r
BCCI:
Finale
op
=1 m
ISLAMITISCHE WERELD ZIET OPROLLEN BANK ALS WESTERS COMPLOT
Het
'zwarte gat'
op de
wereldkaart
Botsing met
Perseïden doet
hemel in tranen
uitbarsten
Ccidóc SouACWit'
>1 PA(j
ZATERDAG 10 AUGUSTUS 1991 PAGINA 19
ser prj
arktgel
gen.
lande E
is het E
(m/i
irenadn
]ngelsti
eel Eui I
decei I
In het heelal bezitten som
mige sterren zoveel zwaar
tekracht, dat zelfs het licht
er niet van kan ontsnap
pen. Ze zijn onzichtbaar,
en alles wat in hun nabij
heid komt wordt opge
slokt. De van origine Pa
kistaanse Bank of Credit
and Commerce Interna
tional (BCCI) heeft in de
afgelopen decennia gefun
geerd als eenzelfde feno
meen. De bank was mach
tiger dan het merendeel
van de leden van de Vere
nigde Naties en onder
hield hartelijke betrekkin
gen met al zijn klanten:
van minimumlijder tot ge
vreesd terrorist. Het over
grote deel van de transac
ties speelde zich, naar nu
blijkt, in het verborgene
af. Maar dat was welhaast
een publiek geheim, dat
alleen nog niet door was
gedrongen tot de controle
rende instanties. Miljar
den guldens blijken spoor
loos te zijn verdwenen.
Nu de beerput is geopend
tekent zich een schandaal
af op wereldschaal.
LUXEMBURG - De bank bezat
een rotsvast vertrouwen bij hon
derdduizenden kleine spaarders en
beleggers in de Derde Wereld. De
Aziaten in Groot-Brittannië noem-
den hem „onze bank, waar ze onze
tfif taa" sPreken". De bank genoot de
sympathie van de Amerikaanse
I president Jimmy Carter en de Brit-
n terre; se Premier James Callaghan, die
ontwikkelingshulp zagen als een
middel om de wereld te verbeteren.
De door de bank opgerichte Third
World Foundation for Social and
Economie Studies eerde Willy
iderner Brandt, Nelson en Winnie Mande-
na la» Bob Geldof en Desmond Tutu
met een Third Wold Price van
200.000 gulden voor hun strijd te
gen onrecht en discriminatie.
Maar intussen is de Bank of Credit and
Commerce International (BCCI) ont
maskerd als Bank of Crooks and Crimi
nals, met schooiers en schurken als de
Filipijnse dictator Ferdinand Marcos,
zijn Iraakse collega Saddam Husayn,
's werelds meest gevreesde terroristenlei
der Abu Nidal en een wapenhandelaar
als Adnan Kashoggi als belangrijkste re
keninghouders. De Panamese president
Manuel Noriega en de Colombiaanse
drugsbaronnen waren klant bij een weer
andere afdeling, de Bank of Crack and
Cocaine. Met welke tak de Contra's in
Nicaragua en de Afghaanse mujahedin-
verzetstrijders precies zaken deden is
nog niet duidelijk. Wel lijken vooral de
hartelijke contacten met de CIA de bank
geen windeieren te hebben gelegd. De
Amerikaanse inlichtingendienst trad op
als hofleverancier van lucratieve con
tracten.
De tegoeden van naar schatting veertig
miljard gulden van de klanten in 70 ver
schillende landen werden op 5 juli om
13.00 uur bevroren, nadat de Bank of
England fraude op grote schaal had ge
constateerd. Ongeveer tien miljard gul
den lijkt domweg van de aardbodem te
zijn verdwenen. De uiteindelijke strop
zou tot dertig miljard gulden op kunnen
lopen. Er wordt een lawine verwacht aan
faillissementen. Vooral kleine onderne
mers in landen in de Derde Wereld zul
len in de malaise worden meegesleept.
Maar er zijn ook Britse gemeenten, die
al hun reserves aan de BCCI hadden
een
im van
binnen l
n vitae k
Sjeik Zajed ben Sultan al-Nahayan van
Abu Dhabi, het grootste slachtoffer van
de BCCI-affaire. Hij bezit een aandeel
van 77 procent in de bank. FOTO: EP A
toevertrouwd. Zoals Western Isles, dat
op 5 juni om 12.45 uur, een kwartier
voordat de activiteiten van de bank wer
den opgeschort, zijn tegoed van 70 mil
joen gulden met nog eens vijf miljoen
verhoogde.
