!ush dwingt Israël
'nieuwe wereldorde
BUITENLAND
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
ANC eist aftreden
president De Klerk
Koning
Boudewijn is
de natie zelf
mMni
Soiwont
llexander Dubcek
;rlaat eigen partij
KAG De Tsjechoslowaakse parle-
htsvoorzitter Alexander Dubcek heeft
Slowaakse Publiek Tegen Geweld verla
de partij die twintig maanden geleden
en met haar Tsjechische zusterpartij
gerforum zo'n belangrijke rol speelde bij
omverwerpen van de communistische
iht. „Ik zeg mijn lidmaatschap van PTG
bmdat de partij zijn centralistische koers
{ft verlaten", zo verklaarde Dubcek. Vol
ta waarnemers ligt aan Dubceks besluit
[politieke verwijdering van hem en het
p ten grondslag. De regeringspartij PTG
aar rechts opgeschoven en stemt in met
straffe economische herstelbeleid van
[nier Marian Calfa, terwijl Dubcek zich
net kamp van de critici heeft geschaard.
Negen jaar cel voor
hoofd Securitate
Zoon activiste
doodgeschoten
Alexander Dubcek
BUKAREST Het voormalig hoofd
van de Securitate, de Roemeense gehei
me politie onder dictator Nicolae Ceau-
sescu, is gisteren door het militaire
hooggerechtshof tot negen jaar gevange
nisstraf veroordeeld. Generaal Iulian
Vlad (60) was in eerste instantie aange
klaagd wegens medeplichtigheid aan ge
nocide, waarvoor hij tot levenslang had
kunnen worden veroordeeld. Zonder
verdere uitleg zwakte het hof deze aan
klacht af; Vlad werd slechts schuldig
bevonden aan het aanmoedigen tot ge
nocide, waarvoor een maxiumstraf van
tien jaar geldt. Vlad werd gisteren te
vens de militaire rang ontnomen. Zijn
advocaat kondigde aan dat Vlad tegen
het vonnis in beroep zal gaan.
TEGUCIGALPA In Hon
duras is gisteren de zoon van
mensenrechten-activiste Lidu-
vina Hernandez vermoord.
Hernandez stelt het leger ver
antwoordelijk voor de dood
van haar zoon Marco Tulio,
die in San Pedro Sula, 100 km
ten noorden van de hoofdstad,
werd doodgeschoten. Het zou
een represaille zijn voor haar
pogingen militairen veroor
deeld te krijgen voor mede
plichtigheid aan politieke ver
dwijningen die in de jaren
tachtig plaatsvonden. Liduvi-
na Hernandez leidt het Comité
van Familieleden van Ver
dwenen Gevangenen.
Commissaris van politie
Los Angeles stapt op
LOS ANGELES De hoofdcommissaris
van politie van Los Angeles, Daryl Gates,
zal volgend jaar opstappen. Gates kreeg in
ternationaal bekendheid toen het Ameri
kaanse tv-station CNN een videotape uit
zond van grove mishandeling door agenten
van een zwarte inwoner van de stad. Een
onafhankelijke onderzoekscommissie heeft
Gates gevraagd zijn functie neer te leggen
omdat de stedelijke politiemacht doortrok
ken bleek te zijn van racisme en een groep
hooggeplaatste agenten kende die zich cri
mineel gedroegen. Na uitzending van de
tape kwam er een massale reactie van de
zwarte bevolking los. Gates noemde de mis
handeling een uitglijder. In een brief aan de
gemeenteraad schrijft hij te geloven dat hij
„een zeer goede chef" is geweest.
n[VIGE TWIJFELS IN JOODSE GEMEENSCHAP IN VS
jldARC DE KONINCK
HINGTON „De
idering van Baker, die
iel I heeft over „Syrië aan
kant en Israël aan
idere", suggereert dat
torele gelijkwaardig-
is. Maar die is er niet.
ië is een dictatuur en
J 5 terroristische staat",
Charles Schumer,
;egenwoordiger in het
Congres van
grotendeels joods dis-
in Brooklyn, New
Jk.
^glimer is een van de talloze
Inpe Amerikanen die dezer
>n hun argwaan uitten je-
de pogingen van presi-
Bush en diens minister
buitenlandse zaken,
|om Israël met haar Arabi-
buurlanden aan de confe-
tgïetafel te krijgen. „De ge
manier waarop Is-
wd onder druk wordt gezet,
•0Jt mij een zeer ongemakke-
"terkevoel", aldus Schumer.
