Spitten zonder
te wroeten
Chaotische start van Franse competitie
Op zoek naar de miljarden geld goed
£eidóc Sotnant
DELFTS BEDRIJF ONTWIKKELT NIEUWE GRONDRADAR
DELFT Archeologische
fundamenten, bommen,
gifvaten, riolen en holen
van muskusraten. De één
vindt de bodem een puin
hoop, de ander wil er lie
ver zoveel mogelijk van
zien. In het laatste geval is
graven een mogelijkheid,
maar dat hoeft niet.
Grondmechanica Delft,
een onafhankelijk advies-
en onderzoeksinstituut,
'bekijkt' met radarappara-
tuur de bodem zonder dat
er ook maar een spade de
grond in gaat. Om het
huidige zoeksysteem te
perfectioneren, hebben
het ministerie van econo
mische zaken en het insti
tuut 350.000 gulden ge
pompt in onderzoek.
Al jaren worden bodems afge
speurd met radarmetingen.
Dat doen in ons land Grond
mechanica en nog twee bedrij
ven. De huidige generatie
grondradarapparatuur dateert
uit de jaren zestig. Volgens ge
ofysicus Van Deen van het
Delftse instituut kan de grond
radar binnen twee tot drie jaar
aanmerkelijk worden verbe
terd. „Het huidige systeem
werkt redelijk, maar we zijn
in staat iets te maken dat prin
cipieel beter werkt". Tijd dus
voor innovatie. Verbetering
aan het oude systeem moet
naar verwachting rond 1994
leiden tot de introductie van
een nieuwe generatie grondra
dars. Een investering van naar
schatting in totaal vijf miljoen
gulden, volgens Van Deen.
Om dat bedrag bijeen te krij
gen wordt de oprichting van
een soort gebruikersplatform
voorbereid met Rijkswater
staat, grote aannemers en de
Gasunie.
Frequentie
De werkwijze van grondradar
komt, in het kort, hierop neer:
evenals luchtradar, waarmee
schepen en vliegtuigen wor
den gelokaliseerd, maakt de
grondradar gebruik van radio
golven. De antenne van de ra
dar zendt een puls van een be
paalde frequentie de bodem in
en de weerkaatsing van die
puls wordt vervolgens geme
ten. De diepte waarop in de
grond kan worden 'gekeken' is
van tal van factoren afhanke
lijk, in het bijzonder de fre
quentie van de uitgezonden
radarimpuls (MHz). Hoe lager
de frequentie, hoe beter de in
dringing maar ook hoe kleiner
het vermogen voorwerpen van
elkaar te onderscheiden. Met
de antennes (80, 300 en 900
MHz) is gedetailleerd onder
zoek tot op een diepte tussen
0,5 tot 10 meter mogelijk. „Het
bijzondere aan de grondradar
is niet zozeer het apparaat zelf,
maar vooral de modellen om
de gegevens te interpreteren",
aldus Van Deen. Dat interpre
teren van gegevens leidt met
het huidige systeem volgens
Van Deen en projectleider ing.
T. Peters in ons land nogal
eens tot problemen. Je hebt
immers zand, klei, dan weer
veen of zout kwelwater. Een
andere handicap van het oude
systeem is dat de golven niet
zo diep de bodem in kunnen.
Met 80 MHz komt men in
zandgrond hooguit op 15 meter
diepte. In zware zeeklei komt
de radar niet verder dan een
centimeter of vijftig. Nieuwe
computerprogramma's moeten
vanaf 1994 in korte tijd duide
lijk maken of er een riool,
vliegtuigbom, een vat olie of
iets anders onder de grond
ligt.
Toepassingen
Grondradar wordt bijvoor
beeld gebruikt bij onderzoek
naar de opbouw van een zand-
lichaam onder een spoorweg
of weg. Onderzoek is ook van
Onderzoek op de A 12 (Den Haag/Utrecht) met een 80 MHz antenne.
belang als onder een rijksweg
een tunnel moet komen.
