Marechaussee helpt politie
bij vreemdelingentoezicht
fa f HOU OP! IK Ben
sf
Jli
Koning Juan Carlos
daalt van zijn troon
Torenmolen is een
lekkere l
Informatiseringsbank zoekt
allochtonen in Den Haag op
D66 voor verlaging
van minimumloon
VERGETEN RECORDS
;g
it
BINNENLAND
CeidócSouoatit
VRIJDAG 5 JULI 1991 PAGINATE
Bliksem doodt
man bij graf
moeder
FORT WORTH Een
man die bijna iedere
dag het graf van zijn
moeder bezocht is daar
dodelijk door de blik
sem getroffen. De 49-ja-
rige William Don Tip
ton uit Fort Worth in
de Amerikaanse staat
Texas had nooit de dood
van zijn moeder op 25
maart vorig jaar kun
nen aanvaarden en
maaide zelf het gras op
haar graf met een van
huis meegebrachte
maaimachine.
GRONINGEN Medewerkers van de steun
punten van de Informatiseringsbank houden in
Den Haag in wijken met veel allochtonen bij
wijze van proef voorlichtingsbijeenkomsten over
onder meer de studiefinanciering en de tege
moetkoming in de studiekosten. Dat is volgens
woordvoerder L.H. Hajema een van de maatre
gelen die zijn instelling heeft getroffen om al
lochtonen beter te bereiken. Hajema reageert
hiermee op een persbericht van het Centraal Bu
reau Raadslieden in Amsterdam. Daarin wordt
gemeld dat alleen al in Amsterdam 8000 mensen
problemen hebben met de Informatiseringsbank,
onder wie 7000 allochtonen. De problemen zou
den zijn ontstaan door „onzorgvuldig overheids
handelen bij uitvoering van de wet studiefinan
ciering". Zo zou de Informatiseringsbank fouten
maken bij de doorzending van post en zouden de
formulieren onduidelijk zijn en te veel ambtelij
ke taal bevatten. Hajema erkent dat de commu
nicatie tussen de Informatiseringsbank en al
lochtonen vaak moeizaam verloopt. „Dat is niet
alleen ons probleem, maar ook gemeenten en
andere instanties kampen er mee. Allochtonen
weten de weg naar het voorlichtingsmateriaal
niet te vinden". Hij voegt er aan toe dat een
werkgroep binnen de Informatiseringsbank mo
menteel uitzoekt waar nu precies de communi
catieproblemen met allochtonen ontstaan. De In
formatiseringsbank vertaalt eveneens een aantal
folders over de belangrijkste regelingen in het
Turks, Marokkaans en Engels.
Sterke groei aantal
gewetensbezwaarden
DEN HAAG Het aantal mensen
dat een beroep doet op de wet gewe
tensbezwaren militaire dienst neemt
fors toe. Lag dat aantal in 1989 nog
op 2899, vorig jaar is dit gegroeid tot
4050. Dat blijkt uit een overzicht dat
minister Ter Beek van defensie naar
de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Volgens een woordvoerder van het
ministerie zet de groei zich dit jaar
voort. Meer dan de helft van de ge
vallen van 1990 zijn nog in behande
ling. Uit de cijfers uit 1989 blijkt dat
in bijna 2000 van de 2899 gevallen
het beroep is erkend. Ter Beek ziet
als oorzaak van de stijging ontwik
kelingen als de ontspanning tussen
Oost en West.
DEN HAAG De Koninklij
ke Marechaussee gaat de poli
tie bijstaan bij het vreemdelin
gentoezicht. Zo'n 200 mare
chaussees zullen bijvoorbeeld
illegale buitenlanders het land
uitzetten of asielzoekers ver
horen. Dat hebben de minis
ters Hirsch Ballin van justitie
en Ter Beek van defensie gis
teren in een brief aan de
Tweede Kamer geschreven.
Tot nu toe was een gedeelte
van de marechaussee altijd be
last met de grensbewaking.
Omdat in verband met het ak
koord van Schengen vanaf 1
januari 1993 de grens met
Duitsland nauwelijks meer be
waakt zal worden, heeft de
marechaussee deze taakuit
breiding gekregen.
Gisteren werd al bekend dat
de marechaussee-ook belast zal
worden met de politietaken op
de burgerluchthavens van
Schiphol, Zestienhoven, Eelde
en Maastricht. Zo gaat de ma
rechaussee deze vliegvelden
beveiligen tegen terroristische
aanslagen en zal zij de openba
re orde handhaven.
