„Een kerk moet uitstraling hebben"
Vaticaan: dialoog
met godsdiensten
geen luxe
COMMENTAAR
Veiligheidsvacuüm
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
ËaidóeSouttMit
VRIJDAG 21 JUNI 1991 PU£
CHRISTENEN IN GROEN LINKS
RICHTEN EIGEN PLATFORM OP
AMSTERDAM Christenen in Groen Links hebben 'De Lin
ker Wang', een platform voor evangelie en politiek, opgericht.
Het nieuwe platform geeft een eigen blad uit en hoopt bijeen
komsten te organiseren waar progressieve christenen elkaar
kunnen „ontmoeten, sterken en inspireren".
„Links, bijbels en uitdagend" wil het nieuwe platform zijn, zo
bleek gisteren bij de presentatie in Amsterdam. De naam 'De
Linker Wang' verwijst naar de Bergrede van Jezus: Als iemand
u op de rechterwang slaat, keer hem dan ook de andere wang
toe. Van. de aanvankelijke naam 'Evangelisch Radikaal Forum'
is afgezien, omdat die te pretentieus zou kunnen overkomen.
Het initiatief is genomen door de EVP, een van de partijen die is
opgegaan in Groen Links.
'De Linker Wang' hoopt de discussie met het CDA niet uit de
weg te gaan. In haar eerste nummer roept zij „kerkmensen" op
de traditionele band met deze christelijke partij kritisch tegen
het licht van het Evangelie te houden. „Is wat doorgaat voor
christelijke politiek niet te veel verslingerd geraakt aan de
macht?"
De deugd is
zichzelf tot
beloning
Joods protest tegen 'shoah-business' in Auschwitz
PARIJS Leegstaande
barakken op het terrein
van het voormalige con
centratiekamp Auschwitz
in Polen zijn sinds onge
veer een jaar verhuurd
aan bedrijven, zo blijkt uit
borden die op de gevels
zijn aangebracht. Boven
dien wordt nauwelijks
haast gemaakt met de ver
huizing van de karmelie
tessen uit het kamp.
Met deze boodschap keerde
Serge Cwajgenbaum, secreta
ris-generaal van het Europees
Joods Congres, in Parijs terug
van een bezoek aan Ausch
witz. De nieuwe voorzitter van
het Congres, Jean Kahn,
maakte zich vervolgens goed
kwaad over „de Shoah-busi
ness" op het door UNESCO tot
monument verklaarde terrein.
Volgens Cwajgenbaum gebrui
ken textiel- en bierfabrieken
de gebouwen als opslagplaats.
Onmiddellijk na de ontdek
king ervan heeft hij in War
schau protest aangetekend bij
de Poolse autoriteiten. Advi
seur Ribitski van president
Walesa heeft begrip getoond
voor zijn verontwaardigde re
actie en beloofd alles in het
werk te stellen er zo snel mo
gelijk een eind aan te maken,
vertelde Cwajgenbaum.
Niettemin is men er niet hele
maal gerust op. De beloofde
verhuizing van de karmelie
tessen uit het kamp verloopt
uiterst traag. Er is inderdaad
begonnen met de bouw van
een centrum buiten het terrein
van het voormalige concentra
tiekamp, maar de nonnen zit
ten nog steeds waar ze zitten.
Cwajgenbaum verwacht niet,
dat er voor de herfst - als er in
Polen verkiezingen worden
gehouden - nog veel schot in
die verhuizing komt.
LEIDSE PREDIKANT ALBLAS:
LEIDEN Toen hij vier
jaar geleden naar Leiden
kwam als predikant van
onder andere de binnen
stadgemeente, trof ds. Ad
Alblas (39) een kleine,
vergrijsde gemeenschap
aan. Dit was voor hem
aanleiding om te zoeken
naar nieuwe mogelijkhe
den om de kerk te laten
bloeien. ,,Ik vind dat een
kerk uitstraling moet heb
ben, karakter, en ergens
voor moet staan. Ik vind
het niet inspirerend om
daarover te praten, zonder
tegelijkertijd tot initiatie
ven te komen".
„Toen ik kwam trof ik een
kleine binnenstadgemeente
aan met weinig uitstraling. In
de provincie bestaan ook klei
ne gemeenschappen, maar die
mensen délen-ook alles met el
kaar. In de stad is dat anders,
daar zegt men elkaar 's zon
dags om 11 uur voor de hele
week weer gedag. Maar de
Hooglandse kerk, dié trok me.