Meestal wordt een tunnel ge
perst of geboord. Maar ligt er
onder het wegdek nog een
stuk asfalt of een stalen rij
plaat, dan is de kans groot dat
de boorkop afbuigt of dwars
door het wegdek naar boven
gaat. In dat geval is het finan
ciële leed natuurlijk niet te
overzien. De radar biedt ook
uitkomst in een wirwar van
kabels en leidingen een vrij
gaatje te vinden. Drie jaar ge
leden verichtte Grondmecha
nica onderzoek naar de grond-
opbouw onder een geasfalteer
de weg in Schipluiden. Auto
mobilisten daar hadden te
kampen met vervelende kui
len in het wegdek. Wat bleek
na radaronderzoek? De onder
grond van het asfalt (hoogo
vensslakken) varieerde nogal
in dikte. Het profiel van de
grond verbeteren was goedko
per dan telkens nieuw asfalt
storten. In Eindhoven heeft de
radar van het Delftse instituut
begin dit jaar met succes zijn
diensten bewezen toen die
werd ingezet om bovengronds
te 'kijken' naar resten van
kasteel Eindhoven. Een goed
kopere methode dan het hele
centrum overhoop halen, met
alle gevolgen voor de plaatse
lijke middenstand van dien.
Op het terrein Ravensdonck
werden behalve fundamenten
ook een toren van het kasteel
en overkapping ontdekt.
Tenslotte, in de Flevopolder
moest het radarteam opdraven
om de gangen van muskusrat
ten te onderzoeken. De ratten
vanger alleen kwam er niet
uit. Dankzij de radar werd
duidelijk dat muskusratten
vele gangen blijken te graven
van pakweg één of anderhalve
meter. Pure misleiding, want
maar één gang leidt naar het
hol in de dijk. Volgens Van
Deen had een nieuwsgierig ge
worden journalist na publica
ties over de muskusratten zo
veel belangstelling gekregen
in het systeem dat hij vervol
gens graag met iemand van
Grondmechanica de duinen in
wilde om een paar bunkers uit
de Tweede Wereldoorlog te
zoeken. Toen de verslaggever
echter om een prijsopgave
vroeg, heeft hij nooit meer iets
van zich laten horen. 'Graven'
met radar is voor particulieren
(kosten: circa tien mille per
dag) nog niet echt interessant...
Kwartaalwinst
IBM smelt weg
ARMONK Het Ameri
kaanse concern International
Business Machines (IBM)
heeft zijn winst in het twee
de kwartaal zien wegsmel
ten. De computergigant
maakte gisteren bekend dat
het nettoresultaat is uitgeko
men op 114 miljoen dollar na
een winst van 1,41 miljard
dollar in het tweede kwar
taal van vorig jaar.
Over de eerste helft van dit
jaar is er een verlies opgetre
den van 1,72 miljard dollar.
Dat is veroorzaakt door een
voorziening van 2,2 miljard
dollar in de eerste drie maan
den van dit jaar voor pensi
oenbetalingen. Deze voorzie
ning hield verband met wijzi
gingen in de boekhouding van
IBM. De exploitatiewinst
kwam in het eerste kwartaal
uit op 532 miljoen dollar. In de
eerste helft van 1990 was er
sprake van een winst van 2,45
miljard dollar.
Per aandeel was er over het
tweede kwartaal sprake van
een winstdaling van 2,45 tot
0,20 dollar. Over de eerste zes
maanden daalde de winst per
aandeel van 4,26 tot 2,84 dol
lar. Over het tweede kwartaal
is een extra voorziening opge
nomen van 200 miljoen dollar.
Deze voorziening is getroffen
in verband met een herstruc
turering die dit jaar onder
meer zal leiden tot het ver
dwijnen van 17.000 arbeids
plaatsen.
