Erkenning
ilovenië en
roatië niet
tan de orde
ilovenië kent schietdagen en praatdagen
Libanees leger start
offensief tegen PLO
li
Markiezin
Thatcher
Spanning stijgt in
Algerije na nieuwe
ongeregeldheden
I AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
ABUITENLAND
CcidócSomont
DINSDAG 2 JULI 1991 PAGINA 5
rorbatsjov ontmoet
lush na top G-7
ENNEBUNKPORT De Ameri-
lanse president George Bush zal
n Sovjetambtgenoot Michail Gor-
tsjov op 17 juli op een 'werklunch'
i Londen ontmoeten, na de afslui-
ig van de topconferentie van de
aep van zeven meest geïndustriali-
;rde landen ter wereld (G-7). Na de
ërklunch' staat er een ontmoeting
►t de leiders van de industrielan-
op het programma aan wie Gor-
sjov naar verwachting hulp zal
igen voor de economische noden
de Sovjetunie. Volgens een func-
ïaris van het Witte Huis hoopt
>h nog steeds op een in juli te hou-
topconferentie met Gorbatsjov.
Benoeming opperrechter wekt beroering in VS
WASHINGTON De benoeming door president
Bush van de zwarte conservatieve rechter Clarence
Thomas tot lid van het Amerikaanse Hooggerechts
hof, lijkt een heftige maatschappelijke discussie in
de VS te gaan losmaken over hypergevoelige kwes
ties als abortus en positieve discriminatie van min
derheden.
Thomas staat een zwaar onderzoek door het Ameri
kaanse Congres te wachten naar zijn precieze op
vattingen over de meest omstreden juridische en
maatschappelijke vraagstukken in Amerika. Het
Congres kan de presidentiële benoeming van een
lid van het Hooggerechtshof tegenhouden.
Thomas (43) zou de vervanger moeten worden van
Thurgood Marshall (83), de enige zwarte en uitge
sproken progressieve opperrechter, die vorige week
zijn vertrek uit het negen leden tellende Hoogge
rechtshof aankondigde. Met Marshalls ontslag en de
benoeming van Thomas lijkt het opperste rechtscol
lege, dat enorme invloed heeft op het openbare le
ven in Amerika, een solide conservatieve meerder
heid te krijgen die allerlei verworven rechten van
vrouwen, etnische groepen en verdachten van mis
drijven teniet kan doen. De vrees bestaat dat de
huidige abortusvrijheid in de VS, het gevolg van
een uitspraak in 1973 van het destijds 'progressief'
samengestelde Hooggerechtshof, in het nauw komt.
Alarmerend voor veel aanhangers van de Demo
cratische Partij is ook dat Clarence Thomas een
verklaard tegenstander is van het beleid om zwar
ten en andere minderheden evenredig te vertegen
woordigen in personeelsbestanden.
Walesa ondertekent
eindelijk kieswet
WARSCHAU De Poolse president Lech Walesa
heeft na vier maanden strijd met het parlement de
kieswet ondertekend, maar maakte duidelijk dat
het laatste woord over de parlementsverkiezingen
nog niet is gezegd. Walesa gaat „verdere actie" on
dernemen, maar hij zei niet hoe hij de kieswet
naar zijn hand denkt te zetten. Het parlement ver
wierp zaterdag het veto van de president, waar
mee hij verplicht werd de wet te ondertekenen.
De wet voorziet in parlementsverkiezingen op 27
oktober. Een deel van de parlementsleden wordt
evenredig verkozen, terwijl er ook op personen
kan worden gestemd. De president is bang dat het
stemmen op individuen een wildgroei van splin
terpartijen tot gevolg zal hebben, die het parle
ment zouden kunnen verlammen.
