'Dynasty' bestond al
in het oude Egypte
Een illustratieve Hamlè
in regie van Dirk Tanghe
tcidóc Gouoaut
KUNST/RTV
DINSDAG 17 SEPTEMBER 1991
Trompettist Ferry Barendse overleden
HILVERSUM De trom
pettist/componist/ arran
geur Ferry Barendse is
vrijdag op 80-jarige leeftijd
overleden in zijn woon
plaats Port Charlotte in
Florida. Dat heeft Marcel
Thielemans, leider van The
Ramblers, gisteren meege
deeld.
Barendse speelde in jaren
dertig en veertig bij The
Ramblers en bleef daar tot
vorig jaar terugkomen. „Hij
was een meesterlijke show
man, kon verschrikkelijk
clownesk zijn, vreselijk gek
doen", aldus Thielemans.
Barendse werd in 1917 in
Nederlands-Indië geboren.
In 1925 kwam hij naar Ne
derland, waar hij aanvan
kelijk rechten en economie
studeerde. In het laatste
vak haalde hij de titel van
doctorandus. Maar de mu
ziek trok hem meer en hij
leerde verscheidene instru
menten bespelen. Behalve
bij The Ramblers, speelde
Barendse in de orkesten
van Klaas van Beeck, El-
zard Kuhlman, Ernst van 't
Hoff en Hans Mossel. Een
hoogtepunt in Barendse's
loopbaan was ongetwijfeld
een tv-optreden in 1966 in
één van de shows van de
wereldberoemde Ameri
kaanse presentator Ed Sul-
livan.Composities van Ba
rendse werden gespeeld
door onder meer The
Dutch Swing College Band
en de Skymasters. Tot zijn
bekendste liedjes horen 'In
de schommelstoel', 'Wig
man Wobble' en 'Flying
Start'. In de jaren zestig en
zeventig was Barendse
cruise-director bij scheeps
maatschappijen, zoals de
Holland Amerika Lijn. Hij
ging daar over het amuse
ment aan boord.
'Nacht van Schmelzer' in première
Idoor
GÉ ANSEMS
DEN HAAG De 'Nacht van
Schmelzer', geschreven door de
journalist Martin van Amerongen
gaat op 12 oktober in première bij
het Nationale Toneel in het voor
malige gebouw van de Staatsdruk
kerij aan de Fluwelen Burgwal in
Den Haag.
Vijfentwintig jaar geleden, in de
nacht van 13 op 14 oktober 1966
diende de KVP-politicus Norbert
Schmelzer een motie in bij de
Tweede Kamer die leidde tot de
val van het rooms-rode kabinet
Cals-Vondeling. Dit betekende een
breekpunt in de Nederlandse poli
tiek van na de oorlog. Nu een
kwart eeuw later laat het Nationale
Toneel onder regie van Jules Rooy-
aards de historische nacht herle
ven. Het gezelschap wilde het to
neelstuk aanvankelijk opvoeren op
het Binnenhof, het liefst in de ver
gaderzaal van de Tweede Kamer,
maar dit bleek niet mogelijk. Daar
om wijkt men uit naar het voorma
lige gebouw van de Staatsdrukke
rij-
Norbert Schmelzer wordt gespeeld
door Wim van Rooy, Suurhoff door
Wim van den Heuvel, Veldkamp
door Hans Drijver, Cals door Hans
Ligt voet, Marga Klompé door Joke
Last, Vondeling door Joost Boer,
Luns door Romijn Conen en Den
Uyl door Herman Frank. De voor
stelling is te zien van 11 (try-out)
tot en met 16 oktober.
GESCHIEDENISLES IN VORM VAN LIEFDESDRAMA
Gift of the Nile. Engels tv-drama.
Veronica-televisie. Nederland 2 om
22.30 uur. Vanavond.
HILVERSUM Echt
eenvoudig was het verfil
men van de drama-pro-
duktie 'Gift of the Nile'
niet. Eerst leek de Golf
oorlog roet in het eten te
gaan gooien, daarna wa
ren het de extreem hoge
temperaturen, die een ex
tra aanslag deden op ca
mera-ploeg en acteurs.
