k
Schrijnende gevallen in wao
hoeven nergens op te rekenen
nuio
BINNENLAND
Minister Kok verdedigt wao-plan van kabinet volledig^
CfiidóGSouoaivt
DONDERDAG 5 SEPTEMBER 191
Minister Kok wordt bij aankomst in Etten Leur opgewacht door
een delegatie van diverse vakorganisaties. FOTO: anp
ETTEN-LEUR PvdA-leider Kok vindt dat de
kabinetsplannen ten aanzien van de ziektewet,
wao en koppeling niet strijdig zijn met de begin
selen van de sociaal-democratie. Volgens hem
heeft de PvdA alleen te lang geprobeerd tegen
strijdige doelstellingen van ecologie, economie,
inkomensbeleid en sociale zekerheid met elkaar
te verenigen. Kok zei dit gisteravond tijdens een
gewestelijke vergadering in het Brabantse Etten-
Leur. Hij trof tegenover zich een opvallend rus
tige zaal. Eerdere gewestelijke vergaderingen in
Overijssel en Drenthe verliepen bijzonder emo
tioneel. Volgens de PvdA-leider is „afblijven
van sociale verworvenheden geen sociaal-demo
cratisch beginsel". „Wij staan ook voor afwegin
gen die voor mij belangrijke principiële waarde
hebben. De sociaal-democrane heeft nog steeds
een opdracht die zij beter kan waarmaken met
regeringsverantwoordelijkheid", aldus Kok, die
daarmee doelt op onder meer de aanpak van de
milieuproblematiek. Kok toonde zich verheugd
over de uitlatingen van FNV-voorzitter Steke
lenburg. Die zei gistermorgen voor de Vara-ra-
dio dat hij bereid is om te snijden in de hoogte
en duur van de uitkeringen als andere maatre
gelen de eerstkomende twee jaar geen resultaten
hebben. „Wat mij betreft: een petje af voor Ste
kelenburg. Zeker nu hij heeft gezegd dat hij
principieel niet tegen de beperking is van duur
en hoogte van de wao-uitkering. Voor mij ligt
echter de vraag of we het risico moeten nemen
om twee jaar te wachten met het nemen van die
maatregelen. Ik denk dat we dan met open ogen
aflopen op iets waarvan we nu al weten dat het
onvoldoende zal zijn", aldus Kok. Het hartstoch
telijke pleidooi van de vice-premier werd ont
haald met een warm applaus. Verscheidene ge
westelijke bestuurders stelden zich achter het
huidige kabinetsvoorstel. Anderen vroegen zich
overigens verbitterd af of zij Kok nog wel uit
het ravijn moesten trekken waar hij nu boven
zou hangen. De socialistische voorman hield de
zaal echter voor dat er wat hem betreft geen
sprake is van een ravijn waarin hij door toedoen
van het CDA in terecht is gekomen. „Wij heb
ben dit plan niet bij de poorten van onze coali
tiepartner weggesleept. Het is niet zo dat wij ons
rot generen, omdat de plannen zo slecht zijn. Het
is onzin dat Brinkman ons dit heeft opgedron
gen. Wat er nu op tafel ligt is verdedigbaar en
dat zullen we de komende weken voor het con
gres van 28 september voldoende duidelijk
moeten maken". Kok werd bij aankomst in Et-
ten-Leur met boe-geroep opgewacht door een
delegatie van diverse vakorganisaties. De de
monstranten lazen hem een verklaring voor
waarin het kabinetsbeleid een onaanvaar
aantasting van de sociale verworvenheden
genoemd. De woordvoerder van de dele
beklemtoonden overigens dat het om de
netsplannen gaat en niet om de persoon
zelf. De afdeling Nijmegen van de PvdA
alleen nog vertrouwen in partijleider Wim
als de PvdA vóór het congres een beter pl
tafel legt. De afdeling hield gisteravond ei
gelaste vergadering vanwege de crisis in d
tij. De vergadering verliep tamelijk chaof1.
