Schuld en boete
KLM wil kostenniveau
drastisch verlagen
KLM
BUITENLAND ECONOMIE
BEURS VAN AMSTERDAI
ABN Amro breidt uit in het Verre Oosten
CeidócSoiwmit
DINSDAG 23 JULI 1991 I
Continental en Pirelli gaan
mogelijk samen
AMSTERDAM De fusiebesprekingen tus
sen het Italiaanse bandenconcern Pirelli Tyre
Holding, genoteerd aan de Amsterdamse ef
fectenbeurs, en de Duitse branchegenoot
Continental moeten in het najaar beëindigd
zijn. Dit heeft president-commissaris W. Dek
ker, oud-topman van Philips, na de buitenge
wone vergadering van aandeelhouders giste
ren bekendgemaakt. „Anders gaat het te lang
duren", zo zei hij. Ook algemeen-directeur J.
Kingma denkt dat de gesprekken niet al te
lang zullen duren: „Wij hebben een deadline
en die kent Continental natuurlijk ook". De
twee grote concurrenten praten sinds mei dit
jaar met elkaar over een eventueel samen
gaan. De gesprekken kwamen toer\ in een
stroomversnelling, omdat Continental-voor-
zitter H. Urban, die een fusie geheel niet zag
zitten, het veld moest ruimen.
Dienstplichtig directeur ziet
af van collectief ontslag
TILBURG Financieel toezichthouder
B. Schellekens heeft de aanvraag om alle
29 medewerkers van het aannemersbe
drijf Rubo Tilburg te mogen ontslaan in
getrokken. Schellekens bezit het meren
deel van de aandelen van het aannemers
bedrijf. Omdat hij in militaire dienst moet,
zag hij geen mogelijkheid om het bedrijf
voort te zetten. Een verzoek om te wor
den vrijgesteld van militaire dienst is af
gewezen. Schellekens is echter onlangs
getrouwd. Zijn raadsman heeft nu een
nieuw verzoek om vrijstelling ingediend,
omdat hij nu kostwinnaar is. Dat verzoek
is thans in behandeling. In afwachting
daarvan heeft Schellekens de aanvraag
die hij bij het arbeidsbureau had inge
diend om zijn personeel te mogen ontslaan
ingetrokken.
EG-ministers nog niet eens
over gebruik zoetstoffen
BRUSSEL De Europese Gemeenschap wil voorlopig
voorzichtig aandoen met het toelaten van kunstmatige
zoetstoffen (cyclamaten) in 'soft drinks' zoals bijvoor
beeld Coca Cola. De EG-commissie moet eerst nog maar
eens nader onderzoek doen naar het mogelijke nadeel
voor de gezondheid van die zoetstoffen, zo is gisteren in
Brussel afgesproken in de bijeenkomst van de EG-minis
ters die zich met de wetgeving voor de grote open Euro
pese markt bezig houden. Drie landen (het Verenigd Ko
ninkrijk, Frankrijk en Griekenland) wilden gisteren niet
onmiddellijk akkoord gaan met het toestaan van het ge
bruik van deze cyclamaten. Zij willen eerst uitgemaakt
zien of het gebruik van deze kunstmatige zoetstoffen wel
zo onschuldig is als de producenten zeggen. Vooral de
Franse delegatie lag maandag in de EG-raad dwars Dat
land hecht waarde aan het feit dat onderzoek in de Ver
enigde Staten aangetoond zou hebben dat cyclamaten bij
dieren kanker veroorzaken.
Londen kwaad om VS-
blokkade van vliegtuigverkoop
LONDEN Groot-Brittannië en de Verenig
de Staten liggen met elkar overhoop omdat
het laatste land de verkoop van Britse vlieg
tuigen aan Iran tegenhoudt. Een woordvoer
der van het Britse ministerie van handel heeft
gisteren Washington beschuldigd van inconse
quent handelen inzake de levering van vier
vliegtuigen door British Aerospace (BAe).
Krachtens de Amerikaanse handelssancties
tegen Iran mogen vliegtuigen die buiten de
VS zijn gemaakt en die zijn uitgerust met
Amerikaanse onderdelen alleen aan Iran wor
den geleverd als die onderdelen niet meer dan
twintig procent van het totaal uitmaken. Vol
gens het Britse ministerie heeft Washington
tegen de levering van Fokkers aan Iran geen
bezwaar gemaakt en zitten er in de bedoelde
Fokkers evenveel Amerikaanse onderdelen
als in de toestellen van BAe.
