk getoetst worden aan
behoud en herstel van het milieu. In ons land
zijn wij volop bezig het Nationaal Milieubeleids
plan zo snel en concreet mogelijk uit te voeren.
Daarbij hoort ook het verbeteren van de hand
haafbaarheid van de milieuregelgeving. Mede in
het licht van de ontwikkelingen in de Europese
Gemeenschap wordt de mogelijkheid van regu
lerende heffingen zorgvuldig overwogen. De op
brengst zal worden aangewend voor de verla
ging van de arbeidskosten. Hopelijk kan hier
mee op 1 januari 1993 een aanvang worden ge
maakt. Intussen wordt ook hard gewerkt aan
het milieubeleid van de Europese Gemeenschap.
De mondiale milieu-uitdaging zal volgend jaar
een belangrijke impuls krijgen door de Confe
rentie van de Verenigde Naties over milieu en
ontwikkeling, die in Brazilië zal plaatsvinden.
De Nederlandse regering hoopt dat dan een We
reldklimaatverdrag gereed zal zijn, evenals een
verdrag over tropische bossen en biologische di
versiteit. Op deze conferentie zullen de geïndus
trialiseerde landen moeten tonen dat het hun
ernst is met hun streven naar duurzame ontwik
keling. Bij deze duurzame ontwikkeling gaat het
ook om natuur en natuurbehoud in ons eigen
land, waarbij gelukkig steeds meer burgers, ver
enigingen en organisaties zich betrokken blijken
te voelen. De spectaculaire ontwikkeling van de
landbouw in de laatste decennia heeft ons voor
grote milieuproblemen gesteld, die nu tot een
oplossing gebracht moeten worden. Met het
bedrijfsleven, dat in dezen voor een zware opga
ve staat, zal overleg worden gevoerd over de
noodzakelijke maatregelen. Gegeven de ernst
van de problemen zal wél strikt de hand gehou
den moeten worden aan het afgesproken tijd
pad. In meer algemene zin staat onze landbouw
nog voor forse aanpassingproblemen. Europese
en mondiale ontwikkelingen dwingen hiertoe.
De problemen zijn niet gering. De geschiedenis
leert echter dat de beste weg is een tijdige ge
meenschappelijke aanpak gericht op verande
ring.
Aan de verdere ontwikkeling van de Europese
Gemeenschappen kan Nederland als voorzitter
de komende maanden richting helpen geven.
Het gaat daarbij om drie aspecten: ten eerste de
voltooiing van de interne markt in ruime zin,
dus ook met een sociale dimensie; ten tweede
het leggen van de fundamenten voor een verde
re integratie door middel van de Economische
en Monetaire Unie en de Europese Politieke
Unie; ten slotte zorgen dat Europa openstaat
naar de wereld buiten de huidige grenzen van
de Gemeenschappen. Dit laatste heeft concreet
betrekking op de samenwerking met de leden
van de Europese Vrijhandelsassociatie en met de
nieuwe democratieën op ons continent. Daar-
nast is een succesvolle afronding van de inter
nationale handelsbesprekingen, de zogeheten
Uruguay-Ronde, van grote betekenis. De verde
re economische expansie van ontwikkelingslan
den is hiermee gediend, alsmede het proces van
economische hervormingen in de landen van
Oost-Europa. Bovendien is het van wezenlijk
belang voor het mondiaal herstel van de econo
mie.
Ontwikkelingssamenwerking is een proces van
lange adem. Ondanks teleurstellingen zijn er de
afgelopen dertig jaar resultaten geboekt: de kin
dersterfte is gehalveerd, de gemiddelde levens
verwachting is met ruim tien jaar toegenomen
en de economische groei resulteerde in inko
mensverdubbeling.
Maar dat neemt niet weg dat de kloof tussen
Noord en Zuid en de tweedeling in welvaart
binnen de landen zijn vergroot. Meer dan een
miljard mensen leven nog in absolute armoede.
De wereldgemeenschap zal daarom met onver
minderde energie door moeten gaan met armoe
debestrijding en ontwikkeling. Het niet langer
beschikbaar stellen van kapitaalmarktmiddelen
maakt op korte termijn de mogelijkheden krap
per, doch heeft structureel belangrijke voorde
len. Twee begrotingsposten bij Ontwikkelingssa
menwerking worden volgend jaar aanzienlijk
verhoogd; het budget voor noodhulp en de uit
gaven voor milieubeleid in ontwikkelingslan
den.
