11
Saddam is bezig
100.000 sji'iten
dood te hongeren
ANC houdt vast aan boycotten
onderhandelingen met regering
Blij met de weegschaal
Infiltratie bij neushoornstropers
in Zuid-Afrika volledig mislukt
Van der Valk bevoordeeld
VERGETEN RECORDS
BINNENLAND/BUITENLAND
CeidócSotwottt
MAANDAG 8 JULI 1991 PA<
'El
„Achttien hoge Iraakse
officieren opgehangen"
MANAMA Achttien generaals en
hoge legerofficieren in Irak zijn in juni
om het leven gebracht omdat zij een
complot zouden hebben gesmeed tegen
president Saddam Husayn. Dat hebben
bronnen meegedeeld bij de missies van
de Verenigde Naties die op het ogen
blik in Irak onderzoeken of Baghdad
zich houdt aan afspraken die na afloop
van de Golfoorlog zijn gemaakt. De
VN-missie is ingelicht aoor Iraakse
gesprekspartners. Volgens hen zijn de
generaals en officieren opgehangen en
niet doodgeschoten zoals eigenlijk „bij
hun rang hoort". Sinds februari zouden
vanuit het leger drie pogingen zijn ge
daan om het regime van Saddam Hu
sayn omver te werpen.
BONN Het Nederlandse Van der Valk
concern heeft vlak voor de hereniging
van de beide Duitslanden flink geprofi
teerd van de uitermate gunstige contract
voorwaarden, die de toen nog functione
rende DDR-regering stelde in verband
met de bouw van vijf wegrestaurants.
Dat heeft de vorige Duitse bondsminister
van Verkeer, Friedrich Zimmermann
(CSU), verklaard in een interview met
Bild am Sonntag. Aan Van der Valk zijn
niet al die stevige verplichtingen opge
legd, die in soortgelijke contracten in de
Bondsrepubliek regel zijn.
In deze 'raststötte-affaire' is ook de naam
van de huidige bondsverkeersminister
Krause herhaaldelijk genoemd. Deze mi
nister van Oostduitse origine zou als
DDR-staatssecretaris bemiddeld hebben in
een aantal transacties, onder meer ten
gunste van het Van der Valk-concern. Mi
nister Krause ligt sinds enkele weken on
der vuur van de Duitse media, waarbij
telkens weer over smeergeld wordt ge
sproken. Met name de bijna wekelijkse
publicaties in Der Spiegel maken de
grond onder Krause's voeten wel erg heet.
Ook vandaag weet het Duitse weekblad te
melden, dat Krause firma's voorgetrok
ken heeft bij de constructie van nieuwe
stukken autoweg in Oost-Duitsland.
APELDOORN De
Iraakse dictator Saddam
Husayn is bezig zo'n hon
derd- a honderdvijftigdui
zend sji'itische vluchtelin
gen dood te hongeren.
Dertigduizend soldaten van de
Republikeinse Garde, Sad
dams 'elite-troepen', hebben
de vluchtelingen op een eiland
in een moeras in Zuid-Irak
omsingeld en staan niet toe dat
hun water of voedsel wordt
geleverd. „Als er niet snel
hulp komt, zullen allen ster-
Deze alarmerende woorden
heeft de Nederlandse minister
Jan Pronk gisteren gesproken
in Apeldoorn op een topconfe
rentie met zijn Europese colle
ga's van ontwikkelingssamen
werking. „De situatie voor de
sji'iten in het zuiden is zeker
zo erg als voor de Kurden in
het Noorden. Alleen weet de
wereld' dat nauwelijks", zei
Pronk op een persbijeenkomst
in hotel De Keizerskroon,
waar de conferentie onder zijn
leiding was gehouden.
Pronk had zijn informatie
over de sji'iten van prins Sa-
fruddin Aga Khan, een specia
le afgezant van secretaris-ge
neraal Perez de Cuellar van de
Verenigde Naties. „De prins is
net in die streken geweest. Hij
heeft een dringend beroep op
ons gedaan om te helpen. Er is
niet veel tijd meer want de
maanden juli en augustus zijn
moordend heet en droog in
Zuid-Irak. De bedoeling van
de Iraakse soldaten is om alle
vluchtelingen uit te hongeren,
te doen afsterven dus", bena
drukte Pronk.
De bewindsman heeft met zijn
Europese collega's afgesproken
dat geprobeerd zal worden de
ministers van buitenlandse za
ken van de EG ertoe te bewe
gen rechtstreeks en via de
Verenigde Naties druk uit te
oefenen op Saddam Husayn.
