Polen zit
tussen
hamer en
aambeeld
Duiven lijden te vee
op weg naar losplaat?
De rector is
boegbeeld
en inspirator
Hete-herfsttochten als
begin groot wao-protest
BINNENLAND BUITENLAND
Milieuproblematiek op cassette
FRISSE (TEGEN)ZIN
SaidóaQowuvnt
WOENSDAG 21 AUGUSTUS 1991
oida
Politie Utrecht hield
cocaïnevangst geheim
UTRECHT De politie in Utrecht heeft
eerder deze maand bij het openbreken
overslagbedrijf in deze gemeente niet al
leen koffie uit Zuid-Amerika aangetrof
fen maar ook 31 zakjes zuivere cocaïne
van elk een kilo. De straatwaarde be
draagt ongeveer 5 miljoen gulden. De po
litie deed de vondst op 8 augustus, maar in
het belang van het onderzoek heeft ze
deze zaak niet eerder naar buiten ge
bracht. Na een anonieme tip dat er op het
terrein verdovende middelen zouden zijn
opgeslagen, werd er een onderzoek inge
steld. Er stond slechts een container, zodat
de politie niet lang hoefde te zoeken. Tot
nu toe heeft men geen arrestaties kunnen
verrichten.
DEN HAAG Om kinderen op de
milieuproblematiek in de Derde
Wereld te wijzen, werkt het minis
terie van ontwikkelingssamenwer
king met de AVRO, Sony, de Free
Record Shop en het Haagse recla
mebureau Jos van de Berg/Arie
Kleijn aan de campagne „Over de
top". Via een cassettebandje hoopt
het ministerie kinderen in de leef
tijd van 11 tot 14 jaar bij de milieu
problemen te betrekken.
Op het bandje legt een discjockey van
AVRO radio 3 de milieuproblematiek aan
de kinderen uit. Ook staan er enkele lied
jes van bekende popartiesten op. De cas
sette is vanaf begin september te koop bij
de Free Record Shop en het ministerie
verwacht zeker vijftigduizend bandjes
drie gulden te verkopen. Met de campag
ne voert het ministerie uit wat vorig jaar
september in New York op de kindercon
ferentie is afgesproken: kinderen betrek
ken bij het nadenken over de gevaren die
hen bedreigen, zoals honger, discrimina
tie, agressie, maar ook milieuschade.
Pronk leidde vorig jaar een kinderdelega
tie naar die top.
Aan de kinderen wordt ook gevraagd
voorstellen te doen om de problemen op
te lossen. Een aantal kinderen mag in de
cember tijdens een tv-uitzending hun zelf
bedachte oplossing aan minister Pronk
voorleggen.
Onderscheiding voor
mariniers in Turkije
DEN HAAG Drie Neder
landse mariniers in Turkije
zijn deze week onderscheiden
met de Brigade Coin voor bij
zondere prestaties. Het drietal,
M. Cahsay, D.M. Boomkamp
en R.E. Deinum, kreeg de on
derscheiding voor zijn bijzon
der doortastend optreden bij
een ongeval waarbij vijf Turk
se soldaten werden bedolven
onder een laag grond, hout en
zandzakken. De onderschei
ding werd uitgereikt door de
commandant van de Combi
ned Battalion Task Force, ko
lonel K.E. Whitehead van het
Amerikaanse leger.
Onderzoeker M. van den Doel van het Nederlands instituut voor
internationale betrekkingen Clingendael is deze week met zijn
neus in de boter gevallen: tijdens de turbulente gebeurtenissen
in Moskou publiceerde hij een studie over de veiligheidssituatie
slecht leger ingeklemd tussen
van de veiligheid van Oost-
Europa.
Volgens Van den Doel („de
huidige toestand in Moskou
DEN HAAG De huidi- was reeds een scenario in mijn
ge ontwikkelingen in de studie") bevindt Polen zich
Sovjetunie zijn niet direct sinds het uiteenvallen van het
bedreigend voor de lan
den in Oost-Europa die tot
Warschaupact in een bijzonder
precaire situatie. Het zit inge
klemd tussen de nog altijd
dit jaar behoorden tot het litaire grootmacht Sovjetunie
Warschaupact. Toch is het
niet ondenkbaar dat als er
bijvoorbeeld in Polen gro
te chaos zou ontstaan com
munisten ook daar op
nieuw zullen pogen de
macht te grijpen.
