Patriarch Moskou vreest missieijver Rome Niet te overdreven over identiteit, hè miT CcidócSommit t GEESTELIJK LEVEN OPINIE Schoolwijzer COMMENTAAR H ANC en Inkatha IAA Believe me you saved our CcidócSoiruMit VRIJDAG 26 JULI li dó Jongeren voeren gesprekken over arme kant van de wereld BOXMEER Ongeveer veertig jongeren kwamen in 1990 naar de organisatie 'Missie en Jongeren' in Boxmeer, om gesprekken te voeren over een eventuele leerervaring in de derde/vierde wereld. „Door zo'n ervaring hopen jongeren met hun idealen Wie op tijd sterker in hun schoenen te staan, zichzelf beter te kennen, meer gewaarschuwd oog te hebben voor menselijke noden in onze multiculturele wordtis al half maatschappij, de Nederlandse levensstijl te kunnen relativeren, qered een bewuster en critischer leven te gaan leiden en zich op een of andere manier in te zetten voor mensen in nood", aldus het jaar verslag van de organisatie, die wordt gesteund door een groot Chinees spreekwoord aantal orden en congregaties. De jongeren die naar Boxmeer kwamen voor een gesprek, voelen zich op een of andere wijze betrokken bij de arme kant van de wereld en proberen al of niet meer een leerervaring in de derde/vierde wereld hun weg door het leven te vinden. Behalve het voeren van bemiddelingsge sprekken organiseert 'Missie en Jongeren' weekeinden, biedt ze bemiddeling en organiseert ze het jaarlijks Wereldfestival en voor het eerst in 1991: het uitstippelen van routes naar 'de ande re kant van Nederland'. Minder mensen op bedevaart naar Med jugor je HEERLEN Ondanks de politieke situatie in Joego slavië heeft de Stichting Koningin van de Vrede besloten de bedevaart naar het Maria-bedevaart- soord Medjugorje door te laten gaanr Het geweld in Joegoslavië heeft wel tot minder belangstelling voor de bedevaart van volgende week geleid. Van de dertig mensen die zich hadden aangemeld, heeft bijna de helft zich teruggetrokken. Zestien pelgrims vertrekken 1 augustus uit Heerlen naar het dorp in de deelrepubliek Bos- nië-Hercegovina, deelt voorzit ter J.J. Lahaye van de stich ting desgevraagd mee. Volgens Lahaye is er in de omgeving van het bedevaart soord niets te merken van de spanningen in Joegoslavië. ..Die zijn er vooral in Kroatië". Belgische pelgrims die woens dag in hun land terugkeerden, hebben vrijwel geen proble men ondervonden. Op 24 juni was het precies tien jaar geleden, dat in Medjugorje melding werd gemaakt van verschijningen van Maria. Sinds die tijd hebben ongeveer 10 miljoen pelgrims het dorp bezocht. De Joegoslavische bis schoppen, die begin dit jaar in een cryptische verklaring lie ten weten, dat de verschijnin gen „niet bovennatuurlijk zijn", hebben het Vaticaan ge vraagd om een standpunt. Vol gens Lahaye is een verande ring in de houding van de bis schoppen waarneembaar. Vo rige maand ging de bisschop van Mostar, in wiens bisdom Medjugorje ligt en die de ver schijning van Maria altijd heeft bestreden, in het dorp voor in een mis ter ere van Maria. HENGELO De uitnodi ging van de paus aan de voorman van de Russisch- Orthodoxe Kerk patriarch Aleksej II om aanwezig te zijn op de komende Euro pese bisschoppenconferen tie, komt op een ogenblik dat de patriarch bezorgd is over toenemende Vati caanse invloed in de Sov jet-Unie. De recente benoemingen van bisschoppen in dé Sovjet-Unie heeft de vrees voor missione ring binnen de Orthodoxe Kerk verhevigd, zo blijkt uit een interview dat de patriarch gaf aan het Duitse blad Der Spiegel. De 62-jarige patriarch volgde vorig jaar de bejaarde patri arch Pimen op. De Estlandse priesterzoon was de eerste pa triarch sinds de revolutie die door de geloofsgemeenschap werd gekozen zonder tussen komst van de autoriteiten. De patriarch geldt als