NAVO blijft de toon
aangeven in Europa
WmMMi
„jubileum Valentino
lationaal f esti in
fv/AIK FOR A JUST
|3Ö11)SALEM-AHHAN
Reizigers moesten moedig zijn
voor Transsiberische Spoorlijn
Rectificatie
SWINGEND
FEEST?
VRAAG'T
DE
CATERAARS
VAN
NORTH SEA
JAZZ
Party
Service
'AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
SIBERIË
^SOVJETUNIE
ITENLAND
CcJdóc (Souta/nt
ZATERDAG 8 JUNI 1991 PAGINA 5
blijven werken aan
Jde Midden-Oosten
iHINGTON Het Witte Huis heeft
Jen toegegeven dat Israël „andere
|n" heeft over de formule voor vre-
Iderhandelingen in het Midden-
In dan de Verenigde Staten. Maar
lington heeft laten weten dat het
Lks de opstelling van Israël door
met zijn pogingen een vredesconfe-
e te organiseren.
a neemt volgende maand in Parijs
laan de grote mogendheden-eonfe-
e over wapenbeheersing in het Mid-
Dosten. Peking heeft de uitnodiging
tae van de Amerikaanse president
ge Bush geaccepteerd, zo deelde
f Huis-woordvoerder Marlin Fit-
er mee. De Sovjetunie heeft nu als
nog niet op de uitnodiging gerea-
i,*S
Ruim twintig internationale vredes-activisten op weg van Amman
naar Jeruzalem gaan de Allenby Brug over na een mars van drie
dagen op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever.
FOTO: AP
Amnesty valt Britten aan
LONDEN De mensenrechtenorganisatie
Amnesty International verwijt de Britse rege
ring „slechts met interne onderzoeken en ge
heime mededelingen" te reageren op berich
ten van mishandeling en het doden van bur
gers door agenten of militairen. Vooral met
betrekking tot Noord-Ierland bezondigen de
autoriteiten zich aan zo n houding, aldus Am
nesty. De mensenrechtenorganisatie conclu
deert voorts dat de behandeling van verdach
ten. oneerlijke rechtszaken en het vastzetten
van niet-Britten uit veiligheidsoverwegingen
niet in overeenstemming zijn met de interna
tionale norm.
In het rapport meent Amnesty uit een serie
dodelijke schietpartijen in 1982 in Noord-Ier
land te kunnen opmaken dat de veiligheidspo
litie officieel opdracht heeft gekregen om „te
schieten om te doden".
Executie mag niet op tv
SAN FRANCISCO Een Amerikaanse rechter
heeft gisteren het televisiestation KQED geen toe
stemming gegeven om een executie in de gaskamer
van de San Quentin gevangenis in Californië te fil
men. KQED was een proces begonnen tegen de di
recteur van San Quentin omdat deze niet wilde dat
de televisiemaatschappij voor een documentaire
over de doodstraf de laatste minuten van een ter
dood veroordeelde zou filmen en uitzenden.
Regering Gabon dient ontslag in
LIBREVILLE De president van Gabon. Omar
Bongo, heeft gisteravond via radio en tv gezegd dat
de regering van premier Casimir Oye Mba zijn
ontslag heeft ingediend. Bongo heeft de nieuwe
premier gevraagd bij de samenstelling van een
nieuw kabinet rekening te houden met „alle poli
tieke stromingen om te komen tot de vorming van
een regering die kan rekenen op brede steun".
Ruim 6000 Iraakse
vluchtelingen dood
WASHINGTON Ongeveer 6700 Iraakse vluch
telingen zijn in twee maanden tijd in bergkampen
langs de grens met Turkije overleden nadat ze een
goed heenkomen hadden gezocht voor de wraak
van het Iraakse leger, zo heeft de Amerikaanse re
gering bekendgemaakt. Meer dan 30 landen heb
ben hulp tot een bedrag van 1.4 miljard gulden bij
eengebracht voor de Iraakse vluchtelingen, vooral
Kurden. Zij keren in groten getale naar hun hui
zen en dorpen terug. De Kurdische leider Massoud
Barzani heeft verklaard dat de laatste meningsver
schillen met de Iraakse leider Saddam Husayn
over de omvang van het autonome gebied voor de
3.5 miljoen Kurden uit de weg zijn geruimd Hij
verwacht midden deze maand een overeenkomst
met Baghdad te tekenen. Een Kurdische regio in
Irak zal volgens Barzani geen toevluchtsoord wor
den voor Kurdische rebellen uit Turkije en Iran.
e Amerikaanse acteur Ron Moss (links) en echtgenote zijn aanwezig op de gala-avond voor
i succesvolste mode-ontwerper Valentino (59).