Als ze je zo'n beroep aanbie
den, met zo'n kerk, dan ben je
verkocht", licht ds. Alblas zijn
komst naar Leiden toe. „De
Hooglandse kerk is een prach
tig gebouw. Vroeger stond de
kunst in dienst van de religie
en die mix is in de Hooglandse
kerk duidelijk aanwezig. Ik
geniet er van om dat te bekij
ken en ik heb me afgevraagd
of we dat spoor, die mengeling
tussen kunst en religie, niet
weer kunnen oppakken. In
een gesprek met onze organist
Joop Brons hebben we de mo
gelijkheden bekeken. We heb
ben een goede cantorij en
daaruit ontstond het idee voor
het organiseren van de Even
songs".
De Evensong is een avond
dienst naar Engels model, met
een harmonisch evenwicht
tussen overdenking en mu
ziek. „Muziek is een expressie
vorm voor geloof. De bedoe
ling van de Evensongs is om
door middel van de combinatie
religie-kunst de drempel te
verlagen voor mensen om in
de kerk te komen. We willen
zo de bekendheid van de kerk
vergroten".
Cursus
Met zijn komst heeft ds. Alblas
nieuw leven geblazen in de
commissie Bijzonder Ker
kwerk. Eén van de activiteiten
Ds. A. Alblas, voor de Hooglandse kerk in Leiden
van de commissie is een cursus
bijbelse kernwoorden. Deze
cursus is een direct uitvloeisel
van de Evensongs. „We von
den eigenlijk dat we niet al
leen maar moesten luisteren
naar muziek en overdenking,
maar dat we er ook iets van
moesten léren. Als logisch ge
volg hebben we toen een cur
sus opgezet". Met enige verba
zing constateert Alblas dat er
inmiddels honderd mensen
aan de cursus hebben deelge
nomen. „De deelnemers ko
men uit verschillende kerken,
en zelfs van buiten de kerken.
Er was iemand die tegen me
zei: 'Ik weet niet wat het
christendom inhoudt, maar ik
kom maar 'ns kijken'". En
thousiast voegt hij er aan toe:
„Kijk, dat bedoel ik nu!"
Een nieuw initiatief van de
commissie Bijzonder Ker
kwerk is de Hooggetijden. Dit
zijn korte diensten van een
kwartier, die iedere zaterdag
in de zomer om half drie geor
ganiseerd worden. „We wilden
een kort moment van stilte,
muziek en overweging organi
seren, en daarmee mensen die
binnen komen lopen de kans
bieden om meer te zien en te
horen dan een lege ruimte. De
markt is heel dichtbij, en we
gokken er op dat het winke
lend publiek even tot zichzelf
wil komen". Ds. Alblas noemt
de Hooggetijden 'bijzonder oe
cumenisch'. Er wordt deelge
nomen door de pastors van de
gereformeerde, hervormde,
doopsgezinde, rooms-katholie-
ke en lutherse kerken.
'Kerkje spelen'
Ad Alblas studeerde theologie
in Utrecht. Tijdens de laatste
fase van zijn studie ging hij
evangelisatiewerk doen in
Amsterdam, de stad waar hij
nadien ook acht jaar predikant
is geweest. „Ik heb allerlei on
conventionele dingen gedaan.
Ik ben betrokken geweest bij
Youth for Christ, ik heb evan
gelisatie- en recreatiewerk ge
daan op campings en gepro
beerd goede activiteiten te or
ganiseren. Op een gegeven
moment was ik de hele week
kerkje aan het spelen. Ik heb
er daarbij wel aan vast gehou
den mensen de volledige vrij
heid te laten of ze al dan niet
met je willen communiceren.
Je moet je niet opdringen, en
mensen niet in hun privé-situ-
aties storen. Niemand zit te
wachten op een eenmalig
brengen van de boodschap,
maar wel op bijvoorbeeld een
luisterend oor. Ook heb ik
veel met jongeren gewerkt. Ik
ben afkomstig uit de protes
tants-orthodoxe sfeer, en daar
is een bloeiend jeugdwerk".
Oecumene
Ds. Alblas noemt het 'min of
meer toeval' dat juist de jonge
ren naar de binnenstadsge
meente komen. „Ach", zegt
hij, „dat komt door van mond-
tot-mond reclame. Ik heb vijf
tig belijdeniscatechesanten ge
had, maar die zijn eigenlijk
vanzelf gekomen. Ik heb wel
een goed contact met jongeren,
ja. De jongeren nemen ook
steeds meer verantwoordelijk
heid op zich. Ik vind het posi
tief dat je, ondanks dat je ta
melijk hoog-liturgisch bezig
bent, toch contact met jonge
ren kunt hebben".