een man van het midden, die van zijn ambt in toenemende mate po litiek gebruik maakt. Het in grijpen van Moskou in de Bal- tische staten begin dit jaar ver oordeelde Aleksej II: „Het ge bruik van militair geweld in Litouwen was een zonde". Hij was de eerste kerkelijke hoog waardigheidsbekleder die de Russische president Boris Jelt- sin in het openbaar gelukwen- Opbouw De kerk is bereid een bijdrage te leveren aan de morele gees telijke opbouw van het land en er is werk genoeg, want heel veel mensen in de Sovjet-Unie hunkeren naar morele en geestelijke waarden. De kerk heeft wat dat betreft veel te bieden vanuit haar traditie. Het concept om de wereld eerst af te breken om haar vervolgens op te bouwen is op een mislukking uitgelopen. „Zonder historische ervarin gen kan de toekomst geen ge stalte krijgen", meent de patri- Een van de belangrijkste opga ven is die van de catechese. Er zijn twee generaties opge groeid die de bijbel niet ken nen. „De catechese is voor onze kerk een geweldige opga ve, als we niet willen dat deze christenen alleen in naam christenen blijven". Maar er is meer: godsdienstonderwijs op de scholen, allerlei vormen van categoraal pastoraat (zie kenhuis- gevangenis- en be jaardenpastoraat). Allerlei werk moet vanaf het begin worden opgebouwd en dat kost niet alleen veel gees telijke inspanning, maar ook veel geld. De kerk krijgt geen staatssubsidie en er is ook niet zoiets als de Duitse Kirchen- steuer. Omdat erg veel Russen nauwelijks voldoende hebben om hun eigen boontjes te dop pen, zal de kerk bij lange niet Symbolisch voor de nieuwe tijd: de patriarch (I) en president Gor- batsjov ontmoeten elkaar, vorig jaar. FOTO: AFP genoeg hebben aan de giften van de eigen mensen. Zonder hulp van de overheid is de kerk aangewezen op hulp uit het westen. Erg belangrijk is de redding van vele kerkge bouwen. Gedurende de afgelo pen tientallen jaren is er veel verloren gegaan van wat in enkele honderden jaren tot stand kwam. Westen De patriarch heeft ook zo z'n zorgen over de rol van het westen. Niet alles wat daar vandaan komt is zo positief. De patriarch wijst op de op pervlakkigheid van de media, de drugs, de rock. Beïnvloe ding door het westen van de leefwijze van de Russen heeft weinig te maken met humani sering en kerstening, vindt de patriarch. Bovendien is hij niet zo gerust op de houding die het westen ten aanzien van de Sovjet- Unie zal aannemen op het po litieke en economische niveau. Hij denkt dan aan een vere nigd Europa waarbinnen zijn land functioneert als leveran cier van goedkope grondstof fen en tegelijkertijd als dump plaats van afval. De patriarch heeft ook zo z'n zorgen over russisch-ortho- doxen in ballingschap die erg argwanend staan ten opzichte van de russisch-orthodoxe geestelijkheid die heeft ge heuld met de autoriteten van het Kremlim. Vele geloofsge noten in het buitenland willen duidelijke signalen van de pa triarch dat men berouw toont. De patriarch blijkt genuan ceerd te oordelen over derge lijke opvattingen. Hij erkent dat de leiders van zijn kerk door middel van politieke be noemingen op hun post kwa men. Maar er is meer te zeggen: zijn kerk heeft zeventig jaar in een zeer moeilijke positie verkeerd en het was de voormannen in die kerk niet te doen om trouw aan de atheïstische staat, maat om trouw aan het vaderland. Bovendien, velen in de kerk hebben geleden on- der het regime. Er waren de pesterijen voor menéen die naar het seminarie wilden. Zelf heeft de patriarch jonge mensen die priester wilden worden, verborgen gehouden voor de politie. De patriarch merkt op dat kritiek op de houding van de geestelijkheid gedurende de afgelopen de cennia komt van uitgerekend mensen die niet het lijden van het