Intussen vraagt naast de Derde Wereld ook de
vroegere Tweede Wereld, bij de instorting van
het communisme, op geheel nieuwe wijze onze
aandacht. In de komende tijd komt het er voor
de Sovjetunie op aan nieuwe staatkundige struc
turen inhoud te geven en tevens het hoofd te
bieden aan grote economische problemen. Sa
men met zijn Europese en Atlantische partners
wil Nederland aan deze inspanningen zijn bij
drage leveren. Het verlangen van de nieuwe de
mocratieën in Midden- en Oost-Europa om bij
de vrije wereld te horen, vraagt om een ant
woord. Onze tegemoetkomendheid mag niet be
perkt blijven tot financiële inspanningen maar
moet ook grotere toegankelijkheid van onze
markten inhoud.
Op de NAVO-top in november aanstaande zal
het bondgenootschap de besluitvorming over
zijn nieuwe politiek-militaire strategie afronden.
Ook in de huidige omstandigheden behoudt de
NAVO haar essentiële rol voor de veiligheid
van haar lidstaten en voor de stabiliteit van Eu
ropa in wijdere zin.
Joegoslavië laat zien hoe een moeizaam proces
van hervormingen door etnische spanningen en
machtsconflicten kan ontsporen. Het is van het
grootste belang, dat deze problemen tot een be
vredigende oplossing worden gebracht. Daarom
ook wordt hier in Den Haag de Joegoslavië-con-
ferentie gehouden.
Met betrekking tot het Israëlisch-Arabische con
flict en de Palestijnse kwestie biedt de aange
kondigde vredesconferentie uitzicht op de zo
noodzakelijke onderhandelingen tussen de be
trokken partijen.
Als huidig voorzitter van de Europese Gemeen
schap zal Nederland deelnemen aan de confe
rentie en zich krachtig inzetten voor deze histo
rische kans op een rechtvaardigde vrede. De
Golfcrisis heeft pijnlijk duidelijk gemaakt welke
gevaren schuilen in overbewapening en onge
breidelde wapenexport. Nederland heeft, samen
met de Europese partners, het initiatief geno
men om bij de Verenigde Naties een register op
te zetten voor de internationale wapenhandel,
waardoor bestrijding ervan beter mogelijk
wordt.
De uitvoering van de Defensienota is voortva
rend ter hand genomen. De gewijzigde interna
tionale politieke verhoudingen hebben niet al
leen een lager budget, maar ook een herstructu
rering en verkleining van de defensie-organisa
tie mogelijk gemaakt. De gevolgen die deze ver
anderingen hebben voor het personeel worden
opgevangen in een zorgvuldig personeelsbeleid.
In het kader van de herstructurering zal een
binnenkort in te stellen Adviescommissie onder
zoeken of de dienstplicht in zijn huidige vorm
kan blijven bestaan.
Tussen de landen en volkeren van Nederland
en Suriname bestaat een bijzondere verbonden
heid. Surinaamse inspanningen voor herstel van
democratie, rechtsstaat en welyaart kunnen dan
ook rekenen op Nederlandse steun. Om juist die
inspanningen te ondersteunen is de regering be
reid besprekingen te voeren over een nauwer
samenwerkingsverband indien de Surinaamse
regering de wens daartoe uit.
Er bestaat tussen de regeringen van de landen
van het Koninkrijk overeenstemming over de
voortzetting van de koninkrijksbanden en de
vernieuwing van het Statuut. Daarbij zal na
drukkelijk aandacht worden besteed aan de mo
gelijkheden tot versterking van de waarborgen
voor democratie en rechtsstaat, en zal de samen
werking op het gebied van de rechtshandhaving
worden geïntensiveerd.
Leden van de Staten-Generaal,
1992 wordt een moeilijk jaar. Indien men kennis
neemt van de zeer ernstige problemen in tal van
landen, plaatst dat onze eigen situatie zonder
twijfel in een ander licht.
Te meer maakt het de noodzaak helder zelf in
ons land de verantwoordelijkheid voor behoud
en versterking van democratie en welvaart ge
stalte te geven door een op de toekomst gericht
beleid, ook als dit offers vraagt. Het staat vast
dat een aantal beslissingen burgers in hun dage
lijkse bestaan zal raken. Dit vraagt in onze de
mocratische rechtsstaat niet alleen om een hel
der besef van wat moet gebeuren, maar bij de
uitvoering ook om zorgvuldig overleg.
Van harte wens ik U toe dat Gods zegen op Uw
werk rust.