,s„Ji is deze volksvertegen
woordiger 'niet tegen' het vre-
•ijJffensief van het duo Bush-
^r. De ambivalentie van
is kenmerkend
geestesgesteldheid waarin
zogeheten joodse lobby
te!merika zich bevindt: hoop
^ndelijk vrede, en angst in
,rbeArabische val om niet
^riJeggen een Amerikaans-
tt>ische hinderlaag te lo-
ieti
'Opvol
o zijn wel degelijk hoopvol.
SB&- ik kan niet anders dan
zijn ten aanzien van
motieven van Syrië", zegt
ana Cardin, leider van de
erentie van Voorzitters
Grote Amerikaans-joodse
nisaties. „De telefoon
niet stil; iedereen in de
e gemeenschap houdt de
i in. Iedereen zegt ener-
ja, maar anderzijds...", al-
Mark Talisman, directeur
ie Raad van joodse Fede-
nisaties met dit soort namen,
die tezamen traditioneel Ame-
rika's meest invloedrijke poli
tieke pressiegroep vormen. Te
zamen ook vormen zij in de
Amerikaanse hoofdstad het
professionele lobby-instituut
American-Israel Public Af
fairs Committee (AIPAC), dat
onder leiding van hyper-ener
giek directeur Tom Dine de
blijvende politieke en finan
ciële steun (5 miljard dollar
per jaar) van de VS aan Israël
probeert te verzekeren.
Al jarenlang heerst er veel
verdeeldheid onder Ameri
kaanse joden over Israëls ne-
derzettingenbeleid, de Pale
stijnse kwestie en een te voe
ren vredespolitiek. Die on
enigheid pleegt compleet te
verdwijnen zodra de joodse
staat direct in gevaar is zo
als tijdens de Golfoorlog
om opnieuw in alle hevigheid
op te laaien als het weer tijd is
voor strategie en beleid. Maar
de laatste weken, nu Bush en
Baker zo vastberaden aan een
vredesconferentie in het Mid
den-Oosten werken, is er voor
het eerst niet zozeer sprake
van verdeeldheid, maar van
wijd verspreide onzekerheid.
Beloning
tjk zijn in de VS de
„Dat de Arabische landen nu
de boycot van Israël willen op
heffen, is niet iets waar Israël
iets voor terug moet doen. Die
boycot was van meet af aan il
legaal", meent Shoshana Car
din. En Mark Talisman vindt:
„Het is bijna chantage wat Ba
ker' nu jegens Israël pleegt.
Wat een zure beloning voor de
militaire terughoudendheid
van Israël tijdens de Golfoor
log!"
Maar, kenmerkend voor de
huidige onzekerheid in Ameri
kaans-joodse kring, beide lei
ders erkennen dat de afloop
van de Golfoorlog en de nieu
we prominentie van de Vere
nigde Staten als enige super
mogendheid toch ook „nieuwe
kansen schept op Israëlisch-
Arabische vrede". „We hebben
nieuwe verhoudingen in de
wereld. Dit is een tijd met ma
gische mogelijkheden", aldus
Talisman. En Cardin zegt: „Als
§r een zoete vrede binnen
handbereik is, zal Israël die
grijpen".
De wijfelende houding van de
'joodse lobby' is maar een fac
tor waaraan Bush en Baker de
politieke kracht ontlenen om
hoog spel te spelen in het Mid
den Oosten. Een andere om
standigheid die Washington
tot 'agressief vredesbeleid uit
nodigt is de verdwijning van
de Amerikaans-Russische ri
valiteit in het Midden-Oosten
en het einde van de Sovjetunie
als grote economische en mili
taire compagnon van de meer
radikale Arabische landen als
PLO
„President Assad van Syrië
handelt niet uit liefde voor Is
raël, maar vanuit de politieke
berekening dat hij inmiddels
meer baat heeft bij een betere
relatie met de VS. Behalve de
Sovjetunie zijn ook de Oost
bloklanden voor hem wegge
vallen. Hij is voor economi
sche en technologische hulp
van het Westen afhankelijk.
Hij kan het Westen gebruiken
om misschien wel de meest do
minante factor in het Midden-
Oosten te worden, nu Irak
strategisch is teruggeworpen.
Wij willen daaraan meewer
ken op voorwaarde dat hij
vrede sluit met Israël", aldus
een zegsman op het ministerie
van buitenlandse zaken in
Washington.