Dat zegt M van den Doel, lui
tenant-kolonel van de land
macht en onderzoeker van het
instituut voor internationale
betrekkingen Clingendael,
naar aanleiding van een deze
week openbaar gemaakte stu
die van zijn hand over de vei
ligheid en militaire ontwikke
ling van Polen. Het is een eer
ste van vier studies. In het na
jaar zal Van den Doel nog on
derzoeken afronden naar de
veiligheidssituatie van de Tsje
chische en Slowaakse Federale
Republiek en van Hongarije.
Daarna volgt een studie over
de lange-termijnproblematiek
den Doel: „Polen heeft hulp nodig van het Westen".
over de bevestiging van de
Oder-Neisse-grens. „Warschau
heeft de aanwezigheid van de
Russen toen gebruikt om druk
uit te oefenen op de Duitsers.
Nu wil Polen die militairen
wel graag kwijt, maar daar zal
verder over onderhandeld
moeten worden. Dat betekent
dat Polen zich geen al te felle
reacties op de huidige gebeur
tenissen in Moskou kan per-
de NAVO. Zelf is Polen
nu nergens lid van. De toe
gangsdeuren tot de NAVO en
de West-Europese Unie (WEU)
bleven tot nu toe gesloten, om
dat het Westen in het kader
van de ontspanning geen ver
keerde signalen wilde uitzen
den naar Moskou.
Van den Doel, die voor zijn
studie onder meer gesprekken
heeft gevoerd met naaste me
dewerkers van Walesa zegt:
„Het land is voor zijn handel
en energie voor een groot deel
afhankelijk van de Sovjetunie.
Verder zijn er nog altijd 50.000
Sovjet-militairen gelegerd.
Daarom heeft de omslag in de
Sovjetunie een grote impact op
de situatie in Polen".
Dat de Sovjet-militairen nog
altijd niet weg zijn uit Polen
heeft alles te maken met de
onderhandelingen in het re
cente verleden met Duitsland
Hoewel Polen in zijn geschie
denis zowel van Oost als van
West gevaar te duchten heeft
gehad en daarom naar beide
zijden argwaan koestert, heeft
de onderzoeker van Clingen
dael bij de machthebbers in
Warschau geproefd dat ze het
liefste aansluiting zoeken bij
de NAVO. „Al beseffen ze dat
dat een kwestie van iaren is.
Voorlopig zijn ze gedwongen
een pragmatisch beleid te voe-
Aansluiting bij een groter
bondgenootschap lijkt op den
duur onontkoombaar, omdat
Polen nu militair bepaald geen
indrukwekkende vuist kan
maken. „Het militaire mate
rieel van Polen is verouderd
en daar zit voorlopig geen ver
betering in, omdat hogere de
fensiebudgetten uitgesloten
zijn. In het CVSE-akkoord
over de conventionele bewa
pening in Europa heeft de
Sovjetunie zijn voormalige
bondgenoten verder slecht be
handeld en met een geringe
strijdmacht achtergelaten. De
Polen mogen voortaan offi
cieel 1730 tanks hebben. Moet
je nagaan, de Sojvetunie mag
er zelf ongeveer 13.000 over
houden, en Duitsland 4000.
Het zou goed zijn die gebieds
indeling van het CVSE-ak
koord te heroverwegen, nu het
Warschaupact uiteen is geval
len. Duitsland en de Sovjetu
nie zouden minder tanks
moeten mogen stationeren aan
hun grens met Polen".
Van den Doel zou graag zien
dat er met betrekking tot Po
len bilaterale verdragen wor
den gesloten die ook veilig
heidsaspecten bevatten en dat
het Westen een hulpplan
maakt om Polen aan defensie
materiaal te helpen, „zodat Po
len kan zien dat wij onze hulp
niet laten bij alleen mooie
woorden".
nomisch en militair, acht Van
den Doel het niet ondenkbaar
dat ook in Polen de conserva
tieve krachten een poging tot
restauratie zullen doen. „De
oude elite is er nog en beschikt
nog over haar netwerken. Als
er een bepaald onrustig kli-
FOTO: PERS UNIE
maat ontstaat, en dat kan om
dat Polen wordt beïnvloed
door de economische chaos in
de Sovjetunie en doordat het
zelf een economische shock
therapie toepast, kunnen de
geesten rijp worden voor een
omwenteling. Daarbij moeten
ook niet vergeten dat als de
zaak in Rusland escaleert er
wel eens een enorme vluchte-
lingenstroomn op gang zou
kunnen komen. Polen zou
daar als eerste de dupe van
worden".
