Verzoening is mogelijk!
FNV-jongeren: veel mis met vakantiewerk
Geen dag
zonder krant
MAAK EEN
THUIS VAN
HUN TEHUIS
a^uuceowant BINNENLAND
WOENSDAG 14 AUGUSTUS 1991
Terug van een vakantie a la Marjanne Sint - in de
bergen, geen telefoon, geen krant, alleen wat
korter - is het inhalen van kranten geblazen. En
ondanks de snelheid waarmee 't moet gebeuren,
laat dat je niet onberoerd.
Het aangrijpende relaas van ex-gegijzelde Brian
Keenan in deze krant doet je beseffen wat
onschuldige mensen daar in het Midden-Oosten in
naam van hezbollah, jihad of hoe het ook moge
heten jarenlang aan onmenselijks ondergaan. En je
krijgt als journalist last van plaatsvervangende
schaamte wanneer je leest hoe jouw collega's de
onzekere stappen in een nieuwe vrijheid van
losgelaten gegijzelden alleen maar moeilijker
maken. Je kijkt zomaar op een krantepagina
midden in het gezicht van de Amerikaanse multi-
moordenaar Jeffrey Dahmer. En het griezelige
ervan is dat je er niets bijzonders in ziet. Geen
super-engerd, geen Lombroso-type, maar een
doodgewone jongeman zoals er hele serie's van in
het dozijn gaan.
Je leest de verslagen van het taxi-oproer en je bent
verbijsterd over de dommigheid ervan. Stel je voor
dat een andere bedrijfstak zoiets zou uithalen. Dat
ieder die zich gedwarsboomd ziet door nieuwe
ontwikkelingen en nieuwe voorschriften maar
meteen naar dit soort terreurmiddelen grijpt. Dat
journalisten bij u de deur blokkeren omdat u onze
krant niet koopt. Je krijgt bij zo'n verhaal toch last
van een zwaar onrechtvaardigheidsgevoel. Maar
inmiddels is die trein-taxi in de meeste steden wél
van de baan. Je leest de discussies over de wao-
plannen van de regering en daarin lijkt het of er
een bom is gelegd onder ons complete mooie
sociale stelsel. Iedereen is het er zo'n beetje over
eens dat de wao een 'vuilnisbak'geworden is, maar
wee je gebeente als je er iets aan wilt doen.
In Polen heeft het kersverse kapitalisme al z'n
eerste bankschandaal opgeleverd. In Joegoslavië
gaat de burgeroorlog gewoon door. In Irak blijken
én krijgsgevangenen gemarteld én bacteriologische
wapens aangemaakt te zijn. In Nederland wordt
het blijkbaar mode om met auto's door puien te
rijden wanneer je meisje het uitmaakt of iets
anders je niet zint. In het arrondissement Den
Haag moet de gemiddeld toch zeer geleerde justitie
bijscholing krijgen om de vormfouten tegen te
gaan waaraan vele criminelen inmiddels hun
invrijheidsstelling te danken hebben.
Na zo'n sessie krantelezen veeg je de
zweetdruppeltjes van het voorhoofd. En je denkt
nog even na over mevrouw Sint, daar onwetend
boven in die Italiaanse bergen. Je kunt de krant
niet missen, geen dag. Maar of dat nu altijd zo leuk
Raad van State legt Apenheul aan banden
DEN HAAG De Apenheul 400 vastgelegd. Ook kan de
in Apeldoorn mag niet zo veel Apenheul de uitbreiding met
uitbreiden als het park wilde. een tweede gibboneiland wel
De Raad van State heeft giste- vergeten. Met de uitspraak
ren beperkingen opgenomen komt de arob-rechter tegemoet
in de hinderwetvergunning, aan bezwaren van bewoners
die het apennatuurpark van van de naburige wijk Berg en
het gemeentebestuur had ge- Bos. Deze ondervinden al
kregen. Kreeg de Apenheul twaalf jaar ernstige parkeer-
van de gemeente toestemming en geluidsoverlast van het
om uit te breiden tot een park. Zij hadden de Raad van
maximum van 576 apen, de State daarom om schorsing
Raad van State heeft in de van de hinderwetvergunning
vergunning een maximum van gevraagd.
|ardenman'
jdderman overleden
STEEG Op 81-jarige leeftijd is
.injh Modderman uit de buurtschap
öteeg bij Rheden overleden. Zijn
trof hem maandag dood
agse £ed aan- Modderman was een
p bi' ft paardenkenner en een kleurrij-
persoonlijkheid. Zijn wens om in
en ouderwetse, door hem zelf inge-
Dejte lijkkoets begraven te worden
chk vrijdag in vervulling. Modder-
odenl» verwierf grote landelijke be-
iet w£heid door tv-optredens in onder
I.., We het toenmalige NCRV-pro-
J "foma Showroom. Volgens een fa-
°P "*elid kwam de dood van Modder-
?intaj^ voor een ieder volslagen onver-
el te jht. „Hij was zondag nog op een
Fdendag in Tilburg geweest".