Toch is deze, mede door
Veronica gefinancierde
film, een produkt waarop
producer Susan Francis
trots kan zijn, want met
oog voor detail biedt ze de
kijker een geschiedenisles
in de vorm van een lief
desdrama.
Met 'Gift of the Nile' heeft
schrijfster Frances Jeater, die
tevens de hoofdrol speelt als
Amelia Winstanley, op subtie
le wijze twee liefdes met el
kaar versmolten; de liefde
voor een man en de liefde
voor Egypte. Die hartstocht
voor laatstgenoemde zal de kij
ker ook voelen bij de beelden
die hij in deze produktie krijgt
voorgeschoteld. Er zijn niet al
leen prachtige, panorama-
beelden van de Nijl, maar ook
detaillistische fragmenten van
de pronkstukken van het oude
Egypte als de piramiden en
paleizen. Dat een deel in de
loop der eeuwen is verdwe
nen, heeft met het bouwmate
riaal te maken. Ze zijn name
lijk opgetrokken uit stenen
van modder. Frances Jeater:
„Het oude Egypte was rijk aan
goden. Er waren er zoveel dat
ik tijdens het schrijven wel
eens verstrikt raakte in dit
'goden-net'. Om een helder
verhaal neer te zetten, heb ik
er zeker twintig ongebruikt
gelaten, maar zeker is dat 'Dy
nasty' in het oude Egypte al
bestond. Toch hoop ik dat de
kijker door dezelfde liefde
voor Egypte wordt gegrepen
als ik. Als mij dat met deze
film lukt, ben ik een tevreden
Eigenlijk is 'Gift of the Nile'
verplichte kost voor Egypte-
gangers, want behalve dat
Frances Jeater erin slaagt de
televisie als venster voor de
wereld te gebruiken, hanteert
ze haar vulpen ook om prakti
sche tips in dit bijzonder fraai
geschreven, soms filosofische
verhaal te verwerken. Eén er
van is nooit aan Egyptische
postzegels te likken om ze op
de vakantiekaart te plakken.
De passie, die het soms aan
Roald Dahl revererende ver
haal spreekt, moet voor een
laat weten niet zelf de hoofd
persoon te zijn in die geschie
denis.
Hoewel het niet aan de pro
duktie is af te zien, was het
verfilmen soms een haast klus.
Het schema was namelijk aan
gepast aan de bootreis die toe
risten kunnen maken over de
Nijl. Bovendien was het vrese
lijk heet, zo'n vijftig graden.
Susan Francis: „We hadden
begin december willen filmen,
maar moesten door de Golf
oorlog de opnamen uitstellen.
Uiteindelijk konden we eind
februari van start gaan en ble-
Frances Jeater als Amelia Winstanley en Robin Ellis als Christopher. foto: veronica
ring op te doen en naam te
maken, zijn we in zee gegaan
City Metro (het be
drijf van Susan Francis)".
Susan: „Sinds 1988 werk ik
met Nederlandse filmploegen
simpelweg omdat ze in mijn
ogen de beste ter wereld zijn".
Hoewel Egypte blij was met
deze promotie, betekende het
geen vrijbrief te doen en laten
wat de filmploeg wilde. Susan:
„Een officiële uitnodiging heb
ben we nooit gekregen, sterker
nog we hebben voor alles
moeten betalen. Als we een
ken we terecht te zijn geko
men in het heetste voorjaar in
honderd jaar. En die hitte was
echt een probleem. Zo was het
voor de acteurs extra moeilijk
zich te concentreren. Zelf ben
ik vijf kilo afgevallen. Een an
dere moeilijkheid die we het
hoofd hebben moeten bieden,
was de belichting. Zo is er in
die piramiden geen elektrici
teit".
Toch heeft de keuze van het
voorjaar ook voordelen. Susan
Francis: „In februari staat het
toerisme nog op een laag pitje.