Ook de verzwakte positie van
de PLO, die de 'verkeerde
kant' koos tijdens de Golfoor
log en die thans in Libanon
door Syrië wordt ontwapend,
draagt in Amerikaanse ogen
sterk bij tot verhoogde vredes-
kansen in het Midden-Oosten.
Maar de belangrijkste Ameri
kaanse drijfveer is mogelijk de
ambitie van president Bush
persoonlijk om de veelbelo
vende erfenis die de Golfoor
log achterliet en die zo zwaar
is beschadigd door gebeurte
nissen sindsdien binnen Irak,
te redden. Vrede in het het
Midden-Oosten is van meet af
aan als de test-case bij uitstek
gezien voor de 'nieuwe we
reldorde' die Bush wilde zien
oprijzen uit het puin in de
Golf.
Schwarzkopf
onderscheiden
De Amerikaanse
generaal Norman
Schwarzkopf heeft
gisteren de hoogste
Kuwaytse
onderscheiding
gekregen (foto
links). De
bevelhebber van de
geallieerde troepen
in de Golf tijdens de
oorlog met Irak werd
door de emir, sjeik
Jaber al-Ahmed al-
Sabah, geëerd met
de Orde van Kuwayt.
Een andere
'Golfheld', de
Amerikaanse chef
staf Colin Powell, is
ook op reis. Hij
inspecteerde
gisteren de wacht in
Moskou (foto
boven).
FOTO'S: AP
itastrofale
rspreiding
n cholera
Afrika
r|
"•A ^ÈVE Cholera ver-
fdt zich met 'catastrofale'
leid in delen van Afrika,
.leeft de Wereldgezond-
m jsorganisatie (WHO) giste-
i in Genève bekendge-
brganisatie van de Vere-
je Naties verklaarde dat in
ka meer mensen aan cho-
sterven dan in Latijns-
rika. Tot nog toe zijn dit
|in tien Afrikaanse landen
ule> gevallen en 3.488 doden
'gistreerd. Op het gehele
[rikaanse continent waren
van de 251.568 gevallen
Spookrit
Een Duitse goederentrein waarover het personeel alle controle had verloren, heeft zich gisteren na
een spookrit over acht kilometer vier meter diep in het stationsgebouw van Lüneburg geboord. De
politie maakte geen meldingen van slachtoffers.
FOTO:EPA
HET LEVENDE EILAND
JOHANNESBURG Het
Afrikaans Nationaal Congres
(ANC) van Nelson Mandela
heeft gisteren het aftreden van
president F.W. de Klerk ge
ëist. Eerder vroeg het ANC al
om het aftreden van minister
van wet en orde Adriaan
Vlok.
De eis van de anti-apartfceid-
sorganisatie komt nadat was
uitgelekt dat het blanke
bewind in het geheim geldelij
ke steun heeft gegeven aan de
Inkatha Vrijheidspartij van
Mangosuthu Buthelezi.
Aanhangers van het ANC en
van de door zulu's gedomi
neerde Inkatha hebben de af
gelopen jaren vele malen bloe
dige gevechten geleverd. Al
leen al dit jaar kwamen bij ge
vechten tussen leden van bei
de organisaties achthonderd
mensen om het leven.
Het schandaal onderstreept de
noodzaak voor een overgangs
regering die het land naar een
democratie moet leiden, zo
zegt het ANC. Zij verwijten de
regering een „dubbele strate
gie" te voeren. Hoewel zij zich
verplicht heeft tot vrede, voert
zij tegelijkertijd oorlog tegen
de democratische beweging
door het geniep de rivaal van
het ANC te steunen, aldus de
anti-apartheidsbeweging.
YS breiden onderzoek uit
naar herkomst foto MIA's
HANOI De Verenigde
Staten hebben het onder
zoek naar de herkomst
van een foto waarop drie
Amerikaanse soldaten
staan die sinds de Viet-
namoorlog worden ver
mist geïntensiveerd.
De Amerikaanse staatssecreta
ris van buitenlandse zaken,
Kenneth Quinn, zou naar
Vietnam en Laos vliegen en
proberen met een tien man
sterk team van het ministerie
van defensie dat op het ogen
blik een bezoek aan Thailand
brengt, daar de herkomst van
de foto te achterhalen. De foto
zou via de Thaise grens met
Kampuchea gesmokkeld zijn.