„Mijn collega Van den Broek
is momenteel in Joegoslavië
en heeft dus nog vele andere
problemen aan zijn hoofd.
Maar ik hoop dat hij er zeer
spoedig aan toe zal komen.
Gelukkig wordt de zaak snel
aan de orde gesteld in de VN",
aldus Pronk.
Ook Pronks plan om zonodig
militairen in te zetten bij het
verlenen van ontwikkelings-
of noodhulp kwam in Apel
doorn aan de orde, zij het in
formeel. De collega's hadden
er nauwelijks op gereageerd,
vertelde Pronk. Maar op een
extra topconferentie in sep
tember zal hij zijn plan toch
officieel indienen. „Het inzet-
Saddam Husayn.
ten van militairen moet altijd
een laatste redmiddel zijn,
maar we moeten daar in be
ginsel de bereidheid toe heb
ben en dan wel graag onder
VN-vlag".
Volgende maand wil Pronk
met zijn collega's van Luxem
burg en Portugal een bezoek
brengen aan Etiopië. „Het is
geen naöpen van wat de mi
nisters van buitenlandse zaken
doen. Maar het sturen van een
trojka is zo effectief gebleken
dat je dat middel ook op ande
re terreinen moet toepassen".
Nog voor het einde van het
jaar zal de ontwikkelings-troj-
ka ook op bezoek gaan in Ban
gladesh Zaterdag al besloten
de ministers een EG-bureau
op te zetten voor de coördina
tie van noodhulp. De bewinds
lieden weigerden echter hun
budgetten in een gezamenlijke
Europese pot te storten; ze wil
len baas blijven over hun 'ei
gen' geld.
Fraude met
cocaïne-bank
kost sjeik
twee miljard
LONDEN De man die
één miljard dollar (ruim
twee miljard gulden)
heeft verloren bij één van
de grootste ineenstortin
gen in de bankwereld al
ler tijden, is dit weekein
de naar Europa gevlogen
om de volle omvang van
de krach vast te stellen.
Sjeik Zayed bin Sultan al-
Nahyan, de heerser van
Abu Dhaby, brengt ge
woonlijk niet meer dan
één week per jaar door in
Groot-Brittannië, waar hij
minstens zeven huizen
heeft.
A
lie tegoeden van de Britse
Bank of Credit and Commerce
International (BCCI), die voor
77% in handen zijn van de
sjeik, werden afgelopen vrij
dag bevroren toen de Bank
van Engeland een einde
maakte aan de wereldwijde
operaties van de BCCI. Robin
Leigh-Pemberton, de presi
dent van de Bank van Enge
land, zei dat er waarschijnlijk
sprake is van fraude op grote
schaal „in de hoogste gelede
ren van de bank". De honder
den Aziatische winkeliers die
hun verdiende geld naar de
BCCI hebben gebracht, hopen
dat de sjeik een reddings-ope-
ratie op touw zal zetten, zodat
zij hét hoofd boven water kun
nen houden.
De sjeik pompte vorig jaar één
miljard dollar in de bank, na
dat die ervan was beschuldigd
32 miljoen dollar te hebben
witgewassen van Colombiaan
se drugsbaronnen en van de
corrupte regering van Manuel
Noriega. Vrienden van de
sjeik menen dat hij erg in ver
legenheid is gebracht door het
nieuwe fraude-onderzoek en
dat hij mogelijk bereid is meer
geld in de bank te steken.
(c) The Sunday Times
DURBAN Het ANC
blijft onderhandelingen
met de Zuidafrikaanse re
gering boycotten totdat
alle politieke gevangenen
zijn vrijgelaten en maatre
gelen zijn genomen om
het geweld te beëindigen.
De nieuw gekozen ANC-
president Nelson Mandela
zei echter ook in een toe
spraak dat het ANC
streeft naar een snelle en
vreedzame machtsover
dracht.
Dit weekeinde werd op de val
reep van de succesvolle ANC-
conferentie een aantal militan
te signalen afgegeven. Het zes
daagse ANC-congres was het
eerste in Zuid-Afrika sinds bij
na dertig jaar. Meer dan de
helft van de 50 gekozen leden
van de ANC-top blijkt lid van
de communistische partij te
zijn of heeft daar sterke ban
den mee. Mensen als Chris
Hani, de militaire chef van de
organisatie en doorgewinterde
communisten als Harry Gwala
en Joe Slovo kregen zondag
ochtend de meeste stemmen
van de ruim 2000 gedelegeer
den. Ook Winnie Mandela, vo
rige maand nog veroordeeld
tot zes jaar gevangenisstraf
wegens mishandeling van een
paar kinderen, haalde moeite
loos een zetel in de ANC-lei-
ding.
