Val Gorbats jov doet
beurzen nog natrillen
Begemann blijft
produceren
in Sovjetunie
ECONOMIE
BEURS VAN AMSTERDA)r
Lichte stijging voor
industriële produktie
Sociaal plan voor HAM-baggerbedrijf
CeidócSoivtcmt
DINSDAG 20 AUGUSTUS léAói
Verladers roepen
transporten terug
ZOETERMEER De thans lopende ex
port-transporten richting Sovjetunie
kunnen het best teruggeroepen worden,
zo heeft de verladersorganisatie EVO
gisteren geadviseerd. Het advies „geldt
zeker" indien de afnemer van de goede
ren nog niet heeft betaald. Volgens de
EVO is het niet te voorspellen of de
goederen richting Sovjetunie op hun be
stemming aankomen. Het is niet bekend
hoeveel Nederlandse vrachtwagens op
weg zijn naar de Sovjetunie of zich daar
nu bevinden. De Nederlandse export
naar het land bedroeg vorig jaar circa
1,4 miljard gulden. Daarbij ging het
vooral om chemische produkten, machi
nes, vervoermiddelen, levensmiddelen
en levende dieren.
NCM handhaaft beleid Sovjetunie Waar, o waar?
AMSTERDAM De Nederlandsche Credietverzekering Maat-
j niet. De ontwikkelingen daar worden voorlopig
nog even aangezien omdat het nu nog veel te vroeg is om een
duidelijk beeld van de situatie te krijgen en het te veel koffiedik
kijken is. Dit heeft een woordvoerder van de NCM gisteren
meegedeeld. Het beleid op dit moment is dat voor de kredietver-
zekering bij export naar de Sovjetunie een bankgarantie van
honderd procent wordt vereist door een door de NCM goedge
keurde bank. Dat is over het algemeen de Vnesz-Econom-Bank.
Als de omstandigheden dat vereisen kan de NCM in het uiterste
geval besluiten om kredieten als gevolg van export naar de Sov
jetunie niet meer te verzekeren. Al naar gelang de ontwikkelin
gen is het ook mogelijk de middellange kredieten, de meest risi
covolle, niet meer te verzekeren. Die kredieten van langer dan
twaalf maanden hebben meestal betrekking op de levering van
kapitaalgoederen of de uitvoering van aannemingswerken. De
kortlopende kredieten tot twaalf maanden zouden wel gehand
haafd kunnen blijven. Deze kredieten zijn het gevolg van leve
ring van goederen en diensten.
Met de Sony 'plaatsbe-
paler' op zak behoort
verdwalen tot de verle
den tijd. Het nieuwe ap
paraat heeft een afneem
baar schotelantennetje
dat signalen opvangt van
satellieten. Door middel
van deze signalen kan de
'plaatsbepaler' de ge
bruiker precies vertellen
waar ter wereld en hoe
hoog hij zich bevindt.
Zelfs stilstaan is niet no
dig. De Japanse firma
heeft het apparaat zo ge
bruikersvriendelijk ge
maakt dat het ook de
snelheid en richting kan
berekenen.
FOTO: AP
Milieu
wetten gaan
bouw de
kop kosten
DELFT Milieumaatre
gelen op eigen initiatief
afgedwongen door milieu
wetgeving hebben de af
gelopen vijf jaar bij de
verschillende bedrijven in
de bouwnijverheid tot een
stabiel bedrijfsresultaat
geleid. De meeste onder
nemingen verwachten
echter door nieuwe mi
lieuwetgeving een daling
van de opbrengst.
Dat blijkt uit een „verken
nend" onderzoek van het On
derzoeksinstituut van de Tech
nische Universiteit Delft, in
opdracht van het ministerie
van volkshuisvesting, ruimte
lijke ordening en milieubeheer
(vrom). Voor het onderzoek
zijn enquêtes gehouden bij zes
verschillende typen bedrijven,
die samen de gehele „bouwcy-
clus" vertegenwoordigen.
