Verzekeren
tegen
milieuschade
in opmars
Luchtvaart kampt met tegenwind
ECONOMIE
BEURS VAN AMSTERDAM
GELD GOED
1991 peidócGouwuit
ZATERDAG 24 AUGUSTUS 1991
)ollar flink hoger
oor meevaller VS
[iSTERDAM De gunstige cijfers
fer de economie van de Verenigde
(ten zorgden op de laatste dag van de
lek toch nog voor een verrassing op
.valutamarkten. Op de Amsterdamse
iselmarkt schoot de dollar gisteren
jhoog naar een notering tegen het
van de handel op 1,9720 tegen
een slot van 1,9500 op donderdag,
vijl de meeste handelaren zich
brbereidden op het weekeinde en de
de ochtend daardoor ongeani-
as, zorgde de publikatie van de
hogere orderontvangst voor duur-
jie verbruiksgoederen even voor pa-
jk op de vloer. De explosieve stijging
|i de orderontvangst laat zien dat het
jnomisch herstel van de VS toch
fd op gang is gekomen.
Pinst ABN Amro
ijgt 14 procent
MSTERDAM De re-
Itaten van ABN Amro
ibben in de eerste helft
in dit jaar een stijging te
n gegeven ten opzichte
n de gecombineerde cij-
s van de toen nog los
n elkaar staande ABN
Amro over dezelfde
riode van 1990. De net-
ivinst ging met bijna 14
ocent omhoog van 703
Üjoen naar 801 mil-
»n.
i winst per gewoon aandeel
eg slechts 1,1 procent van
[75 tot 2,78, rekening hou
nd met het dividend op de
Eferente aandelen, zo heeft
N Amro gisteren bekendge-
lakt.
wordt een onveranderd in-
imdividend van 1,40 per
aandeel uitgekeerd,
keuze geheel in con-
,ten kan worden opgeno-
- .n dan wel voor 0,50 in
j beV:Ptanten en voor de rest in
den biLone aandelen ten laste van
iet geb agioreserve of de algemene
geheel 1991 verwacht de
een „bevredigende ont-
bij kkeling van de resultaten"
ford e/i opzichte van 1990. Zij
77m4>rziet de verbetering van
rendement op de uitzettin-
n van het eerste halfjaar te
knnen vasthouden, maar te
nt hierbij aan dat snelle wij-
ingen kunnen optreden in
t rentepeil en de rentestruc-
ir De economische inzin-
/ogen. hg heeft gevolgen voor het
profesSemationale bedrijfsleven en
leger. Ik in Nederland merkt ABN
iciale phro bij een aantal bedrijfs-
enstpliiken een iets mindere gang
komt <p zaken.
JG-dochter
orden I
ntbondjouwt tunnel
uden q
igen waven Boston
JitïcjSWÏJK De Amerikaan-
rt HoJak van Interbeton, een vol-
ngedee^e dochter van HBG (Hol-
"jpe" dsche Beton Groep), heeft
1 1 deel van de opdracht voor
lïï wesaanleg van de nieuwe tun"
6 J onder de haven van Bos-
j verworven. Interbeton
Tticipeert voor 34 procent
'f f 50 miljoen) in een joint
;f Sture, die de order, waar-
j,, je een totaal bedrag is ge-
iteren F'0 van 227 mil)oen dollar
145 miljoen), uitvoert. Be-
jve Interbeton nemen ook
inf-ko7<frison Knudsen Corpora-
landma,1 en White Contracting
Ie afdeff1 Pany deel in de onderne-
fasti#g- 20 heeft HBG gisteren
[endgemaakt. De Boston
rbour Tunnel zal 1,2 kilo-
ter lang worden en vormt
tweede verbinding tussen
zuiden van Boston en het
>pyplH Logan International
dame Port' ^oor dit project zul-
:hittereL
de
Zekei
CLBN trekt handen
af van Chamotte Unie
ROTTERDAM/AMSTERDAM Huisbankier CLBN
(Crédit Lyonnais Bank Nederland) trekt zijn handen af
van Chamotte Unie, de halverwege juni door het be
stuur van de Amsterdamse effectenbeurs naar het straf-
bankje verwezen houdstermaatschappij van de Italiaan
se zakenman Florio Fiorini. Dat heeft de nieuwe direc
tievoorzitter van CLBN, W. van Driel, verklaard. Cha
motte Unie werkt momenteel hard aan een transforma
tie tot een onroerend-goed onderneming met een maat
schappelijk kapitaal van 2,5 miljard gulden. De verkla
ring van CLBN-voorzitter Van Driel betekent een zwa
re tegenslag voor de bestuurders van Chamotte Unie.