De befaamde geldsilo van
Dagobert Duck zou in de
kortste keren leeg zijn als de
opgeslagen dukaten en ande
re munten gebruikt zouden
kunnen worden voor de fi
nanciering van de ontelbare
blutsen en schrammen die de
wereldeconomie heeft opge
lopen in de gouden jaren
tachtig.
Wat mij steeds weer opvalt in
tijden van neergaande con
junctuur is dat alle zwakke'
punten in de staatsorganen
en het bedrijfsleven zich zo
snel manifesteren en zulke
grote vormen aannemen. De
'mooi weer managers' ver
dwijnen in grote aantallen,
bij veel ondernemingen ver
keren substantiële winsten in
even substantiële verliezen
en de wildgroei in veel amb
tenarenkorpsen is een bron
van zorg. Daarbij manifes
teert zich een grote fusie-
drang, die een gevolg is van
de schaalvergroting die de
EG vereist èn van de behoef
te om steun bij elkaar te zoe
ken om zich te handhaven in
de grote boze wereld. Ook
stoer ogende managers met
een vlotte kwek hebben vaak
heel kleine hartjes.
Triest
Terug nu naar het geld. De
miljarden worden thans uit
alle hoeken en gaten bijeen
geschraapt zoals eens de cen
ten en dubbeltjes in de collec
tebussen van allerlei instel
lingen zorgden voor de leni
ging van de allerergste no
den.
Triest. Dat is dan ook het
enige juiste woord voor de
huidige financiële en econo
mische toestand in de wereld.
De groep van zeven grote in
dustrielanden wordt gecon
fronteerd met een aantal
vrijwel niet op te lossen pro
blemen. Zelfs de oude finan
cieel expert en wijsneus Dag
obert Duck zou voor die pro
blemen niet thuis geven.
Deze vrek, die de zenuwen
voortdurend door het lijf lij
ken te gieren, zou uit de hui
dige situatie vermoedelijk als
een ongeneeslijke psychiatri
sche patient te voorschijn ko
men.
Het wereldbeeld dat in feite
al nooit een fraai zwart-wit
patroon heeft vertoond, be
gint namelijk langzamerhand
te ontaarden in een massa
grijzen, waarin de grote ex
perts in het wilde weg rond
tasten - zij zien geen uitweg
meer uit die grijzen.
Eén ding staat vast: in de
veldslag om de beschikbare
miljarden zullen de winnaars
en verliezers elkaar afwisse
len. De Russen vrezen dat
alle beschikbare middelen
naar Midden- en Oost-Euro
pa zullen gaan, terzij de
Zuideuropese landen vrezen
dat er voor hen niets over
blijft. En Jacques Attali, de
Franse president van de Eu
ropese Bank voor Wederop
bouw en Ontwikkeling, is het
met de Russen eens - hij ver
wijt de groep van zeven grote
industriestaten een zuinig en
kortzichtig beleid jegens de
Sovjet-Unie.
Waarsch u wing
Het Russische imperium
heeft geld, veel geld nodig
ten behoeve van de nog pril
le aanzetten om te komen tot
een democratischer staats
vorm. Het gaat om ontelbare
miljarden, die nergens te vin
den zijn. Wall Street Journal
heeft dezer dagen echter al
gewaarschuwd dat de groep
van zeven die hulp niet kan
blijven weigeren. Attali zegt
in feite hetzelfde. Een van de
mogelijkheden om de Sovjet-
Unie te hulp te komen zijn
leningen met de Sovjet-gou
dreserve van 2.000 ton als on
derpand. Wat koop je voor al
dat goud? Een troy ounce
(31,1 gram) van dit edele me
taal kost thans in Londen 370
dollar, zodat een onderpand
ter waarde van bijna 24 mil
jard dollar (48 miljard gul
den) ontstaat. Bovendien kan
het westen de Sovjet-Unie
een buitenlandse schuld van
50 miljard dollar (rond 100
miljard gulden) met een jaar
lijkse rentelast van vier mil
jard dollar (8 miljard gulden)
geheel of gedeeltelijk kwijt
schelden. Tenslotte heeft een
Amerikaanse beleggingsana
list uitgerekend dat, indien
de Sovjet-Unie per hoofd der
bevolking een derde uitgeeft
aan de bedragen die de
Bondsrepubliek in de vroege
re DDR steekt, dat zou neer
komen op een bedrag van
8.000 miljard dollar (16.000
miljard gulden). Daarvan zou
dan 1.700 miljard dollar
(3.400 miljard gulden) door
het buitenland moeten wor
den opgebracht. Een plus
punt: met zekerheid kan ge
steld worden dat in de Sov
jet-Unie de politieke wil aan
wezig is om alle problemen
op te lossen en om pijnlijke
hervormingen in het oe-
staande stelsel door te voe
ren. Bovendien zeggen des
kundigen dat niet uitgegaan
mag worden van de veron
derstelling dat de Sovjet-
Unie het eeuwige leven zal
hebben.