Daan Modderman zoals hij te zien was in het NCRV-pro-
gramma Showroom.
FOTO: MILAN KONVALINKA
Cadeaubonnen zetten kwaad
bloed bij NS Rotterdam
ROTTERDAM De regio-directie
van de NS in Rotterdam heeft zich de
woede op de hals gehaald van het
Overlegorgaan door cadeaubonnen fe
geven aan de verkeersleiders die tij
dens de acties van de machinisten ex
tra werk hebben verricht. Het Over
legorgaan heeft gisteren het vertrou
wen in de regio-directie opgezegd.
Door de beloning van de directie aan
de verkeerleiding is het conflict bij
de NS Rotterdam verder verscherpt.
Het Overlegorgaan ziet de cadeau
bonnen van 75 gulden als een poging
het personeel uit elkaar te spelen.
Naar verwachting zal de Onderne
mingsraad een bemiddelingspoging
ondernemen om de partijen weer om
de tafel te krijgen.
Tuinders slordig met
bestrijdingsmiddelen
DORDRECHT De rijks-
politie in de Hoeksche
Waard heeft het afgelopen
half jaar 54 boeren en tuin
ders bekeurd wegens het
slordig omspringen met be
strijdingsmiddelen. In totaal
werden 174 bedrijven ge
controleerd, zo is gisteren
gebleken uit een bekend
making van de rijkspolitie.
De controle-actie maakte
deel uit van een project om
boeren en tuinders aan te
sporen hun bestrijdingsmid-
delenkasten op te ruimen
en oude en verboden mid
delen in te leveren.
Schipper loost
olie op Maas
BERGEN De rijkspoli
tie te water heeft gisteren
een Nederlandse binnen
vaartschipper voor anker
doen gaan in een grindplas
nabij de Maas in de Noord
limburgse gemeente Ber
gen. Het schip had over
een grote afstand olie ge
loosd op de Maas van het
Noordbrabantse Sambeek
naar Bergen. Een opmerk
zame piloot van een privé-
vliegtuigje ontdekte het
tien kilometer lange olie-
spoor in de rivier en alar
meerde de politie.
t verdriet van de oud-Indiëgan-
jnd. fe lijkt met het verstrijken der ja-
de eerder toe dan af te nemen,
heefi
baneit alleen de persoonlijke herin-
telrol;ingen aan die tijd worden inten-
en de nachtmerries heviger.
Cuelfc het collectieve verdriet duurt
nog steeds voort, getuige de hoog
opgelopen emoties de laatste tijd
naar aanleiding van het bezoek van
de Japanse premier Kaifu. Komt
het dan nooit meer goed? Voor de
meesten kan die vraag pas beant
woord worden als Japan schuld be
kent en de ereschulden betaalt.
Mevrouw Rimkje Groenevelt (52),
manueel therapeut in Breda en zelf
kampslachtoffer, wilde daar niet op
wachten en ging vorig jaar naar het
land waar haar „moordenaar" en
die van haar vader woont. Een reis
die ingrijpende gevolgen had.
"ÜD-INDIË-GANGERS BEREIDEN ZICH VOOR OP 15 AUGUSTUS
xe M
Uen g
betr;
ssing.
de bin
in|
vj
e con
:ië) t<
andij
Lil
d dal
schad:
t rc
ig H z
mat j
opgez
IDA Dat Rimkje
mevelt ooit nog eens
l in oog met de Japan-
rs zou staan zonder in
jlen uit te barsten of in
l.ng vbdsangst weg te rennen,
ze zou kunnen genie-
van verre land en
mensen die er wonen,
!g srli ze een paar jaar gele
niet hebben geloofd.
e kop
a Bcrè kunt zeggen dat mijn le-
a na de oorlog eigenlijk ge-
on als een oorlog doorging.
p kwam geen eind aan. De
hij bgen waren als nachten en ik
-t voifl geen toekomst meer",
van als hij haar meeste lotge-
miijtfen bleven de psychische
„volgen ook voor Groenevelt
}t uit. Ze ging zeven jaar in
uldigpchotherapie. Knapte welis-
j de lar op, maar van een defini-
c de
1 n Tip over het bestaan van
atinf Stichting Ex-krijgsgevange-
en Nabestaanden Japan
t de CNJ) schudde haar wakker.
sterf hoorde dat die stichting
et mzen naar JaPan organiseer-
en dat bood mij de gelegen-
op zoek te gaan naar mijn
ïkbaader die in 1944 in Zuid-Ja-
zal stol was omgekomen. Ook wil-
I ik proberen te achterhalen
ie het allemaal zover had
kunnen komen". Toen de reis
daadwerkelijk leek door te
gaan, ging ze twijfelen. „Moest
ik het wel doen? Niet doen? Ik
was ontzettend bang".
