Onderwegkerk preekt oecumene
Brandt pleit voor verreikende visioenen
Levinas: ondanks moeilijke teksten populair
COMMENTAAR
om
"wakker"
te blijven
Cclclóc Souocmt
...af
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CfiicWSouTont
ZATERDAG 8 JUNI 1991 PAGIUJ
Kerkelijke stiltetuin op Floriade
ZOETERMEER De kerken richten een stiltetuin in op de Flori
ade die van april tot oktober 1992 in Zoetermeer wordt gehouden.
De naar verwachting ongeveer drie miljoen bezoekers aan de We
reld Tuinbouw Tentoonstelling kunnen er rust vinden, bidden, me
diteren of een gesprek voeren met een der gastvrouwen of gasthe
ren. Verder is er een kleine tentoonstelling over de betekenis van
bloemen en planten in diverse godsdiensten en wordt er een de
monstratie bloemschikken gehouden, geïnspireerd op woorden,
teksten en verhalen uit de bijbel. Het initiatief is afkomstig van de
interkerkelijke Commissie Kerkopbouw in Zoetermeer en de
Haagse Gemeenschap van Kerken. De stiltetuin bestaat uit een
binnentuin met rondom 'kloostergangen' en een aparte stilteruim
te. Het idee is vormgegeven door de ontwerper Peter Heusinkveld.
Het paviljoen zal worden gebouwd met zoveel mogelijk natuurlijke
materialen, die hergebruikt kunnen worden.
De kerken schatten de kosten op 250.000 gulden. Tot nu toe is
daarvan 160.000 binnen, onder meer door een fondsenwervingsac
tie en een gift van de Zoetermeerse en Haagse kerken. Deze maand
begint een tweede actie om de overige 90.000 gulden bijeen te bren
gen.
Serene vrede past
de mensen
grimmige toorn
de wilde dieren
Paus waarschuwt Polen voor westerse decadentie
WLOCLAWEK Paus Jo
hannes Paulus II heeft giste
ren tijdens een mis in de stad
Wloclawek zijn landgenoten
in krachtige bewoordingen
gewaarschuwd niet te ver
vallen in de Westeuropese
decadentie door zich te stor
ten in een „beschaving van
begeerte en consumptiedrift".
Doordat West-Europa zich in
zinnelijkheid heeft onderge
dompeld heeft het volgens de
paus het recht verspeeld te
beweren dat het de echte Eu
ropese cultuur vertegenwoor
digt. „Laat U niet beetnemen
door deze beschaving van be
geerte en consumptiedrift",
vermaande de paus de
150.000 deelnemers aan de
mis, die langzaam doorweekt
raakten van de regen.
De paus waarschuwde de Po
len dat zij zich na de val van
het communistische regime
niet onbesuisd moeten bege
ven in een leven van zinne
lijkheid. „Troost en plezier
zoeken in sensualiteit, in sex,
in het nastreven van allerlei
genoegens voeden de mens
niet op tot een Europeaan",
hield de paus zijn landgeno
ten voor.
De paus zei dat Oost-Europa
door zijn lijden en martela
ren meer heeft bijgedragen
aan de Europese beschaving
dan West-Europa. De echte
wortels van de Europese cul
tuur zijn gekweekt door de
oude en nieuwe martelaren,
zoals de priester Jerzy Popie-
luszko die in 1984 door de
Poolse geheime dienst werd
vermoord. De paus waar
schuwde de Polen opnieuw
voor een Europese cultuur
waarin misdaden als abortus
zijn toegestaan. „Wat is het
criterium van de Europese
cultuur", vroeg hij zich af. De
paus herhaalde zijn opmer
king van dinsdag dat abortus
een van de misdaden is in
het Europa van deze eeuw
naast de moord op de joden.
door Marinus van der Berg
ONGEBOREN
De week van 9 tot 16 juni is dit
jaar voor het eerst uitgeroepen
tot „week voor het leven". Dit
jaar wordt door de bisschoppen
- niet alleen in Nederland maar
ook elders - aandacht gevraagd
voor het ongeboren leven. In de
voorleesbrief die is
toegezonden staat: ,,ls het niet
geweldig vreemd dat bij alle
terechte strijd voor een goed
leefmilieu zulk een „tolerantie"
is ontstaan ten aanzien van het
moedwillig doden van uniek
menselijk leven in de
moederschoot en anderszins?"
