nale
Kamperen tijdens het parkeren
fi
Pitstop
Wespen
In DE BOOT
NEDERLANDERS EN HET VERSCHIJNSEL RASTSTATTE
Nevenbedrijven
CcidócSouAcmt'
1BER
men vak
itr. korti
le, luxe
e waard
TK Gees
19/8 ho
rek 23/f
17 dgn.
Vogels doen het in de
winter, Nederlanders in
de zomer: de grote trek
naar het zuiden. Bussen,
vliegtuigen en
hogesnelheidstreinen
ten spijt, Nederland pakt
massaal de auto. Om
regelmatig neer te
strijken op
parkeerplaatsen langs
Belgische, Luxemburgse
en Franse snelwegen.
Daar worden niet alleen
de benen gestrekt, maar
ook maaltijden bereid
en genuttigd.
Gezamenlijk wordt
gesleuteld aan auto's en
caravans. Overdag een
drukte van belang,
picknickende gezinnen
vormen een
lappendeken op het gras.
's Nachts heerst een
diepe rust, ligt iedereen
op een oor. Lief en leed
wordt gedeeld tijdens de
pitstops. Een
verslaggever deelde mee.
LUXEMBURG - Laat uw zware
voet maar thuis is de kreet waar
mee België kilometervretende Ne-
derlanders verwelkomt. En terecht,
Want caravans, Alpenkreuzers en
zwaar beladen personenauto's met
gele nummerborden proberen die
.lastige hindernis richting de Franse
of Spaanse zon zo snel mogelijk te
nemen. Plankgas tot minimaal de
stad Lille is bereikt. Of in tegeno
vergestelde richting tot de Neder
landse grens is gepasseerd.
Het vertrouwde lint gele nummerborden
verbrokkelt al snel na België of Luxem
burg. De parkeerplaats roept, al was het
lleen maar om even van de jengelende
:inderen achterin de auto af te zijn. Ve
en maken de eerste stop op de Aire de
Phalempin Ouest, een romantische
naam voor een doodgewone parkeer
plaats vlak onder Lille. Dorstige honden
worden gelaafd, een meisje laat een heel
jong poesje aan een lang touw uit en de
automobilisten strekken de benen ge-
huid in donkerblauwe korte broek of
■■^■■glimmend trainingspak. Na de file voor
X^fl Jde sanitaire stop - toilettas tussen de
*jm tanden want de toiletten zijn uitge-
woond - gaat de achterklep open en
Eiwordt de koelbox tevoorschijn gehaald.
Staand worden koffie, limonade en
thuisgesmeerde broodjes genuttigd. Een
IJ beeld dat op vele parkeerplaatsen het-
zelfde is.
Opvallend op deze Aire is de houten
keet van de Société des Autoroutes du
INord et de l'Est de la France (SANEF),
een soort ANWB annex VW-kantoor
tje. Bladerend door het gastenboek blijkt
dat de Nederlanders de verleende servi
ce op prijs stellen. Gratis kaarten van
Frankrijk, overzichtskaarten van de
knelpunten Parijs, Lyon en Bordeaux
zijn van harte welkom. De meeste land
genoten op deze route vertrekken naar
het zuidwesten, Dordogne en Bordeaux.
De inlichtingen die worden verstrekt
gaan meestal over de diverse routes, de
Itolwegen en het wisselen van geld.
„Sommige mensen vragen naar het weer
op hun vakantieadres. Als het niet goed
is, dan wijzigen ze onmiddellijk van be
stemming", maakt de hoofdschuddende
medewerker mee.
5JONNEN
ij turft de mensen die de kantoorkeet
jin de zomermaanden bezoeken. Over de
persoo|maanci junj Waren dat er in totaal 2727.
De Nederlanders maken daar ruim 63
procent van uit. „Juni is nog rustig",
zegt de man, die vervolgens met de cij-
,.c.«fers van juli op de proppen komt. Bijna
/7TÏ13 .000 bezoekers bevolkten de keet,
De kle
van de auto gaat open en de bekertjes en de koelbox worden tevoorschijn gehaald.
ruim 71 procent van Nederlandse natio
naliteit. Het is duidelijk door wie de
Franse autowegen worden gefinancierd.
Ruim twee miljoen Nederlanders rijden
dit seizoen door Frankrijk. Kreunende
Kadettjes met caravans, of iets wat daar
op lijkt, rijden broederlijk naast dure
Mercedessen met airconditioning. Patat-
kramen op de Aires serveren vette patat
die het credo 'gaar' niet eens verdient.
Bij wegrestaurants wordt daar nog vette
kip en worst aan toegevoegd. Het is be
grijpelijk waarom de reizigers liever
koelboxen mee slepen. Van Lille tot en
met Narbonne staat hetzelfde dure junk-
voedsel op het menu.
'Sjon één tot en met vijf zijn met de bus
op weg naar Blanes (Spanje). Het gezel
schap uit Leiderdorp valt op in zalmroze
t-shirts met daarop Sjon 1 oplopend tot
5. Zonnebrillen, Amerikaanse baseball
petten, legerkisten en een gettho-blaster
die de geluidsbarrière probeert te halen,
maken het beeld compleet. Dit zijn de
jongeren die op originele wijze vakantie
vieren. Programma: stappen, slapen op
het strand, stappen en slapen op het
strand. Bagage: blikken bier, sloffen siga
retten, sigaren en pakken condooms.