Groenevelt besloot toch te
gaan, vergezeld van een aantal
lotgenoten. Doodnerveus stap
te ze uit het vliegtuig. Haar
angstgevoelens van toen om
schrijft ze kort en indringend:
„Ik dacht van al die Japan
ners: ze pakken me!"
Beschamend
Het tegenovergestelde was
echter het geval. „We werden
heel vriendelijk ontvangen en
overladen met eten. Aanvan
kelijk was dat heel bescha
mend. We kregen in de oorlog
toch ook niks te eten? Op dat
moment liet ik het maar over
me heen komen. En wat bleek:
alle Japanse angsten werden
ontkracht. Steeds opnieuw. Op
een gegeven moment bezoch
ten we een school. We liepen
het gebouw binnen en weer
sloeg de angst toe bij het zien
van de Japanse vlag. De vlag
die zoveel herinneringen op
riep. En weer bleek dat ik niet
bang hoefde te zijn. De leerlin
gen waren zeer geïnteresseerd.
Ze wilden alles over onze tijd
in Indië weten".
De reis naar het kamp waar
Groenevelts vader in 1944 om
kwam betekende de definitie
ve omslag. „We werden ge
gidst door een Japanner die
erg veel vertelde. Maar ik kon
op mijn beurt ook al mijn er
varingen kwijt. En hij begreep
dat ik bang voor hem was. Het
bezoek aan dat kamp beteken
de ook dat ik mijn vader sym
bolisch heb kunnen begraven.
Sinds 1945 was voor mij de tijd
stil blijven staan. Nu liep mijn
klok plotseling weer gelijk. Ik
kon weer voort. Daardoor
kreeg ik ineens ook oog voor
de mooie dingen van Japan.
En ik zag dat de bevolking zelf
ook heeft geleden. En dat het
vooral Hirohito en zijn gene
raals zijn geweest die dat alle
maal hebben gedaan. Dan
blijkt dat verzoening mogelijk
is".
Rimkje Groenevelt is zich er
terdege van bewust dat ze niet
voor de hele Indische gemeen
schap praat. Voor de meeste
mensen die morgen in Den
Haag hun doden herdenken,
kan pas van verzoening spra
ke zijn, als Japan de eerste
stap zet. Voor de Joden werd
een dialoog na de oorlog ook
pas mogelijk toen Duitsland de
holocaust erkende.
Zelf vindt Groenevelt even
eens dat Japan nu aan zet is.
„Ik denk dat er een eind moet
komen qan de geschiedverval
sing. De meeste Japanners we
ten alleen wat er gebeurde na
het vallen van de atoombom.
Japan zal voor het wereldfo
rum moeten erkennen dat het
een agressieve oorlog heeft ge
voerd. En dat betekent ook dat
Japan de ereschulden moeten
betalen. Voor mijzelf is dat
geen voorwaarde voor verzoe
ning. Een ieder moet zijn ei
gen verantwoordelijkheid ne
men als het om zijn gezond
heid gaat. En dat heb ik ook
gedaan".
Over de houding van de Ne
derlandse regering is Groene
velt diep teleurgesteld. „Toen
we na drie en een half jaar
Jappenkamp terugkwamen in
Nederland zijn we in de kou
gezet. Als ik al denk hoe mijn
moeder heeft moeten knokken
voor het weduwen- en wezen
pensioen. Daardoor is diepe
woede bij de Indische gemeen
schap ontstaan. Nu wordt de
schuld van Japan weer ont
kend. Lubbers had die kwestie
van de ereschulden moeten
aankaarten 'bij het bezoek van
Kaifu. Met dat geld zouden
veel meer mensen zo'n reis
kunnen maken als ik heb ge
daan. Zo'n reis staat gelijk aan
misschien wel drie jaar thera
pie. Maar het tegenovergestel
de gebeurde. Lubbers zei in de
pers dat het allemaal zo pijn
lijk was. Voor Kaifu wel te
verstaan. Nou, dat is voor mij
de wereld op zijn kop".
