Modaal gezin dupe
van heffing op gas
IBM-Apple-alliancie wekt hoop en vrees
Financiële positie Crédit Lyonnais ernstig in geding
Geen bemiddelaar
bij havenacties
Siemens en IBM weren Thomson uit geheugenchips
BEURS VAN AMSTERDAM
Uw Lancia Dealer
,Fred Menken WASSENi.
ECONOMIE
£eicLe<3otvicmt
VRIJDAG 5 IULI 1991 PAGINIO
Hofuitspraak tegen
AKZO „mijlpaal"
BRUSSEL EG-commissaris Leon
Brittan (concurrentiezaken) ziet de
uitspraak van het Eö-Hof van justi
tie in Luxemburg tegen AKZO Che
mie, een volle dochter van AKZO in
Arnhem, als een „mijlpaal". Het von
nis is een „moedige en duidelijke"
ondersteuning van zijn politiek voor
een gezonde concurrentie, zo zei gis
teren een topambtenaar van de Com
missie. Het Hof verweet AKZO Che
mie woensdag het maken van illegale
prijsafspraken om de concurrentie
dwars te zitten, zo niet uit te schake
len. Het Nederlandse bedrijf kreeg
een boete van bijna 17,5 miljoen gul
den. AKZO Chemie kan niet in ho
ger beroep gaan in deze langlopende
zaak.
Verlies voor
Bondsspaarbanken
UTRECHT De Coöperatieve Vereni
ging van Bondsspaarbanken heeft 1990
afgesloten met een geconsolideerd verlies
van 45,7 miljoen (1989: winst f 2,3 mil
joen). Het verlies is vooral het gevolg van
eenmalige kosten van sanering van de
beleggingsportefeuille en komt ten laste
van de reserves, zo blijkt uit het jaarver
slag. De cijfers van 1990 wijken sterk af
van die van voorgaande jaren, omdat in
1990 twee leden zijn uitgetreden, onder
meer de grootste deelnemer, de Friese
Bondsspaarbank. Door de uittredingen en
door de sanering van de beleggingsporte
feuille daalde het balanstotaal van de
vereniging van 3,5 miljard naar 2,3
miljard. De bondsspaarbanken oriënteren
zich momenteel op nauwe samenwerking
met enkele andere spaarbanken.
Wettelijke
controle
jaarrekeningen
DEN HAAG Het kabinet stemt
in met een wetsvoorstel van mi
nister Andriesssen (economische
zaken) waarin eisen zijn opgeno
men voor de wettelijke controle
van jaarrekeningen. Deze Ac-
countantswet vloeit voort uit een
richtlijn van de EG en vervangt
de bestaande, afzonderlijke regels
voor registeraccountants en ac
countants-administratieconsulen
ten. De beide beroepsgroepen krij
gen volgens het wetsvoorstel alle
vrijheid via het privaatrecht rege
lingen te treffen om zich te speci
aliseren.
Volkswagen en SMH
maken 'Swatch-auto'
BIEL Het Zwitserse concern
SMH, fabrikant van onder meer
de Swatch-horloges, heeft plan
nen om samen met het Duitse
autoconcern Volkswagen een
kleine, goedkope personenwa
gen te maken. Volgens een
woordvoerder van SMH, voluit
Société Suisse Microélectroni-
que et d'Horlogerie SA geheten,
krijgt de auto vermoedelijk een
elektromotor en zal de prijs er
van rond de 10.000 Zwitserse
frank 13.000) liggen. Volgens
SMH-topman Nicolas Hayek
wordt de auto een „vrolijke, mi
lieuvriendelijke en goedkope
stadsauto voor twee personen
en twee kratten bier".
WANG NEDERLAND
SCHRAPT 150 BANEN
CULEMBORG Bij Wang Nederland,
de Nederlandse (verkoop)vestiging van
de Amerikaanse computeronderneming
Wang Laboratories, verdwijnen 150 van
de 430 banen. De maatregel houdt ver
band met een omvangrijke reorganisatie
binnen het gehele concern, waardoor in
totaal drie- a vierduizend banen verlo
ren gaan. De afgelopen twee jaar schrap
te Wang al tienduizend banen. Voor
Wang in Europa (en in Culemborg) bete
kent de reorganisatie dat de algemene
diensten worden gecentraliseerd in
Brussel. Vijftig van de getroffen mede
werkers komen direct in aanmerking
voor herplaatsing via uitbesteding van
de ondersteunende diensten. De overige
honderd worden begeleid bij het vinden
van nieuw werk.
