Rinnooy Kan
ziet geen reden
voor een feestje
Bartte Joris Dochte
GA VERDER NAAR
Telefoon bij FNV roodgloeiend „Het blijft natuurlijk een rot-maatregel:
CeidócSoutcmt
BINNENLAND
DINSDAG 16 JULI 1
Vrouwen zien zichzelf
nog niet in overall
DEN HAAG Vrouwen zien
zichzelf nog niet als loodgieter,
lasser, automonteur, politiea
gent of drukker. Dit blijkt uit
een onderzoek naar de in 1988
gestarte overheidscampagne
„Vrouwen gezocht voor man
nenwerk". De werkgevers
staan inmiddels positiever te
genover vrouwen in mannen
beroepen en ook de vrouwen
kijken er sinds de campagne
"anders tegen aan. Maar zelf de
overall of het politie-uniform
aantrekken is er nog onvol
doende bij. Dit rapporteert
staatssecretaris Ter Veld (Soci
ale Zaken) aan de Tweede Ka-
Kwijtscheldingsnorm
van fiscus gaat omhoog
DEN HAAG Staatssecretaris Van Amelsvoort van fi
nanciën wil de normbedragen voor huishoudens die
kwijtschelding van belasting wensen, per 1 januari ver
hogen. De staatssecretaris schrijft dat in een brief aan de
Tweede Kamer. Die had op de wijziging aangedrongen.
Wie vindt dat hij zijn belasting niet volledig kan beta
len, kan om kwijtschelding vragen. De belastingontvan
ger berekent dan zijn betalingscapaciteit. Dat gebeurt
door een normbedrag te vergelijken met het netto be
steedbaar inkomen van de aanvrager. Deze hoeft dan
slechts belasting te betalen over het verschil tussen bei
de bedragen. De wijzigingen die Van Amelsvoort wil
aanbrengen houden in dat het normbedrag voor echtpa
ren wordt verhoogd van 1355 naar 1645 gulden. Voor
een-oudergezinnen gaat het van 1195 naar 1485 gulden,
voor alleenstaanden van 885 naar 1175 gulden en voor
woningdelers van 780 naar 1070 gulden.
Scholier wint goud
op Chemie Olympiade
LEIDSCHENDAM De 18-jarige scho
lier Michiel van Vliet uit Vlissingen heeft
op de 23ste Internationale Chemie Olym
piade, die de afgelopen week in de Poolse
plaats Lodz werd gehouden, goud gewon
nen. Voorts sleepte de Nederlandse equipe
een zilveren en twee bronzen medailles in
de wacht. Volgens de Vereniging van de
Nederlandse Chemische Industrie in
Leidschendam deden in Lodz 118 kandi
daten uit 30 landen aan de wedstrijd mee.
De Chemie Olympiade is een wedstrijd
scheikunde, theorie en practicum, die
jaarlijks tussen de beste leerlingen uit de
hoogste klassen van het voorbereidend
wetenschappelijk onderwijs wordt gehou
den.
Dertig tips
in moordzaak
CULEMBORG Bij het
recherchebijstandsteam
dat de moord op de 18-jari-
ge Mieke van Rosmalen
uit Culemborg onderzoekt,
zijn gisteravond ruim der
tig tips over deze zaak bin
nengekomen. Dat gebeur
de naar aanleiding van
een uitzending van het te-
Ie visie-ptogram ma „Op
sporing Verzocht" van ae
AVRO. Er zijn vooral veel
telefoontjes binnengeko
men van mensen die me
nen dat ze de man van de
getoonde compositiefoto
hebben herkend.
AANVOERDER WERKGEVERS NUCHTER OVER WAO-SUCCES-
Na zijn eerste grote optreden als woordvoerder van de
gezamenlijke werkgeversorganisaties kan niemand
meer om dr. A.H.G. Rinnooy Kan heen. In de SER
kwam door toedoen van de VNO-voorzitter een totaal
Onverwacht compromis tussen werkgevers en onafhan
kelijke kroonleden tot stand over de aanpak van wao
én ziekteverzuim. Een aantal van de voorstellen die
daarin werden gedaan nam het kabinet het afgelopen
weekeinde over. Daarnaast kondigde de regering nog
enkele ingrepen aan die louter en alleen door de werk
gevers waren voorgesteld. Waarmee het 'succès fou'
van de nieuwkomer compleet is.