Rimkje Groenevelt zal morgen
ook bij de jaarlijkse herden
king bij het Indisch monument
zijn. Ze ziet dat als een belang
rijke manier om over het ver
driet heen te komen. Dat pre
mier Kaifu een krans heeft ge
legd, waardeert ze. Ook vindt
ze, in tegenstelling tot veel an
deren, dat Lubbers er morgen
bij moet zijn. Maar dan moet
hij wel erkennen dat hij alle
emoties niet goed heeft over
zien, en het liefst nog op tv.
Een reis naar Java volgend
jaar, terug naar de plaatsen
waar ze zelf in een kamp zat,
moet Groenevelts toekomst
definitief openleggen.
De jaarlijkse herdenking bij het Indisch Monument is volgens
Rimkje Groenevelt voor kampslachtoffers een belangrijke manier
om over het verdriet heen te komen.
FOTO: CORNÉ SPARIDAENS
KLACHTENLIJN
VOOR STUDENTEN
DEN HAAG De Landelijke
Studenten Vakbond (LSVb)
heeft een klachtenlijn voor stu
denten geopend. Mensen met
vragen over onder meer studie
financiering kunnen sinds gis
teren op dit nummer in
Utrecht terecht. De LSVb kon
digt de opening van de lijn aan
in de 'De andere krant voor
studerend Nederland', een ac
tiekrant die de komende we
ken in een oplage van 75.000
exemplaren op de universitei
ten en hogescholen wordt ver
spreid. Studenten die bellen
zullen te woord worden ge
staan door medestudenten, die
hen zo nodig naar andere hulp
verleners doorverwijzen. Be
halve vragen over studiefinan
ciering kunnen de bellers ook
problemen met huurrechten,
inspraakprocedures op school
of universiteit en de kwaliteit
van het onderwijs aan de
klachtenlijn voorleggen. Het
nummer van is: 030-313029.
30.000 Kinderen, verdeeld over allerlei
soorten internaten, pleeggezinnen en
gezinsvervangende tehuizen, kunnen
niet terugvallen op hun eigen ouders.
Het Nationaal Fonds Kinderbescher
ming springt daarom bij met financiële
nulp. Zo worden noodzakelijke voor
zieningen voor de opvoeding vaak toch
nog mogelijk. Steun daarom het
Nationaal Fonds Kinderbescherming.
UTRECHT Er is blij
kens onderzoek van de
jongerenorganisatie van
de FNV nog veel mis met
het vakantiewerk. Naar
schatting 10 procent van
de vakantiewerkers wordt
onderbetaald en krijgt
minder dan het mini
mum-jeugdloon. Ongeveer
30 procent moeten het
stellen zonder schriftelijke
arbeidsovereenkomst.
Bovendien is volgens de jonge
renorganisatie de kans op
brokken onder jonge vakantie
werkers relatief groot. Dat
komt doordat ze onvoldoende
worden ingewerkt en begeleid
(vaak wegens onderbezetting)>
Bovendien doen de jongeren
in strijd met de wettelijke
voorschriften soms werk dat
gezien hun jeugdige leeftijd te
gevaarlijk is. „Er willen bij
voorbeeld nog wel eens een
paar vingers sneuvelen omdat
een vakantiewerker de routi
ne mist om met een ingewik
kelde machine om te gaan",
aldus woordvoerder B. Nie-
man van de FNV-Jongeren.
Harde cijfers over bedrijfson
gevallen onder vakantiewer-
kers zijn er overigens niet.
De Jongerenorganisatie pre
senteerde vandaag het zwart
boek „Bloed, zweet en tranen"
waarin de onderzoeksresulta
ten zijn neergelegd. Aan het
onderzoek - in het kader van
de jaarlijke vakantiewerkcam
pagne van de FNV-Jongeren -
deden enkele honderden jon
geren mee.
De organisatie wijst erop dat
het vakantiewerk bepaald
geen marginale zaak meer is.
Naar schatting komen er jaar
lijks ongeveer een half miljoen
vakantiewerkers op de ar
beidsmarkt. Samen verdienen
ze per jaar ongeveer 300 mil
joen gulden. Steeds meer be
drijven drijven voor een groot
deel (10 tot 50 procent) in de
zomer op vakantiekrachten.
CASPER EN HOBBES
maak
BcRP
Duitse minister
waarschuwt voor
gevolgen van
renteverhoging
BONN Als het bestuur van j
de centrale bank van Duits
land morgen, zoals alom wordt
verwacht, besluit tot een ver
hoging van de rente, kan de
groei van de Duitse economie
in gevaar komen. Dit heeft de
Duitse minister van economi
sche zaken, Jilrgen Mölle-
mann, gisteren gezegd.