In de periode 1984-1989 is bij
de onderzochte bedrijven het
gebruik van schadelijke pro
dukten als asbestcement, syn
thetische verf en loodmenie
afgenomen. Het hergebruik
van bouw- en sloopafval is
toegenomen en het sorteren
ervan bevorderd Voor pro
dukten als grind en PUR-
schuim hebben weinig vervan
gingen plaatsgevonden.
Milieuwetten en eigen maatre
gelen leiden in de onderzochte
periode bij alle bedrijven tot
stijgende kosten Bij veel be
drijven stegen de opbrengsten
echter niet en kwam het be
drijfsresultaat onder druk te
staan. Volgens het onderzoek
zijn de toekomstverwachtin
gen „zeer pessimistisch en ne
gatiever dan wat men in de af
gelopen vijf jaar heeft meege
maakt".
Een van de aanbevelingen van
het onderzoek is om „oneerlij
ke concurrentie" tussen vuile
(goedkope) bedrijven en scho
ne (dure) bedrijven te voorko
men door het duidelijk stellen
van milieu-normen en -regels.
De overheid zal, bij de nieuwe
omstandigheden waarmee
bouwbedrijven worden gecon
fronteerd, „een belangrijke
vinger aan de pols" moeten
houden.
DOLLARHANDEL LIJKT SCHRIK TE BOVEN
AMSTERDAM De Eu
ropese wisselmarkten
hebben vandaag aan het
begin van de handel een
veel rustiger aanblik ge
boden dan gisteren, toen
de val van president Gor-
batsjov zorgde voor een
grote schrikreactie. De
dollarkoers stond vanmor
gen om 10.00 uur op
2,0435. Dat was iets lager
dan de slotkoers van
2,0465 die gisteren tot
stand kwam na een stij
ging van 6,5 cent.
Evenals op de effectenbeurzen
werd in de valutahandel ge
zegd dat de reacties van giste
ren wellicht wat overdreven
zijn geweest. De aandacht op
de wisselmarkten gaat niet al
leen meer uit naar de gebeur
tenissen in de Sovjetunie,
maar richt zich ook weer op
de mogelijkheid dat de rente
in de Verenigde Staten omlaag
gaat.
Het pond sterling wist nog wat
winst te boeken na de koers
stijging van bijna vier cent gis
teren. Om 10.00 noteerde het
pond een koers van 3,3345 te
genover een slotkoers van
f 3,3305 op de voorgaande dag.
De goudprijs gaf de winst van
gisteren weer prijs. De handel
in Zurich begon vandaag op
358,90 dollar per ounce (31,1
gram). De handel van gisteren
was geëindigd op 361,25 dollar
per ounce.
De aandelenhandel op de ef
fectenbeurs van Tokyo is van
daag veel rustiger verlopen
dan gisteren, toen de handela
ren erg geschrokken waren
van de machtswisseling in de
Sovjetunie. De Nikkei-index
van de 225 fondsen, de graad
meter van de Japanse beurs,
steeg zelfs. Na de daling van
bijna zes procent gisteren ging
de beursindex vandaag om
hoog met 230,30 punten tot
21.687,06 punten. De stijging
bedroeg daarmee iets meer
dan één procent.
De handel mag dan een stuk
kalmer zijn verlopen, de han
delaren zijn nog wel nerveus.
Bovendien nemen ze een af
wachtende houding aan omdat
nog niet duidelijk is wat pre
cies de gevolgen zijn van de
machtswisseling in de Sovjetu-
De koers van de Amerikaanse
dollar schoot gisteren fors om
hoog. De koers van de dollar
begon de handel op de Euro
pese* wisselmarkten ruim 7,5
cent hoger dan de slotkoers
van 1,9815 van afgelopen
vrijdag. Een reeks Europese
centrale banken probeerde in
de loop van de ochtend de
koers te drukken via gecoördi
neerde dollarverkopen, maar
de interventies hadden weinig
effect.