I door
I DICK HOFLAND
ROTTERDAM Geen toe
ters, geen slingers, geen kater.
Dr. Rinnooy Kan is nuchter.
,;Er is geen reden voor een
feestje en er is ook niets om
triomfantelijk over te doen",
vindt hij. „We moeten met z'n
allen aan de slag. Dat is het
enige dat telt".
Veel mensen kunnen niet aan
de slag, omdat ze ziek zijn of
afgekeurd voor hun werk. Zij
zullen dat weten ook. Het ka
binet besloot afgelopen week
einde dat arbeidsongeschikten
die een wao-uitkering krijgen,
waarvoor ze zelf de premie
hebben betaald, na enkele ja
ren fors achteruit gaan in hun
inkomen. Daarnaast moeten
zieke werknemers vakantieda
gen inleveren, terwijl ze gedu
rende enige tijd slechts 70%
van hun loon uitbetaald krij
gen. Bij cao-onderhandelingen
kan hier eventueel van wor
den afgeweken.
Deze ingrijpende maatregelen
komen regelrecht uit de koker
van de werkgevers. „Dat heeft
me wel verrast en ik ben er
natuurlijk niet ontevreden
mee", zegt Rinnooy Kan.
„Maar gezien de ernst van de
situatie is er geen enkele re
den voor vreugde. Het ziekte
verzuim en de wao zijn volle
dig uit de hand gelopen. Op
een gegeven moment betalen
wij daar met z'n allen de reke
ning voor. Het was de hoogste
tijd voor een ingrijpende wen
ding. Gelukkig heeft het kabi
net daarmee nu een begin ge
maakt".
De vakbeweging denkt daar
anders over. Er is al een 'hete
herfst' vol acties aangekon
digd. Daarmee kunt u toch
niet tevreden zijn?
Rinnooy Kan: „Die reactie
komt voort uit teleurstelling.
Dat is heel logisch. Maar laat
het stof nu eerst maar eens
neerdalen. Als iedereen terug
is van vakantie moeten we
maar eens zien hoe het verder
loopt. Natuurlijk heb ik ook
liever afspraken waar de vak
beweging achter kan staan,
maar niet tegen elke prijs".
Uw opvattingen zijn door de
vakbeweging al a-sociaal ge
noemd.
„Wat moet ik daarmee? Dat
slaat echt nergens op en daar
reageer ik niet eens op".
Mensen worden toch niet voor
hun plezier ziek of arbeidson
geschikt?
„Natuurlijk niet. Maar wat
moet ik dan denken van dit
soort reacties van werkne
mers: 'als ik me straks ziek
meld en het kost me één va
kantiedag, dan blijf ik gewoon
een paar dagen langer ziek'.
Dat is een kwalijke beroepse
thiek! Wie niet ziek is en toch
thuis blijft, dupeert zichzelf èn
anderen
Nederland heeft een enorme
arbeidsproduktiviteit; we wer
ken dus blijkbaar wel heel
hard met z'n allen'.
„Als Nederlanders werken,
doen ze dat goed. Maar ze wer
ken internationaal gezien al
leen een beetje weinig".
Dus dan maar snijden in de
uitkeringen? De zaak maar
weer eens financieel oplossen?
„We moeten ophouden met
zoeken naar excuses. Die tijd is
nu echt voorbij. Niemand, ook
de werkgevers niet, heeft als
doelstelling dat de uitkeringen
hoe dan ook omlaag moeten.
Het kabinet wil ook beslist
niet alleen maar bezuinigen.
De maatregelen moeten er bo
venal voor zorgen dat er meer
prikkels komen voor mensen
om aan het werk te blijven.
Dat doe je niet door meer 'po
litie' op ze af te sturen, maar
door hun mentaliteit te veran
deren. En dat kan mede door
ze aan te spreken op hun ver
antwoordelijkheid".
Boete
De werkgevers hebben er an
ders flink aan meegedaan om
afgedankte werknemers in de
wao te laten afvloeien.
„Zonder meer. Daarom is het
bestrijden van ziekteverzuim
en arbeidsongeschiktheid een
probleem van werknemers èn
werkgevers. En daarom heeft
het kabinet ook maatregelen
aangekondigd die de werkge
vers treffen. Maatregelen waar
wij mee akkoord zijn gegaan.