Wil het fonds weer normale beursnotering verkrijgen,
dan moet een officieel beurslid zich voor het bedrijf ga
rant stellen. President-commissaris ir. J. Kraaijeveld
van Hemert verklaarde in juni dit jaar nog dat CLBN
daarvoor een positieve wilsverklaring had verstrekt. Be
stuursvoorzitter Van Driel spreekt dit tegen.
Graanproduktie
daalt 10 procent
DEN HAAG De produktie
van graan in Nederland ligt dit
jaar naar verwachting tien pro
cent lager dan in 1990. Dit blijkt
uit de voorlopige oogstraming
van het Centraal Bureau voor
de Statistiek. De produktieda-
ling is het gevolg van een ver
mindering van het totale aantal
ingezaaide hectares. Volgens het
CBS liggen de opbrengsten per
hectare van de meeste graange
wassen in 1991 rond het niveau
van het gemiddelde van de af
gelopen vijf jaar. Een uitschie
ter is rogge met een ongeveer 15
procent hogere opbrengst per
hectare.
AMSTERDAM Het
premie-inkomen oogt met
3,29 miljoen gulden nog
allesbehalve spectaculair.
De groeicijfers van het
MAS maken daarentegen
duidelijk dat er veel mu
ziek zit in milieuverzeke
ringen. Het MAS, wat
staat voor Milieu Aanspra
kelijkheidsverzekering
Samenwerkingsverband,
beurde vorig jaar bijna
150 procent meer aan
premies dan in 1989.
Het gaat nog langzaam, maar
het milieu de porte-
trekken om de aange
richte schade te vergoeden.
Het gaat daarbij om forse be
dragen. Het reinigen van één
vierkante meter verontreinig
de grond loopt bijvoorbeeld al
gauw in de duizenden guldens.
Logisch dat bedrijven zich te
gen dit soort schaderisico's
willen indekken. Het is al
even logisch dat verzekeraars
hier brood in zien. In 1984
sloeg een groot aantal in Ne
derland opererende schade
verzekeraars de handen ineen
en richtte het MAS op; inmid
dels doen meer dan vijftig ver
zekeringsbedrijven mee.
Het is vrij uitzonderlijk dat
verzekeraars samen een polis
aanbieden en niet op eigen
houtje opereren in deze nieu
we markt. „Er is voor samen
werking gekozen, omdat er
nog weinig kennis bestond bij
verzekeraars over de milieu
problematiek", zegt N. Bos,
hoofd van het MAS-bureau,
„Wat de behoefte van de
markt was, was onbekend. Bo
vendien was er onvoldoende
financiële capaciteit om het
produkt aantrekkelijk te ma
ken. De risico's waren voor de
verzekeraars te groot om af
zonderlijk te kunnen werken".
De milieu-aansprakelijkheids-
verzekering is een aanvulling
op de bestaande aansprakelijk
heidsverzekeringen voor be
drijven. In het begin van de
jaren '70 werden de polissen
onder druk van herverzeke
raars aangepast. Milieuschade,
ADVISEURS G7 BESPREKEN
HULP AAN SOVJETUNIE
LONDEN/BRUSSEL Vooraanstaande adviseurs van de lei
ders van de zeven belangrijkste industrielanden in de wereld
(G-7) komenb volgende week in Londen bijeen om de ontwik
kelingen in de Sovjetunie te bezien na de mislukte coup. De EG
heeft gisteren bekend gemaakt dat Sovjet-president Michail
Gorbatsjov heeft gevraagd om een vergroting van de hulp van
de EG aan de Sovjetunie. Momenteel levert de EG meer dan
2,08 miljard gulden voedselkredieten en technische hulp aan de
Sovjetunie. Britse premier Major wil dat de hulp van de G) aan
de unie wordt herzien. Volgens hem is er behoefte aan advies en
hulp en niet aan grote sommen contanten. Grootscheepse finan
ciële hulp lijkt dan ook nog ver weg. Duitsland, dat de Sovjetu
nie politiek en financieel het meest steunt, herhaalde gisteren
zijn standpunt dat het westen snel de hulp aan de Sovjets moet
vergroten nu de staatsgreep is mislukt. Woordvoerder Dieter
Vogel van bondskanselier Helmut Kohl zei dat de westerse lan
den allereerst de besluiten van de economische top in Londen in
daden kunnen omzetten.