INISTER VAN DEN BROEK:
HAAG/BELGRADO
•-•Erkenning van Slove-
en Kroatië als onaf-
^Sikelijk staten is nu niet
A de orde, en het spre-
daarover is niet op
stuurt, zo heeft minister
den Broek gisteren
de eerste dag van zijn
irzitterschap van de
j-ministerraad in Den
ig verklaard.
foordat in Ljubljana en Za-
eenzijdig, zonder overleg
de centrale regering in
EN*rado, de onafhankelijk-
I werd uitgeroepen, hebben
twaalf EG-landen in een
ide.eenschappelijke verkla-
n C laten weten Slovenië en
Natië niet als zelfstandige
Ben te zullen erkennen. Er
t ajeen aanleiding om van
lel» verklaring terug te ko-
>eui, aldus de minister,
en Kroatië hebben de
isteriele EG-troika zondag
ide'aagd waarnemers be-
getkbaar te stellen om de na-
hg van een wapenstil-
te controleren,
puivan de vraag of het fede-
véparlement in Belgrado ak-
sned zal gaan met het toela-
k>
lse.
ten van buitenlandse waarne
mers op Joegoslavisch grond
gebied, beschikt de EG noch
de Conferentie over Veiligheid
en Samenwerking in Europa
(CVSE) over mechanismen die
het waarnemers mogelijk ma
ken hun werk op verantwoor
de wijze te verrichten. Minis
ter Van den Broek zou graag
zien dat in CVSE-kader een
soort van „reservoir" wordt
gevormd waaaruit kan worden
gepunt wanneer behoefte be
staat aan onafhankelijke en
onpartijdigewaarnemers.
Onduidelijkheden
Het onder druk van de Euro
pese Gemeenschap tot stand
gekomen compromis in Joego
slavië wordt door de diverse
betrokken partijen verschil
lend uitgelegd.
„Er bestaan nog veel onduide
lijkheden", gaf het nieuw ge
kozen Joegoslavische staats
hoofd Stipe Mesic openlijk toe.
De tussen Belgrado en Ljublja
na overeengekomen terug
trekking van de federale troe
pen naar de kazernes is inmid
dels omstreden omdat Slove
nië de controles bij de grenzen
met Italië, Hongarije en Oos
tenrijk wil overnemen. De
Joegoslavische regering wil
Ook in de Sloveense stad Maribor het beeld van door federale troepen vernietigde barricaden.
die controles echter in handen
houden van het eigen leger.
Daarnaast wil Slovenië een
aantal ingesloten legereenhe
den pas doorgang verlenen als
de federale soldaten hun wa
pens en munitie afgeven. Die
eis is voor het Joegoslavische
leger niet acceptabel.
Ook een ander punt van het
compromis - het drie maan
den opschorten van de uitwer
king van de onafhankelijk
heidsverklaring - is op een
wankel fundament gebouwd.
Servië eist het intrekken van
de onafhankelijkheidsverkla
ringen, Slovenië en Kroatië
willen niet verder gaan dan
het stopzetten van allerlei
maatregelen die in verband
met de verklaringen in gang
zijn gezet. Voor de twee nieu
we staten geldt dat „onze onaf
hankelijkheid niet ter discus
sie staat".
Slovenië vindt op grond daar
van dat zij de douanewerk
zaamheden aan haar grenzen
moet uitvoeren. Servië en de
federale regering daarentegen
nemen daar geen genoegen
mee.
Zelfs het derde punt uit het
compromis - de verkiezing
van de Kroaat Mesic tot staats
hoofd - is breekbaar. De Ser
viër Borisav Jovic en de Mace
doniër Vasil Tupurkovski, die
beiden deel uitmaken van de
acht leden tellende presiden
tiële raad, hebben aangekon
digd hun steun aan Mesic te
zullen intrekken wanneer
Kroatië en Slovenië de onaf
hankelijkheid niet opschorten.
In dat geval bestaat de moge
lijkheid dat de verkiezing van
Mesic wordt teruggedraaid.
Overigens gaf het collectieve
presidentschap onder leiding
van Mesic gisteren een verkla
ring uit waarin de onvoor
waardelijke stopzetting van de
gevechten in Slovenië wordt
gevorderd.