De emoties liepen vooral hoog op ten aa
van de uitspraak over het vertrouwen dat
deling nog heeft in Kok. Bijna de helft
aanwezigen vond dat de politieke leiding v
PvdA gefaald heeft op essentiële punte
daarom naar huis gestuurd moet worden
motie van wantrouwen haalde het in Nijn
echter net niet.
tr<
:üi
USSEL
teren ee
voor de
idsprogi
nÜS
d<L het r
onderdi
ijkheids
1 :men bij
verdie
gistere
financ
ïdseldis'
project
irgie, zc
Bert de Vries wordt sinds kort de 'redder
van het kabinet' genoemd. Met niet afla
tende ijver droeg de minister van sociale
zaken de ene na de andere oplossing aan
toen het kabinet dreigde te struikelen over
de wao en de koppeling.
Dankzij 'Bert' vonden PvdA en CDA elkaar
op een pakket van bijgevijlde wao-maatre-
gelen en een kunstig gecamoufleerde ont
koppeling van lonen en sociale uitkeringen.
Als alles meezit pakt die voor mensen met
een uitkering financieel zelfs een paar gul
den per maand beter uit. Zijn de problemen
nu voorbij? De Vries: „In grote lijnen wel,
maar laten we het congres van de PvdA
eerst nog maar even afwachten". Een ge
sprek met de 'beschermengel' van Lubbers-
III.
BERT DE VRIES, BESCHERMENGEL VAN HET KABINET:
DEN HAAG 'Bert', zoals hij op het Binnenhof heet, houdt
niet van sombere scenario's. Hij oogt ook opgewekt. Uitgerust
zelfs, en nog enigszins gebruind van zijn vakantie. Het kabinet
heeft de moeilijkste beslissingen volgens hem achter de rug, ech
te wrijvingen zijn niet meer te verwachten. Maar toch.... De mi
nister blijkt een beetje in de rats te zitten voor het PvdA-con-
gres dat eind deze maand wordt gehouden. Het is allerminst uit
gesloten dat de 'gewone' PvdA'ers het beleid van hun ministers
afwijzen. In dat geval zal het kabinet vrijwel zeker alsnog val-
De Vries heeft onlangs de bij
naam 'beschermengel van het
kabinet' gekregen, vanwege
wisse ondergang te behoeden.
Een terechte eretitel? De mi
nister schiet in de lach:
„Ha,ha! U moet niet overdrij
ven hoor! Het had evengoed
nèt iets anders kunnen lopen
en dan was het kabinet er nu
niet meer geweest. Zo simpel
is dat. Uiteindelijk hebben we
het met de hakken over de
sloot gehaald. Dus ik als
beschermengel...?".
Het is duidelijk: De Vries
houdt er niet van in de schijn
werpers te staan. Volgens het
weekblad Vrij Nederland moet
wie een cursus 'verdekt opstel
len' wil volgen eerst 'ns met
de minister van sociale zaken
bellen. Niettemin speelde De
Vries zo'n prominente rol bij
de moeizame onderhandelin
gen over de ingrepen in de
wao, ziektewet en koppeling
dat hij wel uit de coulissen
moest treden. Naarmate de
nood hoger steeg kwam De
Vries met steeds meer varian
ten aanzetten. Menig PvdA-
kamerlid verruilde sindsdien
zijn scepsis jegens die 'saaie,
passieve CDA-bewindsman'
voor grenzeloze waardering.
„Het lijkt wel of er een PvdA-
minister op sociale zaken zit"
wordt in de fractie van de so
ciaal-democraten gefluisterd.
Is de liefde wederkerig en
houdt De Vries nog evenveel
van de PvdA en het kabinet
Lubbers-III als toen het twee
jaar geleden in de steigers
werd gezet? Of is de liefde na
alle strubbelingen danig be
koeld?
Dat laatste bestrijdt hij met
klem. „De sfeer in het kabinet
heeft, anders dan weieens ge
dacht wordt, absoluut niet te
lijden gehad onder deze be
sluitvorming. Integendeel zou
ik zeggen. De verhoudingen
zijn goed, ook intermenselijk.