buiten Boston twaalf hon-
?ter lange tunnelseg-
i7 ij worden gebouwd, die
k jjokatie worden afgezonken
die geleidelijk over een perio
de van jaren ontstaat, werd
niet meer vergoed. Plotseling
ontstane milieuschade, bij
voorbeeld als gevolg van ex
plosies, bleef wel onder de
dekking vallen. Bedrijven
moesten zich voor geleidelijke
verontreiniging apart verzeke
ren, wat in geval van claims
aanleiding gaf tot oeverloos
discussies over het ontstaan
van de schade. Hier is met de
MAS een eind aangekomen,
want zowel plotselinge als ge
leidelijke milieuvervuiling is
gedekt.
Oud zeer
Vervuiling die zich in het ver
leden heeft voorgedaan is niet
verzekerd. Vooral voor onder
nemingen die met verontrei
nigde terreinen zitten, zou dit
een interessantie optie geweest
zijn. Bos: „Bij de oprichting
ook
Men schatte
toen dat het om één a twee
miljoen gulden zou gaan. Ge
lukkig is daar van afgezien".
Hadden de verzekeraars beslo
ten de in het verleden aange
richte schade wel te vergoe
den, dan was het MAS name
lijk al weer geschiedenis ge
weest. Opruimen van milieu
verontreiniging die door vori
ge generaties is overgedragen,
kost miljarden in plaats van
miljoenen, zo hebben inventa
risaties de afgelopen jaren dui
delijk gemaakt.
Het MAS heeft de markt in
vier segmenten in gedeeld: de
agrarische sector, het midden-
en kleinbedrijf, de industrie en
overheden. Tot nu toe heeft
het MAS zich vooral gecon
centreerd op de eerste twee
segmenten. „Ervaringen in het
buitenland leerden ons dat het
niet verstandig was om met de
industrie te beginnen", zeg
Bos, „De risico's zijn daar veel
groter. Sommige verzekeraars
konden na één grote schade de
deuren weer dicht doen. We
hebben er voor gekozen om
kleinschalig te beginnen om zo
een draagvlak te krijgen voor
de zwaardere risico's".
Vorig jaar zorgden de agrari
sche sector en het midden- en
kleinbedrijf voor respectieve
lijk 29 en 62 procent van de
premie-inkomsten. Het is de
bedoeling om vanaf 1992 de
Slotkoers vrijdag 23 augustus 1991
industrie actief te gaan bena
deren. Het besluit van de
MAS-deelnemers om het
maximaal uit te keren bedrag
per verzekerd risico te verho
gen van vijf naar vijftien mil
joen gulden, vergroot de moge
lijkheden in dit marktsegment.
Alaska
Dit bedrag maakt overigens
meteen duidelijk dat het MAS
zich richt op kleine onderne
mingen. In het midden- en
kleinbedrijf gaat het om gara
ges, benzinestations, chemi
sche wasserijen en kleine
drukkerijen. „Grote onderne
mingen zijn niet te verzeke
ren", zegt Bos, „Een ramp als
in Alaska met de Exxon Val-
dez of de brand bij Sandoz in
Bazel kunnen niet verzekerd
worden. Die ondernemingen
leggen zo honderden miljoe
nen of zelfs miljarden op tafel
om de schade te vergoeden.