FOTO: STEPHEN EVENHUIS
De oecumene is in de zondags
diensten in de Leidse binnen
stad ver gevorderd. De her
vormden en gereformeerden
houden gezamenlijk dienst, in
toenemende mate gevolgd
door de Lutherse kerk, die
eens per maand meedoet. Ds.
Alblas is blij met deze ontwik
keling. „Ik sta achter de oecu
mene, het is een geloofsartikel
van me. Ik gelóóf in de een
heid. Toch moet je als kerk je
verscheidenheid niet prijsge
ven. Je zou moeten kunnen
zeggen: 'dit wel en dat niet'.
Oecumene is geen zaak van
'kerkstructuren. Een kerk zon-
•der structuur is als een plum
pudding. Maar het gaat om het
gelóóf. Dat wat jij gelooft moet
je kunnen herkennen in ande
ren. Immers, 'Alle volken zijn
mijn discipelen' en deze vonk
van geloof moet verbreid wor
den over de hele wereld".
Het toenemend individualisme
ziet ds. Alblas als een ver
zwakking van de kerk. „Gelo
ven los van de gemeenschap,
daar heb ik moeite mee. Sa
menkomsten heb je als kerk
nodig om aan de wereld te la
ten zien wat geloven betekent.
Wij lijden aan gemakzucht. Zo
van: Als het slecht weer is
gaan we niet naar de kerk".
Fel: „Maar het vuur van pink
steren moet voortgaan, door de
eeuwen heen". Hij krabt na
denkend door zijn baard.
„Kijk, bij ons thuis is de lijn
duidelijk. Op zondagmorgen
gaat dit huis naar de dienst, de
kinderen ook. Ik moet zeggen
dat ik ook nooit tegenzin merk
bij de kinderen. Van mij mo
gen ze zaterdagavond op stap,
maar zondagmorgen gaan we
naar de kerk. Punt".
Teamleider
Ds. Alblas voelt zich terdege
herder van zijn gemeenten.
„Ik ben eigenlijk één van de
teamleiders hier. Democratise
ring is belangrijk om ieder te
laten delen in de verantwoor
delijkheden en ieders moge
lijkheden een plaats te geven
ih het geheel; juist terwille
van dat proces moet iemand
de leiding hebben. De juiste
mensen op de juiste plaats is
voorwaarde voor een vrucht
baar samenleven in de kerke
lijke gemeenschap".
Denkt even na: „Merkwaardig
genoeg heb ik wel het gevoel
dat ik meer 'dominee' gewor
den ben. Vroeger was ik ge
woon Ad. Het zit ook niet in
m'n huid, maar in de functie.
Als ik thuis in m'n zwembroek
loop, voel ik me geen dominee.
De kracht van het ambt is, dat
je heel dichtbij mensen bent,
maar toch afstand kunt bewa
ren. Het ambt beschermt je er
voor om te zeer als vriend
overal bij betrokken te wor
sen".
Het frisse beleid van ds. Alblas
heeft de binnenstadgemeente
geen windeieren gelegd. De
dominee zag zijn gemeente
groeien met honderd leden.
„Tja, ik vergelijk het wel eens
met een verdorde plant die
een druppel water krijgt. Die
plant fleurt onmiddellijk op.
Zo is het ook met de binnen
stadgemeente gegaan. We zijn
als gemeente werkelijk opge
fleurd. We hebben meer zelf
vertrouwen en kleur gekre
gen, ook door de jongeren. We
hebben nu wat te vertellen".
In de toekomst hoopt ds. Al
blas met zijn Hooglandse kerk
een rustpunt te worden 'voor
vogels van allerlei pluimage'.
„De traditie moet blijven
weerklinken. We leven na
tuurlijk midden in de moderne
tijd, maar we moeten zo dicht
mogelijk leven bij wat ons is
overgeleverd. We moeten de
stilte creëeren die gezocht
wordt. Een rustpunt zijn in
een jachtige tijd".
VATICAANSTAD De
dialoog met andere gods
diensten is geen luxe-arti
kel voor een handjevol
theologische specialisten,
maar een noodzaak voor
de hele Rooms-Katholieke
Kerk. Dit staat in het do
cument 'Dialoog en ver
kondiging' dat donderdag
in het Vaticaan werd ge
presenteerd.
Alle 900 miljoen rooms-katho-
lieken moeten niet slechts met
650 miljoen andere christenen
het gesprek zoeken, maar ook
met 850 miljoen moslims, 700
miljoen hindoes, 315 miljoen
boeddhisten, 320 miljoen con-
fucianisten, 18 miljoen joden
en 110 miljoen aanhangers van
de nieuwe godsdiensten.