Dat kon je van het vorige
CDA/VVD-kabinet op het
laatst niet meer zeggen. Toen
waren de coalitiepartners min
of meer op elkaar uitgekeken.
Dat is nu niet aan de orde".
Verder, vervolgt De Vries, zou
het „zonder overdrijving een
ramp voor het land zijn" als
dit kabinet zou vallen. „Dat
zeg ik uit volle overtuiging.
Allereerst omdat je de proble
men niet naar huis stuurt als
je het kabinet naar huis stuurt.
En ligt een andere coalitie in
deze tijd niet voor de hand.
Wantje zit met een aantal pro
blemen die volgens iedereen
om een oplossing vragen. Nu
we de benodigde maatregelen
samen met de PvdA kunnen
nemen, hebben we de garantie
dat we als CDA niet harder te
keer gaan dan echt nodig is.
Bovendien kunnen we er van
op aan dat de beslissingen in
het grootste deel van de maat
schappij worden geaccep
teerd".
Niet meer. De PvdA houdt
haast geen kiezers meer over
en daarmee verdwijnt ook het
draagvlak voor deze coalitie.
De Vries: „Ach, de PvdA gaat
op dit moment inderdaad ge
bukt onder nogal heftige emo
tionele discussies. Of de partij
zich kan herstellen kan nie
mand op dit moment zeggen.
Maar ik wil het positief bena
deren. Deze confrontatie met
de werkelijkheid kan voor de
PvdA ook heel heilzaam uit
pakken. Men is zich er nu in
die partij van bewust dat
vluchten niet meer kan".
Een flink deel van de PvdA is
het daar absoluut niet mee
eens. De gestaalde kaders vin
den dat de partij weer de op
positiebankjes moet opzoeken.
De Vries haalt de schouders
op. „De situatie is ernstig,
maar we moeten niet dramati
seren. Uit mijn eigen AR-ver-
leden herinner ik me nog dat
de ARP zich in 1973 in een
soortgelijke crisis bevond. De
Tweede-Kamerfractie had
zich tegen de eigen premier
Biesheuvel gekeerd en wilde
met de socialisten gaan rege
ren. Maar de achterban van de
partij was daar eigenlijk tegen.
Toen zijn Jan de Koning als
voorzitter en Willem Aantjes
als fractieleider het land inge
trokken en hebben de achter
ban overtuigd van noodzaak
en nut om in het kabinet-Den
Uyl te stappen. Het kan dus
wèl! Maar voorwaarde is dat je
als partijtop met een eenslui
dend en sterk verhaal komt,
een verhaal waar je bovendien
zelf heilig in gelooft".
Kok en Wöltgens acht u daar
toe in staat?
„Situaties zijn natuurlijk nooit
volledig vergelijkbaar, maar
de christen-democraten heb
ben ook een periode gekend
dat ze door velen werden be
schouwd als onbetrouwbaar en
glibberig en weet ik wat nog
meer. Iemand heeft toen wel
eens tegen me gezegd dat het
CDA was gebaseerd op de illu
sie dat je drie zinkende sche
pen kon redden door ze aan
elkaar vast te binden. Maar
kijk nu eens! Het blijkt heel
goed mogelijk door dat soort
situaties heen te komen. Wat
hoopvol is, is dat de PvdA diep
geworteld is in onze samenle
ving. Een partij waarmee de
mensen zich verknocht en
verbonden voelen. Zo'n partij
gaat niet zomaar ten onder.
Maar laat ik als CDA'er op
houden te filosoferen over de
toekomst van de PvdA".
Koppeling
Wanneer heeft het kabinet ei
genlijk het besluit genomen
om, formeel, te ontkoppelen?
Toch al op 13 juli, toen er een
adviesaanvraag aan de Sociaal
Economische Raad werd aan
gekondigd?
„De nieuwe koppelingswet eist
dat we eerst advies vragen aan
de SER als we willen ontkop
pelen. Het kabinet had in juli
inderdaad het voornemen dat
advies te vragen".
Niettemin viel het kabinet een
maand later zowat over dezelf
de kwestie, na opmerkingen
van CD A-fractieleider Brink
man in het NOS-journaal dat
er ontkoppeld moest worden.