Bedrijven die werknemers
doorsluizen naar de wao krij
gen een aanzienlijk hogere
boete. Een werkgever moet
voortaan bewijzen dat hij geen
ander, passend werk heeft
voor iemand die gedeelteljk
arbeidsongeschikt is geworden
voordat hij die man of vrouw
mag ontslaan. Bovendien
moeten bedrijven zorgen voor
goede werkomstandigheden
waardoor ziekte en arbeidson
geschiktheid zoveel mogelijk
kunnen worden voorkomen.
En dan mag je natuurlijk ook
niet vergeten dat de werkge
vers de eerste zes weken van
het ziekteverzuim van hun
personeel moeten gaan beta
len".
Staatssecretaris E. ter Veld staat niet te juichen over de wao-
maatregelen.
FOTO: SP
Minister Kok schat dat er door
de maatregelen over drie jaar
zo'n 60.000 wao'ers minder
zullen zijn. Dat is toch niet
schokkend veel voor een be
leid dat pretendeert vooral
aantallen te verminderen?
„Dat is voor het eerst dat ik
dat cijfer hoor. Maar inder
daad, dat is niet zo veel".
Dus er zijn nog meer maatre
gelen nodig?
„Ik denk inderdaad dat daar
niet aan te ontsnappen valt.
En dan zal er uiteindelijk toch
ook iets moeten worden ge
daan aan de hoogte van de
wao-uitkeringen, zoals werk-
fevers en kroonleden in de
ER al hebben bepleit. Het ka
binet heeft daar nu van afge
zien, maar dat is een kwestie
van uitstel".
Telefoontje
Voordat u in de SER de
kroonleden meekreeg, was er
grote verdeeldheid. Tot minis
ter De Vries van sociale zaken
u opbelde. Wat heeft hij ge-
zged?
„Daarover is een hele mythe
vorming ontstaan, maar hij
heeft alleen gevraagd hoe het
ging"
Maar daarna rolde het com
promis met de kroonleden er
wel razendsnel uit. Toevallig?
„De Vries heeft ook gezegd dat
het kabinet het aantrekkelijk
zou vinden als er een meer
derheidsadvies zou komen. Ik
heb daarna gezegd wat onze
inzet was. Maar De Vries heeft
ons niets opgedragen. Stel je
voor! Wij nemen geen instruc
ties van de overheid aan!"
U hebt uzelf vorig jaar „snur
kend lid van D66" genoemd.
In de vakbeweging zegt men
dat u daardoor de „goede man
op de verkeerde plaats" bent.
Wat vindt u van die aandui
ding?
„Haha! Ja, ik heb inderdaad
sympathie voor D66. Maar ik
ben geen actief lid, want dat
kan niet in mijn functie. Maar
sympathieën mag iedereen
toch hebben? Ik vind die kwa
lificatie uit de vakbeweging
heel merkwaardig, ik weet
echt niet wat ik daarmee aan
moet".
Misschien ,had men u liever
gezien als voorman van de
FNV.
„Dat zou ik niet kunnen. Het
gaat niet alleen om overleggen
en onderhandelen, niet alleen
om de techniek. Als je die be
heerst, betekent dat nog niet
dat je overal inzetbaar bent. Je
moet ook staan voor de dingen
die je naar voren brengt".
In de SER-vergadering had u
anders het grootste plezier met
FNV-voorzitter Stekelenburg.
„Op het persoonlijke vlak zijn
de verhoudingen heel goed.
Zakelijk zijn er fundamentele
verschillen van inzicht. Dan
moet je wel eens keihard zijn".
Ook al ben je er nooit geweest.
Bijna iedereen kent de Kalver-
straat of de Coolsingel. Want bij
na iedereen heeft wel eens Mo
nopoly gespeeld, heeft thuis in de
huiskamer machtige imperiums
opgebouwd en zien instorten. Maar hoe ziet de Leidsestraat er
nu eigenlijk uit? En is de Ketelstraat echt zo knullig als de plaats
op het spelbord suggereert? En waar komt de naam Barteljoris-
straat nu eigenlijk vandaan? Een rondje Monopoly.