Deze taak wordt nu nog ver
richt door de Dienst Lucht
vaart van de rijkspolitie. Een
gedeelte van dit personeel zal
worden herplaatst binnen de
politie. Op deze manier wordt
tevens het probleem van de
onderbezetting bij de politie
aangepakt. „Aan werk is geen
gebrek bij de politie", zei mi
nister Hirsch Ballin. Een agent
van de Dienst Luchtvaart die
liever hetzelfde werk wil blij
ven doen krijgt de mogelijk
heid om in dienst te treden bij
de marechaussee.
Volgens bestuurslid Kruizinga
van de Algemene Christelijke
Politiebond (ACP) zien de
'luchtvaartdienders' deze over
gang niet zitten. „Zij krijgen
bij de marechaussee te maken
met een andere cultuur en an
dere gewoonten. De mare
chaussee is immers een mili
tair orgaan. Met herplaatsing
binnen het politie-apparaat
hebben zij minder moeite",
gaat Kruizinga verder. „Maar
dan zullen ze toch moeten ver
huizen".
Ook voorzitter Put van de ma
rechaussee-vereniging is niet
blij met de overplaatsing van
zijn leden. „Zij wonen nu aan
de grens met Duitsland maar
moeten verhuizen naar de
Randstad. Het is de vraag of ze
Rovershol
Rechercheur van de Jeugd en Zedenpolitie R. Bosman toont het
perfect gecamoufleerde toegangsluik van de holwoning, waarin
twee jongeren, een vijftien- en eenentwintigjarige, zich na talloze
diefstallen, verscholen. Ruim een half jaar trokken de jongens
zich na een strooptocht terug in hun luxe ondergrondse woning
in de bossen achter Beekbergen. Binnen had het tweetal de
ruimte bijna volledig ingericht: stroom werd via een accu verkre
gen, die onder meer een televisietoestel en een lamp voedde.
Met behulp van gasflessen kon worden gekookt. Daarnaast was
er aluminiumfolie, voedsel-in-blik, toiletpapier, afwasmiddel en
zelfs een bed. Een kast en een 'aanrecht' maakten de woning
compleet. Het duo is inmiddels aangehouden en wordt verhoord-
foto: chris stein
Kamervragen over ontslag
werknemers Rubo Tilburg
DEN HAAG Het Tweede-Kamerlid Van Erp (VVD) wil we
ten of het waar is dat de 29 werknemers van het aannnemersbe-
drijf Rubo Tilburg bv worden ontslagen omdat de eigenaar in
dienst moet. Hij heeft hierover vragen gesteld aan minister Ter
Beek van defensie. De financieel toezichthouder en groot-aan
deelhouder B Schellekens zou als militair geen tijd meer heb
ben om het financiële reilen en zeilen van zijn onderneming in
de gaten te houden. Een eerdere poging van Schellekens om
vrijstelling te krijgen mislukte. Het arbeidsbureau behandelt de
ontslagaanvraag op 20 juli. Voor die tijd hoopt Schellekens met
zijn vriendin te trouwen, zodat hij op grond van het kostwinner
schap uit dienst kan blijven. De VVD'er Van Erp wil weten wat
de regels voor vrijstelling in dergelijke gevallen zijn. Ook wil
Van Erp dat de minister uitlegt waarom Schellekens niet in aan
merking komt voor vrijstelling.
MADRID Juan Carlos is van
zijn troon gedaald. De Spaanse
koning heeft de periode dat
'koning zijn' slechts een proto
collaire functie was, opnieuw
achter zich gelaten. Hij deed
het al eens, toen luitenant-ko
lonel Tejero in 1981 een poging
tot een staatsgreep deed en
Juan Carlos met een indruk
wekkende toespraak de demo
cratie verdedigde. Na tien jaar
van betrekkelijke rust rond de
koning is deze nu begonnen de
Spaanse maatschappij en vooral
de politiek wakker te schudden
met ongekend felle toespraken.
Als plaats van handeling koos
de koning enkele steden en
dorpen in Andalusië tijdens een
rondreis waarop hij zich voor
het eerst sinds lange tijd weer
'onder het volk' begaf. „Met
creativiteit en een goede dia
loog moeten we in dit land af
rekenen met de nalatigheid en
de corruptie die zoveel dingen
in Spanje hebben doen misluk
ken", haalde Juan Carlos fel
uit in Granada. „We moeten
ervoor waken dat de democra
tie zwicht voor de verleiding
om te stagneren".
