IG-waarnemers wacht zware taak
Expeditie is graf van
Djengis Khan op spoor
BUITENLAND
ïuwe vredesmissie
ir Midden-Oosten
Tolerante
mensen in een
aards paradijs
otland Yard pakt beroepsbedelaars op
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
laeSou/ui/nt
DINSDAG 16 JULI 1991
;aansverbod in
Iers opgeheven
Het nachtelijk uitgangs
in de Algerijnse hoofdstad Al-
fordt vannacht opgeheven. De
autoriteiten van Algerije heb-
gisteren bekendgemaakt. De
ok werd een maand geleden in-
tegelijk met het uitroepen van
(toestand. De maatregel werd ge-
na het uitbreken van bloedige
;n tussen fundamentalisten en
■idstroepen. De noodtoestand en
jtatie van de leiders van het isla-
Bevrijdingsfront (FIS) konden
irkomen dat de ongeregeldheden
ilopen weken weer oplaaiden.
1 eist het aftreden van president
Bendjeddid en de uitroeping in
een islamitische staat.
Regering Angola
verleent amnestie
LUANDA De Angolese re
gering heeft gisteren een alge
mene amnestie afgekondigd.
Duizenden tegenstanders van
de regering in Luanda die tij
dens de 16-jarige burgeroorlog
gevangen zijn genomen, ko
men daardoor op vrije voeten.
De amnestie geldt voor „mis
daden gepleegd tegen de
staatsveiligheid tot 31 mei".
Op die dag werd met de on
dertekening van een vredes
verdrag een einde gemaakt
aan de burgeroorlog. De am
nestiewet voorziet ook in de
vrijlating van 'lichte' misdadi
gers en strafvermindering.
Bulgarije sluit reactoren
onveilige kerncentrale
SOFIA De eerste van de twee nog
werkende reactoren in de Bulgaarse
kerncentrale Kozloduy wordt op 15 au
gustus gesloten. De sluiting van de twee
de van de totaal vier reactoren volgt een
maand later, zo is gisteren in Sofia be
kendgemaakt. De discussie rond Kozlo
duy ontbrandde in juni toen een commis
sie van het International Agentschap
voor Atoomenergie constateerde dat het
slecht was gesteld met de veiligheids
voorzieningen en onmiddellijke sluiting
adviseerde. Er waren veel radioactieve
lekken en ontoereikende veiligheids
maatregelen. De reactoren die in de ko
mende maanden buiten bedrijf worden
gesteld gaan begin volgend jaar na een
modernisering weer functioneren.
Hachelijke nacht Couppoging in Mali mislukt
BRECHT Een Neder
lands echtpaar heeft in het
Belgische Brecht een ha
chelijke nacht beleefd.
Overvallers, vermoedelijk
uit Nederland, sloten de
vrouw op in een bergkast
van haar huis en stopten
de man in de kofferbak
van zijn auto. Terug over
de grens, in de buurt van
Breda, lieten de overval
lers de auto met de man
achter.
Beide echtelieden werden
uieindelijk bevrijd. De buit
van de overvallers bestond
uit 175.000 frank, 12.000
gulden en juwelen voor 2
miljoen frank.
BAMAKO Een vooraanstaand lid van de re
gerende militaire raad en acht andere officie
ren zijn gisteren in Mali gearresteerd na een
mislukte staatsgreep. De Malinese president,
Amadou Touré, bevestigde voor de radio dat de
coup was afgeslagen.
Touré noemde majoor Lamine Diabira, de mi
nister van buitenlandse zaken, als de belang
rijkste leider. Diabira behoorde tot een groep
officieren die onder leiding van luitenant-kolo
nel Touré op 26 maart president Moussa Traoré
ten val bracht. De couppoging kan volgens poli
tieke waarnemers een bedreiging vormen voor
het tijdschema dat Touré heeft opgesteld voor
een terugkeer van het land naar een burgerbe-
stuur. Volgens schema moet op 29 juli een na
tionale conferentie beginnen met de voorberei
ding van de eerste vrije parlementsverkiezin
gen sinds Mali onafhankelijk werd van Frank
rijk in 1960.