Of hij denkt dat er opnieuw
een Koude Oorlog kan ont
staan? „Ik weet het niet. Veel
is nog onduidelijk, onder meer
de vraag hoe vast het nieuwe
regime in Moskou in het zadel
zit en of het de reeds gesloten
verdragen zal uitoveren. Het
CVSE-akkoord moet nog wor
den geratificeerd en uitge
voerd. Als de Sovjets dat niet
doen... dan zijn we in de aap
gelogeerd. Dan wordt de pari
teit tussen de verschillende
krijgsmachten niet bereikt en
dat zal zijn weerslag hebben
op de verdere opstelling van
het Westen".
Waaraan hij toevoegt: „Ik ver
wacht, overigens wel dat de
nieuwe regering de reeds ge
sloten verdragen zal nakomen.
Alleen de controle erop zal,
verwacht ik, een stuk moeilij
ker worden".
Idoor
ANDRÉ HORLINGS
WAGENINGEN Elk
jaar worden in Nederland
door 50.000 'duivenmel
kers' rond 14 miljoen dui
ven ingekorfd voor circa
1500 vluchten vanuit Ne
derland, België, Frank
rijk, Duitsland en zelfs
Spanje. Gemiddeld zet
elke liefhebber zo'n 280
duiven per seizoen in. Eén
of twee keer gaat het mis.
Dan komen de gevleugel
de dieren onverwachts
door weersomstandighe
den in problemen en ko
men niet of pas na weken
in hun hok terug.
„Wanneer dat massaal ge
beurt, valt de pers over je
heen", betoogde gisteren H.
Ouderdorp, directeur van Ne
derlandse Postduivenhouders
Organisatie (NPO) in Wage-
ningen. Hij voegde er aan toe
dat het betreurenswaardig is,
maar dat het heel zelden ge
beurt. Toch wil de postduiven-
bond de kans op problemen
nog verder beperken door de
laatste schakel aan te pakken
waarop de duivenliefhebber
invloed uit kan oefenen: het
transport. De Landbouwuni
versiteit is, in opdracht van de
NPO, een onderzoek gestart
naar de meest optimale wijze
van vervoer. Een betere con
ditie vajn de duif bij de start
moet de kans op aankomst
vergroten.
/OU
ïaar
FOTI
In het
september worden de duiven
met regelmaat verzameld in
grote containerauto's om met
5000 a 6000 tegelijk te worden
vervoerd naar Bergerac, Per-
pignan, Oreleans of al die an
dere plaatsen waar ze massaal
worden losgelaten. De wagens
moeten aan een reeks algeme
ne voorschriften voldoen,
maar een 'ideale' norm is niet
gvonden. Containers en man
den komen in alle maten en
soorten voor. Er zijn vracht
wagens met of zonder ventila
tor. Soms wordt alleen lucht
aan- en afgevoerd tijdens het
rijden; soms zorgt een motor
voor de ventilatie.
Warmte
„De temperatuur in de vracht
wagens kan fors oplopen", al
dus ing. W. van der Hel van
de vakgroep Veehouderij die
het onderzoek gaat leiden. In
het kader van het vooronder
zoek had hij een proef geleid
waarbij de temperatuur op
verschillende plaatsen in en
rond de container werd geme
ten gedurende de volle 24 uur
tussen het inladen van de dui
ven totdat ze in Orléans wer
den losgelaten. Het bleek dat
de temperatuur in de duiven-
boxen in de nacht, ondanks
een buitentemperatuur van
rond 17 graden, kon oplopen
tot 33 graden. Van de Hel
schrijft dat voornamelijk toe
aan de eigen warmte-afgifte
van de duiven. Na een terug
gang in de ochtenduren werd
het in de middag opnieuw zeer
warm in de container; nu on
der invloed van de buitentem
peratuur van rond de 30 gra
den.
„Het aanpakken van het eer
ste probleem is betrekkelijk
simpel", veronderstelde hij.
„Wanneer er beter wordt ge
ventileerd zal de temperatuur
aanvaardbaar worden". Het
onderzoek zal zich met name
richten op de consequenties
van hitte die een gevolg is van
de hoge dagtemperatuur tij
dens een transport, de invloed
op de dieren en de mogelijkhe
den ze in een optimale condi
tie te houden.
Gewichtsverlies
ze uit het ei kropen gedui
twee dagen werden blo
steld aan temperaturen
de 28 en 40 graden,
groepen die tot 37 graden
dergingen' waren n
veranderingen te cc
ten opzichte van eer
temperatuursverloop.
groep die 37 tot 40 gi
i veel
EN H
linden
temeer
iren ir
de
ichnisc
doormaakte had t
der sterke groei
voeropname.