Russische volk deelden en in landen hebben geleefd waarin zekerheid heerst. Er zijn sinds de 'nieuwe tijd' allerlei veranderingen bezig zich te voltrekken. De kerk moet zich een positie verwer ven temidden van generaties die vervreemd zijn van de kerk. Dat is moeilijk, maar er is alle reden om positief te zijn: het aantal mensen dat zich wil laten dopen is verdriedubbeld en het aantal huwelijken is zelfs vertwintigvoudigd. boekwijzer Gedeeltelijk herstel van Middeleeuwse Olofskapel De dagen van Noach an de Universiteit van Am sterdam is een college-project geweest rondom het oerbeken- de bijbelse verhaal van de zondvloed en Noach. Van het college-materiaal is een boek boek verschenen: 'De dagen van Noach. De verhalen rond de vloed in schrift en oudste traditie'. De auteurs zijn de hoogleraren prof. dr. K.A. Deurloo, dr. R. Zuurmond en de docent vroege kerkgeschie denis drs. A.M. van Apel doorn. In een uitvoerig deel over de exegese-geschiedenis van het verhaal in Genesis ko men veel zeer interessante fei ten aan het licht. Uitgave: Ten Have, prijs ƒ34,50. beroepingen Nederlandse Hervormde Kerk Aangenomen naar Utrecht(toez.)(Wil- helminakerk) mevr. J.H.M. Broeyer- Bogers, vicaris te Utrecht(Nicolaikerk, SOW), naar Papendrecht G.C. Kunz te Waddinxveen. AMSTERDAM Nog on geveer twee weken heb ben de archeologen de tijd om in het zand en de modder, op de plek van de vroegere Olofskapel aan de Amsterdamse Zee dijk, te zoeken naar fun damenten, oude graven en andere bewijzen van de rijke historie van deze plek. Dat is slechts een fractie van de eeuwen die er zijn verstre ken sinds de kapel in de Middeleeuwen werd ge bouwd In de korte periode sinds 24 juni hebben de onder zoekers echter een aantal unieke vondsten gedaan. Vanaf eind 1992 werd de hui dige opgraving aan de Zeedijk het domein van in driedelig kostuum en keurige mantel pakken gestoken conferentie gangers en veranderde de naam Olofskapel in het Barbi zon Palace Congres Centrum. De meest opzienbarende vondst, zo maakte stadsarcheo- loog J. Baart bekend, is die van een Heilig Graf: een exac te kopie van het graf dat zich in de Heilige Kapel in Jeruza lem bevindt. De vondst is Overzicht van de werkkuil onder de voormalige St. Olafskapel. uniek voor Nederland en is vermoedelijk te danken aan een Amsterdams genootschap van Jeruzalemvaarders dat een soort bouwpakket van de Heilige Grafkapel en van het graf zelf mee terug nam naar Nederland. FOTO: ANP Die conclusie kan worden ge trokken uit de cijfers in de lange en korte eikenhouten balken in de funderingen die wijzen op een geprefabriceer de bouwwijze. Het toeval wil dat tijdens een opgraving in de buurt van de Elandsgracht in de Jordaan onlangs een minia tuur in natuursteen is gevon den van het Heilig Graf. De fundamenten van de Jeru- zalemkapel werden op grote diepte gevonden en verwijzen naar de contacten die Neder land in de 16de en 17de eeuw had met het zuiden. De Olofs kapel is meer een uiting van de contacten die er waren met Scandinavië. De Sint Olofskapel is één van de jongere en kleinere kerken van het Middeleeuwse Am sterdam, zo schrijft ir. R. Meischke in zijn boek „Neder lands woonhuis van 1300- 1800". De Oude Kerk, die mid den in de rosse buurt op een steenworp afstand van de Olofskapel te vinden is, de Nieuwe Kerk op de Dam en de gebedsruimte aan de Zee dijk vormden in die periode het centrum van godsdienstig leven. De Olofskapel heeft haar naam te danken aan de in 1035 vermoorde Noorse koning Olof die blijkbaar veel invloed heeft gehad op architecten. In meerdere steden in Europa blijken Olofskapellen naast de stadswallen te zijn gebouwd. Als men allerlei ontwik kelingen in het onderwijs en in de samenleving met elkaar