Volgens de Sloveense leider
Kucan heeft op het ogenblik
niemand zeggenschap over het
leger, „Het kernprobleem is
het Joegoslavische leger. Zo
lang dat niet wordt gecontro
leerd heeft verder praten geen
zin", aldus Kucan.
De Sloveense leider zei dat hij
zou willen dat de Verenigde
Naties troepen en buitenlandse
waarnemers sturen om toe te
zien op de naleving van het
bestand en de terugkeer van
het Joegoslavische leger naar
de kazernes.
De Slo-
'n(pn kennen schietda-
en praatdagen. Giste-
ov was een praatdag, in
ei%in dat er -op een in-
hient na - alleen verbaal
werd en dat
op straat leek
litijn afgenomen.
?mWnse soldaten die eerst
.idelijk de weg wezen aan
jen die om een barricade
j wilden maar later opeens
l,s^iet geweer in de aanslag
fde passanten uit hun wa-
V1^haalden, lieten zich giste-
weer van hun vriendelijke
®r1zien.
,e t de Oostenrijkse grens
u het beste even omrij-
jU gaat hier links en dan
jet volgende dorp naar
js. Ik denk niet dat de
5 i open is, maar u kunt het
ïren. Veel geluk", aldus
gigent in de bergen rond
lieuw aangelegde Kara-
èntunnel tussen Oosten-
in Slovenië.
inkeenheid van het fede-
7 jleger dat de grens een
)is<dagen geleden had over-
ïblnen van de Slovenen,
R{ich op zijn beurt zojuist
Twee tanks en een
^erwagen stonden hulpe-
pp de parkeerplaats voor
P.latste grenspost; zwartge-
b
blakerde diepladers waren ter
zijde geschoven.
De grens was slechts vanuit de
heuvels te benaderen, 'maar
niet te bereiken, zodat de
vraag waarom het leger in he
melsnaam zijn eigen diepla
ders had gebombardeerd niet
kon worden gesteld. In de ber
gen patrouilleerden her en der
Sloveense troepen, sommigen
het geweer in de aanslag, an
deren nonchalant, allen ge
spannen en op hun hoede.
Stipe Mesic, ontvangt de Duitse minister van buitenlandse
FOTO: AP
tijen gesloten is.
Kucan zal de Slovenen nog
wel vertegenwoordigen, maar
of Markovic nog zeggenschap
over de Joegoslavische gene
raals heeft was minder zeker.
Of eigenlijk maakte hij zelf al
duidelijk dat dit niet meer het
geval was. „De regering heeft
niet meer de volledige zeggen
schap over het leger. Mede om
die reden ben ik naar Ljublja
na gekomen". Bombardemen
ten en dergelijke stonden niet
Ook op andere plaatsen liet
het leger zich met Sloveense
personenbusjes naar de kazer
nes rijden, maar van een mas
sale' terugtrekking richting ba
rakken was geen sprake. Toch
was dit een van de essentiële
onderdelen van het de dag er
voor gesloten akkoord tussen
president Kucan van Slovenië
en premier Ante Markovic
van de federale regering. De
vraag rees dan ook of het ak
koord wel tussen de beide par-
op het programma, zo deelde
de premier op de Sloveense
radio mee. Het leger opereert
op eigen houtje, zo luidde zijn
constatering.
Hij zei wel te hopen dat de ge
nerale staf zou luisteren naar
de presidentiële raad, die even
tevoren onder druk van de
EG-trojka in ere was hersteld.
Na anderhalve maand zonder
president - en daarmee zon
der opperbevelhebber van het
leger - te hebben gezeten,
kreeg Joegoslavië eindelijk de
president die het grondwette
lijk al op 15 mei had moeten
installeren, de Kroaat Stipe
Mesic. Daarmee werd aan een
van de voorwaarden van de
Slovenen om hun onafhanke
lijkheid voorlopig op te schor
ten voldaan, maar het gezag
over het leger was daarmee
niet hersteld.