Daar komen wij met ons maxi
mum van vijftien miljoen gul
den per risico natuurlijk nooit
aan toe. Onze verzekering is
interessant voor middelgrote
ondernemingen met een omzet
tot zo'n honderd miljoen gul
den". Bos denkt daarbij aan
kleine chemische bedrijven,
verffabrieken, grondsaneer-
ders, vuilstortplaatsen, groot
handels in bestrijdingsmidde
len, galvaniseerbedrijven en-
Om het aantal en de omvang
van de schadeclaims zo be
perkt mogelijk te houden,
krijgt preventie veel aandacht
van het MAS. De eisen die een
gemeente aan een hinderwet
vergunning heeft gesteld, zijn
daarbij vaak een leidraad.
Maar zo'n vergunning bete
kent niet dat er geen milieu
schade meer optreedt. „Ver
gunningen zijn vaak verou
derd en dan stelt de verzeke
raar extra eisen". Zo worden
garages en èndere bedrijven
waar met vloeistoffen wordt
gewerkt niet geaccepteerd als
ze geen vloeistofdichte vloeren
hebben.
Technische vernieuwingen
maken het mogelijk dat aan
preventie steeds strengere ei
sen gesteld worden. Eisen die
soms verder gaan dan de over-
heidsnormen. Die normen be
tekenen immers nog niet dat
er geen milieuschade meer op
treedt. De milieuverzekering
dekt die schade niet. Immers,
het lozende bedrijf brengt wil
lens en wetens verontreinigen
de stoffen in het milieu.
De preventie-eisen van het
MAS worden door het
bedrijfsleven soms als overdre
ven streng beschouwd. Het
komt voor dat de investerings
kosten van preventiemaatre
gelen hoger zijn dan de jaar
lijkse verzekeringspremie. „In
de markt bestaat niet altijd be
grip voor deze benadering",
constateert het MAS-jaarver-
slag droogjes. Om er aan toe te
voegen dat desondanks niet
van deze beleidslijn afgewe
ken zal worden. Het is niet het
eerste doel, maar hiermee dra
gen de verzekeraars wel bij tot
een snellere invoering van mi-
lieubeschermende maatrege-
Wetswijziging
Waar verzekeraars ook tegen
aan lopen is een voortdurende
verscherping van de emissie
normen door de overheid. Wat
gisteren geen milieuschade
was, is dat vandaag met scher
pere normen wel. Het risico
voor verzekeraars neemt na
venant toe. Bos: „Om dat te
ondervangen is er in de polis
sen een veiligheidsklep inge
bouwd. Wanneer de overheid
door middel van wetswijzigin
gen het risico in één klap gi
gantisch verhoogd, mag de
verzekeraar eenzijdig de ver
zekering opzeggen".
In de rechtspraak doen zich
momenteel verschuivingen
voor die grote gevolgen kun
nen hebben voor de milieu
aansprakelijkheid van bedrij-
Tot
het 2
de grond is een kostbare
succes een claim kon indienen.
Bij milieuvervuiling is echter
een ontwikkeling op gang ge
komen, waarbij schade ge
claimd kan worden door
rechtspersonen die niet zelf
schade lijden. Zo worden
claims van milieu- en natuur
organisaties bij verontreini
ging van natuurgebieden er
kend
Ook bij lozingen of lekkages
die niet of nauwelijks te trace
ren zijn, is beweging te be
speuren. „Er ligt een uitspraak
van de rechter dat de Franse
kalimijnen verantwoordelijk
zijn voor vijf procent van de
zoutlozingen op de Rijn", licht
Bos toe, „Als gevolg daarvan
kunnen tuinders in het West-
land vijf procent van de scha
de die ze hebben geleden, clai
men. Ik verwacht dat dit va
ker gaat gebeuren". Dit kan er
in de toekomst wellicht toe lei
den dat waterleidingbedrijven
boeren aansprakelijk kunnen
stellen voor de nitraatvervui
ling van het grondwater. Nu is
het zo, dat zolang een water
leidingbedrijf niet kan aanto
nen welke boer voor welke ni
traatvervuiling verantwoorde
lijk is, deze vrijuit gaat. „Je
kunt een eenling niet aanspra
kelijk stellen voor de totale
schade", zegt Bos.