De dollar bleek opnieuw een
vluchthaven voor beleggers in
tijden van politieke spannin
gen. Bovendien profiteerde de
Amerikaanse munteenheid
van de verzwakking van de
positie van de Duitse mark,
waarin de gulden wordt mee
gesleept. Duitsland heeft eco-
Wall Street
De Newyorkse effectenbeurs
heeft haar verlies op „Red
Monday" beperkt weten te
houden ondanks de val van
Sovjet-president Gorbatsjov.
De Dow Jones-index van de
dertig belangrijkste aandelen
verloor 69,99 punten op
2898,03 punten, een verlies
van 2,4 procent. Eerder op de
dag noteerde de Dow Jones
een min van 108 punten. Het
beursbestuur van New York
stelde handelbeperkende
maatregelen in toen de index
meer dan vijftig punten had
ingeleverd. Er werd een hoge
omzet behaald met 230 miljoen
aandelen.
De index ging in het eerste
uur van de handel langzaam
naar beneden omdat het me
rendeel van de koersen niet in
de notering kon komen door
gebrek aan evenwicht tussen
vraag en aanbod. Van paniek
was echter geen sprake. De
VOORBURG Het volume van de gemiddelde dagproduktie in
de industrie was in de eerste helft van dit jaar 1,1 procent groter
dan in dezelfde periode vorig jaar. In het eerste kwartaal was de
groei van de bedrijvigheid nog twee procent, maar in het tweede
kwartaal was de produktie nagenoeg even groot als in het twee
de kwartaal van vorig jaar. Over geheel 1990 was de groei 3,5
procent, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek. Vooral in
de aardolie-industrie (plus 11,3 procent), de voedings- en genot
middelenindustrie (plus 2,9), de elektrotechnische industrie
(plus 2,1) en de metaalindustrie met uitzondering van de basis
metaal (plus 1,6) was de groei in de eerste helft van dit jaar meer
dan gemiddeld.
(ADVERTENTIE)
Polytechnische Faculteit
Hoger Laboratorium
Onderwijs Delft
Studeren naast werken?
Wij bicden u een 'passend' pakket aan.
VAN DEN NIEUWENHUYZEN ZOEKT
OORZAAK COUP OOK IN WESTEN
omzetten lagen in het eerste
uur, toen de index meer dan
honderd punten omlaag zakte,
iets boven het niveau van vo
rige week vrijdag.
Daarna trokken de koersen
aan, terwijl ook de handel toe
nam. „Er is niet veel schade
aangericht", aldus een hande
laar. Met een daling van
twee procent heeft Wall Street
de schade beperkt gehouden
vergeleken met de beurzen in
Europa en Japan. Vooral in
Frankfurt kwam de klap hard
aan. De toonaangevende
DAX-index zakte gisteren met
9,4 procent.
De markt werd gedeeltelijk
overeind gehouden door de
rustige reactie ,van president
Bush op de val van Gorbatsjov
én de verwachting dat de Fed,
het systeem van Amerikaanse
centrale banken, het disconto
zal verlagen als de aandelen in
paniek zouden worden ver
kocht. Ook berichten dat de
communistische coup op
tegenstand kan rekenen, ga
ven de handelaren moed.
Rowan
neemt belang
in KLM
Helikopters
AMSTERDAM KLM
Helikopters, nu nog een
volledige dochteronderne
ming van KLM, komt
voor 49 procent in handen
van het Amerikaanse be
drijf Rowan Companies
Inc. uit Houston.
KLM Helikopters wil via deze
samenwerking vooral haar po
sitie op de Europese markt,
maar ook haar internationale
positie verstevigen. Rowan is
opgericht in 1923. Het bedrijf
is genoteerd op de effecten
beurs van Wall Street en ver
richt op contractbasis boor-
werkzaamheden ten behoeve
van de olie- en gaswinning.
Rowan heeft 39 eigen boor-
platforms over de hele wereld.