„Anders is het geen vakantie", zegt Lou
van Wijngaarden (18) stoer. Lou? „Ja,
niemand heet John, dat is maar een or
dinaire naam".
Het is druk op de parkeerplaatsen ter
hoogte van Luxemburg. Nederland keert
de komende weken massaal huiswaarts.
Vrachtwagenchauffeur Arend Bult is op
weg naar Vollenhoven. Hij heeft er in
middels zo'n 5500 kilometer op zitten.
Vrouw en twee kinderen vergezellen
hem. Hij vindt het normaal dat de Ne
derlanders aan een stuk door jakkeren,
dat doet hij zelf ook. Roekeloos rijdende
Nederlanders heeft hij niet gezien. Ze
rijden beschaafd, zegt hij. „Het is wel
dom dat de Hollanders altijd in het
weekeinde vertrekken. Als ze doorde
weeks gaan, is het veel minder druk".
Joop Walenkamp, vakantiebaardje, kor
te broek, zonnebril, rust uit op een Aire
ter hoogte van Thionville. Eigenlijk rust
zijn vrouw uit, want zij rijdt, domweg
omdat de Leidse wethouder van verkeer
geen rijbewijs heeft. Hij is op de terug
weg van Genève. „Snel naar huis, want
dan kan ik thuis nog even vakantie vie
ren, dat vind ik leuker, kan ik een beetje
varen door de grachten".
„Wil je ook een broodje", vraagt een fa
milie uit Bemmel, die wel met foto,
maar niet met naam in de krant wil. Ze
smeren vanaf het dekzeil van de caravan
stokbroodjes. Blikjes tonijn en potten
jam worden opengemaakt tot groot ge
noegen van de horden wespen. De ge
streepte krengen zwermen werkelijk
overal in en omheen. „Ach, ze zijn nog
jong, ze steken nog niet", weet de
vrouw. De plaag deert meer mensen
niet, ze picknicken rustig op slaapzakken
op het gras. Koken hun potje op een gas
stel buiten of in de caravan. Al blijft het
lastig, het daaropvolgende jagen op wes
pen tot de dood erop volgt tijdens het
autorijden.
Het is ruim dertig graden Celcius, de
zon brandt op de wagens, stooft de inzit
tenden. De Aires bieden nauwelijks be
schutting, soms zorgt een handjevol bo
men voor een beetje schaduw. De cara
van van Eddy Schreur uit Genderingen
Langs de grote weg worden op het plastic
dekzeil broodjes gesmeerd en genuttigd.
m FOTO'S: SACHA PIETERSE
is koel, de eigenaar zit binnen in korte
broek en blote bast. Hij en zijn vrouw
hebben er al aardig wat kilometers op
zitten. Ze zijn een dag eerder heel vroeg
vertrokken uit Montpellier, hebben op
een Aire overnacht en zijn 's ochtends
vroeg weer verder gereden. En goed ge
slapen? „Tsja, zo'n grote parkeerplaats is
altijd rumoerig, auto's en vrachtwagen
rijden af en aan. De caravan trilt ervan.
Maar het is veilig, je staat tussen landge
noten, je helpt elkaar". Het schrikbeeld
van leeggeroofde auto's en caravans is
voor menigeen de reden om bovenop de
bagage te slapen, het ongemak wordt
voor lief genomen.
Zonder een spier va
trekken vertelt G. Bex uit I
hij de nacht langs de weg heeft doorge
bracht in zijn motorboot. En hij heeft
nog lekker geslapen ook. Zijn vrouw en
twee kinderen sliepen in de Amerikaan
se stationwagen. De formaten van zowel
boot als auto zijn reusachtig, bij elkaar
weegt de combinatie zo'n 4500 kilo. Een
huisje met aanlegsteiger bij Rosas (Span
je) was de reden waarom het gevaarte
wordt meegetorst, heuvel op, heuvel af.
Goede klandizie leidt tot files bij de
goedkope benzinepompen in Belgiè en
Luxemburg aan beide kanten van de
snelweg. De twee parkeerplaatsen langs
de Luxemburgse thuisroute bleven van
enig natuurschoon verschoond. Het zijn
complete fabrieken, waar invoerrecords
worden gebroken in de tabakswinkel en
de benzinepompen de brandstof niet
aangesleept kunnen krijgen. „Je bespaart
op 50 liter wel 35 gulden", roept een
man uit Zeeuws-Vlaanderen uit. Hij
heeft er graag drie kwartier wachten
voor over in de bloedhitte. File, ergernis
over wie er aan de beurt is, auto's die
moeten worden aangeduwd omdat de
chauffeur tot en met de laatste druppel
doorreed en dat allemaal voor gemid
deld drie kwartjes de liter goedkopere
benzine. „Vanavond gaan we van het
geld dat we uitsparen naar de chinees",
zegt een Rotterdammer. Dat zal een
feestmaal worden.
a Heen Nur Limonade (NL) en terug alle marken opmaken
BONN - Voor menig Nederlander
begint de vakantie pas als hij ber
gen ziet, in Zuid-Duitsland. Daar
vóór eet hij op een parkeerplaats
Jzijn van huis meegenomen brood
mes op. In de Raststatte waar hij
Istopt omdat hij nu eenmaal moet
Itanken, bestelt hij hooguit een fles-
Sje prik. 'Nur Limonade', overeen-
Ikomstig het NL op zijn auto.