Deutsche Bank
betrokken bij
beursschandaal
FRANKFURT Net als
de beurs van Tokyo is de
beurs van Frankfurt ge
troffen door een schan
daal. Het gaat om handel
met voorkennis waarbij
optiehandelaren van de
Deutsche Bank een grote
rol lijken te spelen. Het
openbaar ministerie heeft
de zaak inmiddels in on
derzoek.
Naar verluidt in kringen in
het justitiële apparaat is de
voorkenniszaak „een giganti
sche affaire". Er zijn klachten
gekomen, onder meer via een
anonieme brief in een beurs-
krant, dat optiehandelaren
eerst effecten kochten en
daarna de klanten een koop
advies gaven. Volgens de brief
zouden verschillende leiding-
§evende functionarissen van
e Deutsche Bank, de grootste
en machtigste bank van Duits
land, en een televisie-journa
list betrokken zijn bij de zaak.
Vier personen (de televisie
journalist en drie werknemers
van de Deutsche Bank) zullen
worden vervolgd wegens be
lastingontduiking. Daarmee
probeert het openbaar ministe
rie de schuldigen alsnog te
treffen, omdat 'inside-trading'
handel met voorkennis
in Duitsland juridisch niet
strafbaar is, en belastingont
duiking wel.
Pas na de instelling van een
speciale commissie van de
beurs in Frankfurt en het op
treden van de belastingdienst
die de dossiers heeft doorge
stuurd naar het openbaar mi
nisterie, heeft de Deutsche
Bank ingegrepen door de chef
van de optie-afdeling 'met va
kantie' sturen. Ondanks het
wegsturen van het hoofd van
de optie-afdeling wijst de bank
elke schuld af.
GASBEDRIJVEN BEDUCHT VOOR HEFFINGEN
Het verbruik van gas hangt veel meer af van het soort woning
dan van het inkomen.
FOTO: PR
DEN HAAG De gasbe
drijven vrezen in de (in-
casso-)problemen te ko
men als de plannen om
een heffing in te voeren
op aardgas worden door
gezet. Uit onderzoek in
opdracht van de Vegin, de
vereniging van gasbedrij
ven, blijkt dat dit lage in
komens naar verhouding
zwaar kan treffen. Het
onderzoeksrapport is aan
geboden aan de commissie
Wolfson, die onderzoekt
of heffingen ingevoerd
moeten worden om het
verbruik van energie te
verminderen, alleerst in
het kleinverbruik.
Vegin-directeur Groenenwe
gen presenteerde gisteren in
Den Haag de resultaten van
het onderzoek en toonde zich
daarbij beducht voor de plan
nen die bij het ministerie van
VROM (milieu) leven. In de
Tussenbalans is indertijd aan
gegeven dat voor VROM de
taak is weggelegd het milieu te
bevorderen. Dit zou onder
meer moeten geschieden door
een energiebesparing, die be
reikt zou kunnen worden door
heffingen op brandstof. De in
voering van de heffingen zou
budgettair neutraal moeten
zijn, met andere woorden de
huishoudens zouden er per sal
do niet op vooruit of op ach
teruit moeten gaan. Dit kan
door de heffingen gepaard te
laten gaan met vermindering
van belasting.
Zo'n systeem zou dus sterk in
het voordeel werken van twee
yuppies die samenwonen in
een appartement in Amster
dam en overdag niet thuis
hoeven te stoken. Het werkt
in het nadeel van de kostwin
ner van een modaal gezin in
een eengezinswoning op het
platteland van Groningen.
Uit het onderzoek blijkt dat
het verbruik van gas veel
meer afhangt van het soort
woning en nauwelijks samen
hangt met het inkomen. Bo
vendien blijkt dat het soort
woning dat men bewoont niet
sterk samen hoeft te hangen
met het inkomen, maar vooral
afhankelijk is van de regio.
Bijna een kwart van de men
sen met een bruto inkomen
van 76 duizend tot 92 duizend
gulden verbruikt minder dan
1650 kubieke meter gas. Van
de inkomens tot 20 duizend
gulden blijkt veertien procent
meer dan 2.750 kubieke meter
gas te verbruiken, terwijl dat
in de groep van 76 duizend tot
92 duizend gulden 25 procent
is.
Het onderzoek is verricht door
het Centrum voor Marketing
Analyses, dat in 1980 soortge
lijk onderzoek verrichtte.