De onduidelijke foto kwam
vorig jaar september binnen
bij het Pentagon en toont drie
mannen die een bord vasthou
den met de datum 25 mei 1990
en een soort geheime code. Fa
milieleden zeggen met zeker
heid de mannen op de foto te
herkennen. In de VS is de
hoop opgeleefd dat niet alle
2274 militairen die te boek
staan als 'Missing In Action'
(MIA) dood zijn. In de jaren
zestig en begin jaren zeventig
verdwenen in Vietnam 1657
militairen, 528 in Laos, 83 in
Kampuchea en zes voor de
kust van China.
Vietnam, Laos en Kampuchea
ontkennen de drie militairen
gevangen te houden. In het
verleden hebben vluchtelin
gen, guerrillastrijders en ande
ren uit Indochina herhaalde
lijk botten, kaarten en brieven
meegenomen die van Ameri
kaanse MIA's afkomstig zou
den zijn. Vaak bleek het loos
alarm en waren de 'vinders'
alleen op zoek naar een finan
ciële beloning of naar visa
voor de VS.
- In zijn laboratorium heeft Prudon een ernstig gesprek
en zijn andere naaste medewerkers. „We zijn de aarde
genaderd", zegt hij, „en ik zie geen kans weer in onze baan
Dat wordt fataal, want door de aantrekkingskracht van
verliezen wij onze dampkring. Hij wordt met het uur
en er zit niets anders op dan dat we het eiland verla
de raket". De giro-raket kan maximaal 22 personen ber-
er zijn veertig technici op het eiland, zodat Rob de vlucht
tweemaal zal moeten maken. Snel wordt alles in gereedheid ge
bracht en Peach Mountain wordt gewaarschuwd om er op voor
bereid te zijn, dat de raket in aantocht is. Dan start Rob, terwijl
Prudon en zijn naaste medewerkers achterblijven. Ze zullen over
enkele dagen worden „geëvacueerd". Ze zullen al die tijd binnen
moeten blijven, want buiten is de lucht al zo ijl geworden, dat de
ademhaling er door wordt bemoeilijkt. Prudon heeft echter reser
ve-zuurstof meegenomen.
DINSDAG 23 JULI 1991
door JO WIJNEN
BRUSSEL Afgelopen weekeinde zijn de
zogenoemde koningsfeesten afgesloten waarmee
kracht werd bijgezet aan de zestigste verjaardag
van de Belgische koning Boudewijn en de
veertigste verjaardag van diens troonsbestijging.
Het siert de Belgen dat ze van een bijna
luidruchtige waardering jegens hun vorst hebben
blijk gegeven. En het siert hen vooral dat ze bij die
gelegenheid een opvallende, ja, zelfs unieke
eenheid aan de dag hebben gelegd. Want eenheid
is nu niet bepaald de.kurk waarop België drijft. Op
grond daarvan is het wellicht nergens moeilijker
constitutioneel koning te zijn dan juist in dit land.
Vandaar dat de Belgische koning zich altijd op
glad ijs bevindt. Zijn koningschap is een vorm van
acrobatie op het slappe koord dat in de
breedterichting over het land is gespannen.
Koning Boudewijn moet een onmogelijk volk bij
elkaar zien te houden dat door de politici steeds
meer van elkaar wordt gescheiden. België is de
afgelopen jaren in feite verenigd door het zoveel
mogelijk uiteen te drijven. De taalgrenzen bepalen
nu de afzonderlijke delen die een moeizaam tot
stand gebrachte federatie vormen. Het is net als in
een gezin waar twee voortdurend met elkaar
vechtende broertjes tenslotte ieder een eigen
speelkamer krijgen, met geen ander oogmerk dan
juist de eenheid van dat gezin te bewaren. Als
gevolg daarvan is België een soort dubbele
huishouding geworden. De scheiding van de
vechtende jongetjes leidt tot allerlei staatkundige
ongerijmdheden die voor buitenlanders niet te
verklaren zijn.
Maar het werkt wel.
Waarschijnlijk werkt het ook een beetje dankzij de
koning die het idee van de eenheid gaande moet
houden. Boudewijn staat echt boven de partijen.
Hij lacht bij wijze van spreken tweetalig. Hij moet
bij iedere hand die hij schudt voorzichtig zijn. Zijn
land is een politieke valkuil, de werkplaats van de
gramschap. Het schip van de staat blaast op twee
stoomfluiten, ligt in feite in twee havens voor
anker en vaart zo nu en dan met een dubbele
bemanning uit.