Het is een vraag ter bezinning.
De vraag klinkt alarmerend en
er spreekt een grote zorg uit
voor het ongeboren leven dat
zich niet verweren kan en totaal
afhankelijk is. Het is een zorg
van zeer velen. Naar de komst
van een kind wordt door zeer
velen in onze tijd intens
uitgezien. Nu tot op zekere
hoogte de mogelijkheid
ontstaan is om tot een bewuste
keuze voor kinderen te komen,
is die intensiteit gegroeid.
Sommigen zeggen dat er een
romantisering is ontstaan, een
overspannen verwachting die te
ver afstaat van de realiteit van
leven met een kind. Deze
overspannen verwachting kan
nadelige gevolgen hebben voor
het geestelijk welzijn en de
stabiliteit van de jonge moeder.
In onze tijd is ook het besef
gegroeid dat het voor de
geestelijke ontplooiing van eeh
mens van grote waarde is om te
weten welkom te zijn. Van harte
welkom. Wie in zijn leven voelt
of te horen krijgt eigenlijk
ongewenst te zijn, kan daaraan
grote innerlijke schade
oplopen. Schade waarvoor
soms deskundige hulp nodig is
opdat de mens zichzelf kan
aanvaarden als iemand die er
mag zijn. Voor de gelovige
mens is er nog een ander weten
dat in onszelf mag groeien en
dat we voor elkaar en iedere
mens mogen geloven, namelijk
gekend en bemind te worden
door Die niet anders is dan Bron
van Liefde zonder
voorwaarden. Een
diepgewortelde eerbied voor
alle leven, is van onschatbare
waarde voor heel het
mensenbestaan. De eerbiedige
levenshouding - waarover door
H. Andriessen op zo'n
bijzondere wijze is geschreven
in het boekje „Spiegel der
werkelijkheid" - vraagt om een
voortdurende inoefening. Zo
kan in ons het besef groeien dat
er een Geheim is in dit leven en
dat niet alles naar onze hand
gezet kan en mag worden.
Naarmate dit laatste meer en
meer gebeurt keert de
toekomst zich tegen onszelf en
dreigt de mens meer te kiezen
voor de dood dan voor het
leven. Vanaf zeer ouds wordt
aan de mens voorgehouden om
te kiezen voor het leven. Een
appèl en een uitnodiging die
telkens weer opklinkt en stem
behoort te krijgen. De
groeiende aandacht voor het
menselijk leefmilieu is in onze
dagen levende getuige van dit
appèl. In deze en in alle tijden
en overal ter wereld raken er
ook mensen, met name
vrouwen, in grote persoonlijke
nood vanwege het beginnende
leven in hen. De redenen zijn
zeer uiteenlopend. Soms gaat
het om ziekte van de moeder,
dan weer om geweld waarmee
is ingebroken op de intimiteit
van de vrouw. Dan weer gaat
het om andere redenen. Kiezen
deze vrouwen erg gemakkelijk
voor het laten afbreken van dit
leven? Zeker zal het gebeuren,
maar er zijn er ook voor wie dit
een grote .pijn betekent en een
worsteling voor de rest van het
leven. De zorg voor het
ongeboren leven is van grote
waarde. Ik wil erbij stilstaan met
in mijn gedachten ook eerbied
voor hen die in geweten en vaak
in nood dit leven niet konden
laten opgroeien.
AMERSFOORT In de
hemel moeten we het ook
allemaal samen doen,
waarom dan hier niet?
Dat is het thema van de
Onderwegkerk. Iedereen
is gelijk, zo stelt deze
kerk, niemand wordt be
keken op zijn of haar ach
tergrond.
De Onderwegkerk bestaat al
vanaf 1972. In de zomer wor
den 's zondagsmorgens dien
sten gehouden in een zaal van
postiljon Nulde. Langs de
rijksweg A 28 worden voorbij
gangers door borden geatten
deerd op de bijeenkomsten.
Afgelopen zondag is de eerste
dienst gehouden van het sei
zoen 1991.
De Onderwegkerk heeft geen
binding met andere kerken,
benadrukt J. Petersen. Hij is
één van de tien mensen ip de
werkgroep die de onderweg
kerkdiensten organiseert. „De
oecumenische gedachte staat
bij ons centraal. Katholieke
mensen zijn net zo welkom als
hervomden, gereformeerden
of zevende-dag-adventisten".