vergelijkt, ziet men soms een merkwaardige tegenstelling. En dan met name als men het heeft over het belang van een levensbeschouwing. Of ook: het nastreven van een eigen identiteit. In de samenleving wordt op al lerlei terreinen weer steeds meer ingezien dat men niet zonder een le vensbeschouwing als uit gangspunt kan. In het on derwijs lijkt het soms of zoiets er minder toe doet. In de samenleving zie je dat normen en waarden weer een meer belangrijke rol gaan spe len. Immers, hoe kan zo'n sa menleving bestaan als er niet een aantal normen en waar den zijn waar men het met el kaar over eens is, die ook de basis vormen voor de spelre gels waar we ons met zijn al len aan moeten houden? Verder wordt het ook gewaar deerd dat in onze multi-cultu- rele samenleving wij elkaar de ruimte geven. Anderzijds wordt profilering daarbinnen ook in toenemende mate door beleidsmakers bevorderd. Daartegenover staan zaken als het pragmatisme, de geestelijk vervlakking door het meedrij ven op de golven van de trend en het primaat van het econo mische. In het onderwijs zien we dat onder meer door de twee laatstgenoemde zaken allerlei scholen ook steeds meer op el kaar dreigen te gaan lijken. En sommige leraren weigeren he laas in te zien dat hun vak op alle mogelijke manieren ook beïnvloed wordt door hun le vensbeschouwing. Verschillende organisaties pro beren nu wel opnieuw de pro filering te bevorderen, maar de huidige overheid lijkt daar bij nogal eens in de weg te gaan staan. Vindt zij het eigen lijk wel best, wellicht in de toekomst goedkoper, wanneer de profilering in het Neder landse onderwijs gaat afne men? Denken sommige be leidsmakers in Zoetermeer misschien toch wel: och wat doet het er eigenlijk toe? Met name de nog steeds voortdu rende grootschaligheidsrage zou het doen vermoeden. En daar dreigt de komende tijd nog iets aan te worden toe gevoegd, namelijk een ver plichting dat wachtgelders ook op een school van een andere richting dan die, waaruit zij afkomstig zijn, zullen moeten worden benoemd. Er zijn mo menteel ongeveer 20.000 wachtgelders in het onderwijs en die schijnen de overheid meer dan een miljard gulden per jaar te kosten. Begrijpelijk dat die overheid daar mee in haar maag zit. Ik geloof daarbij niet, dat dit probleem nu zoveel sneller wordt opgelost als de verplich ting van ook „benoeming bui ten de richting" er komt. Maar dat tussen haakjes. Zelfs pre mier Lubbers heeft zich er al mee bemoeid en voor, laten we zeggen, meer flexibiliteit gepleit. Maar ook hier proef ik toch weer iets van de mentali teit van 'dat het er toch eigen lijk niet zoveel toe doet'... Degene die zich dan op lid zes van artikele 23 van de Grond wet beroept, waar levensgroot de absolute benoemingsvrij heid van het bijzonder onder wijs staat vermeld, dreigt steeds vaker een reaktie te krijgen in de trant; 'niet zo overdreven hè?' En dit alles nu bijna iedereen het er wel over eens is, dat het juist die onderwijsgevende is die de voornaamste drager is van de identiteit van een school. Onze voorouders besef ten dat al heel goed. Toen in de vorige eeuw allerlei organi saties van het bijzonder onder wijs ontstonden, was één van de eerste taken die zij op zich namen het zorg dragen voor goede onderwijzers-opleidin gen. Die vormden in zekere zin de kern van hun werk. Momenteel heeft dat belang van de onderwijsgevende voor de identiteit van een school zelfs nog sterk aan betekenis gewonnen. Immers, de vanzelfsprekende vormgeving van die identiteit, toen scholen nog onderdeel waren van een zuil, is vaak verdwenen. Het komt nu nog meer aan op de zeggingskracht van elke onderwijsgevende af zonderlijk: wat heeft hij of zij voor geestelijke bagage in huis? De leerlingen gaan er