Zoals verwacht werd Nelson
Mandela gekozen als president
en Walter Sisulu als vice-pre
sident. Een zeer belangrijk sig
naal was de verkiezing van de
38-jarige Cyril Ramaphosa tot
secretaris-generaal vanhet
ANC. Het is een eerbetoon aan
de vele jonge activisten binnen
het ANC en het betekent dat
het ANC zich opmaakt voor
serieuze ondehandelingen met
de regering.- Ramaphosa is nu
nog secretaris-generaal van de
belangrijkste Zuidafrikaanse
vakbond en staat bekend als
een zeer vaardig onderhande
laar. Hij was een van de lei
ders die het verzet binnen
Zuid-Afrika wist te bundelen
ondanks grote weerstand van
de blanke regering. Jonge acti
visten als hij hielden de strijd
gaande, terwijl duizenden AN-
C'ers in de gevangenis zaten of
in ballingschap doorbrachten.
Ook al blijkt uit zijn verkie
zing de bereidheid van het
ANC tot onderhandelen, uit de
rest van de congres-besluiten
blijkt onverzettelijkheid
Volgens de organisatie moeten
nog 900 politieke gevangenen
worden vrijgelaten voordat er
weer met president De Klerk
kan worden gesproken. Ver
der blijft het ANC eisen dat de
regering een eind maakt aan
het geweld in de zwarte wij
ken. Zo moeten de speren van
de rivaliserende zwarte orga
nisatie Inkatha worden verbo
den.
De militante ANC-top die dit
weekend is gekozen zal de ge
matigde leiders Mandela, Sisu
lu en Ramaphosa weinig ruim
te geven in de onderhandelin
gen. Het besluit om het ANC
niet om te vormen tot een po
litieke partij maar te laten
voortbestaan' als 'bevrijdings
beweging' past in dat beeld.
De radicalen zijn bang dat in
De nieuw gekozen ANC-president Nelson Mandela en zijn echtgenote Winnie geven blijk van hun
strijdvaardigheid op een bijeenkomst na afloop van de conferentie van de anti-apartheidsorganisa-
tie. FOTO: AP
snelle onderhandelingen met
regering De Klerk teveel con
cessies zullen worden gedaan.
Velen zijn nog steeds woedend
dat de gewapende strijd is op
geschort omdat de regering
daar te weinig tegenover zou
hebben gesteld.
De militaire tak van het ANC
zal een grotere rol krijgen in
de verdediging van de zwarte
wijken, ondanks fel protest
hiertegen van de blanke rege
ring. Er zal een speciale confe
rentie komen die de toekomst
zal bepalen van de militairen
binnen het ANC. Het congres
stelde nadrukkelijk vast dat de
gewapende strijd weliswaar is
opgeschort, maar nog niet offi
cieel is beëindigd. De Zuidafri
kaanse regering reageerde gis
teravond gematigd positief op
het ANC-congres. Er is onte
vredenheid over de militante
keuzes die zijn gemaakt, maar
het is ook duidelijk dat het
ANC, na het verwijderen van
de laatste obstakels wil gaan
onderhandelen. De democrati
sche en professionele manier
waarop de conferentie verliep
heeft ook indruk gemaakt.
Tijdens de slotbijeenkomst in
het voetbalstadion zei Mandela
tegen 30.000 enthousiaste aan
hangers „Ons congres is de
mocratischer en heeft meer
autoriteit dat het illegale blan
ke parlement van Zuidafrika".
Hij benadrukte opnieuw zijn
bereidheid tot delen van
macht met de blanken, maar
vatte de strijdlustige sfeer van
het congres samen, door te
stellen dat het ANC opeist
waar zij recht op heeft. „Wij
gaan niet naar de onderhande
lingstafel als bedelaars", aldus
Mandela.
Records betekenen voor velen een uitdaging. Bijna da
gelijks worden pogingen ondernomen om ze te laten
sneuvelen. Bovendien levert zo'n poging, of ze nou wel
of niet lukt, veel publiciteit op. Sommige records zijn
echter bijna niet te breken, zijn zelfs al stokoud. Daar
door krijgen ze vaak niet de aandacht die ze verdienen.
In deze serie wordt een aantal 'vergeten records' in het
zonnetje gezet. Vandaag; de eerste officiële heksen-
waag aan de Leeuweringsstraat 2 in Oudewater. Dins
dag tot en met zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur geo
pend, zondag van 12.00 tot 17.00 uur.