De Onderwegkerk was in 1972
een initiatief van de Stichting
Noordwest Veluwe. De bedoe
ling was bijeenkomsten te
houden voor passanten en toe
risten. Nu bestaat ongeveer de
helft van de bezoekers uit toe
risten, de andere helft is een
vaste groep mensen. „Mensen
die helemaal achter het oecu
menische idee staan, achter
het vrijblijvende karakter",
zegt Petersen.
Tijdens de eerste dienst van
dit jaar, vorige maand, gingen
zo'n tweehonderd mensen
naar de dienst in het Postiljon
hotel Nulde. „Nog weinig toe
risten", constateert Petersen.
Toga
*-■>> V*i Hem NUcfc «4mi
Vti ft O..*.*
Langs de A 28 worden automobilisten geattendeerd op de On
derwegkerk.
FOTO: PERS UNIE
„In het hoogseizoen zit het he
lemaal vol, tot op de verwar
ming. Een enquête die we een
keer hebben gehouden wees
uit dat ongeveer de helft van
de mensen afkomstig is uit de
omgeving".
Wie de voorganger is tijdens
de zeventien diensten die wor
den georganiseerd, wordt te
voren niet bekend gemaakt.
Het zijn predikanten uit diver
se verschillende kerkgenoot
schappen.
„Van te voren maken we niet
bekend wie de dominee is,
want dan zijn er mensen die
speciaal niet of wel komen om
de predikant", weet Petersen.
„Dat mag niet. Het gaat ons
om het evangelie, om daarmee
in aanraking te komen. Niet
om de dominee. Als er iemand
belt en vraagt wie er volgende
week zondag voorgaat, dan zeg
ik: dat weet ik niet meer hoor,
dat ben ik vergeten".
De eerste dienst is geleid door
een predikant uit Ermelo.
Deze kwam voor het eerst in
de Onderwegkerk. „Hij had
een toga bij zich", vertelt Pe
tersen. „Ik heb gezegd: u mag
hem natuurlijk aan doen,
maar het schept een afstand
tussen de voorganger en de
mensen. We moeten juist met
z'n allen één zijn. Bovendien is
het snel warm in zo'n zaal. Hij
heeft die toga daarom maar
niet aangedaan".
„Soms zijn er voorgangers die
een beetje terughoudend zijn.
Ze zijn bij voorbeeld bang dat
er iets misloopt met de kinde
ren. Kinderen blijven gewoon
bij de dienst, spelletjes doen of
een kleurplaat tekenen. Maar,
er hoeft niets mis te gaan. Als
een kind gaat huilen kan de
dominee hem toch bij de
dienst betrekken?"
Petersen: „Bij ons mag je kri
tiek leveren. Na afloop krijgt
iedereen die dat wil gratis kof
fie en kunnen de mensen na
praten. Met zoveel verschillen
de voorgangers lopen we na
tuurlijk de kans dat bezoekers
het soms niet met de dominee
eens zijn. Dat kunnen ze dan
ook zeggen. Als er te veel kri
tiek is zeggen we dat ook te
gen de voorganger", aldus Pe
tersen.
Na afloop van de ongeveer
drie wartier durende dienst
blijven veel mensen koffie
drinken en napraten in postil
jon Nulde. Vreemden schoven
bij elkaar aan tafel: nergens
zat iemand verloren in een
hoekje. Het principe van de
Onderwegkerk werd nog even
duidelijk: we moeten één zijn
met elkaar.
De Onderwegkerk houdt dit
jaar tot en met 15 september
diensten, elke zondag om tien
uur in postiljon Nulde.
DORTMUND Juist
christenen zouden volgens
de Westduitse oud-pre
mier Willy Brandt de weg
naar een multicultureel
Europa kunnen wijzen.
Tijdens een toespraak op
de Kirchentag in Dort
mund pleitte Brandt („an
deren weten meer van de
kerk dan ik") gisteren
voor een wereld die wordt
gekenmerkt door weder
zijds begrip, sociale ge
rechtigheid, vrede en be
tere levensomstandighe
den voor de ontrechten.
In het proces van Europese
eenwording vormen de chris
tenen een bijzonder element,
meent Brandt. Zij beschikken
over de ervaring van de oecu
menische beweging en ze dra
gen maatschappelijke verant
woordelijkheid zonder hun on
afhankelijkheid op te geven.