MAATSCHAPPIJ VERWACHT DIT JAAR TRAGE GROEI
AMSTERDAM De
luchtvaart bevindt zich op
dit moment in zulke tur
bulente tijden, dat de di
rectie van de Koninklijke
Luchtvaart Maatschappij
(KLM) het niet aandurft
om nu al voorspellingen
te doen over de resultaten
van het lopende boekjaar.
De KLM rekent voor dit
jaar echter wel op een tra
ge groei, maar hoe zich dit
in de jaarcijfers zal verta
len blijft koffiedik kijken.
Dat blijkt uit het jaarverslag
over het afgelopen boekjaar
1990-'91 van KLM, dat van
daag in Amsterdam is gepre
senteerd. De nationale lucht
vaartmaatschappij heeft het
afgelopen jaar het slechtste re
sultaat sinds tijden behaald.
Zoals al eerder bekend werd,
bedroeg het verlies 630 miljoen
gulden tegen 340 miljoen gul
den winst het boekjaar daar
voor. Het eigen vermogen
daalde van 3,3 miljard tot 2,7
miljard gulden.
Hoge kosten
De hoge kosten binnen het be
drijf en de geringe stijging van
de produktiviteit, gecombi
neerd met de hoge prijs voor
kerosine en de ongunstige wis
selkoersen zijn de voornaam
ste oorzaken van het grote
verlies.
Een andere oorzaak is de Golf
oorlog. Die heeft ertoe geleid
dat het passagiersvervoer in
het laatste kwartaal slechts
met twee procent is gegroeid,
tegenover zeven procent in de
maanden daarvoor. Gemid
deld bedroeg de groei vier pro
cent. De KLM-directie ver
wacht dat de groei op lange
termijn weer op zeven procent
terugkeert.
Opvallend genoeg is het
vrachtvervoer in de periode
van de Golfoorlog sterk ge
groeid op routes waar het pas
sagiersvervoer sterk achteruit
ging. De KLM schrijft dit voor
een belangrijk deel toe aan de
inzetbaarheid van combi
vliegtuigen, die zowel passa
giers als vracht kunnen ver
voeren. Hierdoor kon de maat
schappij snel op veranderin
gen in de markt inspelen. Ook
voor wat de betreft de vracht-
sector gaat de KLM uit van zes
tot zeven procent groei, onder
meer door uitbreiding van het
aantal vrachtvluchten.
Marktpositie
De KLM-directie zegt door te
zullen gaan op de ingeslagen
weg, waarbij enkele aspecten
extra veel aandacht zullen
krijgen.
Zo heeft de versterking van de
marktpositie in Europa 'hoge
prioriteit'. De KLM wil dit be
reiken door intensieve samen
werking met zowel bestaande
als eventuele nieuwe partners
en het verhogen van de pro-
duktie. De deelneming van 35
procent in het Franse Air Lit
toral en het meerderheidsbe
lang van tachtig procent in
Transavia Airlines horen bij
dit streven. De samenwerking
met Northwest Airlines, waar
in de KLM via Wings Holding
een aandeel van twintig pro
cent heeft, zal verder worden
geïntensiveerd.
Ook het programma 'concur
rerend kosteniveau' zal verder
worden uitgevoerd om de kos
ten binnen het bedrijf verder
terug te dringen. De directie
benadrukt nogmaals dat de
hoge kosten de maatschappij
zeer kwetsbaar maken.
De versterking van de marktpositie in Europa van de KLM 'hoge prioriteit'.
I FOTO: DIJKSTRA
AMSTERDAM ABN Amro
heeft het kantoor van de Ame
rikaanse Chemical Bank in de
Zuidkoreaanse hoofdstad
Seoul overgenomen. Dit kan
toor stond sinds begin dit jaar
te koop en ABN toonde be
langstelling. Thans is de beno
digde toestemming van de toe
zichthoudende autoriteiten
binnen, zodat ABN Amro de
werkzaamheden van deze ves
tiging onmiddellijk heeft over
genomen.
ABN Amro werkt al geruime
tijd in Seoul op het gebied van
financiering voor het bedrijfs
leven. Door de toevoeging van
de Chemical-vestiging zal het
balanstotaal van ABN Amro
Seoul circa ƒ800 miljoen be
dragen.