Volgens plan
Juist voor deze klanten is het pijnlijk dat
het bewakingsmechanisme van de Bank
of England volstrekt heeft gefaald. Maar
dat topfunctionarissen jarenlang syste
matisch hadden gefraudeerd, dat de
Gedupeerden demonstreren in Londen tegen de gang van zaken rond de BCCI.
bank beschikte over een officiële en een
vervalste boekhouding, dat er een
stroom van niet-geregistreerde deposito's
bestond, dat door middel van de bank
drugsgelden werden witgewassen, dat
verliezen onzichtbaar werden gemaakt
voor accountantsonderzoek en dat de
bank willens en wetens zaken deed met
dictators, terroristenleiders en geheime
diensten lijkt alom bekend te zijn ge
weest.
Een stroom van publicaties maakt dui
delijk dat de geheime diensten CIA van
de Verenigde Staten, DST van Frankrijk
en MI-5 van Groot-Brittannië de bank
gebuikten voor geheime acties en ook
om zicht te houden op de financiële po
sitie van terroristische en criminele reke
ninghouders. De beerput ging pas open
toen ze tot de cynische conclusie waren
gekomen dat de bank economisch redde
loos verloren was en daarom geen prak
tisch nut meer had. Maar eerst wisten de
inlichtingendiensten de eigen sporen uit.
Het is te verwachten dat de affaire nog
jarenlang borg zal staan voor onthullin
gen uit de wereld van crooks, criminals,
crack en cocaine, maar tegelijk staat vast
dat de volledige waarheid nimmer meer
kan worden gereconstrueerd.
Geruchten
De BCCI werd in 1972 opgericht door
de Pakistaanse bankier Agha Hassan
Adebi. Het juridische hoofdkantoor
werd gevestigd in Luxemburg, maar het
Pakistaanse management van de bank
opereerde hoofdzakelijk vanuit Londen.
In 1988 zorgden geruchten over fraude
voor een actie van zes centrale banken,
waaronder die van Luxemburg, Kaai
man-eilanden en Groot-Brittannië, voor
de instelling van een college van toe
zichthouders op verdachte activiteiten.
De organisatiestructuur van de BCCI
bleek toen al zo ondoorzichtig dat on
derzoek niets concreets opleverde. Het
accountantskantoor Price Waterhouse,
dat met de controle op de bank was be
last, produceerde sindsdien tien rappor
ten met kritiek op het management van
de bank, maar de corruptie bleef verbor
gen. Weliswaar werden vorig jaar zeven
werknemers veroordeeld voor het wit
wassen van drugsgelden, wat de BCCI
een boete van dertig miljoen gulden op
leverde, maar onder dit topje werd nog
geen ijsberg vermoed.
Pas ruim een maand geleden stuitten de
accountants op duistere transacties en
concludeerden ze dat er op grote schaal
werd gefraudeerd. In een gezamenlijke
actie bevroren de centrale banken van
Groot-Brittannië, Nederland, Frankrijk,
Luxemburg, Zwitserland, Spanje en de
Verenigde Staten de tegoeden.
Grootste slachtoffer is sjeik Zajed ben
Sultan al-Nahayan van Abu Dhabi, die
faam maakte door de woestijn in zijn
land te beplanten met 80 miljoen bomen
die hij in leven houdt door middel van
een uitgekiend irrigatie-systeem. Sinds
de oprichting van de BCCI in 1972 bezat
hij al een minderheidspakket aan aande
len. In april vorig jaar besloot hij de
bank uit financiële problemen te helpen
door zijn aandeel tot 77 procent te ver
groten en daarna stak hij er nog eens
twee mijard gulden in. De transactie zal
nog eeuwen als 'slechtste investering al
ler tijden' in het Guiness Book of Re
cords staan. De sjeik hoeft er overigens
geen boterham minder om te eten: hij
behoort tot de rijkste mannen ter we
reld.
Organisatie
De officiële bankinstelling bezat filialen
in rond 70 landen en had er honderddui
zenden kleine en grote klanten, van ar
moedzaaiers die hun spaarcenten toever
trouwden tot belangrijke overheidsin
stellingen die dure projecten financier
den. Opmerkelijk was de vrijgevigheid
aan een handels- en scheepvaartconglo
meraat van twee Pakistaanse broers, de
Gulf Group, die maar liefst 800 miljoen
gulden krediet konden opnemen. Maar
de opmerkelijkste debiteur is ene A.R.