In dit verband pleitte Brandt
voor visioenen die veel verder
reiken dan de eigen kerkto
ren.
Hij waarschuwde zijn landge
noten dat het fataal zou zijn
als de financiële inspanningen
voor de Duitse eenwording ten
koste van de Derde Wereld
zouden gaan. Zou het Duits
land niet sieren als het in de
grondwet de medeverantwoor
delijkheid voor de ontwikke
lingslanden zou opnemen,
vroeg Brandt zich af in navol
ging van Erhard Eppler, de
president van de Kirchentag.
Lasten
Hoewel de economische her
structurering en ecologische
schoonmaak van de vroegere
DDR veel meer geld gaat kos
ten dan ooit voor mogelijk is
gehouden, gaat het volgens
Brandt niet aan de lasten al
leen door de 'Ossies' te laten
dragen. Niet alleen uit de
vroegere communistische lan
den, maar ook uit de ontwik
kelingslanden wordt een
beroep op Duitsland gedaan
om een eerlijk deel van de
'vredesdividenden' met hen te
delen.
Een deel van het geld dat tot
dusver voor defensie werd ge
bruikt, moet nu voor de be
strijding van de honger en de
milieuvervuiling worden ge
bruikt. Brandt keerde zich te
gen politici die met een beroep
op de stijgende prijzen hier
niets van willen weten. Ook
voor militairen die al weer aan
nieuw 'oorlogsspeelgoed' den
ken, had Brandt geen goed
woord over.
Om te voorkomen dat ooit
weer een Europees land over
een ander land wil heersen,
moeten landen hun soeverei
niteit op bepaalde gebieden
aan gemeenschappelijke in
stanties overdragen. In plaats
van rivaliserende staten moet
het principe van de gelijkbe
rechtiging tussen de Europese
staten gelden. „Hoe federalisti-
scher Europa is, des te beter
dat is voor Europa en de Duit
sers."
Emmanuel Levinas: Aan gene zijde
van het vers. Uitgave Gooi en Sticht.
Prijs f 49,50. Emmanuel Levinas:
Vier Talmoed Lessen. Uitgave Gooi
en Sticht. Prijs f29,50. Emmanuel
Levinas: God en de filosofie (serie
Sleutelteksten). Uitgave Meinema.
Prijs f 16,90. Emmanuel Levinas: In
de tijd van de volkeren. Uitgave Ga
rant, prijs f 33,-.
Er is momenteel waarschijn
lijk geen filosoof zo in de be
langstelling als de joods-franse
denker Emmanuel Levinas
(1906 geboren in Litouwen,
woonachtig in Parijs). Zijn
werk is voor diverse promo
vendi onderwerp van hun
proefschrift en het aantal boe
ken dat van hem de afgelopen
paar jaar is vertaald, is opmer
kelijk groot.
Het gaat daarbij niet alleen om
het strikt filosofisch oeuvre,
maar tevens om zijn studies
van de Talmoed (de Talmoed
is de geschreven versie van
lessen en discussies van rab
bijnse geleerden die in Palesti
na en Babyion les gaven, in de
eeuwen rond het jaar nul).
Van deze werken verschenen
ook enkele werken in het Ne--
derlands.
De belangstelling voor Levi
nas is niet alleen in het filoso
fische circuit merkbaar, ook in
theologisch/kerkelijke kring is
hij 'ontdekt'. In theologische
tijdschriften en in kerkblaad-
jes wordt zijn naam regelmatig
genoemd. Bisschop Ernst van
Breda laat in woord en ge
schrift merken op bijzondere
wijze geraakt te zijn door de
manier van denken van Levi
nas en de titel van een 'propa
gandafilm' van de Gerefor
meerde Kerken in Nederland
verwijst ook naar Levinas:
'Het oog van de Ander'.
Soms ontstaat de indruk dat er
weieens wordt gekoketteerd
met Levinas; het staat in som
mige kringen (in de sfeer van
pastores, bijvoorbeeld) kenne
lijk goed om woorden en ge
dachten van hem te citeren,
ook al worden ze in hun sa
menhang en betekenis niet al
tijd begrepen. Deze 'beschuldi
ging' moet wel ontstaan omdat
Levinas echt moeilijk is om te
lezen en niet kan worden ver
wacht dat al die mensen die
zijn woorden gebruiken, zijn
werk ook echt kénnen.