FOTO: AP
£L BEROEMDHEDEN STROMEN NAAR ROME
hel
eilij
ichiTn
g'T
isclj
eilij
gno
'idIr HEERING
weg
een
daijE Een niet afla-
ïd pj stroom van klin-
namen kenmerkt
[O-jarig jubileum van
'ê'r'qS succesvolste mode-
i ^rper, de 59-jarige
dwihtino. Liz Taylor, So-
ht. iLoren, Jane Fonda,
Minelli, Iwana
Madame Chirac,
en Nancy Kissin-
Gianni en Marella
gjlli, Carlo de Bene-
thulen prins Hanz Adam
ichtenstein zijn maar
1 vlen van de beroemd-
die in de afgelopen
d^i naar Rome zijn ge-
)r m voor een reeks van
idefelijkheden die het
mij*ter hebben van een
e? Jftocht.
rdelf
tentoonstellingen in
onder de naam '30 jaar
Een film over Valenti-
en en werken. Een bal,
zlJrl al geldt als het mondai-
nP euren van dit jaar. Een
:clusief galadiner en een
van aanbeveling met -
tf - grote namen als de
cultuurminister Jac-
.ang en de voorzitters
Italiaanse Kamer en
i, Nilde Iotti en Giovan-
idolini. Alles is erop ge-
arn om 'koning Valentino'
ipubblica) in het 30e jaar
van zijn bewind uit te roepen
tot keizer van de internationa
le modewereld Een voorne
men waarmee niet alleen tege
moet gekomen wordt aan des
kleermakers ijdelheid, maar
ook aan de behoefte aan publi
citeit van de Italiaanse mode
wereld, die de afgelopen jaren
veel van het eerder op Parijs
verovérde terrein weer heeft
moeten prijsgeven
18-jarige
Valentino Garavini, die zich in
zaken alleen nog maar van
zijn voornaam bedient, trok als
18-jarige uit zijn Noorditali-
aanse geboortestad Voghera
naar Parijs, waar hij de Ecole
de la Haute Couture Parisien-
ne bezocht Hij begon zijn car
rière samen met Yves St Lau
rent en Karl Lagerfeld als
leerling van de ontwerpers
Jean Dessès en Guy Laroche.
Teruggekeerd in Italië opende
hij in 1959 een eigen modehuis
in Rome, dat al gauw werd ge
frequenteerd door filmsterren
als Liz Taylor en Audrey Hep
burn, die toen nog geregeld in
het Romeinse filmproduktie-
centrum Cinecitta te vinden
waren. Ze werden gevolgd
door onder anderen Jaqueline
Onassis, Raquel Welch, Anjeli-
ca Huston, Nastasja Kinski en
Brook Shields. Een fotogalerij
met werken van Avedon,
Newton, Penn, Toscani en an
dere grootheden van de mo
delfotografie laat zien dat alle
topmodellen van de afgelopen
dertig jaar - Jean Shrimpton,
Veruschka, Marisa Berendson,
Twiggy, Jerry Hall en Iman -
voor Valentino hebben ge
werkt.
200 scheppingen
In een andere expositie zijn
200 van zijn meest vermaarde
scheppingen bijeen gebracht.
Daarvoor heeft onder anderen
de echtgenote van Aga Khan
haar verzameling aan Valenti
no ter beschikking gesteld,
evenals het Metropolitan Mu
seum van New York, dat de
door de Italiaan vervaardigde
bruidsjurk waarmee Jaqueline
Kennedy in 1968 in het huwe
lijk trad met Onassis als 'een
van zijn grootste schatten be
heert', zoals La Repubblica
schreef.
Het feest van Valentino, die
geldt als 'symbool van de Itali
aanse elegantie' (La Stampa),
is in de afgelopen dagen uitge
groeid tot een nationaal evene
ment.
De kunsthistoricus Federico
Zen legde in een geleerd be
toog uit dat Valentino's werk
'een rechtstreekse verwijzing
is naar de archetypen van de
'klassieke figuratieve kunst,
waarin het beste van de
Griekse cultuur is samenge
vat'. Volgens geruchten heb
ben de feestelijkheden Valen
tino zo'n 8 miljoen gulden ge
kost, maar dat zal hem niet
veel uitmaken. Vorig jaar be
haalde Maison Valentino mede
dank zij een overeenkomst
met de confectie-industrie een
omzet van ruim één miljard
gulden.