Die eerste boodschap van de
koning kwam in een week dat
Spanje via de kranten met de
dag meer te weten kwam over
de mogelijk illegale financie
ring van de regeringspartij
PSOE. De socialistische pre
mier Felipe Gonzalez had -
waarschijnlijk niet toevallig -
diezelfde week al aangekon
digd dat er een nieuwe periode
binnen de partijmuren zou aan
breken. Ook hij zei een einde
te willen maken aan zaken die
de politiek en de PSOE in het
bijzonder een slechte naam be
zorgen.
De discussie of een koning zich
wel met zo'n politiek vraagstuk
mag bezighouden was de dag
na de toespraak van Juan Car
los nog niet losgebarsten, of er
volgde een tweede koninklijke
waarschuwing. „De overheid
loopt soms achter de maat
schappij aan in plaats van het
Na tien jaar van betrekkelijke
rust rond koning Juan Carlos
is deze nu begonnen de
Spaanse maatschappij en
vooral de politiek wakker te
schudden met ongekend felle
toespraken. foto: ap
voortouw te nemen", sprak
Juan Carlos in het kleine vis
sersplaatsje Carboneras in de
provincie Almeria, dat tot voor
kort nog volkomen geïsoleerd
was omdat er geen weg werd
aangelegd.
Vrijwel geen enkele politicus
heeft de woorden 'van Juan
Carlos durven aan te vechten.
Immers, die woorden waren uit
het leven gegrepen en de meer
derheid van de 40 miljoen
Spanjaarden kon zich er prima
in herkennen.
Ook zij zitten met een kater na
enkele fikse schandalen. In het
afgelopen anderhalf jaar zijn
verschillende politieke partijen
in een kwaad daglicht komen
te staan door illegale financiële
praktijken van enkele topmen
sen of hun aanverwanten, ter
wijl de justitie noch de politiek
zelf iets daartegen heeft onder
nomen. En dat het overheids
apparaat uiterst traag is bij het
verrichten van welke eenvou
dige handeling ook, ondervindt
de burger dagelijks.
Goedgekeurd
Opvallend is dat de toespraken
SUSKE EN WISKE
HET WITTE WIEF
f Oei oei, 'l rs een ware*]
\f1eus duhtknupen en by \lalt niet mee1
[demanen frtjpenJerom
--
(c) Standaard Ultgeverlj/Wavery Productions
bereid zijn dat te doen want
het heeft natuurlijk grote soci
ale gevolgen".
Deze 'dubbele verhuizing' is
nu juist wat Kruizinga niet
snapt van het plan van de mi
nisters. „Om de marechaussees
een nieuwe taak te geven wor
den ze verhuisd naar Schiphol.
Dan wordt er weer een nieu
we taak voor de Dienst Lucht
vaart verzonnen en moeten zij
weer verhuizen. Het zou mak
kelijker zijn als een gedeelte
van de marechaussee bij de
Dienst Luchtvaart wordt on
dergebracht in plaats van an
dersom".
van de Spaanse vorst, net als
bijvoorbeeld in Nederland, nor
maal gesproken door de minis
ter-president of de regering
moeten worden goedgekeurd.
Sterker nog, meestal schrijft
die politiek de woorden letter
lijk voor. Waarschijnlijk heeft
premier Gonzalez, die het uit
stekend met de koning kan
vinden, de omstreden teksten
ook wel vooraf kunnen lezen.
En Gonzalez ontdekte dat de
kritische woorden hem eigen
lijk wel goed uitkwamen bij de
toekomstige pogingen schoon
schip te maken in zijn eigen
partij.
De bewogen week heeft koning
Juan Carlos, er in één klap
weer een stuk populairder op
gemaakt bij Het traditiegevoeli-
ge Spaanse volk. De vorst
mocht toch al nooit klagen over
zijn aanhang, maar de laatste
jaren was de koninklijke fami
lie toch wat verder van dat
volk af komen te staan. Maar
sinds de Golfoorlog heeft de
koninklijke familie zich een so
berder levensstijl aangemeten.