Hoewel we met de film- en
produktieploeg de helft van de
tweeëndertig hutten in beslag met
namen, was er een aantal aan
boord. Van de cruise-maat
schappij kregen we te horen
dat we wel mochten filmen als
de toeristen maar geen last
van ons hadden. Dat had pro
blemen kunnen opleveren,
maar bij de dek-scènes aan
boord van de Royal Orchid
was het zó heet, dat de toeris
ten hun gezicht niet lieten
zien. Toch spelen ze allemaal
wel ergens een klein rolletje in
de film, zoals in de danszaal
Carvox. Omdat je
onderweg nooit weet waar je
voor komt te staan.
De autotelefoon is zo langzamerhand
geen luxe meer. Onderweg informatie
uitwisselen, beslissen, afspraken
wijzigen, kortom: gewoon dóórgaan met
zakendoen, bespaart u zóveel
tijd en geld dat die auto
telefoon zichzelf
dubbel en dwars
terugbetaalt.
En waarom
zou u dan niet
meteen kiezen
voor een Carvox
van PTT Telecom,
met de nieuwste tech
niek en de beste service?
Tijdelijk vanaf
fl. 1979,-" excl.BTW.
Daarvoor heeft u de Carvox 3100:
solide, gebruiksvriendelijk, geschikt
voor heel Nederland en met tal van
functionele faciliteiten, waaronder
automatische oproep en automatisch
diefstalalarm.
Zolang de voorraad strekt.
Een compleet assortiment.
PTT Telecom biedt u vier Carvox-
modellen, allemaal handsfree te gebruiken,
met nummergeheugen en instelbaar
volume. Met een portable accuset zijn ze
ook buiten de auto inzetbaar.
Wilt u een telefoonbeantwoorder in
gebouwd? Of een fax of PC aansluiten?
Het kan allemaal!
Carvox is vlakbij, ook met service.
fiC'aVraag nadere informatie bij een -
«06-0403 van onderstaande adressen
of bij een van de 700 andere
verkooppunten. Ook onze 17 Service Cen
ters staan altijd voor u klaar.
Voor adressen en documentatie belt u
gratis 06-0403 of u faxt gratis 06-0433.
Carvox? De beste telefoon op vier wielen.
telecom
PTT Telecom verkooppunten: Primafoons: Alphen a/d Rijn, Delft, üouda, 's-üravenhage. Leiden, Rijswijk, Zoetermeer;
Verkoopadviescentra: Binckhorstlaan 180, 's-Gravenhage; Beurs - World Trade Center (18e etage), Beursplein 37, Rotterdam;
Service Center: Donkl. Barendrecht. Ook te koop bij: Ottocar Gouda B.V.. Burg. Jamessingel 2, Gouda; Het Motorhuis B.V.,
Vondellaan 80, Leiden; Ravicar B V.. Bierens de Haanweg 65, Rotterdam; Bos Car Comfort, Fokkerstraat 42, Zoetermeer,
alle BMW en Volvo dealers.
bijvoorbeeld".
'Gift Of The Nile' werd met
één camera en de hulp van het
Nederlands Omroep Bedrijf
opgenomen. Een woordvoer
der van het NOB verklaart die
samenwerking: „Als zelfstan
dig bedrijf zijn we constant op
zoek naar klanten. Om erva-
tempel of piramide wilden be
treden, moesten we ook
voor de camera toegang
betalen. Maar ik ben echt ver
liefd geworden op het land. Ik
denk er zelfs over terug te ké
ren, maar dan zonder dat alle
problemen van het maken van
een film op mijn schouders
Stella Den Haag genomineerd
voor Hans Snoek Prijs
DEN HAAG De flamencovoo retelling 'Van onder uit de
zak' van de Haagse jeugdtoneelcentrale 'Stella Den Haag' in
de regie van Rini Kersten, is genomineerd voor de Hans
Snoek Prijs. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt voor de bes
te jeugdvoorstelling.
Op zondag 22 september wordt in het Hofpleintheater in
Rotterdam een dag gehouden waar de in totaal drie genomi
neerde vooretellingen, waaronder die van Stella Den Haag,
te zien zullen zijn.