KOPENHAGEN De
twaalf landen van de EG
en negen lidstaten van de
Westeuropese Unie (WEU)
mogen verder gaan met
het zoeken naar een eigen
Europees veiligheidsbe
leid. Maar dat mag alleen
maar gebeuren in het ka
der dat de NAVO daar
voor heeft geschapen, zo
luidt de ondubbelzinnige
boodschap die de NAVO-
ministers van buitenland
se zaken gisteren in de
Deense hoofdstad Kopen
hagen hebben doen uit
gaan.
Die boodschap maakt in feite
een einde aan de illusie van
sommige Europese landen dat
Europa in staat is op het stuk
van de veiligheid iets te on
dernemen zonder de NAVO of
- zoals sommige landen zelfs
willen - zonder de VS. Gaven
de NAVO-ministers van de
fensie vorige week al aan hoe
hun bondgenootschap zich in
militaire zin moet voegen naar
de sterk gewijzigde situatie in
Europa, de Noordatlantische
raad heeft daar gisteren in Ko
penhagen de politieke koers
aan toegevoegd. „De NAVO is
het belangrijkste forum voor
overleg tussen de bondgenoten
en bovendien het forum dat
zich bezighoudt met de veilig
heid en defensie van Europa",
zo heette het gisteren in een
verklaring die de zestien mi
nisters over de nieuw gefor
muleerde 'basisfuncties' van
de alliantie het licht deden
zien. Kortom, de NAVO geeft
voor wat het veiligheidsbeleid
betreft de toon aan. Het beleid
dat door de WEU of de EG
wordt ontwikkeld - en dat
door de NAVO geenszins
wordt ontmoedigd - kan
slechts van „aanvullende
aard" zijn. NAVO-secretaris-
generaal Wórner legde tijdens
na afloop van het ministerso-
verleg een bijna overdreven
nadruk op het veiligheidspri
maat dat de NAVO zich in Ko
penhagen definitief verwor
ven lijkt te hebben. „Voor de
Europeanen ligt de weg open.
Zij kunnen nu hun gang gaan
met het ontwikkelen van een
eigen defensiebeleid", aldus
Wörner, die daar evenwel
veelbetekenend aan toevoegde
dat een en ander slechts op de
door de NAVO uitgestippelde
weg kan gebeuren. Gevraagd
wat hij dacht over de ambities
van de WEU en de EG voor
wat betreft een eigen Europees
veiligheidsbeleid, zei de Ame
rikaanse minister van defensie
James Baker: „Als dat beleid
overeenstemt met wat de
NAVO hier in Kopenhagen
heeft besloten, hebben de VS
daar geen enkel probleem
mee" Met het akkoord van
Kopenhagen lijkt een defini
tief einde gekomen te zijn aan
het politieke touwtrekken
over de vraag wie het op het
stuk van de defensie in Euro
pa voor het zeggen heeft; de
Europeanen zelf die een en
ander willen onderbrengen in
de politieke unie die de EG op
dit ogenblik ontwikkelt en
waarvan de militaire uitwer
king in handen van de WEU
komt te liggen, of de NAVO.
De laatste heeft duidelijk aan
het langste eind getrokken.
Daarmee is ook gezegd dat de
VS nog voor zeer lange tijd
een vinger in zowel de politie
ke als de militaire pap van Eu
ropa zullen houden. Aan de nu
in Kopenhagen geformuleerde
principes zullen de exclusief
Europese ambities onderge
schikt gemaakt moeten wor
den. Dat bericht zal vooral in
Brussel niet met groot enthou
siasme worden ontvangen.
Maar zowel Baker als Wörner
liet in Kopenhagen niet na te
zeggen dat alle EG-landen
(met uitzondering van Ierland,
dat geen lid van de NAVO is)
de slotverklaring van de
Noordatlantische raad hebben
ondertekend. Zelfs de op dat
stuk weer enigszins weerspan
nige Fransen hebben hun
handtekening onder de ver
klaring van Kopenhagen ge
zet. De conclusie luidt dan ook
dat de Atlantische gedachte in
Europa sterker is gebleken
dan werd aangenomen. Tot
voor kort heten alleen de Ne
derlandse minister Van den
Broek en zijn Britse collega
Hurd de laatste verdedigers
van het Atlantisch ideaal te
zijn. Dat beiden uiterst tevre
den uit Kopenhagen zijn ver
trokken, lijdt dan ook geen en
kele twijfel.