Khalil, die 300 miljoen gulden kon lenen
en al jaren geen rente betaalt. Van de le
ning is geen enkel document teruggevon
den en waarschijnlijk heeft Khalil zelfs
nooit bestaan. Met de rekening werd
vermoedelijk een dubieus tekort gedekt.
De twee belangrijkste filialen bevonden
zich in Pakistan en op de Kaaiman-ei
landen ten zuiden van Cuba. Via de Pa
kistaanse hoofdstad Karachi werd een
'zwart circuit' onderhouden met 1500
medewerkers, dat zich bezighield met
wapenhandel, omkoping, spionage en
drugshandel. Argentinië, China, Guate
mala, Iran, Israël, Libië, Noord-Korea,
Peru, Saudi-Arabië, Syrië, Tsjechoslowa-
kije en ook de PLO zouden van dit net
werk gebruik hebben gemaakt. De CIA
gebruikte het net voor steun aan de Con
tra's in Nicaragua en andere geheime
operaties. Aan de andere kant konden
(bijvoorbeeld) Saddam Husayn, Ferdi
nand Marcos, Manuel Noriega en de Co
lombiaanse drugsbaronnen er terecht.
Het filiaal op de Kaaiman-eilanden zorg
de ervoor dat via een dubbele boekhou
ding miljarden dollars spoorloos konden
verdwijnen. Zeker tien miljard gulden is
domweg 'zoek'. De BCCI slaagde er zelfs
in door middel van tussenpersonen als
de Saudi's sjeik Karmal Adhaen en
Ghaith Pharaon, 'toegang' te kopen tot
enkele Amerikaanse banken en handels
instellingen, waardoor de bank in staat
was een deel van de geldhandel te con
troleren.
Maar ook hield de BCCI zich bezig met
charitatieve instellingen. Eén van de or
ganisaties die daarvan profiteerden was
Global 2000, waarmee de Amerikaanse
oud-president Jimmy Carter probeert de
gigantische verschillen in welvaart tus
sen Noord en Zuid te verkleinen. De
BCCI schonk 16 miljoen gulden.
ClA
Toen de Sovjetunie in 1979 Afghanistan
binnenviel betekende dat een aanzienlij
ke toename van het strategische belang
van het buurland Pakistan. De BCCI
profiteerde daar volop van mee. De
bank verzorgde de financiële transacties
waarmee de mujahedin, het Afghaanse
verzet, werd ondersteund.
Intussen is ook duidelijk dat de BCCI
een belangrijke rol speelde in het 'Iran-
Contra-schandaal'. De Amerikaanse in
lichtingendienst CIA probeerde de Ame
rikaanse gijzelaars in Libanon vrij te ko
pen door middel van geheime wapenle
veranties aan Iran, dat immers een be
langrijke invloed heeft op de fanatieke
sji'itische ontvoerders in Bayrut. Kolo
nel Oliver North opende daartoe in no
vember 1984 in Parijs drie rekeningen;
de ayatollah's kregen wapens die vielen
onder het Amerikaanse exportverbod.
De winst op de transacties werd aange
wend om de Nicaraguaanse Contra's te
steunen, wat door het Amerikaanse Con
gres expliciet verboden was.
Ook de Panamese dictator Manuel No
riega opende, voordat hij in ongenade
viel, een rekening bij de BCCI. Onder de
schuilnaam 'Zorro' kon hij daaiwan de
riante vergoedingen innen die hij via de
CIA kreeg voor zijn medewerking aan de
strijd tegen het communisme in Latijns-
Amerika. Later gebruikte hij de rekening
voor het witwassen van bijna dertig mil
joen gulden aan drugsgelden in Florida.
En zoals bijna steeds wanneer de naam
van Pakistan in enige affaire valt, komt
het spook van de Pakistaanse kernbom
weer om de hoek kijken. In de jaren ze
ventig laadde de Pakistaanse atoomge
leerde Abdoel Kader Khan de verden
king op zich atoomgeheimen te hebben
gestolen bij de ultracentrifugefabriek in
Almelo. Hij ontsnapte, maar werd in
FOTO: EPA
1983 bij verstek veroordeeld. Wel sprak
de rechter hem in hoger beroep weer
vrij. Volgens het gezaghebbende Britse
dagblad The Guardian kreeg zijn advo
caat, de Pakistaanse oud-minister van
justitie S.M. Zafoer, zijn onkosten 'indi
rect' vergoed via de BCCI.