Ui
;ev
tN-
l-Lor
N
bed
Duizend mensen per week worden gewogen op de schalen van Oudewater.
FOTO: SACHA P'ETL
Bussen toeristen laten zich
dagelijks wegen op de scha
len van de stadswaag in Ou
dewater. Dat is ook wel te
zien, de houten schalen van
de weegschaal uit 1482 zijn
behoorlijk afgesleten. Dui
zend mensen per week, re
kent waagmeester Hans de
Zwart voor. Tot 1940, toen
nog van alles 'ter weging'
werd aangeboden, hing de
weegschaal aan de balk vlak
bij de voordeur. Vanwege de
drukte zijn de schalen daarna
verplaatst naar het midden
van de waag. De forse scheu
ren in de balk bij de voor
deur doen echter anders ver
moeden.
Nu beschikten de meeste
dorpen en steden vroeger
over een stadswaag om het
juiste gewicht van verhan
delde goederen vast te stel
len. Het bijzondere van de
waag in Oudewater is dat in
de zestiende, zeventiehde en
achttiende eeuw tal van
mannen en vrouwen zijn ge
wogen, verdacht van het ple
gen van hekserij. Keizer Ka-
rel de Vijfde wees de plaatse
lijke waag althans zo luidt
de overlevering aangezien
echte bewijzen ontbreken
in 1545 aan als eerste officië
le heksenwaag. Een daad van
verzet tegen de felle heksen
jacht die in de zestiende
eeuw in Nederland woedde.
De rage waaide in de vijf
tiende eeuw over uit Duits
land. Niet een vrouw, maar
een man kreeg de twijfelach
tige eer als eerste in Neder
land levend te worden ver
brand wegens tovenarij. Met
Sander van Loenen op de
brandstapel in Nijmegen
werd in 1469 het tijdperk van
de heksenjacht ingeluid. Na
hem zouden nog vele 'hek
sen' tot as vergaan. Met twin
tig tegelijk gingen de heksen
in 1547 op de brandstapel in
de Groninger Ommelanden.
De zuiderburen in Roermond
verdriedubbelden dit aantal
in 1623. Van de provincies
Friesland, Drenthe en Over
ijssel zijn geen doodvonnissen
bekend wegens tovenarij.
Maar in de andere provincies
werden bij bosjes heksen
oude vrouwtjes, maar ook
rijke, jonge, populaire man
nen en vrouwen ter dood
veroordeeld.
Heksenproeven
Jaloerse echtgenotes, boze
moeders van aan kwakzalve
rij gestorven kinderen, maar
ook een man die van z'n
vrouw af wilde, tipten ano
niem schout en schepenen
over een 'heks'. Meestal
barstte dan een proces los.
Om te bewijzen dat iemand
een echte toverkol was,
moest de kracht van de dui
vel met behulp van een
drankje met wijwater, de was
van een paaskaars, wierook
en stukjes van een palmpaas-
tak, worden gebroken. De
daarop benodigde bekentenis
konden de heren met de in
die tijd gebruikelijke marte
lingen wel loskrijgen.
Maar er waren ook speciale
heksenproeven. Een bekende
was de waterproef. Een heks
moest daarvoor in het water
worden gesmeten. Bleef ze
drijven, dan was ze schuldig
en werd ze ter dood veroor
deeld Zonk een verdachte
dan was ze weliswaar on
schuldig, maar meestal al
verdronken. Een andere zeer
gebruikelijke proef was de
weegproef. Een echte heks
had geen gewicht en ver
plaatste zich door de lucht.
Sommige waagmeesters kre
gen het daadwerkelijk voor
elkaar hun slachtoffers niet
meer te laten wegen dan vijf
pond.
De weegproef in Oudewater
heeft nimmer tot een vt
deling geleid. Daarom
waag zo beroemd gewdn d
Het gewicht om tot nief de
te worden verklaard H!,err
Oudewater minder hoo*
bij andere wagen. NorrTabso
was een gewicht van r Vlë
tig pond vereist om tot *rna
ne burger te wordenrs.J
klaard. Bij de officiële||lctlc
senwaag werd gekeken10*?11
de lengte van de slachté.