Het document vraagt van alle
katholieken „een open en po
sitieve houding" tegenover an-
dere godsdiensten. Zo kunnen
zij ontdekken dat „God zich op
een bepaalde manier ook ma
nifesteert aan de volgelingen
uit andere religieuze tradities".
De dialoog kan vooroordelen
helpen overwinnen en de kijk
op de inhoud van andere gods
diensten verhelderen.
Het rapport - een gezamenlijk
produkt van de pauselijke
raad voor interreligieuze dia
loog en de congregatie voor de
evangelisatie der volkeren,
verwijst naar de ontmoeting
tussen de wereldgodsdiensten
in Assisi (1986). Paus Johannes
Paulus II onderstreepte daar
de betekenis van de dialoog,
maar benadrukte ook dat de
kerk de plicht heeft om het
Evangelie te verkondigen.
Verkondiging is „een heilige
taak" van de kerk die nooit
verwaarloosd mag worden.
Interreligieuze dialoog en ver
kondiging van het Evangelie
zijn beide „rechtmatig en
noodzakelijk", maar niet uit
wisselbaar, stelt het document.
„Het zijn authentieke elemen
ten van de kerkelijke evange
lisatie-opdracht."
BEROEPINGEN
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Dalfsen T. Wendt te
Bunschoten-Oost;
te Vrouwenpolder A.G. Bruljn, kandi
daat te Kampen;
Zutphen L. Sollle te
Resten oudste
Nederlandse
klooster
opgegraven
SUSTEREN De Rijks-
dienst voor het Oudheid
kundig Bodemonderzoek
heeft bij opgravingen in
het Limburgse Susteren
resten van het oudste
klooster van Nederland
ontdekt, zo heeft de pro
vinciaal archeoloog van
Limburg drs. H. Stoepker
gisteren bekendgemaakt.
Het klooster werd kort na het
jaar 700 gesticht en in 882 door
de Noormannen verwoest. La
ter werd het herbouwd en be
woond door adellijke vrou
wen. In de Franse tijd werd
het klooster volledig gesloopt.
De vondsten bestaan uit paal-
sporen van het oudste houten
klooster plus funderingen van
stenen muren van latere ge
bouwen.
Verder is een groot Middel
eeuws riool met beerput aan
getroffen waarin zich kostbaar
glaswerk uit de 17de eeuw be
vond. Uit graven binnen de
kloostermuren zijn tevens ske
letten van aldaar in de Mid
deleeuwen begraven monnik
ken opgegraven. Die skeletten,
aldus drs. Stoepker, verkeren
nog in zeer goede staat.
Interessant noemt hij ten slotte
nog de vondst van een zil
veren munt uit 850. De opgra
vingen waarbij ook nog voor
werpen van metaal en aarde
werk uit de Middeleeuwen
zijn gevonden, zijn in maart
Overzicht van de
restanten van het
oudste klooster
van Nederland.
FOTO: ANP
begonnen in het kader van de bestaande Abdijkerk uit 1050 schatting een maand zullen de
herinrichting van de stadskern aan een nader onderzoek is opgravingen beëindigd wor-
van Susteren waarbij de nog onderworpen. Over naar den.
ie<
ce
Hoe kan de veiligheid van de zich pas aan Moskoi^^
stelde Oosteuropese landen worden gegarandeerd ieej
wellicht de meest dwingende vraag waarmee de Wa
van de 35 CVSE-landen, die woensdag en gisteren j kee
hebben vergaderd, zich zien geconfronteerd. He|®ke
Oosteuropese landen zelf die hebben ingezien dat
politieke omwentelingen van de afgelopen twee jaj
soort veiligheidsvacuüm terecht zijn gekomen. Het 1 ecje
Pact is uiteengevallen. Polen, Tsjechoslowakije en I llijr
en in mindere mate ook Roemenië en Bulgarije zijrers
volg daarvan in een gat gevallen dat militair noch prt-
dichten valt. Intussen is wat als 'de veiligheidsbehoatef
de betreffende landen wordt aangeduid, zeer groot.
schillen en etnische spanningen kunnen lokale c br
veroorzaken, waarin de Oosteuropese landen genstel<
kunnen worden meegesleept. vei
noel
t-v heic
JJE kwetsbaarheid van Oost- en Midden-Europa v wc
vergroot door de zwakke democratische structuum m
landen in die regio. Intussen genieten de Oosteuro t ei
den geen enkele militaire bescherming van buitena vaJ
toereikendheid van hun eigen legers maakt hun tot; mj
loosheid in geval van een conflict daarom nog schr jn
Toch zijn de betreffende landen minder bang voor h leid
problemen dan voor die welke de Sovjetunie kan b
ken. De spanningen in dat land hebben de gevoener
machteloosheid in Oost-Europa sterk doen toenemi |a^
hoe moeten die landen zich opstellen als steeds mej.
