Opluchting en vreugde in Joegoslavië
Drugkartel in Colombia
staakt geweldcampagne
G en VS dreigen Joegoslavë
«iet stopzetten hulpprogramma
n
n
'i AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
FIS zoekt toenadering
tot premier Algerije
Little Joe,
een mooi
stuk kitsch
Van den Broek stelt
VS en Brazilië gerust
ginUITENLAND
SleidóeQowiant
DONDERDAG 4 JULI 1991 PAGINA 5
jevardnadze stapt uit
ommunistische Partij
)SKOU De voormalige Sovjetminister
buitenlandse zaken Sjevardnadze heeft de
nmunistische Partij van de Sovjetunie
'SU) verlaten. De Sovjettelevisie meldde
eren dat Sjevardnadze voornemens is met
lere hervormingsgezinde politici een nieu-
politieke partij op te richten. De voormali-
minister van buitenlandse zaken legde in
jember zijn functie neer uit protest tegen de
leiende invloed van de conservatieven op
Hetpresident Gorbatsjov. Hervormingsge-
fJe politici, waaronder Sjevardnadze, richt-
maandag een 'beweging voor democratie
pervormingen' op.
pprichters hopen de beweging in september
,te vormen tot een algemene democratische
fij-
BOGOTA Het beruchte drugkartel van Medellin in Colombia
heeft gisteren aangekondigd dat het een einde maakt aan de
bloedige terreurcampagne tegen de regering die jaren heeft ge
duurd. In een verklaring van het kartel stond dat was besloten
de aanvallen op de regering te staken vanwege de nieuwe
grondwet. Die bepaalt dat verdachten in drugzaken niet mogen
worden uitgeleverd aan het buitenland. Vorige week besloot een
commissie die de grondwet herschrijft, afwijzend te stemmen
over het uitleveren van verdachten aan de Verenigde Staten om
daar te worden berecht. „We hebben besloten onze militaire or
ganisatie te ontmantelen", aldus de verklaring van de 'uitlever-
baren', zoals de leden van het kartel zichzelf noemen. De drug
benden hebben jaren gevochten voor de garantie dat als zij wor
den gearresteerd, berecht worden in Colombia, waar ze in staat
zijn rechters om te kopen, te bedreigen of te doden.
VS ondertekenen
Antarctica - verdrag
MOUNT RUSHMORE De Verenig-
de Staten zullen toch een internatio
naal akkoord ondertekenen voor de be
scherming van Antarctica, dat het del
ven van grondstoffen 55 jaar verbiedt.
Het akkoord werd door 39 landen uit
gewerkt in Madrid, maar de VS hiel
den de ondertekening vorige maand te
gen om meer tijd te hebben voor de be
studering van het verbod op grondstof -
fenwinning op Antarctica.
Washington wees een permanent ver
bod op de grondstoffenwinning op de
Zuidpool af.
Het akkoord omvat ook afspraken over
de bescherming van flora en fauna en
over de beperking van toerisme.
Schotenwisseling
India en Pakistan
NEW DELHI Indiase en Paki
staanse troepen hebben elkaar dins
dag beschoten langs de betwiste grens
in Kashmir, zo heeft het Indiase mi
nisterie van defensie pas gisteren be
kend gemaakt. India en Pakistan wil
len elk een groter deel van Kashmir
dat in het noorden van beide landen
ligt. Volgens een woordvoerder zijn
bij de schotenwisseling aan Indiase
zijde geen doden of gewonden geval
len. Hij gaf niet aan hoelang het inci
dent heeft geduurd. De Pakistaanse
autoriteiten beschuldigden dinsdag
Indiase soldaten ervan een civiele
vrachtwagen te hebben beschoten in
het Pakistaanse deel van Kashmir.
ILMA VAN MEETEREN
1EGANA/ZAGREB
te gaan naar huis. Het
vrede", roept een jonge
icier zichtbaar blij ter-
li hij bijna vergeet de
rende tanks en pantser-
Igens in goede banen te
den. Vrolijk wuiven de
rruten van het Joego-
vische leger, half uit
h luiken hangend op de
ugweg naar hun barak-
in Zagreb en Jastre-
;ko. „Ik ben vreselijk
Ik heb een vrouw en
graag kinderen. Dat
ik nu aan werken",
,t een luitenant.
ide korenvelden en bossen
:-Ml Bregana bij de Kroatisch-
jgjveense grens komen tien-
£|*»n pantserwagens en tanks
l|onderden gehelmde schut-
tevoorschijn. Ze verzame-
azich op de „autoput" van
|-eb naar Ljubljana bij de
9 container die de Slovenen
j een week geleden hadden
I-gezet als symbolische
Jspost.