Onderzoek
Voor het onderzoek zal'*
bruik worden gemaakt
klimaat- en respiratieci OVjetui
kasten waarin de energie ltdat d
houding en de beweging
dieren continu nauwkeuri g]^
meten kan worden. De i
ratiecellen aan de Landbf
universiteit zijn in staat
rde" ii
de
J^an de
groepen gehuisveste dier<agmid<
onderzoeken en de v
produktie voortdurend
Voor het onderzoek zullei
kens twee groepen
duiven gedurende 24 tó
ieder in een aparte
ratiecel verblijven. Dat iiIn
zo lang als wanneer ze bij' orHt
beeld vervoerd zouden wof1"
naar Orléans. De temper;
waaraan ze worden blo
steld zal worden aangepas !I
die tijdens een echt tr;
De warmteproduktie
berekend aan de hand
C02-produktie en de zi
consumptie bij verschill
temperaturen. Het gei
van de duiven wordt gen nS
Opmerkelijk was, dat de dui
ven al tijdens het 24-uurs
transport gemiddeld 9 procent
aan gewicht verloren, wat
lang niet alleen kon worden
toegeschreven aan de spijsver
tering. „We namen een proef
met dertig duiven in een box",
vertelde Van der Hel. „Bij het
inkorven wogen ze gemiddeld
480 gram. Bij aankomst in Or
léans, 21 uur later, was het ge
wicht gedaald tot 436 gram; 9,2
procent lager. Twee uur nadat
ze voer en water hadden ge
kregen bleken ze 458 gram te
wegen, waarmee het verlies
was teruggebracht tot onge
veer de helft. Maar vlak voor
dat ze uiteindelijk werden ge
lost zaten ze weer op gemid
deld 437 gram; 9,1 procent la
ger dan bij het vertrek. Hoe
dat komt is nog niet duidelijk.
Het onderzoek zal daar een
antwoord op moeten geven."
Ongetwijfeld heeft het ge
wichtsverlies gevolgen voor de
conditie van de dieren. Van
der Hel haalde een onderzoek
aan dat was gehouden naar de o
ontwikkeling van kuikens, die het transport voortaan
in de eerste twee weken nadat verleden zal behoren.
ider v
taaltemperatuu
opgenomen om een indn
krijgen van de relatie r
taaltemperatuur en
produktie.
De NPO hoopt dat aai1
hand van het het onder
dat 450.000 gulden kost, j-
men kunnen worden val
steld voor een zo ideaal nuOC(
lijke inrichting van de ti
port-containers, zodat een ricvr*
lies aan dieren als gevolg!
conditievermindering
mjeen z
infc
situa
het
ordt
imoeid.
irbeteri
~i)orzieni
ring i
jjndst
ds deze
at bij
ig hel
DEN HAAG Vooraf
gaand aan de grote wao-
demonstratie van 5 okto
ber in Den Haag, organi
seert de Voedingsbond
FNV vanaf 28 september
door het hele land onge
veer 35 hete-herfsttochten
als protest tegen de kabin-
betsplannen. De tochten
voeren door centra van
steden en dorpen.
De tochten die zijn uitgestip
peld hebben een lengte van
ongeveer vijftien kilometer.
Er zijn voorzieningen voor
mensen die slecht ter been zijn
en er is medische begeleiding.
In Leiden, Rijnsburg en Kat
wijk is er een tocht gepland op
2 oktober, in het Westland op
4 oktober.
De tochten beginnen om tien
uur 's ochtends bij het Cen
traal Station van de diverse
plaatsen. De deelnemers doen
onderweg onder meer bedrij
ven aan waar tegen die tijd
vermoedelijk acties worden
gevoerd of wordt gestaakt. De
demonstraties eindigen rond
vier uur in de middag bij een
plaats voor openbaar vervoer.
Onderweg kan iedereen zich
aansluiten. Leden van de Ho-
recabond zorgen voor hapjes
en drankjes en leden van de
Politiebond voor een ordelijk
verloop.
„Er zijn heel wat hardere ma
nieren van protest denkbaar,
maar wij hebben hiervoor ge
kozen, omdat iedereen makke
lijk kan meedoen en het zo'n
zichtbaar protest is", aldus
voorzitter G reetje Lubbi van
de Voedingsbond. „Er is nog
steeds niets verandert in de
kabinetsplannen en het begint
nu toch wel erg lang te duren
voordat daar iets van zichtbaar
wordt. Laten de politici echter
niet denken dat ze met een
uitruil tussen wao en koppe
ling de maatschappelijk onrust
kunnen voorkomen. Want ook
de koppeling ligt ons na aan
het hart".