VAN WIJLAND
ch
RADO De komst
twintig EG-waar-
s mag voor een deel
0qj partijen in het Joe-
C ische conflict een
aarde zijn geweest
te stemmen met het
takkoord van Brio-
verzekering dat
overeenkomst ook
aargezet en naar de
wordt uitgevoerd is
lerminst.
slS
niet ongebruikelijk in
jotste Balkanland legt
n het compromis uit
leen de tegenpartij zich
irug te trekken en te
enen. De Slovenen
n nog steeds elk rede-
aa^rleg binnen het presi-
ntele Kroaten weigeren te
de over ontbinding van
eenheden en het
othim dreigt met nieuw
atif ingrijpen als de - ta-
lijk willekeurig - gestelde
Ma a niet worden nageko-
stn deze sfeer van achter-
srbtngefundeerde beschul-
D en over en weer en
verder oplaaiend
eweld zullen de m
eenn Jo van der Valk hun
ïoeten doen.
;s ite groep zal zich voor-
oornamelijk bezig hou-
praktische zaken als
verbindingen en
Ze richten een
De Nederlandse EG-waarnemers komen aan in Zagreb. Leider is Jo van der Valk (tweede van
rechts).
FOTO: EPA
zijn op zichzelf duidelijk. Dat
de regels nog steeds niet wor
den nageleefd maakt de taak
van de waarnemers niet mak
kelijk, maar de belangrijkste
conditie voor ongehinderde
controle lijkt in ieder geval
verzekerd: het staakt-het-vu-
ren wordt gerespecteerd.
hoofdkwartier in de hoofdstad
Zagreb in, maar daarna zal
hun aandacht in eerste instan
tie uitgaan naar Slovenië, zo
luidt de verwachting.
Tot stand gekomen onder
druk van de openlijke oorlog
die daar is uitgevochten, is het
akkoord voornamelijk toege
sneden op de situatie in de
noordelijke republiek. De pa
ragrafen over het demobilise
ren van de territoriale defen
sie-eenheden, het teruggeven
van de buitgemaakte wapens,
het opheffen van de blokka
den en de terugtrekking van
de militairen in de kazernes
Hoe anders is dat in Kroatië.
Daar volgen de schietpartijen
tussen opstandige Serviërs en
Kroatische politie elkaar
steeds sneller op in een spiraal
van etnische geweld waarvan
het einde nog niet in zicht is.
Zelfs al zouden de waarnemers
daartoe uitdrukkelijk opdracht
hebben gekregen, dan nog is
het nauwelijks voor te stellen
dat de diplomaten en militai
ren in burger zich tussen de
barricaden zouden wagen om
bijvoorbeeld de ware toedracht
over een incident in een dorp
je als Tenje te onderzoeken.
„Twintig diplomaten in gijze
ling, dat zou Knin als hoofd
stad van een onafhankelijke
Servische enclave binnen
Kroatië pas goed op de we
reldkaart zetten", aldus een
westerse waarnemer in Bel
grado.
Maar behalve de fysieke pro
blemen kleven er ook juridi
sche bezwaren aan een EG-
tochtje door Kroatië en even
tueel Servië. In het mandaat
dat afgelopen zondag moei
zaam tot stand is gekomen,
wordt gesproken over rondkij
ken in Slovenië en „zo nodig
en gewenst" ook in Kroatië en
andere delen van het land. De
noodzaak lijkt niet ter discus
sie te staan, gezien de explosie
ve situatie.
Over de wenselijkheid lopen
de meningen echter nogal uit
een. Hoewel de onderteke
naars van het mandaat elke
toelichting weigeren, is het
duidelijk dat met name de Ser
viërs en de militairen niet ge
lukkig zouden zijn met een
uitgebreide EG-missie in de
omstreden gebieden. „Het le
ger is daar al maandenlang op
straat om de partijen uit elkaar
te houden. Het gerucht gaat
dat de militairen steeds meer
partij trekken voor de Ser
viërs, maar te controleren is
dat niet. EG-toezicht strookt
niet met de traditionele hang
naar geheimhouding die het
Joegoslavische leger koestert",
aldus een militair attaché.