Her een regen van stenen,
gen en enkele molotov-
Stails van honderden woe-
ïle Kroaten waren onge-
J tachtig tanks en pantser-
lens drie dagen gelden uit
Maarschalk Tito-kazerne in
kleins ,van da
atische hoofdstad Zagreb
:rukt naar Slovenië. Voor
Islaghek met de rode ster
leve?n de spijlen die het leger-
e helP afsluit, lag de weg van
iet h£nd nog bezaaid met glas
veigebroken ruiten en plastic
d< achterlichten, de getuige-
og v<van burgerlijk verzet. En
oVren keken ongewenste be-
Een moeder omhelst haar zoon die als soldaat dienst doet in het federale leger. Nu de spanningen zijn afgenomen hebben zij
voorlopig weinig meer te vrezen.
lIDAEf,
nerveuze militairen hen van
achter een muur op afstand
hielden.
Terroristen
Er is in korte tijd veel gebeurd
in de Balkanstraat. Federale
legereenheden in Kroatië en
Servië kregen het bevel van
de staf in Belgrado korte met
ten te maken met de pasgebo
ren natie Slovenië, die een
week geleden uit de Joegosla
vische federatie stapte. Mas
saal rukten ze op naar het
noordwesten. De boze toe
schouwers maakten de meren
deels jonge troepen zo zenuw
achtig dat die in Zagreb scho
ten op het publiek en daarbij
een jongen doodden. In Jastre-
barsko werd een barricade van
personenauto's platgewalst.
In Zagreb verklaarden officie
ren, onder wie generaal Rase-
ta, plaatsvervangend comman
dant van het vijfde leger (dat
Slovenië en Kroatië bestrijkt),
dat ze geen oorlog wilden,
maar ertoe gedwongen waren
omdat de Sloveense militie en
territoriale eenheden legerko-
lonnes hadden ingesloten.
Stafchef Blagoie Adzic, die
plotseling inbrak op nationale
televisie en radio met een ver
klaring, zette het conflict nog
een tikkeltje harder aan: „De
Slovenen voeren een gemene
en meedogenloze strijd tegen
het leger. Wij moeten de oor
log accepteren".
Tot kort voor het woensdag
middag afgekondigde staakt-
het-vuren waren er ondanks
de eenzijdige terugtrekking
van de Slovenen nog gevech
ten in de republiek. In Ormoz,
bij de Kroatische grens, scho
ten tanks een aantal huizen in
brand. „De jongens in die
tanks wisten ook niet wat er
aan de hand was", vertelt de
gepensioneerde elektrotech-
ncus Kozar France, een Slo-
veen, die met een paar solda
ten heeft gesproken. „Ze zei
den dat ze het in hun kazerne
al vijf dagen zonder televisie
of radio hadden moeten stellen
voordat ze naar ons werden
gestuurd. Ze hadden alleen ge
hoord dat ze met terroristen
moesten vechten".
Hulpeloos
De politici in Zagreb hebben
zich steeds afzijdig gehouden
van het conflict tussen het le
ger en Slovenië uit angst dat
het zou overslaan naar hun
veel ontvlambaardere repu
bliek. Milan, een Kroatisch
burger, is woedend op zijn re
gering dat ze niets heeft on
dernomen om het leger tegen
te houden. „Bang voor oorlog?
Nonsens, ik ben ook niet bang.
Ik heb een benzinebom naar
de tanks gegooid". Maar ook
hij heeft ze niet tegen kunnen
houden.
Het asfalt van de „autoput"
van Zagreb naar Ljubljana
draagt overal de sporen van
oprukkende tanks. Bij het be
roemde slot Mokrice smeulen
de resten na van een door het
leger gebombardeerde en be
schoten wegversperring van
vrachtwagens, waar het fede
rale leger werd gestopt door
Sloveense territoriale eenhe
den.
Een truck met zeker 40 ton
oud ijzer ligt hulpeloos aan de
voet van de versperde viaduct.
De raketten van de federale
luchtmacht hebben zich diep
in het wegdek geboord maar
ook in twee eigen pantserwa
gens. De bebloede jassen van
de zeven getroffen soldaten
liggen als vodden ernaast.
„Het is verschrikkelijk, die
jonge jongens. Waarom toch,
waarom", zegt een Sloveense
vrouw die met haar man is ko
men kijken naar het resultaat
van het bombardement dat ze
vanuit haar huis, twee kilome
ter verderop, heeft kunnen
zien.
