TSW^ATL HUM hN\
ilax van der Stoel:
Sovjetunie krijgt
oordeel van twijfel
RW&l
o
en
Patrick Bruel,
nieuw idool
Franse jeugd
Maffiosi als ideaal voor kinderen Napels
-y//
u a ~rr~-r a
MONTUREN VAN KAPITEIN ROB".
jan van riebeec^zuid-afrika Markovic kondigt regeringswisseling aan
1991 idóc6omcMit
BUITENLAND
DINSDAG 10 SEPTEMBER 1991
W I
ten
e|)gelijk compromis
ngaranties Israël
taten
Ven
Sovj
Eh
te spo11
nene
eopen(n
renig<
V-raa
emeni
twe« j
et zijn
CO-STAD De Amerikaanse minister van bui-
dse zaken James Baker heeft laten doorscheme-
Washington bereid is tot een compromis met
over leengaranties die de joodse staat nodig heeft
je opvang van immigranten. In Mexico-Stad,
ij een bijeenkomst van de Amerikaans-Mexi-
Binationale Commissie bijwoonde, zei Baker dat
geschil tijdig hoopt op te lossen om de Israëli-
,g,ieelname aan een vredesconferentie over het
3 n-Oosten te garanderen. De minister zei dat hij
^lisch met premier Yitzhak Shamir heeft over-
n de gesprekken volgende week persoonlijk in
voortzet. Baker wilde niet ingaan op speculaties
ashington overweegt om Israël „bruggaranties"
en, totdat het Congres zich over het volledige
heeft gebogen. Wel liet Baker los dat Shamir
iet geheel afwijzend tegenover staat.
Topadviseurs Gorbatsjov
op economische missie
MOSKOU Twee naaste medewerkers van presi
dent Gorbatsjov gaan binnenkort op een economi
sche missie om uit te zoeken wat voor hulp de Sov
jetunie kan krijgen. Het wordt geen bedelreis die
Aleksandr Jakovlev en Jevgeni Primakov naar
Duitsland respectievelijk het Midden-Oosten maken,
aldus een woordvoerder van het ministerie van bui
tenlandse zaken, maar doel is wel de economische
toestand in de Sovjetunie te verlichten. Het uiteen
vallen van de Sovjetunie legt een extra last op de
zieltogende economie. Verder wordt er een zeer ma
tige oogst verwacht, waardoor een winter met hon
ger dreigt. De hoofdstad Moskou heeft zaterdag een
noodcomité gevormd dat het hoofd moet bieden aan
een „rampzalige toestand" en er voor dient te waken
dat de stad bevoorraad wordt. De voorzitter ervan
wees op het gevaar dat Moskou over enkele maan
den zonder aardappelvooraad kan zitten.
Polen stopt gesprekken
met EG over associatie
WARSCHAU Polen schort de be
sprekingen met de Europese Gemeen
schap over een associatieverdrag op
tot de EG met een beter onderhande
lingsbod komt. Het zit de regering in
Warschau bepaald niet lekker dat de
onderhandelingen tussen de EG en
Hongarije, Tsjechoslowakije en Polen
over de verruiming van de uitvoer
van vlees door deze drie landen naar
de Twaalf vorige week op niets zijn
uitgelopen.
Frankrijk sprak zijn veto uit, al had
den de ministers van buitenlandse za
ken van de Twaalf na de mislukte
staatsgreep in de Sovjetunie in augus
tus gezegd dat ze de onderhandelin
gen zouden versnellen.
Tadzjikistan roept
onafhankelijkheid uit
MOSKOU De Centraal-Aziatische Sovjet
republiek Tadzjikistan heeft zich gisteren on
afhankelijk van de Sovjetunie verklaard en
presidentsverkiezingen uitgeschreven voor 27
oktober. Volgens het onafhankelijke persbu
reau Interfax werd tot de onafhankelijk
heidsverklaring besloten tijdens een buiten
gewone vergadering van het parlement in de
hoofdstad Doesjanbe De parlementariërs be
sloten 9 september uit te roepen tot nationale
feestdag en het Leninplein in het centrum
van de hoofdstad om te dopen tot Vrijheids-
plein. Een parlementair woordvoerder, Ale-
jev Abdodezhabad, zei dat de parlementariërs
het gevoel hadden dat zij „niet konden ach
terblijven bij de andere republieken".