Ook het akkoord van Brioni
zelf biedt niet veel houvast
voor controle op de naleving
ervan buiten Slovenië. Rollen
de partijen al over straat als
het over de interpretatie voor
Slovenië gaat, over de invul
ling in andere delen lopen de
meningen helemaal uiteen.
Moet het leger zich ook in
Kroatië terugtrekken naar de
kazernes? 'Nee' zeggen de mi
litairen, 'ja' zegt de Kroatische
president Franjo Tudjman. En
moet de speciale politie in de
republiek worden gedemobili
seerd? 'Ja' zeggen de Serviërs,
'nee' zegt president Mesic,
meer Kroaat dan voorzitter
van het hoogste staatsorgaan
dat de beslissing hiertoe nam.
Al met al lijkt een effectieve
controle van het verdrag in
Slovenië moeilijk, maar niet
onmogelijk. Voor -de oneindig
veel complexere en in potentie
ook veel gevaarlijkere situatie
in de door Serviërs en Kroaten
bewoonde gebieden zullen de
waarnemers echter meer mee
moeten krijgen dan de vage
omschrijvingen van het vre
desakkoord waaraan ze hun
mandaat ontlenen.
EN De Ameri-
president George
stuurt zijn minister
buitenlandse zaken
Baker wederom
het Midden-Oosten
I [proberen een Ara-
Israëlische vredes-
[entie op poten te
donderdag vertrek-
afloop van de bespre-
Londen tussen de
van de zeven meest
:rialiseerde landen in
ld (G-7) met Sovjetpre-
Michail Gorbatsjov. De
geding voor de nieuwe
aanse missie is het po-
antwoord van de Syri-
esident Hafez Assad op
aanse voorstellen inza-
vredesconferentie. As-
0-_.0 dat hij de
1 aanse voorstellen
accepteert.
Baker zal in Damascus kijken
of Syrië nog steeds voorwaar
den heeft voor het bijwonen
van een conferentie over
vrede in het Midden-Oosten.
Assad eiste tot nu toe deelna
me van de Verenigde Naties
aan een conferentie. De Israë
lische premier Yitzhak Shamir
is daar tegen omdat de VN Is
raël te veel onder druk zou
zetten om concessies te doen.
De Israëlische premier Yitz
hak Shamir heeft gisteren op
nieuw herhaald dat Israël de
compromisvoorstellen van de
Amerikaanse president Geor
ge Bush afwijst.
President Bush heeft vorige
maand voorgesteld de VN een
niet-sprekende waarnemers
status te geven en gezegd dat
de conferentie alleen een ver
volg kan krijgen als alle partij
en dat willen. Shamir heeft
beide suggesties afgewezen.
Bomaanslag
in Athene
ATHENE Bij een autobo
maanslag in de Griekse hoofd
stad Athene zijn vandaag de
Turkse zaakgelastigde, diens
chauffeur en een personeelslid
van de Turkse ambassade ge
wond geraakt. Ook een voor
bijganger liep verwondingen
op.
door BERT VAN VELZEN
TOKYO Japanners zijn bijzondere mensen. De
bekende komische romanschrijver en dichter Ikku
Yippensha was ook in zijn privéleven een
dolkomische figuur en vaardig beoefenaar van de
practical joke. In een aanhangsel van zijn
testament regelde hij, nu al meer dan anderhalve
eeuw geleden, dat onder zijn doodskleed een grote
hoeveelheid vuurwerk werd verborgen, zodat zijn
crematie een opwindend verloop kreeg. De
Japanners houden van een goede grap, maar ze
leven in een ijzeren harnas van orde en regel.
Kumiko Makihara onthult in het weekblad Time
hoe de 43-jarige Matoshi Yamada te Tokyo zijn
leven heeft ingericht. In de komende 10 jaar wil
hij zes examens afleggen in uiteenlopende vakken
als gezondheidszorg en makelaardij; hij wil 480
boeken lezen en een stukje land kopen om een
huis op te bouwen; hij is van plan naar een vrije
academie te gaan en een fietstocht rond de wereld
te gaan maken en hij wil een deel van zijn tijd
vrijwillig in de bejaardenzorg. Zijn agenda staat
aardig vol: voor het jaar 2018 (Yamada is dan 70
jaar) staat pro memorie genoteerd dat het tijd
wordt om een graf te kopen. Ordelijke mensen als
Yamada werken per jaar 65 dagen langer dan de
Duitsers en 25 dagen meer dan de Amerikanen,
die zich graag profileren als de trouwste apostelen
van de werk-ethos.