Burgeroorlog
Zuidslavië staat aan de rand
van een burgeroorlog; de bo
dem van de schatkist wordt
zichtbaar. Er is dus geld, veel
geld nodig.
In Nederland en Duitsland
neemt de inflatie toe. Op wat
langere termijn moet enige
stijging van de officiële ren
tetarieven daarom niet on
mogelijk worden geacht, zo
dat het geld in beide landen
ongetwijfeld duur zal bijven.
De Verenigde Staten worden
geplaagd door een recessie
die volgens Alan Greenspan,
de voorzitter van de Federal
Reserve Board, het overkoe
pelende orgaan van de twaalf
centrale banken der VS, over
haar hoogtepunt heen lijkt te
zijn.
Japan gaat het duidelijk niet
meer zo voor de wind als een
half jaar geleden en wordt
bovendien geplaagd door
beursschandalen.
Nederland tobt, mede door
uit de hand gelopen tekorten
op de rijksbegroting, met een
grote verscheidenheid aan
netelige, ja zelfs afzichtelijke
financiële problemen. Iets
van die problemen ziet u in
de ontwikkeling vdn de
staatsschuld, die de laatste ja
ren in een angstaanjagend
tempo stijgt en thans ver
over de 300 miljard gulden
groot is. De rentelast op deze
schuld vormt, mede door de
monetaire unie met de
Bondsrepubliek, een steeds
grotere aanslag op de totale
middelen van de staat. Ik
vrees dat alle maatregelen
die nu genomen moeten wor
den om' de rijksbegroting-
1992 nog een enigszins aan
vaardbaar uiterlijk te geven
een gevolg zijn van die rente
last. Precies als de meeste an
dere westerse industriestaten
hebben wij veel te gemakke
lijk en op veel te grote voet
geleefd.
Raymond Goethals staat op een zijspoor bij Marseille.
PARIJS Na een chao
tisch tussenseizoen trap
pen de Franse clubs van
daag alweer af voor de
nieuwe voetbalcompetitie.
Die begint uiteindelijk
zonder Bordeaux, Nice en
Brest. Ze hadden een ge
zamenlijke schuld van
ruim 120 miljoen gulden,
waarvan driekwart alleen
al voor de Girondins. Na
juridische arbitrage be
sloot de Franse voetbal
bond het financiële wan
beleid van de drie clubs te
straffen met terugzetting
naar de tweede divisie.
Het geruchtmakende be
sluit heet de eerste stap in
een noodzakelijke sane
ring. De totale schulden
last van de ver boven hun
stand levende clubs be
draagt momenteel een
miljard francs, zo'n 330
miljoen gulden.