KLM Helikopters is gespeciali
seerd in het vervoer van en
boorplatforms, maar richt
zich ook op vliegtuigonder-
houd en vliegtuigafhandeling.
Informatie - avond
donderdag 22 augustus 1991
17.00-20.00 uur
- deeltijdstudies/avondopleidingen
- cursussen
HLO-Delft
Kluyverweg 4 fl
2629 HT Delft ÖJ'A'
tel. 015-610031 OCI W
Hogeschool Rotterdam Omstreken
BREDA Het Westen
mag zich medeverant
woordelijk voelen voor de
staatsgreep in de Sovjetu
nie. De geïndustrialiseer
de landen hebben nagela
ten de hervormingspoli
tiek van Gorbatsjov te
steunen, zo stelt zaken
man Joep van den Nieu-
wenhuyzen, die vorig jaar
een Russisch staatsbedrijf
kocht.
„De westerse landen moeten
ook de hand in eigen boezen
steken", zegt Van den Nieu-
wenhuyzen, „Ze hebben een
historische kans laten liggen
om de politiek van perestrojka
te ondersteunen. Zelfs tijdens
de laatste top van de G-7 heb
ben ze Gorbatsjov met lege
handen laten staan".
Van den Nieuwenhuyzen -
grootaandeelhouder van de
Begemann-groep, een bunde
ling van machinefabrieken -
nam vorig jaar het metaalbe
drijf Cemmash in Krasnogorsk
bij Moskou over. Het bedrijf,
dat zo'n 2000 werknemers telt,
bouwt onder meer grote instal
laties voor amusementsparken
zoals achtbanen. „We zijn de
hele dag bezig geweest om te
inventariseren wat er is ge
beurd en wat de eventuele ge
volgen kunnen zijn", aldus
Van den Nieuwenhuyzen.
„Voorlopig gaan we gewoon
door met de produktie. We
hebben internationale verdra
gen getekend; die zullen ze
toch niet schenden. Het is niet
ondenkbaar dat bijvoorbeeld
de aan- en afvoer van goede
ren weer gecentraliseerd gaat
worden. De laatste tijd werd
dat gedecentraliseerd. Zo'n
verandering is echter niet per
se slecht voor ons bedrijf".
Bij diverse gelegenheden heeft
Van den Nieuwenhuyzen al
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 23500 - 24300 22390 - 22990 onbewerkt 230 - 300
bewerkt 25900 24590 bewerkt 340
Opgave. Drijfhout. A dam
Joep van den Nieuwenhuyzen.
kritiek geuit op het trage tem
po waarin de economische
hervormingen in de Sovjetu
nie plaatsvinden. Wat de coup
van Janajev en consorten be
tekent voor de snelheid waar
mee de markteconomie wordt
ingevoerd, is voor de zaken
man geen vraag. „Dit betekent
vertraging. Onherroepelijk".
De machines van Cemmash
waren voor Russische begrip
pen zeer modern. Een compu
ter vervulde al een centrale
rol in de produktie. De be
drijfsvoering was echter Rus
sisch. Volgens het staatsplan
bureau maakte het bedrijf een
winst van tien procent over de
omzet. Geflatteerde cijfers als
bedacht wordt dat op gebou
wen en machines niet werd af
geschreven.
Tijdens de overname lag het
tempo van Van den Nieuwen-
FOTO: JAQUES ZORGMAN
huyzen voor zijn Russische on
derhandelaars vaak te hoog.
Na de overname wilde hij het
bedrijf zo snel mogelijk een
meer westers karakter geven.