HAARLEM De mooi
ste plekjes van Haarlem
komen niet op het Mono-
polybord voor, maar van
mooi word je ook niet
rijk. En daar is het toch
om te doen in het spel:
rijk worden aan de huis
kamertafel. Maar de Zijl-
weg is noch mooi, noch
een gouden belegging.
De straat is het domein
van woningbouwvereni
gingen, uitvaartonderne
mingen en verkeer van
en naar Zandvoort, Bloe-
mendaal en Overveen.
Kil, saai en dus over
slaan. Om alle tijd te be
steden aan de binnenstad
van Haarlem. Keurig en
bijna ongeschonden.
Haarlem kent een Kleine
Houtstraat, een Grote, een
Korte, een Houtplein en een
Kleine Houtweg. Maar geen
Houtstraat. Mevrouw Janssen
haalt haar schouders op. „De
makers van het Monopolys-
pel hebben vast en zeker de
Grote Houtstraat bedoeld".
Wij volgen de makers van
het spel en laten 'Grote' weg.
Al bijna veertig jaar verkoopt
Janssen groenten en fruit in
een kraam aan het begin van
de Houtstraat. Zij heeft de
winkelstraat in de loop van
de jaren zien veranderen en
„achteruit zien gaan". „Vroe
ger was de Houtstraat een fij
ne straat. Met winkels in kle
ding, hoeden en porselein.
Nu zijn het allemaal boetieks.
Het publiek was vroeger ook
veel fijner". Fijner? „Ja,
meer tevreden dan nu. De
'L
mensen hebben het nu veel
beter dan vroeger maar zijn
desondanks veel ontevrede
ner. Jongelui zijn gewoonweg
onbeschoft".
Op zoek naar achteruitgang.
Smerige stoepen, verpauper
de panden, graffiti, ranzige
eettentjes en geluidsoverlast
van luidruchtige boetieks en
onbeschofte jongelui. Niets
van dat alles. De Houtstraat
is keurig. Veel boetieks, maar
ook bioscopen, banketbak
kers, een tearoom, een geu
rend ouderwetse tabakszaak,
herensociëteit 'Trouw moet
blijken', terrasjes en overal
bankjes. En een beeld. Mid
den in de Houtstraat. Van
twee mensen die een oude,
gekromde vrouw in de arm
nemen. Het beeld is naam
loos. „Het spreekt voor zich",
zegt eën oudere vrouw reso
luut. „Zij moet naar het be
jaardencentrum, maar ze wil
niet".
Marteljorisstraat
Het beeld houdt ongetwijfeld
verband met het oude Prove
niershof, aan de linkerzijde.
Direct na het beeld links, is
een poort die toegang geeft
tot het Proveniershof uit
1591. Een hof van lieve, klei
ne zorgvuldig gerestaureerde
huisjes met in het midden
een tuin. Voorheen heeft het
Proveniershof dienst gedaan
als herberg en armenhuis, nu
wonen er bejaarden. Zoals de
81-jarige Libosan, Haarlem
mer van geboorte („ik ben
een echte mug") en een gebo
ren verteller. Hij verhaalt
over de herkomst van namen
van straten en pleinen. En.
dan kan de Barteljorisstraat
niet achterwege blijven.
„Volgens een oude legende",
vertelt Libosan, „is Barteljo
risstraat afgeleid van Martel
jorisstraat. Op de Grote
Markt werden mensen f
oordeeld en in een ton d
sloten. De ton was aaJ
binnenzijde betimmerd!
spijkers en werd op en
door de Marteljorisstraai
rold".