Juan Carlos heeft zojuist een
peperduur jacht afgewezen dat
voor hem werd gebouwd, zijn
naamdag San Juan vierde hij
dit keer in Sevilla en de va
kantie zal deze zomer in een
gewone, mooie provincie plaats
hebben. De koning heeft ook
zijn gezin laten weten zich zo
weinig mogelijk uitspattingen
te veroorloven. Zeker kroon
prins Felipe, de meeste begeer
de vrijgezel van de Spaanse en
Europese adel, werd steeds
meer door de roodelpers ach
tervolgd bij zijn schaarse nach
telijke uitstapjes.
De koninklijke familie is nu se
rieuzer dan ooit, maar tegelijk
ook 'volkser'. En in zo'n ambi
ance vond Juan Carlos het tijd
geworden voorzichtig de nood
klok te luiden. „Laten we voor
al onze ogen open blijven hou
den. Er is een periode aange
broken dat er in onze maat
schappij belangrijke verande
ringen plaatsvinden". Juan
Carlos heeft er voorlopig succes
mee. Spanje is ineens weer
klaarwakker.
DEN HAAG D66 is voorstander van een verlaging
van het minimumloon voor komende generaties tot ze
ventig procent van het huidige niveau. Voor oudere
werknemers moet dit loon worden bevroren. Geleide
lijke individualisering van het minimumloon bevordert
de deelname van vooral vrouwen aan het arbeidspro
ces, verwacht D66.
Het kamerlid Groenman heeft gisteren een nota gepresenteerd
met voorstellen voor meer economische zelfstandigheid en een
hogere deelname aan betaald werk. D66 sluit voor wat het mini
mumloon betreft aan bij voorstellen die zijn gedaan door de We
tenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.
Banen
Groenman zegt niet precies te kunnen aangeven hoeveel banen
een verlaging van het minimumloon oplevert. Die onzekerheid
was onlangs voor de PvdA-fractie reden om in een soortgelijke
nota verlaging van het minimumloon voorlopig niet te omhel
zen. De samenstelling van het huishouden moet volgens D66 bij
de belastingheffing in de toekomst geen rol meer spelen. Groen
man pleit er daarom voor de kostwinnerselementen uit het fis
cale en sociale stelsel te schrappen.
Records betekenen voor velen een uitdaging. Bijna da
gelijks worden pogingen ondernomen om ze te laten
sneuvelen. Bovendien levert zo'n poging, of ze nou wel
of niet lukt, veel publiciteit op. Sommige records zijn
echter bijna niet te breken, zijn zelfs al stokoud. Daar
door krijgen ze vaak niet de aandacht die ze verdienen.
In deze serie wordt een aantal 'vergeten records' in het
zonnetje gezet. Vandaag: de oudste molen van Neder
land aan de Bovendorpsstraat in Zeddam. Tot en met
14 juli van 10.00 tot 17.00 uur dagelijks geopend. Daar
na alleen op zondag van 10.00 tot 17.00 uur.
DN
rijdi
1
'leg
hgs:
Molenaar Frans houdt niet van half werk en zet alle zeilen bij.
Frans Thomassen vertelt dit
soort weetjes tijdens het
proefdraaien. De musicus is
verknocht aan de molen, al
sinds z'n tiende jaar. Hij rent
de smalle trapjes van de vier
zolders op en ook weer af.
Kijkt uit het raam naar de
wieken en de wind. Laat de
maalstenen nogmaals op het
graan zakken. En komt uit
eindelijk trots een handje ge
malen meel laten zien. Ruik
eens, proef eens, voel eens,
roept hij enthousiast.
Het gonst van de bedrijvig
heid in de torenmolen van
Zeddam. Molenmakers en
molenaar leggen de laatste
hand aan een nieuw koppel
maalstenen a 1500 kilo per
stuk. Het koppel hoort bijna
geruisloos te malen als de
wieken de wind vangen en
de raderen zich in beweging
zetten. Maar zover is het nog
lang niet, de maalstenen hob
belen, de bak waarin de
maalstenen draaien barst bij
na uit elkaar, de vloer trilt.
Molenmakers en molenaar
zuchten. „De steen huilt
nog", zeggen ze. De boosdoe
ner kan één houten onder
deeltje zijn, waardoor het
hele maalwerk voor de zo
veelste keer uit elkaar moet
worden gehaald. Zo nauw
luistert het in de molen, het
is allemaal millimeterwerk.