De formele degradatie van
Bordeaux, Nice en Brest (er
loopt nog een ultieme beroep
sprocedure) was een geluk
voor Rennes en Lens. Ze wer
den 'opgevist' uit de tweede
divisie. Tegen de zin van de
Franse bondscoach Michel
Platini. Hij had de gelegenheid
willen aangrijpen om de hoog
ste voetbalafdeling terug te
brengen van twintig naar
achttien clubs. Een kortere
competitie was volgens hem
welkom geweest bij de voorbe
reiding van het Franse elftal
voor de EK in Zweden. De
verwachtingen rond zijn ver
jongde elftal zijn hoog gespan-
Beter
Vanwege hun wankele situatie
hielden de meeste clubs zich
vrij kalm op de transfermarkt.
Dat gold uiteraard niet voor
Olympique Marseille, waar
Bernard Tapie weer eens de
bezem door de selektie haalde.
Raymond 'la science' Goethals
kreeg de schuld van de verlo
ren finale in de Europa Cup.
Hij speelde te behoudend, wat
eveneens de Franse beker
kostte. Opvolger Ivic moet wel
resultaten halen, al gaf Tapie
de van saai schaakvoetbal be
ruchte Joegoslaaf wel de tip
dat hij ster-aanvaller Chis
Waddie beter niet als rechts
back op kan stellen. „Ik zal er
voor waken dat Ivic het pu
bliek niet wegjaagt, ook al
winnen we met 2-0", aldus de
geldschieter die zijn zoveelste
trainer niettemin prees als
„nummer 1 van de wereld".
Een groepje bezorgde Olympi
que Marseille-supporters heeft
Ivic na de training al klemge
reden en gedreigd „zijn oren
af te snijden" wanneer in het
Stade Velodrome geen spekta
kel wordt geboden. Goethals
blijft overigens in Marseille als
technisch direkteur. Of Franz
Beckenbauer daar nog wat te
doen zal krijgen is vaag.
Dertien selectiespelers werden
door Tapie afgevoerd, waaron
der peperdure internationals-
bankzitters als Cantona, Ver-
cruysse en Stoijkovic. De laat
ste was lang geblesseerd en
ging in de uitverkoop (12 mil
joen gulden) naar Verona. Het
korte avontuur met de Joego
slavische ster kostte Tapie vijf
miljoen gulden. Drie degelijke
middenvelders werden met
Paris-Saint Germain geruild
tegen de veelbelovende inter
national Jocelyn Angioma.
Olympique Marseille inves
teerde verder in de breedte
met de harde verdediger Bails
(Montpellier), het werkpaard
Durand (Bordeaux) en goalt-
jesdief Xuereb (Montpellier).
Naar een buitenlandse 'supe
raanvaller' wordt nog gezocht.
Weer rijk
Paris-Saint Germain waant
zich weer rijk dankzij kwijt
schelding van de schulden
door de gemeente Parijs en
een injectie van veertig mil
joen gulden door de Franse
abonnee-tv Canal Plus, dat te
vens een nieuw clubbestuur
leverde. Nieuwe trainer Ar
thur Jorge (Porto) hoopt op
Michael Laudrup (Barcelona)
of Gary Lineker (Tottenham)
als aanvalsleider. Vast staat de
komst van Pardo, Germain en
Fournier (allen Marseille),
spelmaker Le Guen (Nantes)
en de Braziliaanse verdedigers
Geraldo (Porto) en Ricardo
(Benfica).
Monaco, Montpellier en pro
movendus Nïmes moeten een
eenzijdige competitie voorko
men. Bekerwinnaar Monaco
verleende daarvoor belasting
voordeel aan de Deense inter
national Sivebaek (Saint-
Etienne). Montpellier verkocht
zijn libero Laurent Blanc voor
zeven miljoen gulden aan Na
pels. Calos Valderama, de te
genvallende 'blonde Gullit'
kon uiteindelijk voor acht ton
worden afgedaan aan het
Spaanse Valladolid. Zijn plaats
wordt overgenomen door de
Bulgaarse strateeg Todorov.
De Nederlander Wilbert Su-
vrijn blijft de meest gewaar
deerde speler van de emotio
nele voorzitter Nicolin.