SUSKE EN WISKE
HET WITTE WIEF
Vanaf volgende week heten de middelbare scholen en beroeps
opleidingen. de docenten en leerlingen weer hartelijk welkom.
Welkom als deelnemers aan de 'lesmarathon' die voorzien is
van het nummer '91/'92, waaraan de basisscholen deze week al
begonnen. Kortom, het is weer de tijd van de frisse (tegen)zin.
Er heerst rust, ongewone
rust in het Sint Maartens
College aan de Aart van
der Leeuwkade in Voor
burg. Het is schijn. Op de
administratie wordt
koortsachtig gewerkt.
Brieven moeten de deur
uit. Het is werk dat
voortkomt uit de activi
teiten van rector
W.H.J. Passtoors. „Pas-
stoors? Nooit van ge
hoord", zal menigeen
denken. Klopt. Hij is
nieuw, net als het nog
kreukvrije schooljaar.
Van al dan niet frisse tegen
zin is bij Passtoors geen spoor
te bekennen. Dat lijkt lo
gisch. Hij is er net twee jaar
uit geweest, na een
als wiskundeleraar en con
rector in Haarlem aan „het
Sancta Maria" en rector van
het Titus Brandsma College
in Dordrecht. „In 1989 ben ik
full time rechtenstudent ge
worden. De propedeuse had
ik toen al via avondstudie
achter de rug, maar de rest
van zo'n studie naast een rec
toraat is echt teveel". En dus
stapte hij eruit, om anderhalf
jaar later Mr voor zijn naam
te mogen zetten.
Achtergrond van de onge
bruikelijke 'side-step' was
een diepe interesse in rech
ten, de wil in een discipline
afgestudeerd te zijn, het wil
len verbreden van de blik en
de wetenschap de opgedane
kennis te kunnen inzetten in
het schoolleven. Schoolleven
dat ook een gymnasium-af
deling omvat. „Dat vond ik
wel zo aantrekkelijk van de
vacature". Hoezo? „Een klas
sieke opleiding biedt wat ex
tra's. Die oude cultuur wordt
W.H.J. Passtoors? Nooit van gehoord. Klopt, hij is op het Sint Maartens College de nieuwe recti ^j\
een gymnasiast met de paple
pel ingegoten". Dat Passtoors
zelf klassiek geschoold is, zal
na deze ontboezeming geen
verrassing zijn.
Hij is blij weer als rector on
der de mensen te zijn. Wat is
dan de lol van rector zijn?
„Leiding geven, voortrekker
zijn bij het van de grond til
len van dingen. Ook afwisse
ling in de problemen die op
je af komen en het contact
met volwassenen én jonge
ren. De deur van mijn kamer
blijft dan ook niet dicht. Ik
zal nadrukkelijk contact zoe
ken", meldt hij. De brugklas
sers liggen wat dat betreft
voor op de rest van de school.
„Op een kennismakings
bijeenkomst heb ik ze al toe
gesproken". De rest van de
leerlingen proeft aanstaande
dinsdag dat genoegen. Voor
zover je bij leerlingen die op
de drempel van een lang
schooljaar staan kunt spre
ken van genoegen natuurlijk.
Passtoors gaat in elk geval
heel erg zijn best doen om
een reputatie op te bouwen
als 'goede rector'. Maar wat is
dat dan? Op die vraag volgt
een diepe stilte. En dan een
doordacht antwoord. „Ie
mand die als inspirator en
coördinator in staat is de do
centen en andere medewer
kers zó mee te krijgen, dat er
optimaal met de leerlingen
gewerkt wordt. Dat doe je
door veel overleg, veel steun
geven, activeren, uitnodigen,
prikkelen en wijzen op ver
antwoordelijkheden.
aldus de 'herder'
de klus",
FOTO: STEPHEN E
kudde van 1150 leerlinge
97 man onderwijzend
niet-onderwijzend persone
„Daarnaast ben ik net boe m
beeld van de school richti
ouders, bestuurders e
re omgeving".
Deze week bereidt 'het boe
beeld' zich in alle rust
op '91/'92. „Er staat een
gadering met het personA
voor de deur en er moei
stukken voor docenten
deur uit. Daarnaast lees
me in om gauw thuis 1
ken in de zaken in en
de school". De puntjes op d
dus Het moet een eigensch
van Passtoors zijn. Bij het i
scheid vraagt hij: „Kunt u
mijn naam ook met mijn til J~.
-ïelden. Maar m°€
je achter Mr. I