We lopen de Houtstraaj1
en komen uit op de punti
Grote Markt, waar mei
gespannen wachten op L
geen komen gaat. Niet oa—
veroordeling of terechtt
ling, maar op een |R
bruidspaar dat elk moiL
het stadhuis kan verlL
'Wat dragen zij?', is der
van de doorlopende voorF 1
ling. We steken de G(is
Markt over naar de Bart|a<
risstraat. Een winkelstrjtf
met mooie gevels en
lengte die je gemakkr
rolt. Niets vermoedend lirn
honderden mensen te wil0
len in het straatje waarge:
jarenlang tonnen zijn \jw
geduwd met daarin keriig
de mensen. Zouden de sla
offers zo'n martelgang L,
ben overleefd? En hoe L
den ze eruit hebben gi,
na een retourtje MarteljL,
straat? Lr
Verbastering |fnr
De man met de baard aa^rl
balie van het gemeentefie
informatiecentrum in de j o
teljorisstraat is ook benieulit
Hij belt naar de bibliothjirr
de afdeling documentatie i
archivaris. En dan blijkt w
Barteljorisstraat geen Maia
jorisstraat. Maar is de sta c
naam gewoon een verhing
ring van Bartte Joris
ter, een vrouw die in
lem woonde en wier bel ;v
nis voor de stad voor ee
der onbekend is. De man oi
de baard lijkt teleurges
Wij verontschuldigen
Een goed verhaal mo
niet kapot checken.
Midden in de (Grote) Houtstraat in Haarlem het beeld van twee mensen die een oude, g.
de vrouw in de arm nemen. „Zij moet naar het bejaardencentrum, maar ze wil niet"."
FOTO: SACHA F
DEN HAAG Bij de vakcen
trales FNV en CNV stond de
telefoon gisteren roodgloeiend.
Wao'ers wilden weten of hun
uitkering op de tocht stond en
ook mensen die in de ziekte
wet lopen, vroegen informatie
over wat er met hun uitkering
gaat gebeuren.
De vakcentrale voor middel
baar en hoger personeel MHP
heeft tegen het vervallen van
uitkeringsrechten van mensen
die nu al in de ziektewet of de
wao zitten juridische stappen
aangekondigd. Deze mensen
zijn namelijk niet in staat het
verlies op te vangen via een
aanvullende verzekering. Een
dergelijke rechtsongelijkheid
kan volgens de MHP niet door
de beugel. Een verruiming
van het begrip passende arbeid
„op menselijke maat" wijst de
MHP niet af. Ze meent dat
daardoor straks alleen „echte"
arbeidsongeschikten onder de
wao zullen vallen. Juist daar
om vindt ze een beperking
van de duur en/of de hoogte
van de uitkering onnodig en
onjuist.
Voor mensen met een handi
cap is 1991 één lange nacht
merrie aan het worden, con
stateert de Gehandicapten
raad. De raad verwijt het kabi
net symptoombestrijding: het
kijkt niet hoe arbeidsonge
schikten weer zo snel mogelijk
aan het werk kunnen, maar
snijdt grofweg in duur van de
uitkering.
SUSKE EN WISKE
HET WITTE WIEF
(c) Standaard L^paoarlUWaverv P
DEN HAAG „Wie de
wao wil afschaffen, zal
eerst mij moeten afschaf
fen!" Met die hartekreet
reageerde PvdA-staatsse-
cretaris E. ter Veld (socia
le zaken) een paar maan
den geleden op de pogin
gen van CDA-zijde om de
'riante' uitkering bij ar
beidsongeschiktheid (ze
ventig procent van het
laatstverdiende loon) te
vervangen door een mini-
mum-toelage.
Toch ging ook Elske, zoals zij
in het politieke wereldje lief-
kozend wordt genoemd, het
afgelopen weekeinde akkoord
met het kabinetsbesluit om de
duur van de wao voor mensen
onder de 50 jaar fors in te kor
ten. Zo fors dat er volgens de
vakbeweging nauwelijks nog
sprake is van een behoorlijke
regeling voor arbeidsonge
schikten.
Aan CDA-zijde keek men dan
ook niet vreemd op van het
gerucht dat de staatssecretaris
vrijdag en zaterdag een paar
keer met aftreden had ge
dreigd. Ze zou daar pas mee
gestopt zijn toen PvdA-leider
Wim Kok had laten merken
(„als je wilt gaan, dan ga je
maar") dat haar tactiek niet
werkte.
Aan PvdA-zijde wordt dit ge
rucht resoluut naar het rijk
der fabelen verwezen. „Na
tuurlijk heeft Elske het moei
lijk gehad met de wao-maatre-
gelen en inderdaad is ze een
paar keer emotioneel geweest.
Maar dat is niets «bijzonders; zo
is ze nu eenmaal, zeker als het
om aantasting van sociale ver
worvenheden gaat", zegt ie
mand uit de omgeving van de
bewindsvrouw.