De 2000 werknemers moest hij
in dienst houden, maar wel
werd meteen begonnen met
het opdelen van Cemmash in
min of meer zelfstandige be
drijfsonderdelen. Verder kent
het bedrijf als eerste in de
Sovjetunie een drankverbod
tijdens werkuren. Ook is aan
het uiterlijk van het bedrijf
gewerkt; zo is het sanitair ver
vangen, is er een zwembad
aangelegd, zijn de hallen van
een nieuwe verflaag voorzien
en heeft het personeel nieuwe
werkkleding gekregen. Een en
ander heeft al geleid tot verbe
tering van de bedrijfsresulta
ten, zegt Van den Nieuwen
huyzen, die nog geen spijt van
z'n Russisch avontuur heeft.
allied signal 37 36 cons nat ga
am brands 43 41' du pont
american tel 39 38 exxon
asarco ine 24 23 lord
bethlehem 17'/< 16 genlelec
boeing 46'A 45 genl motors
can pac 17 - genl public
chevron cor 69'A 69'A goodrich
chrysler 12 11 goodyear
Citicorp 14 14 hewlett-pac
cons edison 25 24'A intl paper
SS
RIJSWIJK De directie van
HBG-dochter Hollandsche
Aanneming Maatschappij
(HAM) en de vakbonden heb
ben overeenstemming bereikt
over een sociaal plan voor de
circa vijfhonderd man stafper
soneel die door de overdracht
van de baggeractiviteiten van
Koninklijke Volker Stevin aan
de HAM moeten verhuizen of
worden overgeplaatst. Bij de
overname is afgesproken dat
het hoofdkantoor van de HAM
van Rijswijk naar Rotterdam atie zich wijzigen, dan zal de
verhuist. De overname zal HAM-directie met de bonden
voor het personeel van de bag- overleggen over een sociaal
gervloot waarschijnlijk in het plan voor de
geheel geen gevolgen hebben
omdat daar geen sprake is van
dubbelfuncties. Mocht de situ-
Damrak
afwachtend
AMSTERDAM De verras
sende machtswisseling in de
Sovjetunie heeft ook op de
Amsterdamse effectenbeurs
voor paniek gezorgd. De aan
delen- en obligatiekoersen gin
gen vooral in de ochtenduren
beursbreed omlaag. Van een
krach was echter geen sprake.
Veel beleggers namen een af
wachtende houding aan.
De handel was met een totale
omvang van ruim 3 miljard
omvangrijk. De koersdalingen
in Amsterdam kwamen rede
lijk overeen met die op de
toonaangevende buitenlandse
beurzen. De stemmingsindex
van Beursplein 5, graadmeter
bij uitstek, bereikte in de och
tenduren een dieptepunt van
86,70 tegenover een slot van
92,5 op vrijdag. Het slot kwam
op 87,80 punten. De CBS-koer-
sindex werd 6,3 punten lichter
op 192,50.
In verband met de coup in de
Sovjetunie besloot het beurs
bestuur vóór aanvang van de
handel tot twee speciale han
delsmaatregelen. Fondsen met
een koersverschuiving van
BEURS
meer dan 2 tussen
opeenvolgende noter
kregen een handelsverbo
gelegd van vijftien mir
Verder mocht er op de 1
markt en parallelmark
vanaf twaalf uur worde |J
handeld.
Procentueel gezien de gri
daler bij de actieve .foirL,,
was HCS Technology, dief.
tien procent). Océ-van
Grinten viel 4,90 omla.
ƒ51,80 (8,6 procent) en
Fokker behoorde 2,90
op ƒ30,70 tot de grootste
liezers. Philips was er 1U
internationals het berc
aan toe. Het elektronica! j
vorige week nog bijzf
vast, moest 7,5 procent
tot ƒ33,10, bij een totale
van 138 miljoen. KLM
n 1
1,90 in op ƒ28,60, I j» oi
ver 5,60 op 152,20 en
ƒ4,20 op ƒ116,30. Koninlar
Olie, met 262 miljoen v der<
het meest verhandelde
deel, wist de schade ƒ2,
ger op 156 nog enigszi
beperken. In de avondhi rjetu
trok Olie dit verlies zelfs
helemaal recht.
LTI
irei
toei
zijr
Medewerkers van de Amsterdamse effectenbeurs bespreken de situatie op de internationale mark
ten. FOTO: ANP