Wat was er nou precies aan de
hand?
„Kort voor de ministerraad
heeft Kok een gesprek met
Brinkman gehad dat een aan
tal misverstanden heeft opge
roepen. Kok had begrepen dat
het volhouden van de koppe
ling ook in 1992 niet onbe
spreekbaar zou zijn, maar de
CDA-fractietop en alle CDA-
bewindslieden stonden op het
standpunt dat er absoluut ont
koppeld moest worden. Dat
hadden we eerder die dag op
een vergadering in het Pull-
man-hotel ook zo met elkaar
afgesproken. We zouden niet
meer terugkomen op mijn
voorstel van dat moment om
wel te ontkoppelen, maar via
onder meer belastingmaatre
gelen de financiële gevolgen
voor de mensen met een uit
kering op te vangen".
En toch dacht Kok dat er ge
koppeld kon worden?
„Wat er zich heeft afgespeeld
in het gesprek tussen Brink
man en Kok weet ik niet. Ik
heb daar geen bandopname
In het kabinet was de sfeer
meteen verziekt?
„Het werd wel een stuk moei
lijker. Ik kan niet anders zeg
gen dan dat er sprake is ge
weest van een communicatie
stoornis tussen twee heren.
Toen ons dat duidelijk werd
hebben we de ministerraad ge
schorst".
Oorlog
Die zorgen over de koppeling
zijn voorbij. Maar er zijn ande
re voor in de plaats gekomen.
Het kabinet leeft op voet van
oorlog met de vakbeweging.
Dat moet u als minister van
sociale zaken toch niet lekker
zitten?
„Mwah... Als je één ding kon
zien aankomen, was het dat de
bonden hier niet gelukkig mee
zouden zijn. Begrijp me goed,
ook ik heb liever geen ruzie
met de vakbeweging. Maar als
kabinet hebben wij onze eigen
verantwoordelijkheid. De be
sluiten die we hebben geno
men móesten we wel nemen".
„Mijn eerste zorg is nu dat we
de politieke steun die we voor
deze plannen hebben gekregen
ook behouden. Zo moeten we
nog afwachten wat er eind
van de maand tijdens het bui
tengewone congres van de
PvdA gebeurt. Als ook dót
goed uitpakt, is de politieke
strijd gestreden. Vervolgens
zal de vakbeweging haar posi
tie moeten bepalen. Ik hoop
dat ze zich dan bij de besluiten
zal neerleggen, want in een
parlementaire democratie
heeft het parlement nu een
maal het laatste woord. Ik
vind bovendien dat de vakbe
weging al heel wat heeft bin
nengehaald. De uiteindelijke
wao-maatregelen zijn toch be
hoorlijk bijgesteld en verbe
terd".
Als je iemand eerst honderd
gulden afpakt en hem dan een
tientje teruggeeft, kun je dan
zeggen dat-ie er beter op is ge
worden?
„Ik kan niet ontkennen dat er
sprake is van een zekere ver
slechtering van rechten".
Voorzitter Hofstede van het
CNV heeft de maatregelen on
christelijk genoemd. Dat is een
keihard verwijt, dat u als
CDA'er diep moet treffen.
„Ja... Tja, nu moet ik op mijn
Vermoorde t T
crimineel hj t J
mogelijk
te maken
met diefstal
schilderijen
AMSTERDAM
twee pagina's grote ad
tentie in het vandaag
schijnende weekblad
tueel heeft tot niQj00r
raadsels geleid bij de GERT W
stal en teruggave vaf
schilderijen van FfcLGRi
Hals en Jacob van Rj^
dael. De twee doeken j WQr(j
een waarde van en
oord
miljoenen guldens
\rnri cro w^plr rlnnrl#^
var
hoede zijn. Zal ik dat dan
maar doen? Je moet elkaar
niet in dit soort termen toe
spreken als het gaat om zeer
serieuze problemen. Laat ik
het er maar op houden dat
Hofstede die woorden in een
emotionele opwelling heeft ge
bruikt".