NSENRECHTENCONFERENTIE IN MOSKOU:
Afkeer
VUNDERINK
OU In hotel
a, op een steenworp
et Kremlin, houdt
derlandse delegatie
•or die aanwezig is op
lensenrechtenconfe-
in Moskou. Aan de
jvond van de confe-
die een maand gaat
maal reageert delegatie-
K0NV+ Max van der Stoel,
iruk pan op het gebied
Binnouitenlandse politiek,
n geeneen glimlach op de
of praten over men-
qJ1 chten in de Sovjetu-
die zi<|et verdacht veel lijkt
termeen gesprek over ge
en vooebeperking in het
[ebruil^an.
/el dej
regenv^,. gtoel: „Als u dat in de
^oeterr voor staatsgreep zou
goed^ gezegd, dan zou ik
ïnome|jen geneigd zijn geweest
'P u eens te zijn. Nu
'kt. he er toch een vernieu-
®en?kolf over de Sovjetunie,
nt zelf^p geeft <jat de democra-
eente ,g en ^et respect voor de
'nrechten betere kansen
h dan wij begin augustus
n voorzien. Dit betekent
1^| ïlat het allemaal al ge-
V)rgd is. Ik zeg alleen: De
n lijken duidelijk verbe-
de situatie dan begin
zo'n [US?
i aan was de machtsstrijd tus-
oor Sufle conservatieven, de
t geld ihet leger en niet te ver-
Kersje Communistische Par-
x Boutrzjjds en de meer voor-
is opnivende krachten ander-
Jn eeijog njet beslist. Nu wel.
kken die machtsstrijd zagen
toek ingezette verbetering op
Inrechtengebied geen
lijke vooruitgang meer
m mai. We moeten niet ver-
;nd dadat de KGB nog in volle
:e, datag bestond en dat de mi-
ïl van van binnenlandse zaken
i eind«an was die uiteindelijk
:ht vaian de aanvoerders van
ls dat Isch bleek te zijn. In die
in nieUdingen kon je natuur-
Ip van-en wezenlijke voortgang
and et gebied van de mensen-
zal vrjn verwachten, na het
men bfende begin dat in de
daardejgaande jaren was ge
snel m".
t Boutj
ijn inajat te merken? Kwamen
ide échten over nieuwe poli-
eevangenen?
in elk geval waren wij
over het feit dat de
Iten die wij op de confe-
T van Kopenhagen had-
ftmarmd - heerschappij
ftt recht, de rechtsstaat -
J verdere ontwikkeling
■We hebben die drama's
J in Litouwen. Daarvan
Iwe nu dat het allemaal
|de invloed van die con-
krachten is ge-
I Laatst hadden we nog
•odschieten van zeven
jachten in Litouwen.
„Georgië schendt mensenrechten"
MOSKOU Het parlement van Rusland heeft Georgië gisteren
in een verklaring beschuldigd van het schenden van de mensen
rechten en gezinspeeld op het uitroepen van de noodtoestand in
het grensgebied tussen de twee republieken. Het persbureau In
terfax meldde dat de Georgische president Zvjad Gamsachoer-
dia de arrestatie heeft gelast van activisten van de oppositionele
Nationale Democratische Partij. De afgelopen dagen is het zeer
onrustig geweest in Tbilissi. Zaterdag gingen ongeveer 15.000
mensen de straat op om het aftreden van Gamsachoerdia te ei
sen, die niet alleen een omstreden economisch beleid voert,
maar ook wordt beticht van dictatoriaal gedrag.
Enkele leden van de oppositie zijn een hongerstaking begonnen
uit protest tegen het hardhandige optreden van de politie tegen
demonstranten.
ken en in het algemeen stellen
dat de tekst van de mensen-
rechtenovereenkomst in de
Sovjetunie moet worden nage
leefd van a tot z. Tegelijkertijd
zullen we ten aanzien van de
specifieke punten nog even
willen aanzien hoe de situatie
zich ontwikkelt. Blijkt na of
nog tijdens de conferentie dat
duidelijk tegen de CVSE-bepa-
lingen wordt gezondigd, dan is
dat reden om aan de bel te
trekken. Maar in deze over
gangssituatie zal er ook enige
ruimte moeten zijn voor de
Sovjet-autoriteiten en voor de
deelstaten om de nodige maat
regelen voor het verzekeren
van de mensenrechten te tref
fen. Je kunt in deze over
gangssituatie niet verwachten
dat alles tot in de puntjes gere
geld is".