Ze kan misschien de komende
dagen weer rustig slapen. De
militaire strijd lijkt voorbij. De
politieke gevechten kunnen
beginnen, maar de sporen van
deze korte oorlog zijn voorlo
pig onuitwisbaar.
et doi
achf
Tanks
terug naar
kazerne
gelop^SSEL - De eind vo-
'kerl)aar gesloten economi-
elever samenwerkingsove-
/an hkomst tussen de Eu-
a z0 Ise Gemeenschap (EG)
^^Joegoslavië zal voorlo-
n18pgniet ter goedkeuring
bidstc het Europees Parle-
odt (EP) worden voor-
dqgd. Dit heeft staatsse-
anj za^en bekend ge-
orpelkert zei dat „gezien de toe-
gemd in Joegoslavië" besloten
>tus Izaak „aan te houden". De
an hvil dat eerst de vijande-
worden gestaakt, de
Heen zich terugtrekken in
waizernes en door de partij-
in zen oplossing van de crisis
vtonderhandelingen wordt
vlht. De ministers van bui-
|ndse zaken, de Europese
tissie en het EP bleken
[rover eens te zijn om op
manier te reageren op de
ikkelingen in Joegosla-
Dankert vond niet dat de
laardoor alsnog besloten
de hulp op te schorten,
ïee de twaalf staats- en
ingsleiders het afgelopen
jeinde op hun top in Lu-
oveiurg dreigden.
[laamse liberale Europar-
n. uejitariër Willy de Clerq
roor n niettemin na afloop van
bestajesloten bijeenkomst met
Dankert wel van het feitelijk
blokkeren van de economische
hulp aan Joegoslavië. Dankert
zei alleen dat „die stok nog
steeds achter de deur staat".
De bewuste overeenkomst
voorziet in bijna 1,9 miljard
gulden aan economische hulp
over de periode 1991-95 waar
van het grootste deel in de
vorm van leningen van de Eu
ropese Investeringsbank (EIB).
Vorig jaar december werden
de onderhandelingen daarover
afgerond.
Vorige week maandag zetten
EG-commissaris Abel Matutes
en de Joegoslavische minister
van buitenlandse zaken, Budi-
mir Loncar, in Brussel hun
handtekening onder het ak
koord. Alleen het vereiste ad
vies van het Europees Parle
ment ontbrak nog.
Dankert besprak in Brussel de
situatie in Joegoslavië met le
den van het EP. Nederland
bekleedt sinds maandag voor
een half jaar het voorzitter
schap van" de EG.
Embargo
De Amerikaanse minister van
buitenlandse Baker heeft het
gebruik van geweld in Joego
slavië veroordeeld. Hij zei dat
een embargo op wapenexpor
ten en financiële hulp aan Bel
grado moet worden overwo
gen.
Na een bijeenkomst op het mi
nisterie in Washington met
minister Van den Broek van
buitenlandse zaken en sinds
maandag voorzitter van de
EG-ministerraad, en Frans
Andriessen, de vice-voorzitter
van de Europese Commissie,
zei Baker dat Joegoslavië op
de rand van een volledige bur
geroorlog verkeert. Hij zei dat
de centrale regering niet in
staat is controle uit te oefenen
op legereenheden die vechten
met separatisten in Slovenië
en Kroatië.
Baker, Van den Broek en An
driessen gaven een gezamenlij
ke verklaring uit waarin zij
oproepen tot een onmiddellijk
staakt-het-vuren en waarin zij
bij de militairen aandringen
terug te keren naar hun ba
rakken. „Wij veroordelen het
voortdurende gebruik van ge
weld en keuren vooral elke af
wijzing van de militairen af
zich onder de controle van de
civiele autoriteiten te stellen",
zo luidde de verklaring.
Op de vraag of de Joegoslavi
sche regering in staat is het le
ger te controleren, antwoordde
Baker: „Er zijn verschillende
aanwijzingen dat dit niet het
geval is, en hierdoor neemt
onze bezorgdheid toe".
Het Amerikaanse hulppro
gramma voor Joegoslavië be
helst tien miljoen gulden eco
nomische hulp, waarvan al ze
ven miljoen is overgemaakt.