'Van onder uit de zak' is een pure flamenco-vooretelling voor
kinderen vanaf acht jaar.
'Monopolie'
is een soort
'Twin Peaks'in
Deense provincie
Er is in allerlei media veel ophef gemaakt van de
Amerikaanse serie 'Twin Peaks', die ons (een
eindje na de rest van Europa) nu ook met
Nederlandse ondertiteling bereikt. Niet helemaal
ten onrechte, want de RTL4-aankoop heeft een
haast onontkoombare fascinatie, die haar
oorsprong vindt in de geraffineerde mix van
thrillerelementen, een steeds krachtiger wordend
surrealisme, soaptechnieken en ironie. En niet te
vergeten die dwingende muziek.
Maar dat mag ons er toch niet van weerhouden
ook open te blijven staan voor andere
dramaprodukties van belang. Die zijn ook te
signaleren, al moeten we dan omzichtig met de
afstandsbediening tussen al die Nederlandse
comedies doormanoeuvreren, en vooral niet per
ongeluk 'Goede Tijden Slechte Tijden'inschakelen.
Waar nooit over gesproken en geschreven wordt,
bijvoorbeeld, is de Deense serie 'Matador' die de
NOS vertoont (op donderdagavond) onder de titel
'Monopolie'. Hier gaat het niet om een moord of
om drugshandel of andere 'heavy stuff', maar de
subtiele manier waarop in een Deense
provincieplaats, ergens in de jaren dertig,
glimlachend en hoedenlichtend wordt gestreden
om de sociale en economische macht doet niet
onder voor de subtiele manier waarop de
intermenselijke relaties in 'Twin Peaks' worden
verbeeld.
Haarscherp en met nauw verholen sarcasme
schetst Monopoliehoe een handige carrièremaker
zich opwerkt van handelsreiziger in lappen stof tot
eigenaar van zo'n beetje alle bedrijven en
instellingen in het plaatsje, temidden van
kleinsteedse roddel en intrige. Deze machtsstrijd
speelt zich af aan de periferie van dramatische
politieke ontwikkelingen elders (burgeroorlog in
Spanje, opkomend nazisme in Duitsland), en in het
brandpunt van een aantal verhaallijnen over meer
en minder eerzame burgers in Korsbaek zelf.
De spanningen tussen de verschillende milieus
worden zuiver weergegeven; de schrijvers van de
32-delige serie (die nu iets over de helft is)
beschikken in dit opzicht over een haast griezelig
vermogen tot observatie; regie en acteurs
vervolmaken dat met trefzekere enscenering en
fijnbesnaard spel. De serie speelt zich dan wel af in
vroeger jaren, maar gaat over puur-menselijke
dramatiek van alle tijden. Kortom: een aanrader
van de eerste orde.
Dat geldt trouwens ook voor de vierdelige
dramaserie 'Mother love'(die bij ons "Verstikkende
liefde' heet) bij de VARA, die precies op de helft is
(vanavond deel drie). Er worden veel 'miniseries'
op de televisie vertoond, meestal van Amerikaanse
of Australische afkomst, en meestal zijn ze bepaald
niet het slechtste in ons aanbod, zij het dat ze vaak
iets gelijkvormigs hebben, dezelfde elementen op
dezelfde manier verwerken. Maar 'Mother love'
steekt er nog eens met kop en schouders bovenuit.
Het kan zijn omdat het niet Amerikaans of
Australisch is, maar Brits (de Engelse werkwijze is
nog wel eens wat fijnzinniger). Maar het zal wel
vooral komen door de kwaliteiten van Diana Rigg
(dié we ons van vroeger herinneren als de
assistente van John Steed in 'De wrekers') die de
hoofdrol in het verhaal speelt.