De grootste Nederlandse han
delsbank heeft ook vergunnin
gen gekregen om vertegen
woordigende kantoren te ope
nen in China (Shanghai) en
Thailand (Bangkok). De bank
die al in de Chinese hoofdstad
is gevestigd, wil zich ook in
Shanghai manifesteren, omdat
met name in die regio het han
delsverkeer plaatsvindt. ABN
Amro is de enige Nederlandse
bank in Shanghai. De aankoop
van Chemical Seoul en de ope
ning van steunpunten in Chi
na en Thailand past in de stra
tegie van ABN Amro haar
aanwezigheid in het Verre
Oosten geleidelijk te verstevi
gen zowel door zelfstandige
groei als via overnemingen.
Argwanend gadegeslagen door de bevolking van hun landen onder
handelen de regeringen van Tsjechoslowakije en Duitsland over een
vriendschapsverdrag dat een definitief einde moet maken aan vijftig
jaar vijandschap en wantrouwen. De verdrijving van de Sudeten-Duit-
sers uit Tsjechoslowakije is daarbij een van de pijnlijkste gesprekspun
ten, maar hun eis tot schadevergoeding wordt niet ingewilligd.
TSJECHOSLOWAKIJE EN DUITSLAND ONDERHANDELEN
OVER VERDRAG
Idoor
STEVO AKKERMAN
PRAAG Soms spreekt
een register boekdelen. In
de Tsjechoslowaakse
boekhandel is sinds kort
de 'Geschiedenis van
Tsjechoslowakije in hoofd
lijnen' van J.V. Polisenk-
sky verkrijgbaar en wat
vermeldt de auteur onder
het trefwoord 'Nazi's'?:
„Zie ook Duitsland, Sude-
ten-Duitsers". Zo ziet Po-
linsenksky dat inderdaad:
Duitsland, Sudeten-Duit-
sers, nazi's: één pot nat,
weg ermee.
„In het nieuwe Tsjechoslowa
kije is geen plaats voor de
meerderheid van de Duitse be
volking die in dienst van de
vijand de mede-mensenlijk-
heid verkocht voor wat scha
mele materiële voordeeltjes",
aldus de historicus. In 1946,
dat wel.
Het boek dat nu in de winkels
ligt, is een herduk van een
manuscript van 45 jaar gele
den, al wordt dat bij gebrek
aan voor- of nawoord zorgvul
dig verzwegen. Geen wonder
dat de auteur zo onbekom
merd anti-Duits is: hij had de
oorlog net achter de rug. Maar
waarom is dan uitgerekend dit
boek opnieuw uitgegeven? Is
er in al die jaren niets veran
derd?
Verdrag
Toch wel. In 1973 werden de
betrekkingen tussen Tsjecho
slowakije en Duitsland offi
cieel al genormaliseerd en op
dit momeQtwordt de laatste
hand gelegct^an de tekst van
een vriendschapsverdrag dat
de beide landen zeer binnen
kort zullen sluiten.
Over alle paragrafen (betref
fende politieke, economische
en culturele samenwerking)
bestaat overeenstemming, be
halve over één en die betreft
„het verleden", zo zegt een lid
van de Tsjechoslowaakse dele
gatie. Dat is ook precies wat de
bevolking dwars zit, het verle
den. De Tsjechen zijn niet ver
geten welke rol de Sudeten-
Duitsers in de oorlog gespeeld
hebben, de Sudeten-Duitsers
hebben het de Tsjechen niet
vergeven dat ze na de oorlog
collectief het land uitgegooid
zijn; als 'Vertriebenen' eisen ze
nu schadeloosstelling.
Bij de vorming van Tsjechoslo
wakije in 1918 telde de staat
drie miljoen Duitse onderda
nen. Hun loyaliteit aan 'Praag'
werd voortdurend op de proef
gesteld; de Duitstalige broe
ders in Oostenrijk en Duits
land probeerden hen los te we
ken van de Tsjechen en naar
mate het Derde Rijk van Hit-
Ier concretere vormen begon
aan te nemen, werden de Su
deten-Duitsers gevoeliger voor
de lokroep van de overzijde.
Ze vormden hun eigen natio-
naal-socialistische partij die bij
de verkiezingen van 1935 6o
procent van de Duits-Tsjechi
sche stemmen vergaarde.
Bijltjesdag
Om een lang verhaal kort te
maken: voor de bezetting van
Tsjechoslowakije door de na
zi's fungeerden de Sudeten-
Duitsers er als een vijfde ko-
lonne, tijdens de bezetting
werkten velen van hen actief
mee aan de onderdrukking
van de Tsjechen (Slowakije
was niet bezet, maar werd een
'onafhankelijke', Hitler-vrien-
delijke staat).