Schrijnende gevallen
Het probleem van de wao is
toch dat ongeveer de helft van
de mensen ten onrechte in de
regeling zit. Waarom zijn die
er dan niet uit gehaald? Dat
was, ook voor de heer Hofste
de, veel aanvaardbaarder ge
weest.
„Het probleem van het mis
bruik kennen we al zeker tien
jaar, maar het is ons niet ge
lukt dat op te lossen. Daarvoor
hebben we nu eenmaal de
hulp van de sociale partners
nodig; zij zijn het die de wao
en de ziektewet uitvoeren. Zij
zijn er echter zodanig mee om
gegaan dat de huidige situatie
er het gevolg van is. Men heeft
jarenlang de tijd gehad een vo
lumebeleid te voeren, maar
dat is niet gelukt. En nu krijgt
de overheid de schuld dat het
uit de hand is gelopen met de
Politiek en maatschappelijk zit
de meeste pijn bij wat inmid
dels de crepeergevallen zijn
gaan heten. Mensen die zo
ernstig ziek zijn, fysiek of psy
chisch, dat ze nooit meer aan
het werk zullen komen. Waar
om is het niet gelukt die groep
te ontzien?
„Omdat ik misschien wél
schrijnende gevallen kan aan
wijzen, maar niet de grens kan
trekken tussen waar een
schrijnend geval ophoudt een
schrijnend geval te zijn".
Dat kan een keuringsarts toch
doen?
„Nee, want een keuringsarts
zou dan met twee maten
moeten meten. In de huidige
regeling mag hij alleen kijken
naar de mate waarin iemand
nog in staat is zich een inko
men te verwerven. Maar als
we een regeling voor schrij
nende gevallen zouden invoe
ren, moet diezelfde arts plots
ook kijken naar de mate van
lichamelijke of geestelijke
kwetsuur. Als je dat doet, ben
je met iets heel griezeligs be
zig. Dan moet je namelijk gaan
uitleggen dat de één vanwege
zijn handicaps wèl een volledi
ge uitkering krijgt, en de an
der ornaat hij er minder
erg aan toe is niet. Waar
moet je dan de grens trekken?
Dat is volgens mij niet verde
digbaar. Moet je een punten
systeem aanleggen? Moet ik
dan zeggen: met zestig punten
ben je een schrijnend geval en
met 59 punten niet?"
U wilt zeggen dat het ontzien
van crepeergevallen, met alle
grensgevallen van dien, maat
schappelijk minder aanvaard
baar was geweest?
„Ja, zondermeer! In de kortst
mogelijke tijd zou de discussie
zich hebben verlegd naar de
willekeurigheid van zo'n rege
ling. Want er zijn altijd wel
mensen die nèt aan de ver
keerde kant van de grens zit
ten. En ik moet er toch niet
aan denken dat iemand tegen
me zou zeggen: als ik nou twee
aan museum Het
van mevrouw van Aef1
in Leerdam teruggege[|t getj
De op 27 juni van ditfren k
doodgeschoten Amsterdpchin€
crimineel Klaas Bruin de
lijkt betrokken te zijn gevjnieuv
bij de diefstal en terui gee
van de schilderijen, zo sC j®
reert de advertentie. De lr
lijke tekst luidt: „De la1" wei
wens van een piraat is jvecht
vuld. Leerdam, dacht je di
niet wist hoe belangrij)ch wa
voor jullie waren? A rijt afgel<
Klaas Bruinsma.". Arigat stand
een Japanse groet. jt het i
Woordvoerder Fred Veijtrokke
van de Rijkspolitie Dordivië we
noemde de advertentie 5-voor;
verrassing. „Maar we kuioek zij
er niet zoveel mee. Stel dslfs de i
in het theoretische geval ipa als
te doen om uit te zoekenakt-he
de advertentie heeft geplet void
Stel dat de hoofdredacteui Kroa'
bronnen bekend wil m^houde
Dan kunnen we na al onan der
spanningen altijd nog uk zelfs
men bij een of andere ^estern
penmaker". De woordvoele vrei
kon niet bevestigen oft sture
naam Klaas Bruinsma eömers r
is genoemd in verband mpden t<
diefstal en teruggave vajord ee
schilderijen. „Er wordt i de go
aan deze zaak gewerkt doei droej
recherche en we hopen nqt begii
vingers méér in de cirkelzaag gld £t arrestaties te komce str
peergevallen. Iedereen is de soort laatste eer aan de ciant di
9 neel wilden bewijzen. Hij I Serv:
erop dat de advertentie v^n Milt
week werd aangeboden.