Rigg is de bezitterige moeder van een jongeman
die ze lang aan huis heeft kunnen binden met
pathetische claims op zijn solidariteit tegenover
haar ex-man, maar die nu is getrouwd, elders
woont en een kindje heeft. Zichzelf zogenaamd
wegcijferend doet ze of ze dat allemaal prachtig
vindt, maar in werkelijkheid is ze doende om op
vreselijke wijze wraak te nemen voor deze
ontrouw, iets dat ze in haar kindertijd ook al eens
heeft gedaan met een schoolvriendinnetje.
Er wordt waanzinnig goed gespeeld (door Rigg
vooral, die onvoorstelbaar vals in de camera kan
kijken, maar ook door de anderen), de verbeelding
van het verhaal ligt op geraffineerde wijze ergens
tussen de vormgeving van een thriller en een
volkomen naturel uitziende milieuschets. Als alle
televisie zo meeslepend was als 'Mother love' en
Monopolie' hadden we nergens anders meer tijd
RSEf
RTL4 5 I
Zij pra
je Ame
namen
van C
arrière
eleverd
it en de
LFIL
SBC2 P
tieron I
DF Of
ITL4 Hl
liefilm
IRTN2
JSA84;
BC1 Tl
Fox Kc
IUPER
Ager
TL+ Tl
Grie;
UNMON
telefc
13.10 P
17 05
20 04
OTalk r
3 07 NC
VARA
bek in de
16.04 Vc
5 De 3
is 20 0.
-24.00
6 00 N
02 Muzi
Voorstelling: 'Hamlet' van William
Shakespeare. Vertaling: Johan
Boonen. Bewerking: Dirk Tanghe,
Johan Boonen en Jan-Eric Hulsman.
Regie en toneelbeeld: Dirk Tanghe.
Vertolkers o.a.: Wim Danckaert; Ma
rie-Louise Stheins; Jet Demedts,
Karei Deruwe, Sien Eggers en Henk
Elich. Producer: Jacques Sent. Pre
mière: Utrechtse Stadsschouwburg,
zondag.
UTRECHT In het pro
grammaboekje staat te le
zen dat regisseur Dirk
Tanghe in zijn Hamlet-in-
terpretatie vooral het as
pect van de liefde bena
drukt. Maar bij het zien
van zijn voorstelling, is al
gauw te merken dat hij
nog tal van andere facet
ten aanstipt. De vertol
king heeft veel weg van
een bloemlezing van
Hamlet-studies.
Hij toont in de persoon van
Wim Danckaert Hamlet als de
jongeman die door de gedra
gingen van de ouderen van
slag raakt. Hamlet zoekt naar
een zuiverder bestaan, maar
ziet zich daarin gedwarsboomd
door de materiële en sterk op
eigenbelang gerichte opvattin
gen van hen die voor het zeg
gen hebben. Een generatiecon
flict zit er dus eveneens in.
Ook Ophelia is een opstandige
meid, die al sigarettenrokend
het liefst haar eigen gang wil
gaan. Maar zij zit nog vaster in
het keurslijf van gehoorzaam
heid en fatsoen volgens de
heersende normen.
Hamlet wordt ondanks al zijn
somberte en ook afgespiegeld
als een speelse jonge hond die
graag dolt met de in zijn ogen
achterhaalde (kunstopvattin
gen en met zijn vriend Laërtes
en die daarom zo lang weifelt
aan de uitvoering van de lood
zware taak de moord op zijn
vader te wreken. Het uitbun
dige en vrolijke chanson 'Je
(I
K>
(BRTN)
0 Amu
i-ola 2C
l30-6 00
chante' weerklinkt aan het be
gin en eind van de voorstel
ling. Dat wil Hamlet eigenlijk
zo graag: het uitzingen dat het
leven zo plezierig is, maar de
werkelijkheid blijkt totaal an
ders te zijn.
Hamlet is eveneens geanaly
seerd als de zoon die zijn moe
der begeert en het daarom ab
soluut niet kan verkroppen
dat zij zo kort na het overlij
den van haar man met diens
broer Claudius is gehuwd. Om
dit te illustreren laat Dirk
Tanghe Wim Danckaert flink
tegen zijn moeder (Sien Eg
gers) aanrijden, wanneer hij
haar prest om enige tijd niet
het bed met zijn stiefvader te
delen.