Na de bevrijding van Tsjecho
slowakije kwam het tot een
bijltjesdag. De drie miljoen Su
deten-Duitsers werden en
masse over de grens gezet,
waarbij de Tsjechen bepaald
niet zachtzinnig te werk gin
gen: duizenden Duitsers, man
nen, vrouwen en kinderen,
verloren het leven. Nu de re
latie tussen Tsjechoslowakije
en Duitsland opnieuw onder
werp van gesprek is, halen de
Vertriebenen via ingezonden
brieven in Duitse en Tsjechi
sche kranten herinneringen op
aan de wraaklust die hen ten
deel viel: „Schlagt sie, tötet
In het na-oorlogse Tsjechoslo
wakije, waar anti-fascisme en
anti-imperialisme hoogtij vier
de en Duitsland dus nog steeds
als gevaarlijk te boek stond,
gold de verdrijving van de Su
deten-Duitsers als volledig ge
rechtvaardigd.
Maar Vaclav Havel was nog
maar nauwelijks president of
hij veroordeelde de transfer
als een vorm van kwaad met
kwaad vergelden, waarvoor
hij namens zijn volk vergeving
vroeg.
Grote opschudding in Tsjecho
slowakije, vooral onder de ou
dere generatie. Het partijblad
Rude Pravo barstte bijna uit
zijn kolommen van woede en
wist daarmee in elk geval iets
van zijn verloren gegane po
pulariteit terug te winnen.
Argusogen
Inmiddels zijn de Tsjechoslo-
waken echter wat meer ge
wend geraakt aan het morele
gehalte van hun president en
wordt zijn streven naar een
verzoening met de Duitsers
niet meer gezien als verraad
aan de nationale zaak.
Wel worden de onderhande
lingen met Bonn met argus
ogen gevolgd („vergeet de
slachtoffers van de nazi's
niet", eisten zes politieke par
tijen in een appèl aan de rege
ring) en bestaat er grote weer
stand tegen de claims die de
'Sudetendeutsche Landsmann-
schaft' bij Tsjechoslowakije
heeft ingediend. Deze Vertrie
benen die grote invloed heb
ben op de Duitse regeringspar
tij CSU, eisen bii de onderhan
delingen betrokken te worden
hetgeen hen door bonds
kanselier Kohl en minister
van binnenlandse zaken
Schauble ook min of meer is
toegezegd.
Franzs Neubauer, voorzitter
van de Landsmannschaft, wil
erg graag meepraten, omdat
hij meent de nodige rekenin
gen met Tsjechoslowakije te
kunnen vereffenen. De voor
malige bezittingen van de ver
drevenen moeten óf worden
teruggegeven óf er moet een
schadevergoeding worden be
taald voor de onteigening, al
dus Neubauer. De Tsjechoslo
waakse minister van buiten
landse zaken Jiri 'Dienstbier
heeft die eis van meet af aan
afgewezen.
Grenzen
Wat Kohl en Schauble hun
Vertriebenen ook mogen heb
ben toegezegd, in werkelijk
heid is hun bemoeienis met
het verdrag tussen Tsjechoslo
wakije en Duitsland nul kom
ma nul, zo verzekert ons de
eerder aangehaalde diplomaat.
In de eerste plaats zijn ze 'ui
teraard' niet vertegenwoor
digd bij de besprekingen en
vervolgens zijn hun claims ook
niet ingebracht door de Duitse
delegatie. Ze bestaan dus niet.
Desondanks is er nog een be
langrijke barrière die geno
men moet worden voor het
verdrag rond is. De Tsjecho
slowaakse delegatie vraagt,
daartoe aangemoedigd door
het federale parlement, om
een garantie van Duitse zijde
dat de huidige grenzen ook in
de toekomst gerespecteerd blij
ven.
Weliswaar bestaat er geen en
kel meningsverschil over de
grens (anders dan het geval
was met Polen en de Oder-
/Neissegrens), maar het is van
„psychologisch belang voor de
Tsjechische bevolking" dat dat
ondanks het al bestaande ver
drag van 1973 nogmaals wordt
vastgelegd, aldus de diplomaat.
Hij verwacht dat de Duitsers
daar wel op de een of andere
manier mee akkoord zullen
gaan en dat het vriendschaps
verdrag eind augustus, begin
september een feit zal zijn.