voordat de schilderijen aaj
politie werden overgedrag^-j-
Doodgeschoten
De 37-jarige Klaas BruiifRAS
werd op 27 juni in de viinisch
ochtenduren doodgeschkn gis
het Hilton hotel in kblok
had gestoken, zou ik mijn uit
kering wèl hebben mogen
houden".
Het is toch ook een principe
kwestie? Nu pakt u alle ere-
klos!
„Dat is nou precies de ver
keerde redenering. We hebben
gezegd: uitgangspunt is dat we
de mensen die in een uitzon
deringspositie verkeren willen
helpen als dat verdedigbaar is.
Maar nu blijkt dat niet verde
digbaar. En dus hebben we be
sloten om alle oude gevallen te
laten profiteren, door middel
van een mild overgangsregime
voor alle huidige wao'ers on
der de 50 jaar. Iedereen houdt
zijn uitkering, maar alleen de
inflatie wordt niet meer verre
kend. Dan heb je nog de nieu
we wao'ers. Akkoord, ook
dóórbij kunnen schrijnende
gevallen zitten. Maar die kun
nen zich in principe nog parti
culier bijverzekeren. Dat pro
bleem vind ik minder ernstig".
Intussen lijden de goeden wel
onder de kwaden.
„Zeker, maar ik ben nu een
maal niet in staat de schapen
van de bokken te scheiden. Ik
heb daar geen criterium voor.
En ik wil geen problemen op
lossen als ik weet dat daardoor
nieuwe problemen ontstaan".
Hoofdredacteur van Akttn den
Peter R. de Vries, beweert er
het hier niet om een grapprden
maker gaat, maar dat den op
vertentie afkomstig is vaipuwen
kenden van Bruinsma dia zon
sterdam. Bruinsma
d
Er brak een ruzie uit, wal eise;
de fatale schoten werdeniders
lost.
Bruinsma kwam enkele je Oek
geleden in de publiciteit bnen
het dagblad Het Parool Ikkig
omschreef als leider vanjoldavi
grootste en gewelddad
mafia-achtige misdaadorit hel
satie in Nederland". Hijfurt a
zich hebben beziggehoijn doo
met drugshandel, aannagel
het witwassen van zwart
In verband met de moortans-I
Bruinsma werd een 34-jlder v
ex-rechercheur van politifiirno
arresteerd.
steeds vast. {arrest
schul
publii
SUSKE EN WISKE
(ADVERTENTIE)
Sllen
Wereldklasse in keukens. IE A
(c) Standaard Ultgeverlj/Wavery Productions
Een brandweerman staat vanaf de kade te kijken naar een tanker die gisteren het scheepvaartver
keer in de Gelderse IJssel ter hoogte van het plaatsje Brummen enkele uren blokkeerde. De lege
tanker, die normaal gasolie vervoert, werd stuurloos na een aanvaring met een schip geladen met
grind. Volgens een woordvoerder van de rijkspolitie te water raakten roer en schroef van de tanker
zwaar beschadigd. De toedracht van de frontale aanvaring is nog onduidelijk. Het andere schip kon
zijn weg gewoon vervolgen. foto: anp
ALNO inbouwkeukens zijn er in talloze stij
len. materialen en kleuren. ALNO zorgt voor
perfektie in kwaliteit en betrouwbare ser
vice. ALNO. zekerheid voor jarenlang be
taalbaar plezier van uw keuken.
-Wereldklasse die u toekoi feijgt
Haal gratis de informatieve ALNO brochure bij:
N856
DEN HAAG:
Het Koenehuis
Maanweg 62 tel. 070-3473434.
aar c
iebee
irsch