Dezelfde zegsman wijst er ook
op dat het bekorten van de
duur van de wao voor mensen
onder de vijftig een gezamen
lijk voorstel was van de beide
bewindslieden van sociale za
ken: minister De Vries èn
staatssecretaris Ter Veld. „Dan
gaat Elske zich vervolgens
toch niet fel verzetten tegen
haar eigen voorstel!"
Dat het kabinet zo lang heeft
moeten vergaderen, zou ook
geen gevolg van onenigheid
over de wao-plannen zijn ge
weest. „Daar waren ze vrijdag
avond om half tien al uit",
vertelt de zegsman. Volgens
hem werd er pas echt gebak
keleid toen het erom ging om
hoe de aanvullende bezuini
gingen van rond de één mil
jard gulden, die schatkistbe
heerder Kok had geëist, ver
wezenlijkt moesten worden.
En ook konden de ministers
het maar niet eens worden
over het al dan niet koppelen
volgend jaar van de sociale
uitkeringen aan de lonen. Het
CDA-smaldeel zei „nee" maar
het PvdA-zevental vond dat
dit besluit moest worden uitge
steld tot na de vakantie. In au
gustus zijn er immers nieuwe
voorspellingen beschikbaar
van het Centraal Planbureau
over het aantal niet-actieven
(werklozen, zieken en arbeids
ongeschikten) in 1992.
Hard punt
De fractie van de PvdA is „op
hoofdlijnen" akkoord met de
wao-plannen van het kabinet
maar wil per se niet luchthar
tig overkomen. „Het blijft na
tuurlijk een rot-maatregel",
zegt fractiewoordvoerder Ben
Heinrichs. Hij stelt ook met
nadruk dat zijn partij na de
vakantie een „heel hard punt"
gaat maken van de duur van
de wao-uitkering voor mensen
jonger dan 50. Het kabinet wil
die duur relateren aan het ar
beidsverleden of de leeftijd
van een werknemer. „Daar
zijn wij het mee eens", zegt
Heinrichs, „maar die periode
zal wel twee keer zo lang
moeten zijn als die van de
werkloosheidsuitkering. Waar
om? Omdat werklozen althans
in beginsel heel snel weer een
baan kunnen vinden. Voor ar
beidsongeschikten geldt dat
niet. Die hebben een handi
cap".
Heinrichs heeft berekend dat
iemand die op zijn vijftiende is
gaan werken en op zijn 49e
wordt afgekeurd in net PvdA-
model een wao-uitkering
krijgt gedurende tenminste zes
jaar. Het kabinet wil niet ver
der gaan dan maximaal drie
jaar. Ook wil de PvdA-fractie
zien te bereiken dat er geen
verandering komt in de positie
van mensen die nu al in de
wao zitten. Het kabinet wil
een overgangsregeling invoe
ren.
Aan de voorgenomen wijzi
ging van de ziektewet tif
bij de PvdA aanzienlijr
der zwaar. Heinrichs:
tuurlijk is het inleverej
vakantiedagen bij ziekni
gen niet niks, maar het
er maximaal slechts vif
en de werknemer m<
minste twintig echte valfc^
dagen over houden,
dien worden de lopen<
afspraken gerespi
voorlopig verandert
niets en staat het d|
bonden volkomen vrij
cao-onderhandelingen
luidende afspraken te
met de werkgevers, al
alles uiteraard wel tenj—
gaan van de ruimte vooi
stijging".
Ook de mededeling
kabinet dat het ziekengj
durende „enige tijd" va
derd naar zeventig p
van het loon moet z
neemt de PvdA-fracti
een korrel zout. Het gaa
bij slechts, legt Heinric
om een wijziging van h<
gerlijk Wetboek
werkgevers straks niet
verplicht zijn om een w
mer bij ziekte gedurendi
ge tijd" honderd procei
zijn loon uit te betalen,
ook op dit punt kunn
bonden natuurlijk and<
spraken maken,"
PvdA-woordvoerder.
Als gevolg van die
houding van het kabinet3
volgens Heinrichs maan 1
groep werknemers die e 21
dupe zal worden van de "L
ging van de ziektewet. Dle€
de ambtenaren en trei e'
gers (werkzaam bij semi
heidsinstellingen). e.