Toen werd het onderzoek ge
houden in verband met plan
nen voor progressieve gasta-
rieven (de prijs per kubieke
meter neemt toe naarmate het
verbruik toeneemt). Sinds 1980
is het gemiddelde verbruik in
Nederlandse gezinnen met 29
procent gedaald van 3125 naar
2225 kubieke meter door voor
al isolatie-maatregelen. Deze
daling ging gepaard met een
nivellering: de verschillen tus
sen de verbruikers onderling
namen af.
NASLEEP AFFAIRE PARRETTI
PARIJS/AMSTERDAM
De affaire Parretti
heeft voor de Franse
staatsbank Crédit Lyon
nais, eigenaar van Crédit
Lyonnais Bank Neder
land, nog een staartje ge
kregen. Het gezaghebben
de Amerikaanse bureau
Moody's Investors Service,
dat de kredietwaardigheid
van bedrijven en landen
beoordeelt, bekijkt of de
financiële positie van de
Franse staatsbank nog wel
sterk genoeg is.
Crédit Lyonnais is op een lijst
gezet van bedrijven waarvan
de kredietwaardigheid (de ra
ting) naar beneden bijgesteld
kan worden. Daardoor zou de
bank meer moeten betalen
voor het opnemen van kredie
ten, omdat de leningsvoor
waarden worden aangetrok
ken. Daardoor gaan de rente
lasten omhoog, wat de winst
onder druk zet.
Het onderzoek concentreert
zich op „het risicoprofiel van
Crédit Lyonais gezien de pe
riode van agressieve expansie
in Frankrijk en Europa"..
Daarbij speelt zeker een grote
rol, dat Crédit Lyonnais Bank
Nederland de Italiaan Parretti,
eigenaar van de noodlijdende
Amerikaanse filmmaatschap
pij MGM/Pathé, rechtstreeks
888 miljoen dollar (ƒ1,82 mil
jard) heeft geleend. Daarnaast
bekijkt Moody's de winstont
wikkeling op de lange termijn
van Crédit Lyonnais „gezien
de veranderingen die zijn op
getreden op de Franse markt".
Moody's heeft grote invloed op
de financiële wereld. Zo werd
de Amerikaanse bankhoud-
stermaatschappij Citicorp be
gin dit jaar nog getroffen door
de verlaging van de rating. Ci
ticorp heeft een schuld van
ongeveer 31 miljard dollar en
moet bij het opnemen van,
nieuwe leningen meer rente
betalen. Volgens analisten kan
daardoor de winst van Citi
corp behoorlijk onder druk
komen te staan.
WERKGEVERS EN FNV:
ROTTERDAM Werk
gevers en de Vervoers
bond FNV zijn het na een
week stakingen in de Rot
terdamse haven over één
ding roerend met elkaar
eens: beide willen geen
bemiddelaar.
Het conflict in de haven zit
muurvast. De werkgevers vol
harden bij hun eindbod voor
een twee-jarige collectieve ar
beidsovereenkomst waaruit
een loonkostenstijging voort
vloeit van elf procent. Hun
enige handreiking is het voor
stel vijf roostervrije dagen te
'verzilveren' voor twee pro
cent extra loonsverhoging.
Maar dat is dan ook het uiter-
Alleen de Vervoersbond CNV
heeft wel oren naar het voor
stel. De Vervoersbond FNV is
er fel tegen. „Een sigaar uit ei
gen doos", zei eerste onder
handelaar Jan Heilig vorige
week. De bond wil een een-ja
rige cao met onder meer 3,5
procent structurele loonsver
hoging. De werkgevers hou
den vast aan 2,5 procent per 1
april van dit jaar en nog eens
1,5 procent structureel op 1
april volgend jaar.
Sinds een week leggen dage
lijks enige honderden van de
1.850 havenarbeiders in het
stukgoed het werk neer. Sinds
afgelopen maandag voeren
ook de sjorders die lid zijn van
de Vervoersbond FNV actie.
De eerste dagen ging het om
een wilde actie, sinds woens
dag om door de bond overge
nomen stakingen.
De kans dat de werkgevers
naar de rechter stappen om de
staking te breken is niet erg
groot. Zij hebben die mogelijk
heid wel bekeken. Zij schatten
hun kansen echter zeer laag.
PARIJS Het Duitse
elektronicaconcern Sie
mens en de Amerikaanse
computergigant IBM gaan
samenwerken bij de ver
dere ontwikkeling en pro-
duktie van de 16-megabit
dynamische geheugen
chips.
