[ernieuwd wapen tegen
artkijkers abonnee-tv
Brazilianen eisen komst van Nederlandse
kunstenaars naar expositie in Sao Paolo
Gratis concert
van Pavarotti
rechtstreeks op tv
JST/RTV
CeidaeSoutcmt
DINSDAG 9 JULI 1991 PAGINA 13
North Sea
heats
The Hague
Burgemeester
Havermans (met
pistool) gaf gisteren
in de Haagse
binnenstad het
startschot voor het
jazz-festijn 'North
Sea heats The
Hague' dat aan het
grote North Sea Jazz
Festival, dat
donderdag officieel
begint, voorafgaat.
Op tal van lokaties in
de stad worden tot
en met morgen
concerten gegeven
door jazz-bands,
films vertoond en
exposities
gehouden. Zo
worden in de
Bijenkorf
schilderijen en
tekeningen van de
voormalige
slagwerker Jan Dits
tentoongesteld. Dits
liet zich inspireren
door de
legendarische
saxofonist John
Coltrane.
FOTO: MILAN
KONVA
LINKA
Luciano Pavarotti treedt op in het Londense Hyde Park
FOTO: PR
HILVERSUM Het
openluchtconcert in het
Londense Hyde Park van
de Italiaanse tenor Lucia
no Pavarotti wordt vrijdag
30 juli rechtstreeks door
de NOS uitgezonden.
Pavarotti geeft het concert, dat
naar verwachting 250.000 be
zoekers zal trekken, als dank
aan zijn miljoenen fans. Bo
vendien heraenkt hij dit jaar
het feit dat hij dertig jaar gele
den aan zijn succesvolle car
rière als operazanger begon.
Het concert, dat in dertig lan
den te zien is, is gratis toegan
kelijk. Alleen voor een be
perkt aantal zitplaatsen voor
het podium wordt 150 Engelse
pond (bijna 500 gulden) ge
vraagd. Het concert is het eer
ste in Hyde Park sinds het le
gendarische optreden van de
Rolling Stones in 1969. Aan
het concert werken mee het
Philharmonic Ochestra en
koor onder leiding yan Leone
Magiera. Als solist treedt ook
de fluitist Andrea Griminelli
op.
Op het programma staan aria's
uit de opera's 'Otello' van Ver
di, 'Tosca' van Puccini en
'L'Elisire d'Amore' van Doni
zetti. Verder zal Pavarotti een
aantal successtukken zingen
zoals 'Mamma', 'O sole mio' en
'Nessun Dorma'.
Voor het concert wordt in het
park een Grieks theater nage
bouwd. Dat gebeurt door het
zelfde team dat onder meer
het decor bouwde voor het
concert bij de Berlijnse Muur
(The Wall van Roger Waters)
en de Mandela-concerten in
het Wembley-stadion.
Schuivende
panelen hadden
in elk geval
weerklank op tv 'door rene °e coc°
Met enige vertedering bezie ik de pogingen van
Jos van Kemenade, ooit bevlogen
onderwijsminister en tegenwoordig burgemeester
van Eindhoven, om 'zijnpartij, de Partij van de
Arbeid (door de meeste nieuwslezers afgekort tot
'pee van de aaa') aan nieuw aanzien en nieuwe
samenhang en nieuwe aantrekkingskracht te
helpen. Hij heeft een mooi rapport gemaakt
waarin staat hoe dat moet, en iedereen in de partij
knikt enthousiast: daar moeten we wat mee doen!
Nu leert de ervaring dat dergelijke praatstukken
met steeds grotere snelheid het partijcircuit
doorlopen om dan door de laatste ontvanger met
een zucht van opluchting in een degelijke
archiefkast te worden weggeborgen. Uit de nog
redelijk recente geschiedenis herinneren we ons
nog het roemruchte rapport 'Schuivende panelen
waarin ook al met voortvarendheid werd
aangegeven hoe er nieuw leven zou moeten
worden geblazen in de verstarde partij. Voorzien
van instemmend commentaar en de parafen van
alle betrokkenen rust het nu in het PvdA-archief,
en de partij zelf zakte onaangedaan in een steeds
dieper moeras van verkiezingsellende.
Het enige effect van 'Schuivende panelen' lijkt te
zijn geweest dat het een groot aantal
decorontwerpers in de vaderlandse
televisiefabrieken op ideeën heeft gebracht. We
worden bij spelletjes- en praatshows immers zo'n
beetje doodgegooid met heen en weer en op en
neer schuivende panelen, die denkelijk de
aandacht moeten afleiden van de praatjes die door
de sprekende poppen ervoor te berde worden
gebracht.