Het wijsgerig project van Le
vinas zou je een doorlopende
discussie met en kritiek op de
westerse filosofie kunnen noe
men. Daarin schuilt een van
de grote problemen om hem te
kunnen volgen: men moet be
grip hebben van de grote the
ma's in de westerse filosofie.
Ondanks die weerbarstigheid
toch die grote populariteit; er
is kennelijk iets anders aan de
hand. Misschien heeft het iets
te maken met de herkenning
van het diagnosticerende van
Levinas' denken. Volgens hem
is de geschiedenis van het
westers denken er een van
'begrijpen', in de zin van een
'vergriip'. De wijsbegeerte
vindt naar oorsprong en cen
trum in het 'ik en als 'ikge-
richtheid' is ze gewelddadig te
genover de ander, want ze wil
het andere tot het zelf reduce
ren. Wellicht dat veel mensen
iets van herkenning voelen in
die analyse. Het bestaan in de
moderne samenleving laat
veel zien van dat 'vergrijp' aan
de ander en het andere. Tege
lijkertijd is er de radicaliteit
van Levinas die wellicht velen
aanspreekt. Die radicaliteit be
staat in het openbreken van de
cirkel waarbinnen het ik in de
westerse filosofie alles (mens,
wereld en God) wil begrijpen.
Die doorbraak komt tot stand
door de ander wiens verschij
ning een ethisch appèl op mij
doet. Nog voordat ik die ver
antwoordelijkheid op mij kan
nemen, ligt ze al op mij. Ze is
niet mijn keuze, maar ze
wordt mij opgelegd. Die ver
antwoordelijkheid voor de an
der wordt geradicaliseerd tot
het treden in de verantwoor
delijkheid vén de ander en
gaat tot aan de plaatsvervan
ging vóór de ander.
Dit radicale antwoord op de
geschiedenis van het westers
denken doet wellicht veel
mensen denken aan de radica
le woorden van Jezus in de
Bergrede en aan de dood die
Hem overkwam omdat men
sen zich aan Hem vergrepen.
Het is een radicaliteit-in-nieu-
we-woorden gegrond in de
ethiek, waardoor mensen geïn
spireerd kunnen raken. De
'nieuwe woorden' dagen uit
het tot het bouwen van een
huis midden op de onherberg
zame vlakte van nihilisme en
wanhoop in post-moderne tij
den. Veel mensen hebben ken
nelijk het gevoel dat ze bij Le
vinas woorden horen die hen
wérkelijk helpen door de tijd
te komen en dat bij hem een
ideaal te vinden is. Die erva
ring is voor de meesten van
ons wellicht van grotere bete
kenis dan het tot op de laatste
letter begrijpen van zijn wijs
gerig project.
Overigens, voor wie zijn werk
wil leren verstaan, zijn er ook
enkele heel goede inleidende
boeken op het werk van Levi
nas: 'Tussen filosofie en profe
tie' van dr. Th. de Boer voor
op. Nadien verscheen de ver
taling van het hoofdwerk van
Levinas: 'De totaliteit en het
Oneindige' (1987, Ambo) en
weer later onder meer: 'Van
het zijn naar de zijnde' (1988,
Ambo); 'De tijd en de andpr'
(1989, Ambo); 'De Plaatsver
vanging' (1989, Ambo) 'Huma
nisme van de andere mens'
(1990, Kok Agora) en: 'De wer
kelijkheid en haar schaduw'
(1990, Kok Agora). Diverse
van deze boeken zijn voorzien
van inleiding en/of toelich
ting.
Talmoed
„Levinas ziet het als taak de
zin van het talmoedische den
ken over te dragen in de logos
van de westerse gedachtenwis-
seling", schrijft de Leidse eme
ritus-hoogleraar prof. dr. H.J.
Heering in een woord vooraf
bij 'Vier Talmoed lessen', een
vertaling van vier voordrach
ten die Levinas in de zestiger
iaren hield voor joodse intel
lectuelen.
In deze 'lessen' blijkt hoe Le
vinas een gids is, aldus nog
steeds Heering, om de 'berg' te
beklimmen die anders niet te
beklimmen is; men raakt de
weg kwijt in het enorme berg-
massief van wijsheden, com
mentaren en uitspraken.