Van een Sovjet-toerist die een
trip naar Nederland kan beta
len, eist Den Haag een speciale
uitnodiging uit ons land. Komt
die vorm van bewegingsvrij
heid niet neer op een Neder
landse schending van de men
senrechten?
„Ja, het is natuurlijk wel zo
dat elke staat enige zekerheid
moet hebben niet onverwacht
met ongenode en langdurig
verblijvende gasten te worden
opgescheept om vervolgens
nog voor de onderhoudskosten
van deze bezoekers op te
draaien ook. De ervaring leert
dat er nogal wat mensen blij
ven hangen. Daarom probeer
je wat waarborgen te krijgen.
Dat de Staat der Nederlanden
enige waarborgen wil hebben
om te voorkomen dat mensen
blijven plakken, vind ik aan
vaardbaar. Maar het beginsel
van bewegingsvrijheid mag
daarbij niet worden aange
tast".
Is de toelating van de Balti-
sche landen tot de mensen
rechtenconferentie een forma
liteit?
„Ik denk het wel. Het scenario
is dat de ministers van buiten
landse zaken om kwart voor
negen bijeenkomen in een ex
tra zitting voor het eigenlijke
begin van de conferentie om
tien uur. De Baltische landen
hebben verklaard alle ver
plichtingen van de CVSE te
willen nakomen, dus bij de
vraag om toelating zal ieder
een, inclusief de Sovjetunie,
naar verwachting ja knikken".
Max van der Stoel
FOTO: ANP
Dat waren natuurlijk heel ern
stige mensenrechtenschendin
gen. Dit alles gebeurde door
toedoen van krachten die,
naar we hopen, na de misluk
king van de staatsgreep zijn
gebroken".
Sovjet-burgers mogen zich niet
vrijelijk in Moskou of andere
grote steden vestigen. De jour
nalisten ondervinden nog
steeds van overheidswege hin
der bij hun werk. Gaat u dit
soort zaken aanstippen?
„Ik denk dat wij de ontwikke
lingen op dit punt zullen aan
zien en dat we, nu alles in be
weging is, hierop niet al te
diep zullen ingaan. We zullen
wel vragen stellen over Arme
nië en Nagorny-Karabach. Dat
zijn natuurlijk dingen die wat
meer zorg baren. Ik zou deze
vraag in algemene zin willen
beantwoorden. We hebben nu
een situatie waarin de hoop
gerechtvaardigd is dat de
krachten die de mensenrech
ten een goed hart toedragen
gewonnen hebben".
Tegelijkertijd is er een heel
onduidelijke situatie over de
verantwoordelijkheid voor de
Mensenrechten. Waar ligt die?
Weet u of dat het gezag van de
unie is? Of js het een aangele
genheid van de individuele
staten?
„Helemaal duidelijk ligt dat
niet. Het ligt dus voor de hand
dat wij op deze bijeenkomst
ten aanzien van dit soort za
ken misschien wel bepaalde
verlangens en wensen uitspre-
door BOB VAN HUET
PARIJS De Franse jeugd heeft een nieuw idool.
Het heet Patrick Bruel (32). Wanneer deze
aanbeden zanger-akteur-tienerfilosoof zich ergens
vertoont heeft de lokale politie overwerk.
Schoolmeisjes en -jongens zijn niet meer te houden.
Ze gillen even hysterisch als hun ouders ten tijde
van Johnny Halliday of The Beatles.
Hoe populair het zoetgevooisde fenomeen is, bleek
onlangs op de Champs-Elysees waar hij en andere
klanten rustig een pizza dachten te nuttigen. Enige
fans herkenden de lieveling en binnen de kortste
keren werd het terras bevolkt, zeg maar belaagd,
door zo'n 700 uitzinnige bewonderaars. Na zijn
toevlucht te hebben gezocht op de eerste etage van
het etablissement probeerde Patrick nog via een
zijdeur te ontsnappen naar een belendende
kapsalon. Maar ook daar waren zijn donkere
krullen niet veilig. De hysterie nam dramatische
vormen aan en de Parijse politie moest de zanger
tenslotte ontzetten.
Alle opwinding rond Bruel fascineert. Serieuze
weekbladen (Le Nouvel Observateur) en kranten
(Le Monde) hebben getracht het fenomeen te
begrijpen. Geen weekblad dat de sympathieke kop
daarbij niet en passant op de cover nam, want
Bruel doet in de eerste plaats verkopen.