'Hamlet' is niet het eerste stuk
van Shakespeare dat Dirk
Tanghe heeft geregisseerd. 'De
Getemde Feeks' en 'Romeo en
Julia' heeft hij eerder en met
succes uitgebracht. Net zoals
hij die stukken drastisch be
werkte en populariseerde, zo is
ook 'Hamlet' flink aangepast
aan de smaak en het bevat
tingsvermogen van deze tijd.
Meeslepend
Het beroemde „Zijn of niet
zijn" (To be or not te be),
wordt in deze voorstelling „de
vraag is: wil ik dood of wil ik
leven." Bovendien wordt het
zo terloops uitgesproken, dat
als je niet goed oplet deze cru
ciale zin je volledig ontgaat.
De rijke beeldspraak van Sha
kespeare is soms gereduceerd
tot de recht-voor-zijn-raap-taal
van nu. De alles en iedereen
meeslepende frivoliteit en ver
dorvenheid aan het hof krijgt
haar typering in het laten ho
ren van een can-can-melodie,
waarbij de hele cast als in ga
lop van paarden ettelijke ke
ren naar voren stormt en weer
terug naar het achtertoneel.
Hun eigentijdse kleding is ge
vlekt: zij allen zijn min of
meer bezoedeld, doordat ze
zich op de een of andere ma
nier hebben gecorrumpeerd
met de onzuiverheid van het
leven. Hamlet en Ophelia zijn
in het zwart gekleed. Al naar
gelang afkomst en rang ver
schillen de kleuren van de
kostuums. De speelvloer is af
gedekt met straattegels: wat
daar onder schuil gaat is de
dood.
Het toneelbeeld is leeg. De
spelers komen op, of gaan af
via omhoog en omlaag schui
vende achterpanelen. Elke
scène is als een nog niet inge
richte kamer, die door Dirk
Tanghe verder wordt onder
zocht en ingevuld. Voor hem
is Shakespeare als een huis,
waarin hij ronddoolt op zoek
naar de essentie van diens to
neeltekst.
Prachtig klinkende klassieke
muziek ondersteunt als in een
film de romantische scènes.
Dirk Tanghe durft sterk te
vereenvoudigen, maar ook om
stemmingen aan te wakkeren.
Hij versimpelt de geestver
schijning. Hamlet wordt uit
zijn slaap gehaald en moet van
de vermoorde vader hem wre
ken. De vader drukt zijn hoed
op het hoofd van Hamlet, die
hij voortaan op houdt. De ver
maarde scène met de schedel
van de nar bij het graf van
Ophelia is weggelaten.
Het tafereel waarin de rond
trekkende toneelspeler i.
vel van Hamlet de moloo
Claudius op zijn broei i
len, gebeurt mimisch e
regelrechte persiflage
door Dirk Tanghe als
nistisch afgewezen sp<
van sommige huidigi
schappen.
Een getrouwe, geheel
geest van het oorspro
werk, geënsceneerde
is de voorstelling bes
geworden. Dirk Tangh
zijiten hebben het
naar deze tijd gehaa
vert soms verrassende
tes op, maar bij tijdei
stuk wat al te veel
naar nu en verliest
originele rijkdom en
kracht.
Wisselend
kl agen
De spelprestaties zijn
wisselend van kwalit f|j
rie-Louise Stheins is
peet-dwingende eij
Ophelia. De Polonius
Vandaele, die mij vooi
aan Kissinger doet d<
eveneens van grote
Demedts in de rol van r<
us grijpt wonderwel v;
een wat verouderde vi
acteren in zijn uiting v
ties. Wim Danckaert
aan de figuur
maar tot een grandiozi
getelijke vertolking
niet. Opmerkelijk is
pretatie van Horatio
Deruwe). Hij is een z
alom aanwezige, die
ironische lachjes laat d
meren dat hij (al hf
van Hamlet ten spijt)
Ope
Von W
05 Nc
ena<
link ge
op d