De oude en voor de meeste
mensen ontoegankelijke Tal
moedische teksten krijgen bij
Levinas betekenis en onthul
len een nieuwe rijkdom aan
ervaringen van wat er tussen
Pronk twijfelt
aan nieuwe
wereldorde Bush
DORTMUND Minister
Pronk van ontwikkelingssa
menwerking betwijfelt of de
nieuwe wereldorde van de
Amerikaanse president Geor
ge Bush de wereld vooruit zal
helpen. Het element van de
internationale sociale gerech
tigheid ontbreekt in de plan
nen van Bush. Pronk uitte
deze kritiek vanmorgen op de
Kirchentag te Essen in het ka
der van het thema 'een ver
antwoorde economie'. De her
verdeling van kennis, inko
men en macht is volgens
Pronk een belangrijke voor
waarde voor rechtvaardiger
verhoudingen in de wereld.
De plannen van Bush zijn te
sterk op het eigenbelang van
de Verenigde Staten gericht.
Pronk pleitte voor een vorm
van wereldwijd regeren. Deze
moet erop gericht zijn de twee
belangrijkste oorzaken van
conflicten weg te nemen: ar
moede en een oncontroleerba
re wapenwedloop. Verder
moet duidelijker worden ge
maakt dat het milieuvraagstuk
de gehele wereld raakt.
Uit de Golfoorlog trok Pronk
drie conclusies. Door het weg
vallen van de tegenstelling
tussen Oost en West is een we
reldwijde samenwerking mo
gelijk geworden. De Verenigde
Naties, die tijdens de Golfoor
log vooral als stroman van de
VS optraden, moeten meer ge
zag krijgen. Verder moet er
veel meer dan voorheen reke
ning worden gehouden met
het uitbreken van conflicten
Vreesden de supermachten tot
voor kort dat conflicten op een
wereldoorlog konden uitlopen,
nu houden ze zich verre van
lokale conflicten. Het lot van
de Kurden toont dat de be
scherming van mensenrechten
grotere aandacht moet krijgen.
God en mensen kan gebeuren.
En daarmee staan de teksten
midden in de actualiteit; de er
varingen en leringen van toen
geven ook nu volop te denken.
De boeken die de (uitleg van)
de Talmoed als onderwerp
hebben, hebben ook betekenis
voor het begrijpen van de filo
sofie van Levinas; zijn Tal
moedische studies laten iets
zien van de geestelijke achter
grond van de filosoof Levinas.
Behalve de genoemde 'Vier
Talmoed Lessen', verschenen
in het Nederlands: 'Aan gene
zijde van het vers' (Talmoedi
sche studies en essays) en 'In
de tijd van de volkeren', vijf
Talmoed-lezingen van de jaren
1981-1986. In deze bundel is
voorts opgenomen een tekst
over de integratie en distantie
van het jodendom in Europa
(onder andere Moses Mendels
sohn komt uitvoerig aan de
orde).
De Amsterdamse filosoof dr.
Th. de Boer verzorgde de uit
gave van een belangrijk arti
kel dat Levinas schreef in
1974: 'God en de filosofie'. Het
gaat hierin onder meer over
de vraag of en zo ia, hoe God
'gedacht' kan worden. En kan
Hij ter sprake worden ge
bracht in het westers denken?
Als dat niet kan, is God dan
'on-zin', een 'irrationaliteit'?
Ook in dit werk blijkt de enor
me spankracht van het den
ken van Levinas; allerlei zeer
actuele vragen in een tijd
die bij sommigen een periode
van godsverduistering heet
komen bij Levinas als vanzelf
sprekend naar voren. Ook dat
is een aspect dat zijn kennelij
ke aantrekkingskracht ver-
nd
:r:
Achtergrond criminaliteit
WIE na het avondmaal nog even met een broodmes di -n i
ingaat en een willekeurige passant van zijn geld be x>r(
heeft een kans van zes op tien om de buit ongestoord
geven. Wie een schroevedraaier meeneemt en een inlBI
pleegt, heeft zelfs 86 kans dat er nooit meer een haan j
kraait. De „pakkans" van rovers, overvallers en inbr'
ligt al jaren verbijsterend laag. Hulde daarom aan de H ;e
politie, die deze week een nieuw beleidsplan op tafel
gelegd om voor de voornaamste delicten tot een bedu r
hoger opsporingspercentage te komen.