Beter verkopen dan Bernard Tapie. Van zijn
laatste lp, 'Alors regarde' ('Kijk dan') werden in
een paar maanden ruim anderhalf miljoen
exemplaren verkocht. Een Frans record. Bruels
mega-optredens in het Parijse sportpaleis Bercy en
elders in het land zijn weken achtereen
uitverkocht. Elke avond charmeert de zanger het
12.000 koppige publiek met vijf tot tien toegiften.
Na de tiende moet hij de fans smeken hem
alsjeblieft naar huis te laten gaan. Vroegtijdig in
katzwijm gevallen midinettes horen het al niet
meer.
Over het waarom van het fenomenale succes van
Patrick Bruel (die zich als zanger ophoudt ergens
tussen Sardou en Julien Clerc) lopen de meningen
uiteen. Dat de knappe jongeling met zijn gevoelige
liedjes over eenzaamheid, liefde en het leed der
wereld een gevoelige snaar weet te raken bij
Franstalige pubers staat buiten kijf. Maar volgens
experts is er meer. Patrick Bruel zou de spreekbuis
zijn van deze generatie schooljeugd. Kinderen die
redeneren vanuit hun hart en een beetje verward
zijn geraakt in de snel veranderende wereld.
Tegenover Tapie en andere opportunisten heeft
Bruel het monopolie van warmte en grote
sentimenten. Relaties, het milieu, vrijheid en
democratie, het is Patrick die er het beste over
zingt in hartverscheurende zwartwit clips.
Het is gebruik in Frankrijk dat vedetten over alles
hun mening moeten geven. Zo wachtte de natie
natuurlijk op zijn analyse van de gebeurtenissen in
de Sovjetunie. De Franse zondagskrant 'Journal de
Dimanchekondigde het aan op zijn voorpagina.
Wat in Moskou gebeurt, is misschien formidabel.
Maar we weten niet of het ten goede of ten kwade
is", zo orakelde het fenomeen.
Alleen hij had het zo kunnen zeggen.
I
ROME Een halve kilo
hasj en twintig pakjes co
caïne had de elfjarige
Anna op zak toen zij afge
lopen weekeinde door de
carabinieri werd aange
troffen in de woning van
de Napolitaanse huis
vrouw Giuseppina Formi-
cola, die als zuster van een
vooraanstaande maffioso
ook in drugs handelde.
Het geval van Anna is in Na
pels geen uitzondering. Wel
bijzonder was de verklaring
die zij later zonder een spoor
van vrees of berouw op het
politiebureau aflegde. „Ik wil
later trouwen met een boss
van de Camorra (de Napoli
taanse maffia) met veel tatoua-
ges en een pistool dat altijd
aan zijn riem hangt. Hij moet
ook in de gevangenis gezeten
hebben, want daar alleen
wordt je een echte kerel. En ik
wil kinderen hebben die net
zo zijn als hun vader: grote en
sterke Camorristi, voor wie ie
dereen bang is en die ook in
de gevangenis zullen leren om
zich door niemand op de kop
te laten zitten". Voor Anna
heeft een getatoueerde crimi
neel dus de plaats ingenomen
van de prins of de popster
waar andere jonge meisjes van
dromen. Het is tekenend voor
het alternatieve patroon van
normen en waarden van dui
zenden Napolitaanse scugnizzi
(straatschoffies), die de rijk
dom en het ontzag, dat be
ruchte gangsters te beurt valt,
beschouwen als het hoogste
wat er te bereiken valt.
Actie
Meer dan vijf
tig Palestijnse
vrouwen pro
testeren tij
dens een zoge
noemde sit in
voor het ge
bouw van het
internationale
comité van het
Rode Kruis in
Amman tegen
de vermeende
slechte behan
deling van
Palestijnse ge
vangenen door
Israël.
FOTO: AP
Geweld zwarte
woonoorden
Zuid-Afrika
houdt aan
JOHANNESBURG Bij
ernstige gewelddadighe
den in Zuid-Afrika die
zondag begonnen en giste
ren de hele dag voort
duurden zijn zeker 65 do
den en tientallen gewon
den gevallen.
Bij het geweld tussen aanhan
gers van de conservatieve In-
katha-beweging en sympathi
santen van het Afrikaans Na
tionaal Congres (ANC) werd
gebruik gemaakt van messen,
geweren en handgranaten.