Een duidelijk voorbeeld van zeer recente datum:
'Bij wijze van spreken', de nieuwste aanwinst
waarmee de A VRO hoopt zich nieuwe faam te
kunnen houden in spelletjesland. Het gaat, zoals
de meeste kwisjes vandaag de dag, om taal. In dit
geval moeten de kandidaatjes spreekwoorden en
gezegden raden bij het aanschouwen van rebus
achtige animatiefilmpjes.
Het geheel speelt zich af voor een decor van,
jawel, schuivende panelen. Dat is op zichzelf nog
niet zo erg, een decorbouwer moet toch ook wat?
Erger is de gruwelijke gemeenzaamheid waarmee
het nieuwe AVRO-hoofd van presentator Carlo
Boszhard (die bij de concurrentie het nieuwe
RTL4-hoofd is bij 'De gek van de week show' ons
en de deelnemers bejegent. Het lijkt door zijn
bestudeerde geinige jovialiteit wel of je naar zo'n
spelleider in zo'n pretbungalowpark zit te kijken.
Een ander, nog sterker, geval van 'schuivende
panelen' is waarneembaar in het praatprogramma
'Spiegels' op de wat latere NCRV-vrijdagavond.
Daar staat niet alleen de hele studio vol met
alsmaar in het rond bewegende decorpanelen,
maar ze zijn dan ook nog eens als spiegels
uitgevoerd waardoor je alsmaar het
vervreemdende effect krijgt dat de mensen die in
het programma met elkaar spreken elkaar niet
lijken aan te kijken maar langs elkaar heen
blikken.
Heel verwarrend en afleidend; en als het niet
spiegelt in het decor dan is het het uitgevoerd in
die waanzinnig-bonte neo-moderne stijl die
tegenwoordig ook de aanblik van joggingpakken,
kinderjacks en badkleding zo oogpijnigend maakt.
Het lijkt, kortom, hier weer eens te gaan om een
wanhopig naar iets nieuws op visueel gebied
zoekende regisseur die een op drift geraakte
vormgever gek heeft gemaakt. Als het maar
anders is, als het maar nieuw is. De vormgever die
met zijn design de inhoud zo ontoegankelijk
mogelijk maakt.
Daarbij is in 'Spiegels' ook nog eens gekozen voor
de meest onhandige verschijningsvorm van het
fenomeen 'dubbelpresentatie', namelijk die waarin
beide presentatoren samen iemand interviewen
(en elkaar dus vaak doubleren of in de rede vallen
of verrassen met een vraag die de andere net had
willen stellen) en samen in hortende wisselspraak
de aankondigingen doen. Twee presentatoren, dat
mag. Maar laat ze dan om de beurt iets doen, zodat
er althans een schijn van naturel bewaard kan
blijven.
Want: bij alle kritiek moet ik toegeven dat
'Spiegels' in aanleg een aardig programma had
kunnen zijn. De gekozen onderwerpen en
gesprekspartners (zoals afgelopen vrijdag
professor Haspels over voor het traditionele
NCRV-lid toch niet voor de hand liggende zaken
als abortus en vulva) getuigen van enige durf. Dat
het toch allemaal een beetje blijft steken in de
goedbedoelde tuttigheid van een modaal
middagmagazine (Service Salon, Passage,
Belfleur) moet dan ook liggen in de visuele en
verbale vormgeving.
Tropeninstituut houdt festival Indonesia Nu
AMSTERDAM In samen
werking met Novib en de
Stichting Teleac organiseert
het Koninklijk Instituut voor
de Tropen een groot Indonesia
Nu festival. Het evenement
vindt op vrijdag 20, zaterdag
21 en zondag 22 september
plaats in het Tropeninstituut
in de hoofdstad. Het program
ma omvat muziek- en dansopt-
redens, theatervoorstellingen,
lezingen, films, workshops
dans en muziek en voordrach
ten, demonstraties pencak silat
en oude ambachten.
SAO PAOLO „Ab
surd." Zo betitelt de Bra
ziliaanse algemeen curator
Joao Candido Galvao de
beslissing van de Rijks
dienst voor de Beeldende
Kunst (RBK) om geen
toestemming te geven aan
twee Nederlandse kunste
naars om hun werk op de
21e Bienal in het Brazili
aanse Sao Paolo te verto
nen. In de optiek van de
Candido gaat het om een
verbod, waarvan de
kunstenaars Ben Zeegers
en Aernout Mik het
slachtoffer dreigen te
•worden. De RBK spreekt
echter van een in solidari
teit genomen beslissing.