Geen wonder dat deze mensen aan het einde van
de slopende werkdag een stevige slok drinken. Dat
leidt, aldus een verhandeling in het dagblad
Trouw, tot forensentreinen vol alcoholdampen en
suffende of slapende benevelden. Bijna iedere
Japanner slaapt in de trein: „Het is heel gewoon
dat vermoeide jonge vrouwen vrijuit hun
wegzakkende hoofd laten rusten op de schouder
van een vreemde man, die daardoor belemmerd
wordt in die andere favoriete bezigheid in de trein:
krantelezen". Die vrouwen hebben zelden iets
gedronken, maar ze raken bevangen door de
drankwalmen en de hitte. Ach, zo'n Japans
meisjeshoofdje op de schouder, dat is nog wel te
dragen, maar als een zwaarbeschonken man het
nodig vindt om het vermoeide hoofd in uw schoot
te leggen, dan trekt u hem waarschijnlijk bij de
haren weer rechtop. Want u bent geen Japanner.
Japanners laten dit gewoonlijk toe: ze zijn uiterst
tolerant en ze houden niet van publiek kabaal. Ze
hebben ook maar zelden een kwade dronk.
Wij kunnen dus nog wel het een en ander van de
Japanners leren, met name op het gebied van de
tolerantie. Ik denk dat ik tolerant genoeg ben,
maar geen enkele dronken vent legt in de trein
zijn hoofd in mijn schoot, ook al is dat een
Japanner die dat thuis zo gewend is. Ik maakte
van de week een foutje dat een Japanner vanuit
zijn fijngevoelige instelling nooit gemaakt zou
hebben: ik vertelde iemand die zielsveel van
poezen houdt dat een fatsoenlijke hond meer dan
tweeduizend woorden uit de mensentaal kan
ondersheiden, terwijl katten er slechts 15 tot 20
verstaan. Dat houdt verband met een specifiek
soort sociale vaardigheid, die honden als
groepsjagers hebben ontwikkeld. Katten zijn
solitaire jagers.
De RVU herhaalde de afgelopen week een tv-
programma, waarin buitenlanders die binnen onze
landsgrenzen wonen zich over ons uitspraken als
tolerante mensen in een aards paradijs. Er was een
opmerkelijke uitzondering: een drukke man uit
Jamaica, die van oordeel was dat er ook in ons
land iets principieel mis is en dat wij er van afzien
de dingen scherp en duidelijk te stellen. Ik vind,
na lange vrijwillige ballingschappen overzee, ons
land nog steeds een sociaal lustoord. Maar in
Tokyo zijn de straten schoner. En veiliger.
Zomer in India
Een Indiase jongen duikt vanaf de rug van een buffel in het water om verkoeling te zoeken. In
New Delhi heersen momenteel temperaturen van rond de 45 graden.
E FOTO: AFP
!N 'Operatie Taurus'
otland Yard loopt als
De zeven politie-
die sinds begin dit jaar
Londense binnenstad
aken op 'professionele'
hebben al bijna 500
verricht. Het Tau-
is van mening, dat
steeds meer jongelui naar het
centrum van Londen komen
om daar bij wijze van brood
winning aan bedelarij te doen.
Vroeger waren bedelaars een
zeldzaam verschijnsel in de
Britse hoofdstad. Sjofel geklede
mannen durfden het wel aan
je om een paar 'coppers for a
cup of tea' (enkele penny's
voor een kop thee) te vragen,
maar dit gebeurde niet vaak.
Vandaag de dag is het anders:
in het West End (het westelijke
uitgaanscentrum dat iedereen
kent als 'Londen') krioelt het
tegenwoordig van de bede
laars. Ze zitten in dekens ge
huld op stoepen en bordessen,
in portalen en deuropeningen
en steken hun hand uit als je
voorbijkomt. In Charing Cross
Road lopen ze je na op het trot
toir en vragen om aalmoezen.