Ondanks het bevel van de
nieuwe president om terug te
gaan naar de kazernes, bleef
het leger gewoon op straat en
werd de hoogste staat van pa
raatheid gehandhaafd. Nu was
terugtrekken ook moeilijk, zo
niet onmogelijk, omdat de Slo
veense barricaden slechts voor
een klein gedeelte werden op
geruimd. Maar er werd ten
minste onderhandeld. Minister
Jansa van defensie verscheen
voor het eerst sinds de inval
weer in burger op de tv in
plaats van in het gevechtste
nue, dat hem ook eigenlijk wat
te groot in de schouders was.
Dat de onderhandelingen on
middellijk vastliepen op de
vraag wie de commissie moest
instellen die de terugtrekking
van zowel Slovenen als fede
rale militairen moest regelen,
deed niets af aan het gevoel
van opluchting in de Slovenië.
Maar dat veranderde tegen de
avond met een nieuwe verkla
ring van de generale staf van
het leger, waarin de generaals
zich ineens zeer negatief uit
lieten over de Slovenen. Zij
vergeleken hun manier van
optreden zelfs met dat van de
fascisten in de Tweede We
reldoorlog. Volgens de militai
ren schonden de Sloveense
troepen het staakt-het-vuren."
„Elke nieuwe schending zal
met beslissend geweld worden
beantwoord", blies de generale
staf de gedachte van een
staatsgreep nieuw leven in.
Ze gingen niet zover de order
van Mesic tot terugtrekking
onmiddellijk naast zich neer te
leggen, maar voor de Slovenen
was de verklaring voldoende
om de bewaking weer te ver
scherpen. Burgers werden
zonder reden aangehouden,
het advies was om 's nachts
midden op straat te gaan lopen
en in het donker te fluiten.
Niets zo gevaarlijk als een half
in slaap gesukkelde Sloveense
bewaker die zich ineens ge
confronteerd ziet met iemand
die stilletjes vanuit de scha
duw op hem afkomt. De Slo
venen kennen praatdagen en
schietdagen.
door ROGER SIMONS
LONDEN De Britten speuren nu ijverig rond
om een gepaste adellijke titel te vinden voor hun
conservatieve ex-premier Margaret Thatcher. De
IJzeren Dame kondigde afgelopen vrijdag aan dat
ze uit de politiek zou stappen wanneer haar
opvolger. John Major, nieuwe
parlementsverkiezingen uitschrijft.
Al haar landgenoten weten, dat Maggie Thatcher
een zitje wenst in 'the other place' (de andere
kamer). Zo noemen Britse politici het (veel minder
belangrijke) Hogerhuis dat omwille van zijn
snurkende oude dames en heren geregeld sterke
gelijkenis vertoont met de salon van een
bejaardentehuis. Maar ex-premier Thatcher is nog
niet van plan daar gewoon te gaan soezen. Ze wil
er haar eigen mening verkondigen.
Het spreekt vanzelf dat premier Major de stille
wens van zijn illustere voorgangster zal inwilligen.
Hij kan ook niet anders. Koningin Elizabeth II
verheft verdienstelijke onderdanen in de
adelstand, maar het is telkens de regeringsleider
die hen voordraagt. Op 'nummer 10' (Majors
ambtswoning) zal dan ook weldra binnenskamers
worden beslist welk graad van 'peerage'
(adelstand) de 'dankbarevorstin (die een grondige
hekel heeft aan de voormalige bewindsvrouwe)
Margaret Thatcher zal toekennen wanneer deze
geen Lagerhuisafgevaardigde meer is.
Vroeger was het gebruikelijk dat een gewezen
premier voor de rest van zijn leven tot 'earl' werd
gebombardeerd. Het vrouwelijke equivalent van
'earl' is 'countess' (gravin). De mogelijkheid dat
Margaret Thatcher gravin wordt, zit er dik in. Ze
zal dan een geschikte plaatsnaam nodig hebben,
die ze zelf mag uitpikken. Gemakkelijkheidshalve
wordt in dit verband haar eigen Noordlondense
kiesdistrict Finchley genoemd.