Als het waar is dat een vorst een eenzaam mens is,
dan is Boudewijn als gevolg van de Belgische
situatie natuurlijk een dubbel eenzaam mens. Als
hij één woord verkeerd zegt, loopt hij kans twee
keer verkeerd te worden begrepen. Alles weegt
dubbel zo zwaar en is twee keer zo erg. Op de
keper beschouwd heeft Boudewijn daarom niet de
veertigste, maar de tachtigste verjaardag van zijn
troonsbestijging gevierd. Hij heeft staatkundige
tropenjaren gemaakt, zogezegd.
Het gerucht wil dat Boudewijn het volgend jaar de
kroon aan de wilgen wil hangen. Dat is voor
iedere koning een moeilijke beslissing. Want zodra
vorsten aantreden of zich terugtrekken, stellen zij
hun ambt en -zeer in het bijzonder de
waarde en de zin van dat ambt opnieuw ter
discussie. De republikeinen gaan zich dan roeren.
Er ontstaan nieuwe twijfels over de monarchie.
Wat dat betreft komen constitutionele vorsten
zichzelf minstens twee keer in hun leven tegen: de
eerste keer als ze de troon bestijgen en de tweede
keer als ze ervan afstand doen. Een koning moet
er bovendien voor zorgen dat de publieke vijver
zonder rimpels blijft, dat de stilte rond zijn persoon
tot in het absurde wordt gecultiveerd. Dat
verplicht hem oud te worden en zo lang mogelijk
te dienen.
Het Belgisch kroningsfeest heeft het bewijs
geleverd dat Boudewijn als een rustige, wijze, oude
en boven de partijen staande koning is
geaccepteerd, als een man die om de stilte niet
te verstoren zelfs nooit heeft durven
schaterlachen en zich dus tot glimlachen heeft
beperkt.
Vandaag verblijft koning Boudewijn weer in zijn
paleis. Hij is opnieuw de gevangene in het glazen
huis der natie. Hij beweegt zich weer met bijna
onmenselijke behoedzaamheid in de porceleinkas(
die België heet. Hij balanceert andermaal op het
slappe koord van de tweetaligheid.
Buiten worden de slingers en de versieringen
opgeborgen. Het eerste rumoer van de aanstaande
verkiezingen is al hoorbaar. De politici grijpen
weer naar hun hoge hoeden om er staatkundige
konijnen uit tevoorschijn te toveren, terwijl het
gekoer van de duiven, die ze in hun jaspanden
verborgen houden, al wordt vernomen. Ze wetten
hun partijpolitieke messen en tuigen hun
gemeenplaatsen op.
Gisteren jubelde de natie nog. Vandaag krakeelt
België alweer. Maar toch: als er geen vorsten
bestonden, moesten ze voor dit land worden
uitgevonden. Koning Boudewijn is in ieder geval
meer dan België heeft verdiend. Waarschijnlijk is
hij het symbool van alles wat dit land nooit heeft
durven hopen en van alles wat het nooit zal
worden.
Koning Boudewijn is de som van Vlaanderen en
Walonië, waarvan België tenslotte de uitkomst is.
Hij is dus weliswaar in zijn dooie eentje de
natie zelf.
WESTERSE LANDEN:
ASEAN-lidstaten moeten
mensenrechten naleven
KUALA LUMPUR
Vertegenwoordigers uit
westerse landen hebben
gisteren de zes lidstaten
van de Associatie van
Zuidoostaziatische Naties
(ASEAN) opgeroepen
meer aandacht te beste
den aan de naleving van
de mensenrechten.
Het Westen wees de ASEAN
met name op de schendingen
van de mensenrechten in My
anmar (voorheen Birma) waar
de militairen weigeren de
macht uit handen te geven.
De ASEAN (Brunei, Indone
sië, Malaysia, Filipijnen, Sin
gapore en Thailand) wezen de
oproep van de westerse landen
van de hand. De lidstaten stel
den dat geen enkele groep lan
den haar normen met betrek
king tot mensenrechten aan
anderen mag opleggen.
„Canada is bedroefd over de
repressie door het militaire
bewind in Myanmar", zo zei
de Canadese minister van bui
tenlandse zaken Barbara
McDougall tijdens de jaarlijkse
bijeenkomst tussen de ASEAN
en haar belangrijkste handels
partners, de Verenigde Staten,
Canada, de Europese Gemeen
schap, Australië, Nieuw Zee
land, Japan en Zuid-Korea.
(ADVERTENTIE)
25 e