In die straat zijn het doorgaans
bedelaressen, vaak heel jonge
meisjes, de kinderschoenen
nauwelijks ontgroeid.
Deze bedelarij in het centrum
van Londen is begonnen in
Thatchers glorietijd. Terwijl de
aanhangers van Groot-Brittan-
niës toenmalige premier grof
geld verdienden en elke dag
champagne dronken, nam de
armoede toch toe. 'Operatie
Taurus werd gelanceerd op
grond van talloze klachten. De
politie kwam er al heel gauw
achter, dat verscheidene jonge
bedelaars profs waren. Eddie
Williams (27), die zich in Lon-
dens West End de 'koning'
noemde van het bedelvolkje,
werd ingerekend. Hij liep een
gevangenisstraf van vier jaar
op omdat hij een makelaar uit
de City die niet wilde betalen,
te lijf was gegaan. Het Taurus-
team ontdekte dat Williams
aan het hoofd stond van ver
schillende bedelende benden.
Zij betaalden hem elke dag 30
pond voor zijn organisatieta
lent, wakkere geest en gedurf
de leiding.
HET LEVENDE EILAND
Ja, dat zal Goldwyn inderdaad zijn leven lang niet ver-
ant hij kan zijn ogen bijna niet geloven: in de holte van
blijken de beruchte aethermonsters te wonen, waarmee
zijn eerste vlucht met de raket al heeft kennis gemaakt,
huwelijke monsters zwermen met grote snelheid om het
een en schijnen telkens een aanval te ondernemen, maar
en zijn mannen hebben daar weinig last van, want wan-
aethermonsters op de dampkring stuiten, exploderen
de bewoners van het „Levende Eiland", dat nu in het
middelpunt van de maan blijft zweven, hebben veel meer last van
de koude. Ze hebben allen hun poolkleding aangetrokken, maar
het kwik daalt nog steeds. Bovendien verliest de dampkring nog
steeds aan volume en het ademhalen wordt moeilijker. Erg lang
zullen ze het hier nooit kunnen uithouden. Kijk, daar nadert weer
zo'n aetherbewoner. Ze zien er wel afzichtelijk uit, maar op het
eiland lachen ze er maar een beetje om. Ze kunnen immers geen
kwaad...
Sovjetsoldaten
schieten slapende
kameraden dood
MOSKOU In de Sovjetunie
hebben twee soldaten negen
kameraden gedood. Daarnaast
liep een onbekend aantal mili
tairen verwondingen óp. De
twee openden het vuur op hun
slapende maten en vluchtten
vervolgens met twee machine
pistolen en ammunitie. Over
motieven of verdere details
van de aanslag, die werd ge
pleegd in de regio Oeljanovsk
gelegen aan de Volga in Cen-
traal-Rusland, liet het persbu
reau Tass zich niet uit.
De achtervolging op de twee
militairen werd door de auto
riteiten ingezet. Wegen in de
buurt werden afgezet en de
plaatselijk bevolking werd op
de hoogte gebracht van de
vlucht van de twee schutters.
ULAN BATOR Een
Mongolisch-Japanse expe
ditie denkt op het spoor te
zijn van het graf van
Djengis Khan, de stichter
van wat misschien het
grootste wereldrijk uit de
geschiedenis is geweest. In
het graf zou zich het be
vroren, goed geconser
veerd lichaam van de
Khan bevinden.
Na tientallen jaren van nauw
gezet onderzoek hebben Mon
golische wetenschappers nu
een afgelegen berg in de wil
dernis van Noord-Mongolië
aangewezen als de plek waar
de 'Universeel Heerser' zou
zijn begraven. Zij veronder
stellen dat het lichaam van de
man die een rijk bestuurde dat
zich uitstrekte van de Zwarte
Zee tot de Stille Oceaan, dank
zij de eeuwig bevroren grond
bewaard is gebleven.
Japanse wetenschappers, die
gebruik maken van satellieten
en elektronische waarne-
mingsapparatuur, zoeken met
helikopters het gebied af naar
ondergrondse uithollingen die
het graf van Djengis Khan of
van een van zijn dertien op
volgers zouden kunnen bevat
ten. Een van de veertien gra
ven is wellicht dat van Kublai
Khan, Djengis' kleinzoon, de
heerser van China en de stich
ter van Xanadu.