(ADVERTENTIE)
Top eind juni
onwaarschijnlijk
GENÈVE De Amerikaanse
minister van buitenlandse za
ken James Baker heeft zijn
Sovjetcollega Alexander Bess-
mertnych gisteren nieuwe
voorstellen gedaan voor de af
ronding van het START-ver-
drag, dat de strategische kern
bewapening met 30 procent
moet beperken. Beide minis
ters denken niet dat president
George Bush en Sovjetleider
Michail Gorbatsjov nog deze
maand een top kunnen hou
den waarop het verdrag on
dertekend zou moeten worden.
Veel doden bij
aanslagen India
NEW DELHI Ten minste
26 mensen zijn gisteren in de
Indiase deelstaat Punjab om
gekomen bij aanslagen die
vermoedelijk gepleegd zijn
door Sikhs. Twee kandidaten
voor de komende parlements
verkiezingen in Punjab wer
den bij afzonderlijke aanslagen
omgebracht. Amolak Ram,
kandidaat voor de communis
tische partij, en zes anderen
werden vanuit een hinderlaag
bij de stad Paj Garain doodge
schoten.
De folkloristisch-culturele
Holland-manifestatie onder de
Eiffel-toren in Parijs wordt ge
houden van 13 t/m 16 juni en
niet in juli, zoals onze krant
gisteren abusievelijk meldde.
v C G
Nederlands Congresgebouw
Den Haag.
Telefoon (170-3512851,
telefax 070-3544335.
HET LEVENDE EILAND
De eerste dagen van zijn gevangenschap wordt Rob
oplJ8* gelaten, maar dan krijgt hij op zekere dag bezoek van
?edsidie 'n gezelschap is van., de assistent van Butcher. Nu be-
ekteet R°b een beetje te dagen: hij is verzeild geraakt in een
Betfa9ecomPl°t. dat wil proberen ht werk van Prudon te tor-
n in! Larry onderwerpt Rob aan een langdurig verhoor. Hij
3 'ge£ bijzonderheden weten over de giro-raket, maar Rob laat
- D#®' 'os- Het zou onzin zijn te zeggen, dat hij van die dingen
helemaal geen verstand heeft, want Butcher's assistent weet wel
beter. Wanner Larry de kajuit verlaat, waar Rob gevangen zit,
geeft hij de matroos, die buiten op wacht staat, opdracht de ge
vangene goed te bewaken, ,,'t Is een uitgekookte kerel", zegt hij,
„en als je even je ogen dicht doet, is hij verdwenen". Enkele da
gen later hoort Rob grote bedrijvigheid aan boord. Er schijnt iets
bijzonders op handen te zijn.
MOSKOU
Tajtjet
Irkut9k
Ulnn Udc
A Mongolië
De voor veel treinreizigers meest romantische spoorlijn van de wereld is meer dan 10.000 kilometer lang. De Sovjetpers viert
deze week het honderdjarig bestaan van de Transsiberische Spoorlijn die een directe verbinding vormt tussen Europa en het
Verre Oosten.
HONDERD JAAR TREINVERKEER TUSSEN MOSKOU EN WLADIWOSTOK
WLADIWOSTOK MOS
KOU Honderd jaar ge
leden werden in Wladi-
wostok, meer dan 10.000
kilometer van Moskou, de
eerste rails gelegd van
wat de langste, meest stra
tegische en voor veel
treinreizigers meest ro
mantische spoorlijn van
de wereld zou worden. De
Sovjetpers viert deze week
het honderdjarig bestaan
van de Transsiberische
Spoorlijn die een directe
verbinding vormt tussen
Europa en het Verre Oos
ten.
De spoorlijn door de maagde
lijke steppen en toendra's was
een knap staaltje Russisch
technisch vernuft en speelde
een belangrijke rol bij de kolo
nisatie van Siberië. De aanleg
ervan nam vijf en twintig jaar
in beslag en kostte ongeveer
vierhonderd miljoen gulden
Dank zij de Transsib, zoals de
spoorlijn ook wel wordt ge
noemd, kon de tsaar zijn greep
op het uitgestrekte rijk in zijn
nadagen verstevigen. De lijn
speelde echter ook een belang
rijke rol bij de uiteindelijke
val van het rijk: vrijwel alle
gevechten tijdens de Russische
Revolutie en de Burgeroorlog
speelden zich af langs de
spoorlijn. Het ongelukkige
Tsjechische Legioen, dat door
de Eerste Wereldoorlog bij de
spoorlijn was gestrand, werd
opgejaagd door de plunderen
de Rode en Witte legers die
dood en verderf zaaiden in de
nederzettingen rondom de sta
tions.