Lady Thatcher (dat is ze al. sedert haar man Denis
werd geridderd, maar zolang ze nog zetelt in het
Lagerhuis wenst ze niet 'Lady Thatcher' genoemd
te worden gravin van Finchley. klinkt erg
voornaam. Het zou trouwens de eerste keer in
twee eeuwen zijn. dat Engeland een nieuwbakken
gravin krijgt. Het Britse rijk heeft op dit moment
maar vijf gravinnen, onder wie vier Schotse (dit
komt doordat in Schotland en niet in
Engeland deze adellijke titel erfelijk is voor
dames).
Maar er zijn Britten die vinden dat Margaret
Thatcher iets bijzonders moet krijgen. Gravin is
voor haar veel te gewoon", zeggen deze
bewonderaars. „Maak van haar voor de rest van
haar leven een markiezin!".
Markiezin Thatcher! Voor iemand die geregeld zei
dat de Britse economie kerngezond was, ook al
dreigde een langdurige recessie er de brand in te
steken, zou dat een zeer toepasselijke adellijke titel
zijn. Toch wordt in Londen gezegd dat Thatcher de
voorkeur geeft aan gravin omdat haar zoon Mark
dan automatisch erfrecht krijgt op de titel van
burggraaf. Dochter Carol daarentegen zou van het
ogenblik dat haar moeder zetelt in het Hogerhuis
'Lady Carol' worden genoemd, maar het later
als Maggie dood is nooit verder brengen.
Een beetje vreemd is ook de positie van Sir Denis
Thatcher. Zelfs wannneer zijn vrouw gravin
Thatcher wordt, blijft hij 'Sir Denis', een 'baronet'
(geglorifieerde ridder) wiens adellijke titel na zijn
dood overgaat op zijn oudste (en in dit geval enige)
zoon. Mark Thatcher, die in Dallas (Texas) woont,
zal dus hoe dan ook later tot de nieuwbakken
Engelse adel behoren. Dat zal hem erg gelegen
komen in het Amerikaanse zakenleven.
ALGIERS Het optreden
van het Algerijnse leger heeft
de spanning doen stijgen in
wijken waar het Islamitisch
Reddingsfront (FIS) grote aan
hang heeft. Op verscheidene
plaatsen kwam het tot ongere
geldheden waarbij de afgelo
pen 24 uur vier doden en vijf
tien gewonden zijn gevallen.
Volgens de militaire autoritei
ten werden in totaal 700 men
sen gearresteerd, maar uit an
dere bron werd vernomen dat
in totaal al 2.500 militante
moslims zijn opgepakt.
Het FIS is al weken verwik
keld in een conflict met de Al
gerijnse regering en afgelopen
vrijdag dreigde FIS-leider Ab-
basi Madani met een heilige
oorlog tegen de regering als
die niet „spoedig" de staat van
beleg die sinds 5 juni van
kracht is, opheft. Hij werd
zondag opgepakt, kort na de
aanhouding van zijn rechter
hand Ali Belhadj.
Gisteren zetten de autoriteiten
de fundamentalistische opposi
tiepartij nog verder onder
druk door leden van de op
roerpolitie en agenten in bur
ger naar het hoofdkwartier
van de partij te sturen.
In de wijken Badjarah en Le
Montagne in Algiers, wierpen
betogers barricades op. Bij on
geregeldheden daar vielen een
dode en zeven gewonden, on
der wie drie politiemannen.
In M'sila, 250 kilometer ten
oosten van Algiers, kwamen
bij botsingen tussen ordetroe
pen en fundamentalisten twee
demonstranten om het leven.