De samenwerking zal in de
Franse IBM-vestiging in Cor-
beil-Essonnes nabij Parijs haar
beslag krijgen. De produktie
start eind 1991 en de bedoeling
is om medio 1992 dagelijks 600
chipschijven te produceren.
IBM en Siemens werken al sa
men in de ontwikkeling van
de 64-megabit chips, een vol
gende generatie, binnen het
Europese onderzoeksprogram
ma JESSI.
IBM-topman Jack Kuehler liet
weten dat de samenwerking
eventueel zou kunnen worden
uitgebreid met andere part
ners „voor zover de capaciteit
dat toelaat". Hij voegde hier
aan toe nog met niemand hier
over in gesprek te zijn. Beide
concerns bleken niet erg geïn
teresseerd in het Franse
Thomson dat de afgelopen
maanden herhaaldelijk naar
Een kijkje in de 4-megabitfabriek van IBM in het Duitse Sindelfingen.
Siemens lonkte om te komen
tot een Europees samenwer
kingsverband op het gebied
van de chipsontwikkeling.
Volgens de vice-president van
Siemens, Jtlrgen Knorr, is nu
gekozen voor een Ameri-
kaans-Europese samenwer
king omdat zowel Siemens en
IBM al actief zijn op het ge
bied van de dynamische chips.
Bovendien zei hij dat een
eventuele Europese samen
werking tussen bijvoorbeeld
Thomson, Philips en Siemens
moeilijk zou kunnen functio
neren omdat de „historische
achtergrond en de culturen"
van deze concerns te veel ver
schillen.
FOTO: EPA
Nu Thomson als een potentiële
partner voor Siemens afvalt,
lijkt Frankrijk een wrange
keuze. Reden voor Siemens
om toch naar Frankrijk te
gaan is dat het land in het hart
van Europa ligt met alle be
langrijke toeleveranciers (met
name de chemische industrie)
in de buurt, aldus Knorr.
WASHINGTON De
vergaande samenwerking
die de Amerikaanse com
putergiganten IBM en Ap
ple deze week aankondig
den, heeft zakelijk Ameri
ka volslagen verrast en
wekt hoop en vrees in de
computerwereld. IBM en
Apple hebben met hun
verbeten rivaliteit het
computerlandschap vorm
gegeven en zullen die sec
tor nu opnieuw, en op nog
onoverzienbare wijze,
gaan definiëren.
ple als concerns zo sterk ver
schillen. „Alleen al uit een
oogpunt van bedrijfscultuur
komen ze van verschillende
planeten. Het is niet minder
dan verbluffend dat die twee
gaan samenwerken", zegt Ri
chard Shaffer, uitgever in
New York van het blad Com
puter Letter.
Apple ontstond pas in de jaren
zeventig in een garage in Cali-
fornië, waar Steven Jobs en
Steve Wozniak met de op
brengst van een verkochte
Volkswagen hun eerste soft
ware ontwierpen en een com
puter in elkaar staken. Altijd
is Apple een meer free-wheel-
end bedrijf gebleven, passend
in het zonnige Californische
surfleven, briljante jongelui
aantrekkend en uit op het ont
werpen van zo gemakkelijk
mogelijk te bedienen personal
computers. De Macintosh is
het vlaggeschip, maar eigen
lijk meer de surfplank, van
Apple.
Logisch
IBM daarentegen is een bu
reaucratische kolos uit het kil
le en stijve Armonk in de staat
New York. Het geweld van
zijn kapitaal en zijn gewicht
heeft 1MB tot de wereldmarkt-
leider gemaakt die enkele ja
ren geleden al door Apple en
andere ondernemingen tot be
scheidenheid werd gedwon
gen, maar die pas in de laatste
maanden in acute problemen
kwam. Het Amerikaanse pc-
marktaandeel van IBM is in
middels teruggelopen naar een
karige 16 procent. Vijf jaar ge
leden was dat nog 28 procent.
Nu Apple en IBM hun compu
ters beter met elkaar willen
laten samenwerken door ge
meenschappelijk software te
ontwerpen en dezelfde chips te
gaan gebruiken, kunnen zij
mogelijk samen de rest van de
computerindustrie in de VS en
in Azië naar hun hand zetten.
Microsoft, Compaq Computer,
Intel en Motorola zullen als
producenten van software,
mainframes en chips invloed
verliezen en minder hun eigen
design-wensen kunnen verwe
zenlijken als de nieuwe IBM-
Apple-ontwerpen breed geac
cepteerd zullen worden door
de consument.