Diepste geheim
Djengis Khan stierf 764 jaar
geleden dicht bij de Gele Ri
vier in het huidige China. Zijn
volgelingen hebben hem in
het diepste geheim begraven.
Naderhand vermoordden zijn
troepen ieder levend wezen
dat getuige was geweest van
de begrafenisstoet. Marco Polo
vertelt in zijn reisverhalen hoe
meer dan 20.000 mensen wer
den gedood omdat ze aanwezig
waren geweest bij de begrafe
nisplechtigheid van Mangu
Khan, een andere kleinzoon
Portret van Marco Polo in de eer
ste Duitse uitgave van zijn boek,
dat in 1477 verscheen. Marco Polo
vertelt in zijn reisverhalen hoe meer
dan 20.000 mensen werden ge
dood omdat ze aanwezig waren ge
weest bij de begrafenisplechtigheid
van Mangu Khan, een kleinzoon
van Djengis Khan.
van Djengis Khan.
Alle dieren en slaven die een
Khan in het hiernamaals van
dienst konden zijn, werden te
gelijk met de heerser begra
ven. De legende wil dat er ook
een grote hoeveelheid goud en
zilver in de graven ligt.
De onderzoekers hebben een
groot aantal plaatselijke bewo
ners ondervraagd en een van
hen, een 88 jaar oude jager,
verhaalde over wat hem als
klein jongetje werd verteld
over de begravenis van Djen
gis Khan: „Een Turkse lege
raanvoerder bracht het li
chaam terug. Hij begroef vier
doodskisten op verschillende
plaatsen. De werkelijke be
graafplaats liet hij bewaken
door soldaten, en gedurende
drie maanden liet hij daar dui
zenden paarden grazen. Na
verloop van tijd loofde hij een
prijs uit aan degene die in
staat was het graf op te sporen.
Maar niemand slaagde er meer
in het graf te vinden".
Het blijkt dat een heilig gebied
van 240 vierkante kilometer
rondom de berg taboe werd
verklaard, en dat niemand het
mocht betreden op straffe des
doods.
Een stam die de Darkhat werd
genoemd, zou het graf gedu
rende 700 jaar hebben be
waakt. Het gebied is nog
steeds een ongerepte wilder
nis, bevolkt door rondzwer
vende wolven.
Met het verstrijken van de tijd
raakte het geheim van de berg
in de vergetelheid en de Com
munistische Partij verbood, op
bevel van Stalin, alle verdere
onderzoek naar Djengis Khan.
Vloek
Toen het land vorig jaar een
democratisch bestuur kreeg,
werd de ban opgeheven en
kwam de Japanse krant Yo-
muiri Shinbum met het aan
bod een expeditie te financie
ren. Sommige Mongoliërs heb
ben bezwaar gemaakt tegen de
expeditie en zijn van mening
dat het geheim van het graf
niet geschonden mag worden.
Ze zeggen dat volgens bepaal
de voorspellingen een vloek
over het land zal komen zodra
het graf wordt geopend. Ook
roepen ze een andere gebeur
tenis in herinnering: toen Rus
sische wetenschappers onder
leiding van professor Gerasi-
mov het graf openden van Ti-
moer de Grote, een andere
Mongolische heerser, voltrok
zich onmiddellijk een vloek.-
Daags na het openen van het
graf, op 21 juni 1941, vielen de
nazi's de Sovjetunie binnen.
De leider van de huidige expe
ditie, professor Badam Hatan,
een Mongolische etnograaf en
oud-student van Gerasimov,
hecht geen geloof aan deze
voorspellingen. „We hebben
een afspraak dat het graf niet
geopend zal worden zonder de
uitdrukkelijke toestemming
van het Mongolische volk",
zegt hij. „Onze bedoeling is het
graf te bewaren". Hatan sluit
echter niet uit dat de graven
van de andere Khans zullen
worden geopend wanneer ze
worden gevonden.
Veel Mongoliërs hopen dat de
ontdekking van het graf een
einde zal maken aan de bewe
ringen van China dat Djengis
Khan in China begraven ligt
en in werkelijkheid een Chi
nees is.
(c) The Sunday Times