Ten eerste is dat nodig om de attractie te verminderei
criminele kostwinning al dan niet gepaard gaande
moord en doodslag die thans immers een relatief
rendement biedt. Ten tweede moet het rechtsgevoel w<
beschermd, zo niet hersteld, van mensen die voor eei
soenlijke levenswandel kiezen. Ten derde moet er een
komen aan de gevoelens van angst en onveiligheid d
hoge misdaadcijfers met zich meebrengen.
OVER de vraag hoe het toch komt dat misdaad in on:"#
menleving zo'n hoge vlucht heeft genomen, raken de dl
nologen niet uitgestudeerd. Zonder twijfel is er een vea
aan oorzaken in het geding. Eén daarvan verdient meeij
dacht dan er tot nu toe aangegeven is: de extreme nadru
wij met zijn allen leggen op het belang van materiële r
Richt onze arbeid zich niet eerst en vooral op meer wii
hogere lonen? Zijn niet de puissant rijken onze belangi
helden? De kwaliteit van heel het leven lezen we af aa
merk auto, het type video en de bestemming van de vali H
die we ons kunnen veroorloven. Imt
Aansporingen om deze stoffelijke waarden zoveef^31
gelijk te realiseren worden 24 uur per dag via alle mogP
media op vol volume rondgebazuind. Hun centrale P1
schap: „Koop, koop, Koop! Alleen als je koopt, hoor je e PI
Deze prikkels bereiken de goed opgeleiden die over de
digheden beschikken om zich een aantrekkelijke baar
ditto salaris te verwerven. Maar ze dringen ook door
velen die aan het eind van de maand duizend gulden of
der op hun giro krijgen bijgeschreven. En hun behoeft
„er bij te horen" is even groot.
WAAR de betekenis van een mens wordt afgelezen aat
koopkracht, mag het geen wonder heten dat sommige „L
armen" zich laten verleiden na het avondeten nog every C
het broodmes op pad te gaan. Aandacht voor deze ai
grond van criminaliteit is even wenselijk als verhoging
het percentage rovers, overvallers en inbrekers dat
kraag wordt gevat.
IN'
31
Stichting LEZEN, Keizersgracht 391
1016 EJ Amsterdam
Uitgave:
Kantoor
Telefoon
Telefax.
Westerpers bv (behorende ti
Apothekersdijk 34, Leiden.
071 - 122 244.
071 - 134 941
Postbus 11. 2300 AA Leiden
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk. Ens
Telefoon: 070-3190 933. ,t d
Telefax: 070-3906 717
Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag
gen
Directeur/hoofdredacteur: J. Leune. aa:
Adjunct-hoofdredacteur: J. Tlmmers. |eei
Chef-redacteur: G.- J. Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L. van Koot.
4 046 of 071 - 144 047): R. Kleijn (chef), [13
Omgeving Leiden (tel. 071 - 144 048): K. van Herpen (chef), F. Buurman,
drs. R. Koldenhof, M. Kroft, T. Piêters pejj
Sport Leiden e.o. (tel. 071 - 144 049): K. van Kesteren. Kan
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815):
A. van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A. van Holste#mJ
E. Huisman. H Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij. R. de Roo, drs. K. Ven98?
n Wees (chef), G. Ansems. B. Jansm
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvallnka (chef), S. Evenhuis, S. Pieterse.
ra, L. Hej
(tel. 070 - 3190 819): T. Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten v
redactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Neden
en België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs. K. Swiers e
M. van de Ven. De parlementaire redactie bestaat uit R. In 't Hout (chef), H|
leveld, D. Hofland, P Koopman en D. van Rietschoten.
het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus:
de volgende correspondenten In het buitenland: S. Akkerman (Praag),
drs. D. J. van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (Athena
R Hasselerharm (Johannesburg), T. Heard (Kaapstad), drs. A. Heering (Rol
B van Huët (Parijs), M. de Koninck (Washington). H. Kuitert (Nieuw Delhi),,voc
F. Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs. R. Vunderlnk (Moskifcriq
W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G. van Wijland (Belgrad*—-
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve verV
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vert*^
r: M. de Cocq.
n 08.30 tot 17.00 uur.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248 op ma. t/m vr van 18.00 tot 19.00 uur, op
tot 15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand
per kwartaal
Het abonnementsgeld dient vooruit t
25.70
76,60
294,30
worden voldaan.
Advertenties a
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244. p
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902]
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