Ook in Constantine in het oos
ten van het land deden zich
dergelijke botsingen voor. Hier
sneuvelde een lid van de orde
troepen en liepen zes mensen
verwondingen op.
Frankrijk verklaarde gisteren
dat alleen verkiezingen een
einde kunnen maken aan de
problemen in Algerije. Aan
vankelijk zouden er eind iuni,
algemene parlementsverkie
zingen gehouden worden
waarbij het FIS zich op natio
naal niveau zou kunnen meten
met het FLN van president
Chadli Bendjedid. Maar de
verkiezingen werden- uitge
steld na ongeregeldheden. Er
werd een nieuwe regering ge
vormd en met het FIS over
eenstemming bereikt over het
houden van parlements- en
presidentsverkiezingen voor
het einde van het jaar en over.
verandering van de kieswet.
De fundamentalistische onrust
houdt echter aan.
HET LEVENDE EILAND
Butcher draait zich snel om. Daar staat zijn assistent,
•voigewonden roept: „Er is groot alarm gegeven, indringers
id ren ons te omsingelen." Buiten is de nacht nu fel verlicht,
Rlichtgranaten suizen de lucht in en spatten uit elkaar, de
ting in een helle gloed zettend. De mannen van Larry zijn
|<t en vergeefs zoeken zij dekking. Brede bundels licht van
sterke zoeklichten zwaaien ove het terrein en richten zich op de
mannen, wanneer zij zijn ontdekt. De zoeklichten zenden ultra-
interferentiestralen uit, die hevige pijn veroorezaken. De kleding
van de mannen beschermt hen weliswaar enigszins, doch niet
voldende voor deze stralen. De mannen zien zich dan ook ge
noodzaakt terug te trekken.
SIDON Het Libanese
leger heeft vandaag in het
zuiden van Libanon een
groot offensief ingezet te
gen het laatste bastion van
de Palestijnse Bevrijdings
organisatie (PLO). De
troepen, gesteund door
tanks, probeerden onder
bescherming van zware
artilleriebeschietingen op
Palestijnse stellingen op te
rukken in het door de
PLO beheerste gebied ten
,oosten van Sidon.
De Libanese minister van de
fensie. Michael Murr, ver
klaarde dat het leger langs
drie kanten de posities van de
PLO aanvalt. De militairen
zouden de strijders van de
PLO hebben verdreven uit de
dorpen Mjaidel, Baisour, Ain
al-Delb en Jinsnaye.
Het leger heeft de PLO te ver
staan gegeven dat het zijn ba
ses in het zuiden moet ontrui
men of anders het gevaar
loopt daaruit met geweld te
worden verdreven. De bevrij
dingsorganisatie wil de bases
behouden als tegenwicht tegen
Israël en de door de joodse
staat gesteunde militie, het
Zuidlibanese leger.
Gisteren vielen er twee doden
toen het Libanese leger in Si-
don en omgeving begon met
een operatie om het staatsge
zag in het zuiden van het land
te herstellen. Het is voor het
eerst sinds het uitbreken van
de burgeroorlog in Libanon,
zestien jaar geleden, dat het le
ger de controle in dat gebied
uitoefent.
VN mag weer in
Irak inspecteren
BAGHDAD De Iraakse mi
nister van buitenlandse zaken,
Ahmed Husayn, heeft de spe
ciale commissie van de Vere-
nigde Naties gisteren toestem
ming gegeven voor de inspec
tie van een geheime fabriek
waar apparatuur wordt ge
maakt die nodig is voor de
produktie van atoombommen.
Directeur Hans Blix van het
Internationaal Agentschap
voor Atoomenergie (IAEA) zei
echter nog steeds sceptisch te
zijn. Blix en twee hoge VN-
functionarissen eisten toegang
tot een vrachtwagenkonvooi
met verrijkt uranium en appa
ratuur. Afgelopen vrijdag leid
de een poging van een VN-
team om het konvooi te foto
graferen tot een confrontatie,
waarbij Iraakse militairen in
oè lucht schoten.