,De terugtrekking van de ge
hele Nederlandse inzending
getuigt van vooroordelen en
ruikt sterk naar koloniaal ge
drag. Men ontzegt de Bienal
het recht om zelf de deelne
mende artiesten te kiezen. Wij
willen onze eigen mening heb
ben", aldus Candido in een fel
le aanval op de RBK. De cura
tor beschuldigt overigens nie
mand persoonlijk, omdat hij
niet precies weet wie achter
het besluit van de afzegging
steekt.
Volgens Candido zullen Ben
Zeegers en Aernout Mik over
een week hun toegangskaar
ten ontvangen. „Ik zal hen
beide persoonlijk uitnodigen.
Ze hebben de kwaliteit in huis,
en ik hoop vurig dat ze alsnog
besluiten om naar Sao Paolo te
komen", aldus Candido. De
Braziliaan zei tevens bewijs
materiaal van alle correspon
dentie mee te zullen sturen,
zoals die sinds februari ge
voerd is tussen de Bienal en de
RBK. De papieren moeten
aantonen dat aan de kant van
de RBK fouten zijn gemaakt,
waarvan beide kunstenaars de
dupe zijn geworden. De cura
tor van de Bienal is voorts van
plan op zoek te gaan naar een
Braziliaanse sponsor voor het
Nederlandse tweetal, zodat de
kosten voor hun overkomst
betaald kunnen worden.
Jonge kunstenaars
Aanvankelijk had Nederland
met een vijf man sterke af
vaardiging acte de presence
willen geven op de Bienal, die
van 21 september tot 10 de
cember wordt gehouden in
Sao Paolo. Dit podium voor
jonge veelbelovende kunste
naars wordt om de twee jaar
in de Braziliaanse miljoenen
stad gehouden, en is een van
de drie belangrijkste tentoon
stellingen in zijn soort in de
wereld.
Half april rolde echter bij de
RBK in Den Haag de medede
ling binnen, dat alleen Zeegers
en Mik genoeg kwaliteit in
huis hebben voor een plaatsje
op de Bienal. Een drietal ande
re kunstenaars kreeg te horen
dat zij niet welkom zijn. De
brief sloeg in Den Haag in als
een bom, temeer daar de voor
bereidingen voor de Neder
landse inzending zich al in een
vergevorderd stadium bevon
den. Zo werd de Nederlandse
inzending in mei in het Eind-
hovense Van Abbe-museum
aan het publiek gepresenteerd
en waren ook reeds dure cata
logi in het Portugees, Engels
en het Nederlands gedrukt. De
afwijzing van de drie Neder
landers volgt op een verande
ring in de reglementen van de
Bienal. Anders dan in andere
jaren worden de kunstenaars
nu individueel door een ballo
tage-commissie beoordeeld.
Voorheen koos ieder land zijn
eigen afvaardiging.
Sinds de weigering van het
drietal liggen de directie van
de Bienal en de RBK met el
kaar overhoop. De Nederlan
ders zeggen dat zij overvallen
zijn door de late bekendma
king van de Braziliaanse be
slissing omtrent de selectie. De
Brazilianen van hun kant vin
den dat ons land vooruitgelo
pen is op de keuze van de toe
latingscommissie.
Gestolen doek
Van der Heyden
mag worden
verhandeld
AMSTERDAM Het in
1945 door Russen gestolen
schilderij van Jan van der
Heyden mag vrij verhan
deld worden. Dat heeft de
raadkamer van de Am
sterdamse rechtbank be
sloten.
Het doek 'Kloster in einer
Landschaft' was eigendom van
de Gemaldegalerie in het
Duitse Dresden, totdat Russi
sche soldaten het in 1945 sta
len. Het schilderij werd vorig
jaar door een kunsthandelaar
naar het veilinghuis Christie's
gebracht. Hij had het gekocht
van een particulier in de Sov
jetunie. De officier van justitie
legde beslag op het doek. De
handelaar ging hiertegen in
beroep van de rechtbank.
_jred Dunnock overleden
IBLUFFS (Massachusetts) Op 90-
leeftijd is vorige week vrijdag de
ikaanse actrice Mildred Dunnock
*den. Dit is gisteren bekendgemaakt,
rbd Dunnock maakte met name naam
hda Loman in Death of a Salesman
pod van een handelsreiziger) op het
de film. Zij kreeg voor deze
Ide verfilming uit 1951 van het to-
Lk van Arthur Miller een Oscar-no-
ge. Ze kreeg ook een nominatie voor
lol in Baby Doll, naar een verhaal
lennessee- Williams, uit 1956. De ac-
lerscheen voor het eerst op het to-
T Broadway in de jaren '30. Ze speel-
er andere de rollen van Lavinia in
Part of the Forest van Lillian
en van Big Mama in Tennessee
ns' Cat on a Hot Tin Roof.