Maar als de bergen in zicht komen, gaat
Ide huishoudbeurs royaal open. Het
Raststatte-personeel langs de Duitse
snelwegen kent dat typisch Nederlandse
I trekje. Zoals op de terugreis de Raststat-
ten tegen de vaderlandse grens een
'goeie' hebben aan terugkerende Neder
landers. „Alsof dan het allerlaatste Duit
se geld op moet. Of misschien omdat ze
weten dat er thuis toch niks in de ijskast
ligt".
Het zijn van die algemene uitspraken
die waard zijn wat ze waard zijn. Net als
de beweringen, dat sommige Raststatte-
uitbaters nachtmerries krijgen, telkens
als een bus Nederlanders het parkeerter
rein opdraait, terwijl anderen juist voor
Nederlanders de rode loper uitleggen.
Maar voor Raststatte-pachters en hun
personeel worden geen liever-koekjes ge
bakken. Elke klant is koning. De oerfilo-
sofie van het Duitse Raststatte-wezen is
nu eenmaal: verzorging. Pal aan de Au
tobahn moet de automobilist - van zui
nige vakantieganger tot joviale beroep
strucker - keurig zijn natje en droogje
kunnen vinden. Ook voor de auto.
Permanent open, dag en nacht, al is het
basisbegrip verzorging de laatste jaren
behoorlijk uitgebreid tot extra aandacht
bijvoorbeeld voor rolstoelgasten, lekker
bekken en baby's. Eenheidsworsten wor
den langs de Autobahnen niet gebraden.
De gemotoriseerde klant moet vooral
een ruime keus hebben, vandaar de
soms indrukwekkende menuboeken.
Van keuzebeperking zoals bij McDo
nald's willen ze langs de Autobahnen
niet weten.
Wie de eigenaar van al die Raststatten,
tankstations en kiosken wil spreken,
moet in Bonn zijn. Op de kop van de
sjiek-romantische Poppelsdorfer Allee,
pal achter het station, zetelt in een zeer
stijlvol ingericht pand de Gesellschaft
fur Nebenbetriebe der Bundesautobah-
nen (GfN). Het is een door de overheid
in 1953 opgericht bedrijf dat namens de
staat alles wat er aan materiële verzor
ging langs de Duitse snelwegen staat, in
eigendom heeft en verpacht.
Het is een meer dan middelgroot bedrijf.
Niet zozeer qua eigen personeel (dik
tweehonderd werknemers) als wel qua
bezittingen en omzet. In de horecasector
alleen al zette de GfN vorig jaar bijna
900 miljoen gulden om.
De Raststatten-organisatie is nogal inge
wikkeld, zelfs al berust het op het simpe
le basisgegeven dat de staat het mono
polie heeft. Zomaar een Raststatte ope
nen is er niet bij. Dat ondervindt nu ook
het Nederlandse Van der Valk-concern,
dat in de nieuwe deelstaten (de vroegere
DDR) vlak voor de Duitse hereniging
een handvol contracten afsloot om er,
naar eigen familietraditie, een aantal
wegrestaurants te bouwen en te exploite
ren.
„Veel en goedkoop", zoals sommige
Duitse kranten het Van der Valk-be-
drijfsmotto noemen, maar dat is in Ne
derland al sinds jaar en dag bekend. „Al
les zelf doen. Van financiering tot de ar
chitect uitzoeken", zoals Vincent van
der Valk, mede-directeur van de Duitse
tak van het familieconcern, zegt. Alles in
eigen beheer van kamerplanten tot ka
mermeisjes, eigen baas over het type be
stek en de kleur van het behang.
En d&t is nu juist het allesomvattende
verschil met de praktijk in de Bondsre
publiek. Daar kun je als toekomstige
pachter inschrijven op een Raststatte.
maar je hebt te nemen wat er al staat. Je
pacht het bedrijf kant en klaar. Graag of
niet...
Een opmerkelijk voordeel aan het Duit
se systeem is, dat de 'kleine man' volop
kansen krijgt. In de politiek heet dat 'de
zorg voor de middenstand'. Dat ver
klaart ook voor een belangrijk deel de
uiterste terughoudendheid van de Duitse
overheid voor de machtsconcentratie
van hotelketens langs de Autobahnen,
zoals dat in Nederland, Frankrijk, Zwit
serland en Italië heel gewoon is.
Misschien was Van der Valk net iets te
vroeg. Want er wordt in Duitsland se
rieus gepraat over de privatisering van
de Nevenbedrijven. Als dat erdoor is -
misschien volgend jaar al - komen er
andere organisatorische en bedrijfseco
nomische modellen op tafel.