Parfum
Promovendus Nïmes gaf zo
veel geld uit dat de Franse
voetbalbond argwanend werd
en eerst in de boekhouding
wilde kijken alvorens de afge
sloten contracten te bekrachti
gen. Nïmes voetbalgekke bur
gemeester-parfumkoning Jean
Bousquet (Cacharel) heeft
minstens dertig miljoen gulden
uitgegeven aan Cantona en
Vercruysse (beiden Marseille),
Catalano (Auxerre), Lemoult
(Montpellier) en de Tjechische
libero Tittel. Het traditioneel
jop zijn eigen jeugd bouwende
Auxerre moet UEFA-cup spe
len zonder zijn superster Enzo
Scifo die naar Torino ging.
Jean-Marc Ferreri (Bordeaux)
keerde terug op het oude nest.
Middenmoters Metz, Cannes
en Caen deden verrassende
aankopen met respectievelijk
de Tjech Kubic (Florentina),
de Camerounse spits Oman-
Biyik (Rennes) en PSV'er Ad-
dick Koot alsmede de Franse
international Stephane Paille
(Porto). Geluksvogel Rennes
versterkte zich op de valreep
met de Braziliaanse routinier
Balthasar (Porto).
Nederlanders waren deze
transferperiode minder ge
wild. Peter Bosz (Toulon), Jos
van Herpen (Brest) en Henk
Vos (Metz) verlieten de Franse
competitie. Nieuwkomer is
'Willie' Gorter (ooit Willem
II). Hij werd door Caen ge
kocht van het Zwitserse Luga-
AMSTERDAM Het aflopen
gisteren op de optiebeurs van
een aantal juli-series heeft de
effectenbeurs nog enige kleur
kunnen geven. Konden de
handelaren 's ochtends nog
uitgebreid het televisie-verslag
over de Tour de France vol
gen, in de loop van de middag
moesten ze dit scherm weer
inruilen voor hun handels-
scherm.
Al met al bleek gisteren een
mild vriendelijke stemming op
de beurs te heersen waardoor
de stemmingsindex uiteinde
lijk met een winst van 0,2
punten op 94,1 sloot na vrijwel
de gehele dag nog 0,1 punt ho
ger te hebben gestaan. De
koersindex algemeen sloot 0,4
punt beter op 199,8. De omzet
bedroeg gisteren 1,5 miljard
waarvan 894 miljoen aan
obligaties en 614 miljoen aan
aandelen.
Bij de internationale waarden
wist Philips zes dubbeltjes aan
de koers toe te voegen op
32,20. De mogelijke verkoop
van de divisie informatie-sy
stemen aan Digital geeft beleg
gers weer moed om in het
elektronica-concern te stap-
BEURS
pen. De andere internj
trokken zich weinig a
de ongeveer 1,5 cent
dollar en wisten enkelar
beitjes winst aan de kip e
te voegen. Alleen KLWn
een verlies van twee (tre
tjes op 29,40 slikken, brd
|es
Bij de overige hoofqnd
moest Nedlloyd onder J g(
van de optiebeurs l,2nti>
naar 56,90. Stork leva d
ven dubbeltjes in op 4fe"
dat uit een analyse vanl..
fecteribank een winst jjegi
deel van 3 te voorscmd<
gekomen tegen 4,64er^
jaar. Heineken dat 's oÜig
nog een winst keni E
1,30, moest in de loop'on
dag daar weer wat vanbrk
ren om uiteindelijk' wi
kwaijes beter te sluian
157,40. De brouwer n 1
zich behaaglijk in de n
ten over een overnemtw
geruchten komen wd rr
om de twee a drie jaatv*
maar elke keer gaat d g<
wel omhoog. De omzên
ren bedroeg f 44,7 milj» v«
gewone aandelen Heinönt
17,2 miljoen aan ai h
Heineken Holding. len
jkt
c