International Lesbian and Gay Filmfestival
AMSTERDAM In de periode 21
november tot 1 december vindt
voor de tweede maal het Interna
tional Lesbian and Gay Filmfesti
val Holland plaats. In de filmthea
ters Desmet en Kriterion in Am
sterdam en De Mariënburg in Nij
megen zullen ongeveer 150 films
en video's uit ruim achttien lan
den worden vertoond. Daarna
gaat in de maanden december en
januari een selectie uit dit pro
gramma-aanbod in roulatie langs
een 25 filmtheaters in ons land.
In 1986 werd deze manifestatie voor het
êerst gehouden door de gelijknamige
stichting onder voorzitterschap van
Benno Premsela.
In de tweede editie van het Internatio
nal Lesbian and Gay Filmfestival Hol
land staat de positie van lesbiënnes en
homo's uit ethnische minderheden cen
traal. Verder zijn er filmhistorische
overzichten van 'Hosenrollen' (vrouwe
lijke travestie-rollen) en van Ameri
kaanse homo-erotische films uit de tijd
dat er nog geen video's waren. Ook is er
een speciaal programma dat een over
zicht biedt van 25 jaar homo-erotische
speelfilms uit Aziatische landen, waar
onder Indonesië, Japan en Thailand.
Behalve filmvertoningen omvat dit fes
tival lezingen, gesprekken met cineas
ten, paneldiscussies en is er een festival
café.
~unst
!/ile bres
ehoog-
,g Mige kunst
ijn
h<AAG De voor-
Lief doelen van het
moeten zijn:
hoogwaar-
jibod van kunst,
ryteling van kunst
3» groot mogelijke
de lus van kunst, zeer
vooPk in het buiten-
k vpt overheidsbeleid
ap \imte voor kunst te
:ijk (door het scheppen
ie J€)rwaarden en het
:fen van midde-
schrijft de Raad
Kunst aan minis-
incona van Cul-
bojet gaat om een
/nes voor de twee-
instenplan-periode
b>7,.P
doelen moeten de
;e v| aangeven van het
n o0e advies dat de Raad
nwe|end jaar zal uitbren-
ïelu|s ook een indirecte
jewij de overtuiging van
n ukr van financiën dat
onmjdies toch alleen
lan <He hogere inkomens-
Fl ^o0de komen,
t&ekt zich weer eens
jkkige misvatting dat
Le\»van de kunst zonder
n°g;nkel en alleen is af
h'uit bezoek- en ver-
De feitelijke actie-
dusj kunst is vele malen
lietjejdug de Raad.
e Dóaat in het voor-ad-
die j het bestaan van
jop tal van zaken in.
de Raad zich zorgen
jte uitstroom van de
ipleidingen. Die kan
m een bedreiging
ir de kwaliteit van
litstroom is immers
[roeid dan het stag-
kunstenbudget.
[selecties zijn onont-
I aldus de Raad. Het
rwijs op de lagere
pare scholen is ove-
voor verbetering
ie Raad signaleerde
■at de culturele taak
Troepen niet goed uit
Int. Dat ligt niet al-
jdie omroepen, zo
flit het voor-advies,
laan de kunstenaars
pstinstellingen. Die
feinig animo om zich
•oep te presenteren.
[wiEMERS
^N/HOOFDDORP
-artkijkers zijn de
e ergernis voor on-
ïers die met abon-
winst willen ma-
)aarom zoeken de
ten bedrijven naar-
ar een decodeerap-
dat niet eenvoudig
t helemaal niet ge-
kan worden.
erlandse firma Irdeto
Idorp beweert het ant-
ip het netelige pro
gevonden te hebben
ontwikkeling van een
die voor potentiële
kers vrijwel ondoor-
r is. De onderneming
it gebied al de nodige
heeft opgedaan in
d, de Verenigde Sta-
uid-Afrika, installeert
>heel vernieuwd en
irbeterd systeem nu
eerst in Italië. Zij be
lt het praktisch uitge-
de decoder te door-
in I
HaJ de enige op de Ne-
markt opererende
s/Ei-tv-onderneming,
e. <jj zijn twijfels over de
2. ihtheid van de decoder
eto. „Een fraudebe-
aniipparaat is onmogelijk.