Ten slotte gaat de rechter in
milieuzaken vaker over tot
omkering van de bewijslast.
Wanneer er een sterk vermoe
den bestaat dat een bepaald
bedrijf verantwoordelijk is
voor een verontreiniging,
moet dat bedrijf aantonen dat
het niet schuldig is.
Deze verschuivingen in de
rechtspraak betekenen dat de
bescherming van bedrijven te
gen claims vermindert. Ze zul
len eerder en vaker aanspra
kelijk worden gesteld. Daar
mee neemt de druk toe om
zich door middel van techni
sche voorzieningen en verze
keringen tegen hoge schade
vergoedingen in te dekken.
elkaar worden gekop-
De bouw zal circa drie
n beslag nemen. Samen
t Morrison Knudsen heeft
erbeton medio 1990 de
inpton Roads Tunnel in de
lerikaanse staat Virginia
leleverd.
mf reJuitsland wil
nd naalchtgtreeks
êenewiandelen met
SfPublieken
!'aTeaad,Pvjetunie
ngs eU$qj\j Duitsland wil direc-
sr een panden aanknopen met de
ist arbejjblieken van de Sovjetunie
jr zo g^de handel te vergroten en
lozen eiize]f te beschermen tegen
a 6n aiM»eBjke betalingsmoeilijkhe-
dt er rf van jg centrale regering
een aw0Sk0u. Dat heeft de Duitse
nd beaermjmster van economi-
mate zaken Schomerus gisteren
rd doorkgb Deze sterkere bindin-
k--eii i moeten het gemakkelijker
bij, dat Len voor Duitse bedrijven
•ingen Mjrect te handelen met hun
k jarenl|ners in Sovjetunie in
n h f-t r5 van hjnen via Mos-
'r definü te laten verlopen. Scho-
"ïf L)US voeSde eraan toe dat
rj T^el v'a de republieken pas
rmede telijk is als daar centrale
le asocrjcen actief worden, die be-
imenlevLgSgarantjes kunnen ver-
e ene nLkgn Nu js de Bank voor
[t werkïtenjancjSg Handel in Mos-
i nog verantwoordelijk
a- ir alle betalingsgaranties in
pele Sovjetunie.
De luchtvaart is een inter
essant bedrijf. De gewone
man geniet doorgaans ten
volle van zijn vliegreis.
Voor de gewone aandeel
houder is het genot even
wel problematisch, omdat
in deze tak van nijverheid
de resultaten als jojo's op
en neer gaan.
De KLM heeft in het eerste
kwartaal van haar boekjaar
per 31 maart 1992 een fraai re
sultaat kunnen tonen. De goe
de gang van zaken wordt toe
geschreven aan een grotere ef
ficiency, betere wisselkoers
verhoudingen - denk hier aan
de Amerikaanse dollar - en in-
komstenverhogende effecten
van aanpassingen in het lij-
nennet. Aangenomen mag
worden dat het resultaat van
de KLM eerder uitzondering
dan regel zal zijn, aangezien de
IATA, waarbij de 200 grootste
luchtvaartmaatschappijen van
de wereld zijn aangesloten,
voor het kalenderjaar 1991 als
gevolg van de recessie en de
Golfoorlog rekening houdt
met miljardenverliezen.
Neem de Verenigde Staten, de
bakermat van de burgerlucht
vaart. Daar verkeren talloze
bekende en onbekende lucht
vaartbedrijven in ernstige fi
nanciële moeilijkheden. Eas
tern Airlines heeft inmiddels
het vaantje gestreken en
wordt geliquideerd. Zoals ik
het nu zie, blijft er voor de
aandeelhouders weinig of niets
over. Pan Am, eens een we
reldberoemde onderneming, is
door de recessie en de Golfoor
log in dusdanige financiële
moeilijkheden komen te ver
keren dat bescherming op
grond van artikel 11 van de
Amerikaanse faillissements-
wet moest worden aange
vraagd. Grote delen van vloot
en luchtnet zijn aan Delta Air
Lines verkocht. Uit de op
brengst van deze transactie
zullen onder meer twee grote
schuldeisers - het Europese
Airbus Consortium en de
Amerikaanse United Techno
logies - grotendeels worden
voldaan.
fen. Die grootaandeelhouders
zijn Nederlandse Participatie
Maatschappij met 14,3 procent
van de uitstaande 16.755.025
gulden (certificaten van) ge
wone aandelen. En verder de
Particuliere Participatie Maat
schappij Amro 5,4 procent,
TVI Investments BV 4 pro
cent, president-directeur J.N.