De minister Tiet weten dat i
„Bundesbankpresident Helmut
Schlesinger moet bedenken
dat een renteverhoging in ern-
stige mate de nog zeer voor
zichtige groei in het oosten
van Duitsland kan schaden".
Möllemanns uitlatingen wer
den door deskundigen betiteld
als verrassende kritiek op de j
Bundesbank.
„Möllemanf\ had wel wat di
plomatieker mogen zijn", luid
de het commentaar van Deut
sche Bank, Duitslands grootste
bank, op de opmerkingen var
de minister. De bank meenl
dat de groei van de Duitse eco
nomie toch wel gaat vertragen
wat de Bundesbank ook mei
haar rentetarieven doet. Dt
uitlatingen van Möllemanr
zijn des te opmerkelijker, om
dat de regering in Bonn d<
Bundesbank doorgaans vrijlaa
in haar monetaire beslissingen
Vermoedelijk gaat het discontt i
met een vol procent omhooj
tot zeven procent. Ook kan d«
Lombardrente, het tarie
waartegen de banken bij d«
centrale bank kunnen lenei
met waardepapieren als on
derpand, worden verhoogd
Het Lombard-tarief staat n»
op negen procent.
flinister Maij-Weggen (links) en staatssecretaris Gabor (rechts) in gesprek met het echtpaar Toxo-
leus op de boot naar Rottumeroog.
FOTO: ANP
m Jnderhoud Rottumeroog voorlopig voortgezet
EMSHAVEN Minister
™tEMS
ilaij-Weggen van verkeer en
vaterstaat en staatssecretaris
kf!>
|rir
Jabor van landbouw, natuur-
jeheer en visserij willen in
irincipe voorlopig het onder-
oskouhoud van Rottumeroog voort-
rad0Metten. jjet onderhoud van
Rottumerplaat willen zij bij
van experiment staken.
Dat hebben beide bewindslie
den gisteravond bekend ge
maakt na een bezoek aan Rot
tumeroog. Het bezoek werd
gebracht samen met een klei
ne ambtelijke delegatie en
Hendrik Toxopeus. Toxopeus,
die in april Rottumeroog bezet
hield uit protest tegen de plan
nen het onderhoud te staken,
maakte bekend dat hij de Ver
enigde Spaarbank bereid had
gevonden 250.000 gulden aan
sponsorgeld voor het onder
houd van het eiland te willen
besteden. Op de rijksbegroting
staat 300.000 gulden voor het
onderhoud van Rottumeroog.
De beide bewindslieden had
den geen bezwaar tegen de
sponsoring.
TOT VIJF JAAR CEL GEËIST IN RHEDENSE INCESTZAAK
ARNHEM De laatste zeven
verdachten van de zogenaamde
Rhedense incestzaak, de tot nu
toe grootste in Nederland be
kend geworden incestzaak, zijn
gisteren voor de rechter in
Arnhem verschenen. Tegen
hen werden straffen uiteenlo
pend van vijf jaar tot een ge
heel voorwaardelijke straf ge
ëist door officier van justitie
mr. J. Denie.
Vier meisjes uit één gezin wer
den vanaf peuterleeftijd tot on
geveer twintig jaar stelselmatig
verkracht door ooms, zwagers,
bekenden, vader, moeder en
Tegen de 67-jarige oma werd
een jaar en negen maanden ge
ëist. De oma hield de meisjes
vast als zij verkracht werden.
Ook pleegde de oma ontuchtige
handelingen. Tegen de vader
van de meisjes eiste mr. Denie
een voorwaardelijke straf van
een jaar, rekening houdend
met het feit dat de man na een
hersenbloeding zwaar gehandi
capt is geraakt. De vader ont
kende echter alles.
Vijf jaar werd geëist tegen een
oom die een van de meisjes van
haar zesde tot haar dertiende
jaar verkrachtte. Drie andere
ooms van de meisjes kregen
eerder straffen van vijf tot ze
ven jaar. Twee ooms bekenden
hun aandeel in de (groepsver
krachtingen. Ook tegen een
vriendin van één van de meis
jes werd een gevangenisstraf
van een jaar en drie maanden
geëist. Ze verkrachtte met de
man van haar vriendin één
van de slachtoffers. Officier
van justitie mr. Denie zei het
„een eer" te vinden deze zaak
voor het gerecht te mogen
brengen. „Het bewijst voor de
slachtoffers dat zij serieus ge
nomen worden. Dergelijk on
recht wordt niet geaccepteerd".
De zes advocaten van de ver
dachten pleiten vandaag.