;eE aniek is na te maken",
t. (oordvoerder G. Ten
i voor
Kate van Filmnet. Het bedrijf
werkt thans naar volle tevre
denheid met een decoder van
Japanse makelij. Dit neemt
echter niet weg dat het de ont
wikkelingen rond de Irdeto-
decoder zal blijven volgen.
Volledige en afdoende be
scherming tegen zwartkijkers
is volgens Filmnet niet moge
lijk. Het zal een voortdurende
strijd blijven, die zowel met
technische als juridische maat
regelen gestreden moet wor
den. Het televisiebedrijf zegt
het zwartkijken in Nederland
al aardig de kop te hebben in
gedrukt door regelmatig wijzi
gingen in het decodeersysteem
aan te brengen en met succes
bedrijven voor de rechter te
slepen, die illegaal de nage
maakte decoder op de markt
brachten.
Desondanks blijven nog steeds
mensen bezig het systeem te
kraken, zodat men de uitzen
dingen van Filmnet gratis kan
ontvangen. Over het voort
woekerende zwartkijken kan
de onderneming geen schat
ting geven. Filmnet maakt
zich er niet druk om en accep
teert het als een niet geheel uit
te roeien verschijnsel. „Naar
mijn idee is het aantal zwart
kijkers echter betrekkelijk ge
ring", zegt Ten Kate.
Meer vertrouwen in de Neder
landse vinding heeft de Itali
aanse commerciële televisie
onderneming Telepiu in Mi
laan, die haar abonnee-tv aan
het uitrusten is met het in Ne
derland ontwikkelde systeem.
Volgens marketing-directeur
A. Zunino van Telepiu is het
op patenten van Irdeto-direc-
teur P. den Toonder gebaseer
de systeem het beste ter we
reld, vooral omdat het Neder
landse bedrijf een kompleet
pakket biedt.
De directeur van Telepiu, de
eerste onderneming in Italië
met abonnee-tv, verwacht dat
deze vorm van amusement in
Italië zal aanslaan. Het bedrijf
heeft nu al enkele tienduizen
den decoders (waarmee de sig
nalen voor de betalende tele
visiekijker in beelden worden
omgezet) verkocht.
Groei
De belangstelling voor abon-
nee-tv neemt, zowel in Italië
als in Nederland, hand over
hand toe. Uit verklaringen
van Filmnet en Telepiu blijkt
dat het abonnementenbestand
gestadig stijgt. Het aantal bij
Filmnet aangesloten gezinnen
is de laatste tijd toegenomen
tot meer dan 150.000. Omdat
het over het algemeen gezin
nen met meer leden betreft,
kan de onderneming rekenen
op een kijkersgetal van ruim
450.000.
De Italiaanse tv-firma ziet
haar abonnementenbestand
dagelijks groeien. Zij verwacht
binnen afzienbare tijd een
klantenkring van twee mil
joen. De directeur van Telepiu
ziet op dit punt een duidelijke
overeenkomst tussen het Ne
derlandse en het Italiaanse pu
bliek: „Mensen willlen zelf
keuzes maken. Nederland is in
dit opzicht gelijk aan Italië:
ons publiek is sofisticated".
„Er is een duidelijke verande
ring gaande in de kijkcultuur",
aldus Filmnet. De mensen kie
zen bewust en laten zich niet
weerhouden door het abonne
mentsgeld van vijftig gulden
per maand. Datzelfde geldt
voor de Italiaanse bevolking.
Uitbreiding
Beide ondernemingen, die nu
nog alleen films gedurende 24
uur per dag uitzenden, hebben
duidelijke plannen tot uitbrei
ding van hun programma's.
Telepiu komt eind dit jaar met
een station voor sportnieuws.
In de loop van 1992 worden de
uitzendingen aangevuld met
programma's over onderwijs
overdag en 's avonds met cul
turele onderwerpen.
Filmnet, dat na zes jaar van
exploitatie sinds april van dit
jaar voor het eerst winst
maakt, is het verst met de uit
breidingsplannen. In oprich
ting is de Nederlandse Seg
mentatiemaatschappij (NSM),
waarin ook de Nederlandse
kabelexploitatiemaatschappij
deelneemt. Deze zal de plan
nen voor een apart filmkanaal,
een kanaal voor Nederlandse
produkties en een kanaal voor
minderheden, via welke tele>-
visieprogramma's uit Turkije,
Marokko en andere immigra
tielanden zullen worden uitge
zonden, nader uitwerken. In
de komende herfst begint
Filmnet in Hoogvliet met een
proefuitzending met program
ma's over sport en cultuur.