Ondanks de algehele verba
zing is samenwerking tussen
IBM en Apple toch ook lo
gisch. Terwijl IBM te weinig
vernieuwing meer kon aan
brengen in zijn pc's voor indi
viduele consumenten, maar
wel leider bleef in grotere ma
chines en systemen voor on
dernemingen, kon Apple zijn
speelse imago maar niet kwijt
raken, waardoor er te weinig
grote klanten kwamen uit de
industrie en de dienstensector.
Kwetsbaar
-Afgesproken is nu onder meer
dat IBM en Apple, die overi
gens afzonderlijk blijven be
staan, een joint venture op
richten speciaal voor het
creëren van een nieuwe gene
ratie software die zowel door
Apple- als door IMB-machines
kan worden gebruikt en die
die computers behalve sneller
ook gemakkelijker herpro
grammeerbaar maken. Voorts
zal IBM Apple helpen de kan-
toormarkt te penetreren door
de Macintosh-technologie aan-
sluitbaar te maken op IBM-
computernetwerken. Samen
zal bovendien multimedia-
software worden ontworpen,
die gelijktijdig tekst, graphics,
geluid en video aankan. De
beoogde samenwerking maakt
beide giganten voorlopig ech
ter ook ext^a kwetsbaar, om
dat er nu een periode van on
zekerheid begint voor de con
sument. De afspraken zijn nog
zeer vaag en de eerste ge
meenschappelijke produkten
van IBM en Apple zullen pas
over drie jaar op de markt ko
men. Wie thans voor nieuwe
computer-investeringen staat,
zou geneigd kunnen zijn naar
andere leveranciers om te zien
die meer houvast bieden voor
de toekomst.
Bovendien gaat het Ameri
kaanse ministerie van handel
onderzoeken of de samenwer-
kingsafspraak wel wettelijk
geoorloofd is. De meeste waar
nemers in de VS echter menen
dat de IBM-Apple-afspraak de
test van de anti-trustwet zal
doorstaan en dat de nieuwe al-
liancie voor de komende tien
tallen jaren de Amerikaanse
dominantie op de wereld-com-
putermarkt veilig kan stellen.
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 24240 - 24840 24210 - 24810 onbewerkt 260 - 330
bewerkt 26440 26410 bewerkt 370
Opgave: Olijfhout, A'dam
Damrak in lome
zomerstemming
AMSTERDAM Er is giste
ren niets van enige betekenis
gebeurd op de Amsterdamse
effectenbeurs. Veel handela
ren zijn al begonnen aan hun
vakanties, Wimbledon vereist
aandacht en de Amerikaanse
financiële markten waren ge
sloten.
Er kwam wat externe steun
van de dollar die bijna ander
halve cent in koers steeg, en
van de beurs in Londen die
zo'n 22 punten hoger was. De
beurs in Tokyo was weer een
procent lager, maar Amster
dam nam dat voor kennisge
ving aan. De CBS-stemmings-
index bewoog zich de gehele
dag in de minimale marge van
92,5 tot 92,6 en steeg uiteinde
lijk met 0,2 punt tot 92,6. De
omzet was met ƒ321 miljoen
aan aandelen uiterst mager. In
totaal werd er 858 miljoen
omgezet.
De financiële sector stond re
delijk in de belangstelling. In
ternationale Nederlanden
Groep voerde de omzetrang-
|R Al
BEURS
HC
lijst aan met 42,6 miljor J
verhandelde stukken.1 1S
ING bestond al een tijdjSte<
bod uit Londen, het fondlpu
twee kwartjes op jellij
Fokker viel op met een'j)0l
van zes dubbeltjes op L
Het luchtvaartfonds
vleugeltjes door een hep
koopadvies uit Londen wi
mac zakte 's ochtend® 1
dubbeltjes weg tot 18kr
gevolg van stop-lossverf
Later herstelde het aut
seringsfonds zich tot ij.
Op de lokale markt t*at
Boskalis uit zijn slof[ IT
bouwfonds won maar^i ri
2,20 op 18,80, een win
13,25 procent. Smit Intefcller
nale haalde de helft vit 1
koersverlies op woensd Sp
rug door 1 hoger te eih k
op 57. cijf
De beleggers hadden gqlots
nade voor Samas. Eenfelde
noeg ongewijzigde wirii
aandeel en bedrijfsresulj vij
1990 kostten de kantooiien
ters uit Utrecht 4,50 ofhad
ADVERTENTIE
ja£
1).^"
J Rijksstraatweg 338
Tel.: 01751-19342