Dankzij de BCCI-affaire zouden diverse
vastgelopen onderzoeken weieens een
nieuw vervolg kunnen krijgen. Het lijkt
erop dat Pakistan zijn aspiraties om een
atoommacht te worden nog steeds niet
opgegeven heeft. Opmerkelijk in dit ver
band is dat op 11 juli in Frankfurt een
Pakistaanse generaal werd gearresteerd
op verdenking van de Amerikaanse ge
heime dienst van atoomsmokkel vanuit
de VS naar Pakistan. Hij was op het mo
ment van zijn arrestatie onderweg naar
Amsterdam. Daar bevinden zich ver
schillende aan de BCCI gelieerde onder
nemingen. Tevens zijn het belangrijke
doorvoerhavens.
Het plan voor de bom zou in de jaren
zeventig zijn ontwikkeld in een monster
verbond van Argentinië, Libië en Pakis
tan. De Argentijnse junta wilde van het
land een regionale supermacht maken.
Gadaffi van Libië had vage plannen het
tegen de atoomstaat Israël op te nemen
en Pakistan wilde het buurland India af
schrikken, dat zelf al een atoombom had
ontwikkeld. Uit niets blijkt dat de plan
nen concrete vormen hebben aangeno
men, maar intussen heeft ook Saddam
Husayn van Irak duidelijk gemaakt dat
dat de behoefte aan een 'islam-bom' nog
steeds bestaat.
Kruistocht
Mede daarom zien sommige islamitische
media het oprollen van de BCCI als een
onderdeel van een anti-islamitische
kruistocht van het Westen, die vorig jaar
begon toen de inval van Irak in Kuwayt
werd beantwoord door een grote interna
tionale legermacht onder leiding van de
Verenigde Staten en Groot-Brittannië. In
de Engelstalige krant Karachi News zei
een Pakistaanse zakenman: „Dit is een
onderdeel van het westerse complot om
zich meester te maken van alle geld en
bezittingen van de Arabieren en om de
Pakistani te verwijderen uit het interna
tionale bankwezen". Een inwoner van
Bahrain vermoedde dat de bank was
aangevallen vanwege zijn moslem-idea-
len. „De westerse coalitie is er niet te
vreden mee dat ze nu het Midden-Oos
ten militair controleert. Zij probeert
door middel van deze actie tegen de
BCCI ook financiële en economische
heerschappij over ons te krijgen".
erkeersschl
Tempo
er les, div. i
Ie les 3,9
lonnickendi
Tel. 02
lypnottierap
>se training
Reïncarnal
079-3171
CX Den
spreker
geeft LES
Tel. 070-391
zoekt
enkele B
le, nivo Ha
In de nacht van maandag op dinsdag
komen de planeet Aarde en de
meteorenzwerm Perseiden elkaar
weer tegen. De jaarlijkse rendez-vouz
op de twaalfde augustus is een ge
beurtenis die meestal niet veel aan
dacht trekt. Maar eens in de zeven
acht jaar valt de ontmoeting samen
met nieuwe maan; dat is dit jaar het
geval. Als het weer ook nog een beet
je meewerkt, zijn er dan aan de don
kere hemel talloze flitsen waar te ne
men. Een ware regen van 'vallende
sterren', waarvan overigens niet één
het aardoppervlak haalt.
motorkrulse
vaarklaar! i
2-8719.
WOONARK
mooie lo
596 nè 18.0
Voorbeeld van een sterrenregen zoals die in de nacht van maandag op dinsdag bij gun
stige weersomstandigheden te zien is. FOTO: UPI
DEN HAAG - In de volksmond
heten ze ook wel Laurentius-tra-
nen, omdat ze rond het feest van
de heilige Laurentius, op 10 augus
tus, verschijnen. De Perseïden vor
men evenwel een zwerm meteoren,
die al meer dan tweduizend jaar
geleden voor het eerst werd waar
genomen. Het is een baan met klei
ne en grote brokken bros materi
aal.
Wat de omloopsnelheid van de meteo
ren is, is niet bekend, maar zeker is dat
ze elk jaar op 12 augustus in aanraking
komen met de Aarde. Bij nieuwe maan
en helder weer is dan te zien hoe hon
derden stenen de dampkring binnen
dringen. Ook de dagen ervoor en erna
zijn er veel, en kleurige, lichtflitsen te
zien.