Block één procent en 'overige
beleggers' 4,2 procent.
Ten tijde van de introductie
waren er al analisten, die twij
felden aan de levensvatbaar
heid van Air Holland, die
moet opboksen tegen het com
merciële geweld van grote
charterbedrijven als Martinair
en Transavia.
In de Verenigde Staten verke
ren ook vele kleine regionale
'carriers', een andere naam
voor vliegbedrijven, in ernsti
ge financiële moeilijkheden.
En over financiële moeilijkhe
den gesproken. De kleinste
Nederlandse chartermaat
schappij, Air Holland, die op
11 november 1989 in de offi
ciële notering van de Amster
damse effectenbeurs werd op
genomen, wordt met een fail
lissement bedreigd tenzij de
grootaandeelhouders zich on
der bepaalde voorwaarden be
reid verklaren nieuw risico
dragend kapitaal te verschaf-
Het is logisch, dat de slechte
gang van zaken zich ook weer
spiegelt in de bestellingen bij
de vliegtuigbouwers. Fokker
krijgt de laatste tijd bijzonder
weinig opdrachten voor de po
pulaire F50 en F100, die welis
waar bijzonder interessant
worden gevonden door de gro
te luchtvaartmaatschappijen,
maar die in toenemende mate
concurrentie ondervinden van
Duitse, Franse, Engelse en Ita
liaanse fabrieken, die zich ook
willen storten op de bouw van
vliegtuigen met een capaciteit
van 100 tot 150 stoelen. Nu is
Fokker in vergelijking met
reuzen als Airbus, Boeing en
McDonnel Douglas maar een
klein bedrijf. De allergrootste
vliegtuigfabriek van de we
reld, Boeing, ziet de orderpor
tefeuille eveneens lang niet
meer zo spectaculair groeien
als tot en met 1990 het geval
'Gedurende de eerste zes
maanden van dit jaar worden
orders ontvangen voor 113
straalverkeersvliegtuigen en
13 vliegtuigen voor pendel
diensten met een totale waar
de van circa 10 miljard dollar',
aldus het halfjaa'rsbericht.
Voor de eerste helft van 1990
waren de aantallen vliegtuigen
resp. 212 en acht met een tota
le waarde van 18,8 miljard dol
lar. Nu lijken de orderont
vangsten van 1991 nog heel in
drukwekkend, maar niet ver
geten mag worden, dat uit de
orderportefeuille van onbe
kende omvang dit jaar liefst
498 vliegtuigen zullen worden
afgeleverd (op 30 juni bedroeg
de waarde van die orderporte
feuille 98,2 miljard dollar te
gen 97,2 miljard dollar op de
laatste dag van 1990: ook daar
uit kan worden afgelezen dat
de toekomst niet al te zonnig
is). De bestellingen in de eer
ste helft van 1991 zijn dus dui
delijk achtergebleven bij de
produktiecapaciteit.
In een commentaar wordt ge
zegd, dat de vooruitzichten
voor de vliegtuigbouwers van
de wereld somber zijn. Op 31
december 1990 hadden zij in
totaal 3746 vliegtuigen in be
stelling.
'Veel analisten zijn van oor
deel, dat de industrie door er
varing wijs geworden, had be
horen te weten dat zwaar
weer op komst was', aldus dit
commentaar. Daartegenover
staat echter, dat het luchttran
sport van oudsher een gevoeli
ge barometer is voor de econo
mische activiteit - in een re
cessieperiode zakt de kwikzuil
snel, om bij de eerste tekenen
van herstel weer even snel te
stijgen.