ook meer op letten: zij willen weten waar hun leraar voor staat. Zij vragen het misschien niet openlijk, maar ze zijn er extra attent op... Verder is mo menteel de eigen vormgeving van de leerstof een heel essen tiële opdracht voor elke on derwijsgevende. In dit verband is het goed om eens te wijzen op een belang rijk experiment dat een twaalftal instellingen, die ten dienste staan van het christe lijk primair en voortgezet on derwijs, bij staatssecretaris Wallage heeft aangevraagd. Zij willen één of meer educatieve faculteiten vormen ten bate van onder meer de lerarenop leiding in het christelijk on derwijs. Daarbij zijn er vier facetten, die aandacht krijgen namelijk de zorg voor de leerling met name in het primair onder wijs, vergroting van het zelfs turend vermogen van een ba sisschool, levensbeschouwelij ke identiteit en inhoud van de vakken in de basisvorming, en een eigen profiel van de school voor voortgezet onderwijs in 2000. Dit is een voorbeeld van een streven om onderwijsgeven den op te leiden en te begelei den om de dragers van de identiteit van hun scholen te worden. Voor zover er schaal vergroting bij te pas komt is er nu eens geen sprake van le- door drs. K. de Jong Ozn. ze Ite v In Zuid-Afrika worden steeds meer details bekend Fde gulle hand waarmee de regering in eigen land en in I? bewegingen en partijen heeft ondersteund, waarvqvar wacht werd dat zij zich niet of weinig kritisch zoudent v£ len tegenover het apartheidsbewind. In Zuid-Afrika zk het om ruim één miljoen gulden die terechtkwam inP e van de Inkatha Vrijheidspartij van Zulu-leider ButheP>^r was een van de weinige zwarte leiders die zich verzeirai gen de economische sancties, omdat die meer de Ls zouden treffen dan de blanken. Minister van buitejtwi zaken Roelof Pik Botha heeft de betalingen verdedfctie als argument dat Zuid-Afrika internationaal werd belfn e als een paria. Regeringssteun aan bewegingen die té sancties ageerden, was volgens Botha in die tijd vof gerechtvaardigd. KO' ÏA VOOR het ANC, dat in een hevige politieke strijd wikkeld met de Inkatha, is het schandaal een buitel om Buthelezi's beweging nog eens zwart te maker heeft het ANC zelf ook wat onsjes boter op het hoi Groote-Schuurconferentie in mei van vorig jaar tusser gering De Klerk en het ANC is helemaal door Pretc taald, inclusief de hotelrekeningen van het ANC. Vq bekend dat het ANC grote firma's heeft verzocht om ke steun. En in het verleden was het ANC voor ee deel van zijn inkomsten aangewezen op steun uit voormalige Oostblok. Hoeveel geld daarmee gemoeitfcet weest zal waarschijnlijk nooit bekend worden. Een De mend aspect is de nog steeds wat geheimzinnige bancfor: het ANC en de Zuidafrikaanse communistische partipes weigering van het ANC zich om te vormen tot politie|dri tij. Het ANC beweert de enige rechtmatige vertegen* ii ger te zijn van de „zwarte meerderheid" en wil de mjvei het land op een presenteerblaadje aangeboden krijgejak noi De onthulling van het schandaal is een nieuw bewj de uiterst gecompliceerde situatie in Zuid-Afrika, [nd partijen tegenover elkaar staan die stuk voor stuk eeifun verleden hebben. Dat geldt natuurlijk voor de blanke" ring, maar ook voor de Inkatha en het ANC. Tegelijk moet geconstateerd worden, dat het onmogelijk is eende hoofdrolspelers van het politieke toneel te laten verd zonder dat het land volkomen in vuur en vlam w<#mi zet. Als Zulu-leider Buthelezi aan de kant wordt het toch al hevige geweld tussen zwarten onderling: ren. Aan blanke zijde is er geen alternatief voor presi(jec] Klerk. En het ANC kan voorlopig niet zonder de eveqar skunstenaar Nelson Mandela. Er is dan ook geen andde, lossing dan dat Zuid-Afrika voorlopig voortgaat op d|sit jaar