Gevaar dat iemand geraakt wordt door
een projectiel uit de ruimte is er niet,
want ze verbranden volledig. Dat heeft
alles te maken met de aard van het ma
teriaal, zegt amateur-astronoom Piet Ko
ning. „Op zo'n tachtig kilometer boven
het aardoppervlak wordt de dampkring
zo dicht, dat het materiaal weerstand
gaat ondervinden. De snelheid waarmee
de meteoren van de Perseïden vallen is
ongeveer veertig kilometer pér seconde
(bij andere varieert dat van vijftien tot
zeventig kilometer per seconde, red.).
Dat wil dus zeggen dat het materiaal in
twee seconden op de Aarde kan zijn.
Materiaal dat hecht is, haalt dat wel;
ijzer bijvoorbeeld. Omdat je van de Per
seïden nooit iets terugvindt, moet het
wel om bros materiaal gaan".
Staart
omvangrijke atmosfeer en een staart van
gas en stof. Wanneer een komeet dicht
bij de zon komt, verdampt de kern van
ijs en stof, waarna zich een staart vormt
die honderden miljoenen kilometers
lang kan zijn.
„Waar kometen vandaan komen is nog
een groot mysterie", vertelt Koning,
„maar vermoed wordt dat ze afkomstig
zijn uit de buitenste regionen van ons
zoniïestelsel, halverwege nabuursterren.
Dit gebied heet wel de Wolk van Oort
(genoemd naar de Leidse astronoom
J.H. Oort, de grondlegger van deze theo
rie, red.). Wanneer sterren dit gebied
passeren, ontstaat er onrust in het mate
riaal. Er schiet wat los en dat gaat bewe
gen. Sommige delen komen in een baan
om de zon en keren naar verloop van
tijd weer terug in de Wolk. Andere ko
men onder invloed van planeten echter
in een vaste baan om de zon terecht. De
komeet van Halley, met een omloops
nelheid van 76 jaar, is daarvan een be
kend voorbeeld".
De banen van kometen hebben vaak de
vorm van een ellips (in tegenstelling tot
planeten, die vrijwel allemaal een cirkel
beschrijven). Wanneer ze het dichtst bij
de zon zijn, laat de zwaartekracht van de
zon zich gelden. Het broze materiaal
verbrokkelt. Aanvankelijk blijven de uit
eenvallende delen bij elkaar. In dat sta
dium verkeren de Leoniden, ook wel de
November-groep genoemd, omdat ze
eens in de 33 jaar in november de Aarde
aandoen.
De regelmatige inwerking van de zwaar
tekracht op de komeet, leidt er uiteinde
lijk toe dat de deeltjes zich over de gehe
le baan verspreiden. De meteorenzwerm
is dan compleet. De Perseïden zijn ei
genlijk zo'n volgestorte baan met brok
stukken van een voormalige komeet.
Sterrenwacht
Koning en zijn vele collega's zijn maan
dagavond en -nacht op de volkssterren
wachten in het land aanwezig om be
langstellenden te informeren over de
Perseïden. Een prachtige gelegenheid om
de kennis over de gebeurtenissen buiten
de dampkring over te dragen op een gro
ter publiek, meent hij. „Je kunt een foto
van Jupiter laten zien, maar dat maakt
veel minder indruk dan wanneer je die
planeet door een kijker kunt waarne
men. Ik vind het heel belangrijk dat er
mogelijkheden bestaan om ontwikkelin
gen in de wetenschap door te geven. En
dat gaat het beste als mensen het zelf
kunnen zien, zelf kunnen beleven".
„Op de sterrenwacht geven wij verder
tips voor het fotograferen van de ster
renregen. Je moet er vanuit gaan dat je
maandagnacht ongeveer één waarne
ming per uur op de foto krijgt, terwijl
dat normaal iets van eens per honderd
uur is. Met het oog zie je er nog veel
meer - enkele tientallen per uur - om
dat het netvlies veel gevoeliger is dan
welke film ook. Vooral in de nanacht zal
er veel te zien zijn. 's Avonds bewegen
de Aarde en de meteoren zich in dezelf
de richting, 's Morgens draaien ze tegen
elkaar in. Je hebt dan eigenlijk hetzelfde
als op de weg: er zijn meer tegenliggers
dan inhalers".
in besch
i. Den Haaj
•.pr. 22.0 I
7Q, b.g.f 1