HET LEVENDE EILAND
Rob start de motoren. Even is er een moment van
/Jting, doch dan daveren de ontploffingen en onder een enor-
isontwikkeling komt de raket trillend in beweging. Nog even
n verheft het gevaarte zich in de lucht, rechtstandig om-
i De marine-officier heeft inmiddels de radio ingeschakeld
jeft spoedig verbinding met het „Levende Eiland". En even
later kan Rob al met Prudon spreken. „We zijn onderweg", roept
hij opgewekt; „houd je gereed om ons tê ontvangen". Minder
verheugd is Butcher, die van zijn observatorium uit gezien heeft,
dat de raket in de donkere nacht verdwijnt. Hij begrijpt er niets
van... Maar hij weet dan ook niet, wie hem een hak heeft gezet
en Butcher heeft het nakijken!
ALGIERS Vier prominente
leden van het fundamentalisti
sche Islamitische Reddings
front (FIS) hebben gisteren de
Algerijnse premier Sid Ahmed
Ghozali verzocht besprekingen
te beginnen om de rust in het
land te herstellen. De FIS-
voormannen riepen voorts mi
litante aanhangers van hun
partij op de gewelddadigheden
te beëindigen. De vier leden
van het Madilis Echoura, het
uitvoerend orgaan van het
FIS, kwamen met hun ver
zoek in een verklaring die
voor de Algerijnse staatstelevi
sie werd voorgelezen. Ze zei
den tot toenadering te hebben
besloten nadat twee FIS-lei-
ders, Abassi Madani en Ali
Belhadj, zondag waren gear
resteerd. De FIS riep de auto
riteiten op de arrestaties van
FIS-leden stop te zetten en ge
arresteerden vrij te laten. Bo
vendien moet de regering er
voor zorgen dat stakers het
werk hervatten. Het FIS riep
zijn leden eind mei op het
werk neer te leggen uit protest
tegen de bestaande kieswetten.
De autoriteiten zetten het FIS
steeds verder onder druk. IN
de afgelopen dagen zijn onge
veer 1300 militante moslims
opgepakt. Sinds het uitbreken
van het geweld in mei zijn ze
ker 40 burgers gedood. Giste
ren kwamen twee mensen om
en vielen 173 gewonden.
door MARC DE KONINCK
WASHINGTON Michael Landon is dood. Hij
was Little Joe in Bonanza en hij is de reden
waarom ik nu in Amerika woon. Ik moet dertien
jaar zijn geweest toen ik hem voor het eerst, in de
Poststraat in Tilburg, op de zwart-wit-buis zag als
jongste zoon van Pa Cartwright. Zoals Little Joe
was, zo wilde ik ook zijn: moedig, nobel, good-
looking en sentimenteel (alleen dat laatste hadden
wij gemeen, Little Joe en ik). En waar Little Joe
was, daar wilde ik ook zijn: op de Ponderosa
Ranch, stuivend op een paard over de prairie,
regelrecht op weg naar het gevaar en naar goede
daden.
Michael Landon heeft al in de late jaren vijftig een
grote liefde in mij losgemaakt voor Amerika. Op
de fysieke ontmoeting zou ik nog twintig jaar
moeten wachten. Ik ben nooit teleurgesteld in die
liefde, want naast al haar ontnuchterende aspecten
behoudt Amerika een overdaad aan romantiek en
avontuur. Mijn huis hier is de Ponderosa, mijn
auto is mijn paard, de highway is de prairie en ik
ben Little Joe.
Veel serieuze filmcritici hebben nooit een hoge pet
opgehad van Michael Landon en ik begrijp ook
wel dat hij artistiek niet 'belangrijk' was. Hij was
een mooi stuk kitsch, had een sterk commercieel
instinct en bleef als acteur en producent zijn 54-
jarige leven lang steken in de verbeelding van het
zoetste sentiment. Maar ik hou van kitsch, heb
ontzag voor instinct en denk dat Michael Landon
om alle Hollywood-bazen heen een hechte en
authentieke relatie onderhield met een groot
publiek.
Hij was een weldoener in Little House on the
Prairie en maakte zichzelf zelfs tot engel in
Highway to Heaven. Terwijl steeds meer tv-series
in de loop der jaren cynischer werden - het
chaotische moderne leven werd populair - bleef
Landon verwijzen naar simpeler tijden. Hij wist
een gevoel van gemis aan menselijkheid in het
tegenwoordige bestaan over te dragen en was
daarmee een voor de filmindustrie onontkoombare
'eenmanstrend
Drie huwelijken heeft hij gehad en twaalf
kinderen gemaakt. En al zijn vrouwen en
kinderen hebben hem en de anderen vergeven,
want ze hielden eenvoudigweg van deze overjarige
romantische jongen, die uit niet-aflatende behoefte
aan liefde en geborgenheid zoveel mogelijk familie
creëerde.