blieken zich van de unie losmaken? Wat moeten de en
lige Sovjet-satellieten doen als de conservatieve krals.
met name het Rode Leger nog meer van zich doen w
en een gevaar gaan vormen voor de positie van
Gorbatsjov? En wat te doen als de ontwapeningsbc
gen tussen Oost en West opnieuw in het slop raken iee]
vo
In feite kan alleen de Conferentie voor Veilighei aPf
menwerking in Europa (CVSE) enige zekerheid aai,g"c
den in Midden- en Oost-Europa geven. In de CVSE,er
dialoog tussen alle Europese naties gaande worden gen c
kunnen collectieve veiligheidsafspraken worden geiitwi
kunnen preventie- en conflictbeheersingsmechani
werking worden gesteld. In Berlijn is de afgelope.f
evenwel ook pijnlijk duidelijk geworden dat het su r
de CVSE in belangrijke mate van Moskou afhanj jd
Sovjetunie tot democratisering en economische her
gen bereid, dan leidt die houding vrijwel automatiscl
spanning en dus tot een verhoogde veiligheid. Maar
kou steeds verder wordt verlamd door interne twij^
gebrek aan hervormingszin, het nationaliteitencoif
het eigenmachtig optreden van de legertop, dan stagifern
CVSE-proces en wordt de nieuwe ordening van Emiooi
een verdere toekomst verschoven. ;eei
jn a
In die situatie blijft het veiligheidsvacuüm waarin Lja
europese landen zich bevinden bestaan, al zijn er aj'ng
gemaakt over de manier waarop in korte tijd CVSE-jJ. 1
raad kan worden gehouden. Overigens kan een varbe
staten dat beraad ook weer snel torpederen. De Oost£
landen kunnen, zo is hen verder te verstaan gegevjtste
lid van de NAVO worden. Ze kunnen de blik ook nj/0o:
richten op hun voormalige 'beschermheer', de So noi
Geen wonder dat er in CVSE-kringen steeds meer ^aai
opgaan om de Oosteuropese landen dan toch maar
dig de EG binnen te loodsen. In dat geval zijn ze doo
van een sterke economische band aan West-Europn s1
den. Die band kan wellicht voorkomen dat Moskou -Ü gi
EG om economische redenen hard nodig heeft -
wachte dingen doet in de richting van zijn voormaliP"
lieten. Op die manier kan de EG, juist omdat ze geen u
karakter heeft, de Oosteuropese landen onder een ve
sparaplu plaatsen die door het Westen omhoog word -
den. Dat is precies datgene waar leiders als Vaclav I
Lech Walesa met zoveel nadruk om hebben gevraaj
AT £eidóeSou/to/rii
Uitgave: Westerpers bv (behorende tot Sijthoff Pers bv).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Telefax: 071 - 134 941
Postadres: Postbus 11, 2300 AA Lelden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk.
Telefoon: 070-3190 933.
Telefax: 070-3906 717.
Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J. Leune.
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers.
Chef-redacteur: G.- J. Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L. van Koot.
Sport Leiden e.o. (tel. 071 - 144 049): K. van Kesteren.
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815):
A. van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A. vai
E. Huisman, H. Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs.
L
Hh
n Wees (chef), G. Ansems, B. Jansmj
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P. van Vel
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. f
Redactie-se
9 (tel. 070 - 3190 819): T. Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van:
- freelance-medewerkers en -correspondenten In zijn verspreldlngsgebij
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pi
redactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten
en België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs. K. SwifT™
M. van de Ven. De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't H<
leveld, D. Hofland, P. Koopman en D. van Rietschoten.
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus:
- de volgende correspondenten In het buitenland: S. Akkerman (Praag'1
drs. D. J. van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (At
R. Hasselerharm (Johannesburg), T. Heard (Kaapstad), drs. A. Heeringl
B. van Huët (Parijs), M. de Koninck (Washington), H. Kuitert (Nieuw C
F. Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs. R. Vunderlnk
W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G. van Wijland (Belg; zr
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusleveje
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. I
r: M. de Cocq.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248 op n
tot 15.00 uur.
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart:
per kwartaal
i 08.30 tot 17.00 u
i 18.00 tot 19.00 u
25,70
76,60
294,30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3!
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