door president De Klerk ingeslagen weg die moet^ tot een complete ontmanteling van de apartheid en r ming van een niet-raciale, democratische samenlevij— weg zal bezaaid zijn met nog veel meer obstakels en I nissen dan nu bekend zijn. Maar wie had na veerf^ apartheid anders verwacht? lives Dean TS Fan A AMNESTY INTERNATIONAL sj- Met uw steun laten wij onze stem horen. vensbeschouwelijke nivelle ring, zoals zo vaak. Op dit mo ment weet ik nog niet of de staatssecretaris, die dit soort experimenten heeft uitgelokt, de subsidie-aanvraag heeft goedgekeurd. Ik denk dat dit een goede ge legenheid voor hem is om eens te laten zien dat hij uiteinde lijk toch niet hoort bij die be leidsmakers die vinden „dat die identiteit er eigenlijk niet zoveel meer toe doet". Trou wens van een bewindsman voor het openbaar en het bij zonder onderwijs mag je ook niet anders verwachten. Uitgave Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff Pers bv) H" Kantoor Apothekersdijk 34, Leiden k Telefoon 071 -122 244 Telefax 071-134 941 -■ Postadres Postbus 112300 AA Leiden. Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk Telefoon 070 - 3190 933 Telefax 070-3906 717 Postadres Postbus 9. 2501 CA Den Haag Directeur/hoofdredacteur: J Leune f Adjunct-hoofdredacteur: J Timmers Chef-redacteur G - J Onvlee Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070-3190 808) L van Koot. Stadsredactie Leiden (tel. 071 -144 046 of 071 - 144 047) R Kleijn (chef). S Katsman, drs J van Zeijl Omgeving Leiden (tel 071 -144 048) K. van Herpen (chef). F. Buurman, rr drs R Koldenhof, M. Kraft, T Pieters >u: Sport Leiden e.o (tel 071 -144 049) K. van Kesteren Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815) j A van Rijn (chef), W Bunschoten, drs C van Haersma Buma, A. van Holsl E. Huisman, H Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K VOZl Sport algemeen (tel. 070 - 3190 826): F Werkman (chef), P. Alleblas, D DijM' D. Kiers, R. Langeveld, drs. H.-F Ruijl. n Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G. Ansems (coordinator), B. Jansma, H. PiëM*- Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven. I Foto (tel. 070 - 3190 838): M Konvalinka (chef), S Evenhuis, S. Pieterse L Opmaak (tel: 070 - 3190 831): Ch Bels (chef), A. de Bruijn, W Diekstra, L I B Hermans, J. Hofmeester, C. de Kier, H Nieuwmans, H Schneider tze Redactie-secretaresse (tel 070 - 3190 819): T Kors De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van: - freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebie - de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers UnieL dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nedef België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs K Swiers en Mlltt Ven De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't Hout (chef), H Bijleveldj land, P. Koopman, D van Rietschoten en K van Wees - het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus: s - de volgende correspondenten in het buitenland S Akkerman (Praag). drs D J van den Bergh (Peking), drs H. Botje (Tunis), A Courant (Athefea R Hasselerharm (Johannesburg), T Heard (Kaapstad), drs A Heering (fl0 B van Huet (Parijs), M de Koningk (Washington), H Kuitert (Nieuw Delhi F Lindenkamp (Sao Paulo), R Simons (Londen), drs R. Vunderink (Mo#n W Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G van Wijland (Belgrjq i F Wijnands (Bonn). J. Wijren (Brussel) d n 08.30 tot 17.00 u t 18 00 tot 19.00 u Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw) Bij automatische betaling, per maand Bij betaling per acceptgirokaart, per kwartaal per jaar Het abonnementsgeld dient voori 25,70 76,60 294,30 tel. 071 -122 244 Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 2