Twee maanden geleden kreeg Little Joe last van
buikpijn. Na de ontdekking van tumoren in de
lever en de alvleesklier gaf hij een persconferentie
waarop hij beloofde te zullen vechten tot de
overwinning. „Je vechtlust is meer dan de helft
van je medicijn", zei hij.
Dezelfde boodschap leverde hij begin juni nog af in
de Johnny Carson-show, waar het publiek de
stervende acteur als een held bejubelde. Vorige
week verloor Carson zijn zoon door een auto
ongeluk. Michael belde vanaf zijn doodsbed de
rouwende vader om hem te troosten.
Hopeloos is de strijd van Little Joe geweest tegen
de overmacht van zijn ziekte. Maar hij heeft voor
anderen de hoop achtergelaten dat het mogelijk is
heldhaftig dood te gaan. Zoals hij was in Bonanza,
zo wilde ik ook zijn. En de wijze waarop hij stierf,
moedig en nobel, is een even krachtige inspiratie.
WASHINGTON Minis
ter van buitenlandse za
ken Van den Broek zal
zijn Braziliaanse collega
een geruststellende brief
schrijven dat Nederland
geen neo-koloniale plan
nen in Suriname heeft.
De minister zei dat gisteren na
afloop van een gesprek met de
Amerikaanse onderminister
van buitenlandse zaken voor
Latijns-Amerika Aronson. Dat
gesprek ging over Suriname.
Er komt volgens Van den
Broek een nieuwe Surinaamse
regering in augustus, en Ne
derland is dan bereid in te
gaan op een uitnodiging van
Suriname om te praten over
nieuwe verhoudingen met Ne
derland. „Er is daarover geen
verschil van mening tussen de
VS en Nederland", aldus de
minister. De Braziliaanse mi
nister heeft onlangs in Was
hington tegenover Aronson
zijn bezorgdheid uitgesproken
over mogelijk Nederlandse
neo-koloniale plannen in Suri-
Leger Afghanistan meldt doden verzet
KABUL Het Afghaanse
regeringsleger heeft de
afgelopen maand bij een
offensief zeker 405 ver
zetsstrijders gedood, zo
meldde een hooggeplaat
ste legerfunctionaris giste
ren.
Met name in het oosten van
het land zouden regeringstroe
pen successen hebben geboekt
ten koste van de mujaheddin
(het Afghaanse verzet). Gene
raal Mohammad Nabi Azimi
verklaarde voorts dat tijdens
provincie Wardak" 35 militai
ren het leven hadden gelaten.
„Na een offensief van 26 da
gen hebben onze troepen vijf
tig dorpen bevrijd die in han
den waren van bandieten uit
de provincie", vervolgde hij.
De generaal merkte op dat
zich onder de doden zeker
acht buitenlandse militaire ex
perts bevinden. Enkelen van
hen hadden de Pakistaanse
nationaliteit. Kabul heeft her
haaldelijk de Pakistaanse
steun aan het verzet veroor
deeld.
ANDRIESSEN:
G-7 moet GATT vlot trekken
WASHINGTON EG-com
missaris van buitenlandse za
ken Frans Andriessen deelt
niet het groeiende pessimisme
in de Verenigde Staten over
het welslagen van de GATT-
onderhandelingen over inter
nationale vrijhandel. Andries
sen liet zich gisteren in Was
hington in dergelijke bewoor
dingen uit. De EG-commissa
ris meent dat deelnemers aan
het G-7-overleg in Londen de
GATT-onderhandelingen
nieuwe stimulansen moeten
geven.
Washington toont volgens
waarnemers meer belangstel
ling voor een vrijhandelsak
koord met Mexico dan voor
het vrijhandelsakkoord van de
GATT. De Amerikaanse on
derhandelaars zouden niet ge
loven dat de Europese Ge
meenschap met substantiële
concessies op het gebied van
de landbouw zal komen.
Andriessen zei gisteren na af
loop van besprekingen die hij
voerde met de Amerikaanse
ministers van buitenlandse
handel en landbouw: „Ik heb
die theorieën ook gehoord,
maar het is tijdens mijn be
sprekingen hier in Washing
ton niet bevestigd". Andries
sen sprak met de ministers
Carla Hills (buitenlandse han
del) en Ed Madigan (land
bouw) over de GATT-onder
handelingen, het dispuut over
de Airbus en de vleesproble-
matiek (de wederzijds geaccep
teerde criteria voor de inspec
tie van slachthuizen).