En wee degene die het maal
werk vervolgens verkeerd in
elkaar zet. Die kan weer van
voren af aan beginnen.
Zo wordt er al tien maanden
geploeterd in de oudste mo
len van Nederland. Een zol
der is vernieuwd, een andere
zolder gedeeltelijk, er zijn
nieuwe maalstenen aange
bracht, de wieken en het an
dere houtwerk zijn opnieuw
geschilderd en de muren zijn
gestuct. Ook de houten vang
is vernieuwd. Deze werkt als
een soort trommelrem voor
het molenwiel van drie me
ter veertig doorsnede. Het is
een van de grootste molen-
wielen met vang van Neder
land. Met tevens de langste
wiekenas van Nederland. Tij
dens een normale remweg
komt zoveel energie vrij dat
tien liter water van nul gra
den Celcius in veertig secon
den op het kookpunt is.
De 'vrijwillige molenaar'
Gammel
Van ongeveer 1457 tot 1928 is
de windmolen in bedrijf ge
weest De eigenaars, de gra
ven Van den Bergh, ver
pachtten de molen eens in de
drie jaar aan de meest bie
dende. En klandizie van de
bevolking was verzekerd.
Maar in 1928 was de molen
rijp voor de sloop en werd hij
verkocht. De afbraak was al
min of meer begonnen toen
Jan Herman van Heek zich
over de molen ontfermde. Hij
herstelde de torenmolen in
ere. De molen is nu opnieuw
gerestaureerd en nog maar
net geopend voor publiek.
Toch wil de molenaar liefst
niet alleen voor toeristen ma
len. Gezocht wordt naar wat
kleine klanten die meel bij
hem afnemen. Zo brengt de
molen ook nog wat geld op,
motiveert Frans.
De torenmolen met z'n vier
zolders is zeker een bezoekje
waard. Het meel wordt op de
eerste zolder opgevangen, de
twee koppels maalstenen zijn
op de tweede zolder te vin
den. Op de derde zolder ge
beurt weinig, daar staat het
mechanisme waarmee de
meelzakken worden opgehe
sen. Aan de vierde, bovenste
en tevens oudste zolder is het
minste veranderd en is het
meeste te zien. „Hier loop je
bijna letterlijk in de middel-
foto: corné sparidaeü,eer
de t
eeuwen. De vloer stamt imo
de vijftiende eeuw. Hij zietnde:
wel gammel uit, maar hijTs
het niet". ïem
Frans benadrukt nog eepewi
dat het gigantische rad< op|
werk geruisloos moet loptfient
„Tegenwoordig maakt allond
herrie, maar dit maakt gePr
lawaai hoor". Om dat te ipoe.
wijzen, port hij de molen sfide
vig op. Hij begint met If- D
zetten van zeilen op tW de
wieken. Maar dat bevalt htfmei
niet, Frans houdt niet vjvilk
half werk, en zet vervolgepolit
op alle wieken de zeilen Hevei
Pas als er één wiek per fhte
conde voorbij het ra# in
vliegt, loopt de molen nJn te
de zin van Frans. fng
De molenaar is eigenlfrtij.
meer verliefd op het innftdt
lijk van de molen dan op Hirste
uiterlijk. „Hij komt wat waP va
staltig over. Ik noem lf ni<
maar een naar somberhe
neigende waardigheid, d
komt wat positiever ovj
Maar het blijft een gek dinj A\
zegt Frans eerlijk. De mollTIÏ
torent hoog boven het plaal
je Zeddam uit. Alleen
kerktoren is iets hoger,
heuvel waarop de 54 me|
hoge ronde toren ligt, is i
zogeheten stuwwal uit de S
stijd. Een prachtige plafl
voor een molen, wijst FraT
op de vrije wind.
Een van de molen makp'.^f
staart uit het raam. Iets v^
derop staat een witte mol®
„Ach, dat is zo'n doorsif
negentiende eeuwer",
hij wat neerbuigend. Hij slfl
op de ruim één meter dibr
wand van de torenmolen.
Is zo'n lekkere lomperd de|_
Ik ben in het half jaar dat
hier werk eraan verkno<i
geraakt, net zoals de mo|<je
naar. Je praat er ook tegjjch
hè. En, dat is opmerkelijk* V0|
is altijd een zij, nooit een hjvverl
bekent hij zijn verliefdh^ej
schoorvoetend. ivord
Dndc