Welkom
Welke troost blijft er dan voor
de Vertriebenen? Geen enkele,
behalve de verzekering van
Dienstbier dat ze net als wie
ook welkom zijn als ze in
Tsjechoslowakije willen inves-
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 23270 - 23870 23330 - 23930 onbewerkt 240 - 310
bewerkt 25470 25530 bewerkt 350
Opgave: Drijfhout. A'dam
Zicht op Carlsbad, voormalig hoofdkwartier van de partij van de Sudeten-Duitsers. Na een toe
spraak van Hitler in 1938 braken in dit gebied regelmatig onlusten uit. FOTO: SP
teren en een bijbelse gelijke
nis, hen in de Frankfurter Al-
gemeine Zeitung voorgehou
den door prof. dr. Ferdinand
Seibt, afkomstig uit Haar.
In plaats van de Duitsers na de
Tweede Wereldoorlog via her
stelbetalingen te gronde te
richten, zo schrijft hij, kozen
de geallieerden ervoor hen op
de been te helpen en daarmee
de basis te leggen voor een
duurzame vrede. Diezelfde
Duitsers mogen nu de Tsje
chen niet economisch in het
nauw brengen. Seibt: „De bij
bel bericht over een rijke man
die schulden had bij de koning
en een arme man die schulden
had bij de rijke. De koning
schonk de rijke al zijn schuld
kwijt. Die ging daarop heen,
greep de arme en dreigde hem
in de gevangenis te laten wer
pen als hij hem niet onmiddel
lijk betaalde. Zij wij Duitsers,
de Vertriebenen inbegrepen,
tegenover de wereld niet de
rijke schuldenaar?"
19/07 22/07
allied signal 37% 36 cons nat ga
am brands 40 40 du pont
american tel 39 39 exxon
asarcoinc 26 26lord
bethlehem 17 17 genlelec
boemg 43% 43% genl motors
canpac 17% 17 genl public
chevron cor 74 73 goodnch
Chrysler 14 14 goodyear
Citicorp 15 14% hewlett-pac
cons edison 24 24 intl paper
Amev en Philips
uitblinkers op nog
steeds tamme beurs
AMSTERDAM Op het
Damrak was het gisteren weer
een tamme vertoning. De va
kanties zorgden voor aanhou
dend dunne markten waarbij
wat lichte vraag hier en daar
toch nog voor enige afwijkin
gen zorgde. De meerderheid
van de aandelen kon wat oplo
pen met zowel voor de stem
mingsindex als de CBS-koer-
sindex winsten van 0,3 punt op
respectievelijk 94,4 en ^00,1.
Philips bleef aantrekken en in
de namiddag zorgde ook Amev
voor enige opwinding, nadat
collega ING op de ochtend was
voorgegaan.
Amev eindigde procentueel als
nummer 1 door 2,4 procent
aan te trekken van 50,20
naar ƒ51,40. ING ging ruim 1
procent omhoog naar 48,90
bij een omzet van 26 miljoen.
Amev werd voor f 6,5 miljoen
verhandeld. Flinke omzetten
werden geboekt in Unilever
f 53,3 miljoen), Koninklijke
Olie 51,7 miljoen) en Philips
I48,4 miljoen).
Het Eindhovense elektronica
concern ontmoette opnieuw
buitenlandse belangstelling en
41 411/4 kim
46 47 merck ine
59 59% mobil corp
34 34 royal dutch
73 73% santa Ie
42% 42% sears roeb
23 23 'exaco
44% 45 unilever nv
38 38% utd technol
56 54 westingh el
71 71% woolworth
BEURS fhl
zag de koers ƒ0,40 aanzjar
tot f 32,60, een recordjna
1991. Eerder op de dagjsli
ook 32,80 neergeteld, (bi
optiebeurs was Philips c|oli
voriet met een omzet vakn,
opties, een kwart van detea
EOE-omzet. Unilever fct h
de een goede tweede nd
met 1800 contracten, (fee
aandelenmarkt deed h( m
vensmiddelenfonds hefou
goed met een vooruitgaat
ƒ1 op 160,70. [m
In de transportsector w^ 1<
Ommeren Ceteco vast mie
winst van 0,70 op 46,Ins
omzet bedroeg ƒ11,5 rrlJc
Favoriet van vorige lis
Heineken, deed het m«hi
dubbeltje verlies op /let'
koerstechnisch gezien vo
rustiger aan, maar de
van 14,2 miljoen zorgdl
een vijfde plaats op de
lijst. r~
Op de andere markten hl
de het gokfonds DOP
handelaren een lachbuH
fonds trok zich maar liei—i
procent of ƒ0,80 op toth"
Het gesjeesde uitvinders»
je wordt sinds eind ki
week op de incourante b
(het 'strafbankje') van de*^
verhandeld.