De meeste gevechten vonden
plaats in de zwarte woonste
den rond Johannesburg, waar
57 mensen werden gedood.
Ook in de oostelijke provincie
Natal werd gevochten. De po
litie heeft vier townships rond
Johannesburg tot „onrustge-
bieden" verklaard. Die status
geeft de autoriteiten meer be
voegdheden tegen het geweld
op te treden.
ANC-leider Nelson Mandela
zei dat hij er zich door het ge
weld niet van zal laten weer
houden zaterdag een vredes
akkoord te ondertekenen met
de Inkatha Vrijheidspartij van
zijn rivaal Mangosuthu Buthe-
lezi. Ook Inkatha liet gisteren
weten dat het akkoord gewoon
door zal gaan. Het vredesak
koord beoogt een einde te ma
ken aan het politieke geweld
tussen zwarten onderling.
De volgende dagen wordt het materiaal uit de schepen
waarmede allereerst een sterk fort zal worden gebouwd,
de Hollanders zich kunnen verweren tegen eventuele aan-
van zee uit. Maar spoedig breken onderlinge twisten uit.
seste opvarende van de kleine vloot zijn desperado's, be-
avontuur, niet gewend hard te werken, die er slechts op
uit zijn zichzelf zo spoedig mogelijk te verrijken. Van Riebeeck
ziet zich dan ook genoodzaakt strenge plakkaten af te kondigen
en een provoost-geweldige aan te stellen. Gelukkig hebben zij
weinig last van de inheemse bevolking. De Hottentotten die het
land bewonen, laten zich niet zien, want het volk van een vloot,
die hier al eens eerder aan wal Is gegaan, heeft hun vee gestolen
en de schrik zit er nog in.
(Vervolg van de voorpagina)
BELGRADO/ZAGREB
De Joegoslavische pre
mier, Ante Markovic,
heeft gisteren in Belgrado
een regeringswisseling
aangekondigd. Volgens
het Joegoslavische pers
bureau Tanjug verklaarde
hij dat de wijzigingen in
nauw overleg met de
deelrepublieken en het
federale parlement wor
den doorgevoerd.
Markovic stelde ook de op
richting aan van een commis
sie die de gewelddadigheden
in de burgeroorlog moet on
derzoeken in het vooruitzicht.
In Osijek, hoofdstad van het
oosterlijk deel van Kroatië, be
schuldigde het leger Kroati
sche troepen ervan kazernes
aan te vallen met mortiervuur,
ondanks de aanwezigheid van
vijf EG-waarnemers in de
stad. Osijek is omsingeld door
gewapende Servische nationa
listen en soldaten van het fe
derale leger. Gisteren begaf
EG-afgezanr Wijnaendts zich
in het gevaarlijke gebied rond
Osijek om de verschillende
partijen te overreden zich aan
de begin vorige week bereikte
wapenstilstand te houden en
de veiligheid van de EG-waar
nemers te garanderen. Het ak
koord, door alle strijdende
partijen gesloten op initiatief
van de EG, is al vele malen
geschonden. De Nederlandse
diplomaat bereikte in elk ge
val dat een plaatselijk staakt-
het-vuren in het Kroatische
stadie Novska werd afgekon
digd tussen Kroaten en het fe
derale leger. Servische autono
me strijders tekendén de over
eenkomst niet.
De autoweg tussen Zagreb en
Belgrado was gisteren op
nieuw het toneel van zware
gevechten. Vorige week blok
keerden Servische strijders en
eenheden van het federale le
ger ook de weg, waardoor het
oosten van Kroatië van de rest
van de deelrepubliek is afge
sneden.
Servische leiders van de Ser
vische enclave Krajina in
Kroatië maakten gisteren een
plan bekend, waarin Kroatië
geen territoriale zeggenschap
meer heeft over de enclave.
Volgens twee kranten uit Bel
grado zou het plan onder meer
een verandering van de inter
ne Joegoslavische grenzen be
tekenen, zoals die onder lei
ding van Tito in 1943 tot stand
kwamen. De leiders van de
enclave Krajina (een vijfde
deel van het Kroatisch grond
gebied) zijn bereid om samen
met het Bosnische Krajina (22
districten in het westen van
Bosnië-Hercegovina) één fede
rale eenheid te vormen. Een
integratie van de Servische
enclave in Servië zou ook tot
de mogelijkheden behoren.