Bij dit alles dient ook nog re
kening te worden gehouden
met de risico's van de toeleve
ranciers, die bij een afnemen
de bedrijvigheid in de lucht
vaart steeds minder orders
zullen ontvangen. Precies als
bij de toeleveranciers van bij
voorbeeld de auto-industrie
beïnvloedt een recessie dus
onherroepelijk grote delen van
het bedrijfsleven. U moet niet
onderschatten wat allemaal
moet worden toegeleverd om
vliegtuigen te bouwen en in de
lucht te houden - het totale le
veringsprogramma zou bij pu
blicatie zeker enkele pagina's
van dit blad beslaan.
Een duidelijk beeld van de
gang van zaken in het zeer in
gewikkeld bedrijf dat lucht
vaart heet, is niet te krijgen,
maar aangenomen mag wor
den, dat de rentabiliteit op het
ogenblik over het algemeen
bedroevend slecht is.
bam groep 95.50 95.50
begemann 159.00 157.50
boer druk 230.00 232.00
burg heybr 3040.00 3040.00
calve 1000.00 1000.00
calvè c 1010.008 1010 00
calve pr 800 00 800.00
content beb 24.50 24,20
cred lyonn 30.70 30.40-
gamma h 5 pr 5.70 5.70
holLkloos 445.00
koppelpoorl 400.00-
krasnapols 209.00
landre gl c 49.10
mend gans 4025.00 4060.00
moeara 1284.00 1280.00
moeara opr 167500. 166500
moeara c op 16700.0 16600 0
mijnbouw c 379.00 379.00
nkl hold c 242.00
sarakreek 16.30 16.30
v.trans.hyp. 680.00L
43 45
amercan tel 39 39 exxon
a^rrainc 241* 24'* lord
72 73 santa fe
29V.
BEURS
Beurs dommelt in
AMSTERDAM De Amster
damse effectenbeurs is giste
ren na de bewogen dagen van
de mislukte staatsgreep in de
Sovjetunie weer ingedommeld.
In de ochtenduren zette de
aandelenmarkt de licht dalen
de tendens van donderdagmid
dag voort, maar in de middag
trokken de koersen weer aan,
met name na het bekend wor
den van explosief gestegen in-
vesteringseijfers in de VS. Met
het weekeinde voor de boeg
ging dat echter voorzichtig ert*
niet zo duidelijk als op Wall
Street, waar de Dow Jones-in-
dex direct na opening fors om
hoog schoot.
De stemmingsindex kon na
een aanvankelijk verlies toch
nog 0,2 punt aantrekken naar
91,6. De koersindex steeg 0,7
punt op 198,8. De omzet op de
beurs kwam gisteren op 1267
miljoen, waarvan in aandelen
maar een magere 416 mil
joen. De obligatiekoersen kwa
men nauwelijks van hun
plaats.
ABN Amro, die 's middags met
als goed beoordeelde halfjaars-
cijfers kwam, was het op een
na meest verhandelde fonds.
Het bankaandeel zag de koers
1,20 stijgen naar 39,70.
Daarmee was de bank relatief
gezien ook de grootste stijger
bij de grote fondsen. Nummer
een op de omzetlijst was Phi
lips, waarvan de koers 10 cent
aantrok tot f 36,30.
Van de internationals verliet
verder Kon. Olie de markt 80
cent beter op 158,10. Unile
ver moest twee kwartjes inle
veren op 158.90. VNU moest
90 cent terug naar 71,50.
Nedlloyd 1.20 naar 58,70
en Internatio-Müller 1,50
naar 68,50. Bols ging 1,50
omhoog naar 205,50 DSM
deed het opnieuw goed en op
107,10 kwam er weer 1,10
bij de koers.
De Wat hogere winst bij Nij-
verdal-ten Cate viel in goede
aarde. Er kwam 4 bij het
fonds op 93. Stad Roterdam
steeg 1.30 naar 38,70. Delft
Instruments had te lijden van
de uitgesproken sombere ver-
wachtimgen voor 1991. Er ging
1,10 van de koers af op
21,80. Onder druk stonden
verder Nutricia Verenigde Be
drijven, Grolsch en Manage
ment Share.