Elke centimeter boveiFe^
meter leverde twee porre
gewicht op. Een vrou^.111
bijvoorbeeld een meter111 t(
endertig hoefde 'maai01?111
ventig pond te wegtrlan
plaats van de gebruik1?1
negentig. De Oudewc™"
gewichten muntten uit1^
zuiverheid en de waagt
ter ging er, dank zij he? va
vilege van de keizer, pi»,
niet te sjoemelen. Zelfi
moedervlekje of wratje|WOr
aangetekend, want deze
eU
Leven gered
De van toverkollen vei
te personen kwamen
heinde en verre naa
stadje aan Hollandse
Want niet alleen in I*
land, maar ook in a|
landen, werden de wej
in Oude water als ree]
dig aangemerkt. 1
weet niemand. Het
was niet goedkoop. Hetl
paar Klaas Ariënz vai
Dooie en Neeltje A
Kersbergen betaalde ïil'
in totaal zes guldens ei
stuivers aan schepene 3|
cretaris, bode, waagm
en vroedvrouw. Daar
echter tegenover dat h
ven was gered met de
melding dat het „wicht je
was accorderende met
turelijke proporties haij
chaems". Nog nooit p£(
mensen zo blij met een
weegschaal.
ALI
SUSKE EN WISKE
HET WITTE WIEF
Uitgeveri|/Wav«ry Productions
(Vervolg van de voorpgina)
LONDEN De door
Prins Bernhard en dr.
John Hanks, een oud
functionaris van het We-
reldnatuurfonds goedge
keurde operatie om neus
hoornstropers te bespione
ren is volkomen mislukt.
Toen het bedrijf KAS, dat
het project uitvoerde, vo
rig jaar ter ziele ging, was
veel materiaal nog niet
betaald en waren vele on
kosten nog niet gedekt.
Het lijkt erop dat prins Bern
hard in verlegenheid is ge
bracht door de discussies over
de gewraakte operatie. De
prins bevestigde onlangs dat
hij er ruim 2,5 miljoen gulden
in geïnvesteerd had, maar hij
Wilde niet ingaan op het on
derzoek van Scotland Yard.
Project Lock is niet de eerste
controversiële zaak waarbij
prins Bernhard betrokken is.
In 1976 moest hij aftreden als
voorzitter van het WNF naar
aanleiding van het Lockheed-
schandaal.
Project Lock heeft ook de re
putatie van het WNF ge
schaad. Het Wereld Natuur
Fonds heeft John Hanks be
kritiseerd, omdat hij zich als
voorzitter van WNF's Afrika
Project heeft ingelaten met
een geheime operatie waarbij
huurlingen betrokken waren.
.Hanks heeft niets illegaals
u i, maar we zijn van me
ning dat hij onjuist heeft ge
handeld", aldus een woord
voerder van het WNF. „Het is
niet onze taak in grote crimi
nele organisaties te infiltre
ren".
Hanks benadrukt, net als prins
Bernhard, dat het project een
privé-aangelegenheid was. Hij
betoogt dat het een succesvolle
operatie was, omdat het activi
teiten van neushoornstropers
in heel Zuid-Afrika tegenging
en leidde tot verschillende ar
restaties. Anderen zeggen dat
er waarschijnlijk geen enkele
neushoorn is gered, omdat de
stropers op de hoogte waren
van de infiltraties.
Oud-bestuursleden van het
Britse bedrijf KAS verklaar
den vorige week trots te zijn
op de behaalde resultaten, en
ontkenden dat geld is verduis
terd.
Toen bekend werd dat John
Hanks betrokken was bij de
operatie, was dat voor de Brit
se prins Philip, de internatio
nale voorzitter van het WNF,
aanleiding een onafhankelijk
onderzoek naar de zaak in te
stellen. Daaruit is gebleken dat
Hanks heeft gehandeld zonder
medeweten van andere func
tionarissen van het WNF.
Maar uit officiële stukken
blijkt dat bepaalde oud-func
tionarissen, onder wie George
Medley, bestuurslid van het
WNF in Engeland, op de hoog
te waren van het bestaan van
een dergelijke operatie.
(c) The Sunday Times
Prinsen gevi b
VPr
feest op
Huis ten Bos^
DEN HAAG De
koningin Beatrix
Claus hebben dit wei
een groot feest w w
Huis ten Bosch. AanleiA
de festiviteiten was het
rig huwelijk van de kl
en de prins, zo heeft d*
voorlichtingsdienst lat«
ten. De dienst kon nietg
of prins Claus, die
klachten van depressief
begin vorige week voorn
vaties in het ziekenhui
opgenomen, op het feeT
wezig was. Zo af en toeg
de prins het ziekenhr
enige tijd in familiekriil p
te brengen. In de loopL cr
zaterdag arriveerden L'
len jonge gasten uit bini^m.
buitenland op Huis tenL_
Zaterdagavond werd L
tuin gegeten en meerdeC
ten overnachtten op het