Opening
Op 24 mei 1891 kwam de toe
komstige tsaar Nicolaas II aan
in Wladiwostok om het eerste
deel van de spoorlijn, van de
havenstad naar Grafsky, te
openen. Zijn vader, tsaar
Alexander III, benadrukte het
belang van de gebeurtenis met
een officiële proclamatie:
„Mag uw betrokkenheid bij
deze waarlijk nationale onder
neming dienen als bewijs voor
mijn pogingen het contact tus
sen Siberië en de rest van het
rijk te vergemakkelijken en zo
in dat gebied dat mij zo na aan
het hart ligt duidelijk maken
dat ik zeer betrokken ben bij
de vreedzame vooruitgang er
van".
De aanleg begon aan beide uit
einden van de spoorlijn. Het
werk ging langzaam in de
toendra: als gevolg van de per
mafrost, de altijd bevroren
grondlaag, moesten de rails
worden ingebed in een laag
zand en stenen en meer dan
vijftien meter diep worden ge
fundeerd.
Tegen 1898 waren de bouwers
halverwege. De eerste passa-
giersdienst ging een jaar later
van start. De lijn liep van Mos
kou naar Tomsk, ongeveer
tweehonderd kilometer ten
oosten van Novosibirsk, de la
tere hoofdstad van Siberië, die
binnen enkele maanden rond
om de brug over de Ob om
hoog schoot.
Bajkalmeer
Ruig gebergte blokkeerde de
route in het oosten, dus moest
de spoorlijn zuidwaarts onder
het Bajkalmeer door. Volgens
een overeenkomst met China
daalde de spoorlijn door
Mantsjoerije af naar China en
bereikte Wladiwostok via Har
bin. Zelfs de langere Russische
route was Moskou gedurende
de jaren zestig te dicht bij de
Chinese grens; in 1974 begon
de Sovjetregering met de reali
sering van een oude droom,
een noordelijke route - de bij
na 3500 kilometer lange Baj-
kal-Amur hoofdlijn, in 1986
opengesteld.
In 1901 bereikte de spoorlijn
het Bajkalmeer. De treinen
werden per veerboot overge
zet. Het slechte weer en de
moeite die de verschepingen
kostten van wapens en troe
pen naar het Verre Oosten tij
dens de Russisch-Japanse oor
log van 1904, brachten de re
gering er toe een snellere rou
te te proberen: in de winter
werden de rails rechtstreeks
op het ijs uitgelegd Helaas
wist niemand van de warme
stromingen in het Bajkalmeer
en de eerste trein die probeer
de over te steken zakte door
het ijs en verdween in de diep
te.
De rijtuigen voor de Transsi-
berië Expres werden geleverd
door Wagon-Lits en voor reizi
gers in de eerste klasse waren
er luxe wagons die in scherp
contrast stonden met de krot
ten buiten in de winterse kou
de van 50 graden onder nul.
Zeventien man personeel, on
der wie een kapper en een ge
diplomeerd verpleegster, leg
den de passagiers in de watten:
de Russische adel, de ambtena
ren en officieren, de Europea
nen die naar China en Japan
reisden, de zakenmannen en
diplomaten.
De van zilver bestek voorziene
restauratiewagen was geopend
van zeven uur 's ochtends tot
elf uur 's avonds. De badka
mers beschikten over koud èn
warm stromend water. De
slaapwagens hadden fluwelen
gordijnen en het fijnste bedde-
linnen, de ramen waren van
gebrandschilderd glas
De treinen reden langzaam en
werden getrokken door grote
stoommachines. In 1914 kostte
het acht en een halve dag om
van Moskou in Wladiwostok te
komen. De reizigers moesten
behoorlijk dapper zijn. De
Baedecker reisgids van 1914
vermeldt laconiek: „Het is
wenselijk in Mantsjoerije en
bij uitstapjes weg van de
spoorweg een revolver te dra
gen. De reiziger moet op zijn
hoede zijn voor dieven. Wan
neer hij ziin coupé verlaat
moet hij de deur laten sluiten".
(c) The Times
